A Short story in Vietnamese by Nguyễn Văn Thiện
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh

Something was broken, falling apart. First of all, it was a dewdrop. After that, the moon. Followed by the Sun. And then in the end after that…

Something was lost. First of all, it was a dewdrop. After that, the moon. Followed by the Sun. And then in the end…

Something was flipping. First of all then in the end…

A long time ago, we wanted to see a movie, but we didn’t have the money for tickets, so my friends and I sneaked our way to the back of the cinema and watched the movie from the other side of the screen. We watched the movie on the flipped side. The movie was not hard to follow, something about a bleeding horrid war!

I maintained this tradition from that point onward, I maintained my spot behind the screen, watching the world, watching the actors, on the flipped side.

I would wear my dark glasses!

Through the dark glasses, I viewed life like someone who was visually impaired; I viewed life through tinted glasses on the flipped side of the screen. The drop of dew broke into a violent wave as it rolled away, and the moon broke immediately into shards of ridiculous deceit. And when the Sun broke, in the chaos, I watched the flipped pieces drift away in the shape of people’s hearts.

I remained vigilant as I watched from behind the screen. Life falls to pieces, a collection of incidents, and there were faith and love, there were the exchanges of lies, more strange than the tales on Mount Chư Mang, more complicated, harder to understand.

As I watched the pieces fall apart, changing from white to black in the middle of the bright screen, a small bird, whistling passionately, its voice was proud and crystal clear. A forest materialised in an instant, just before the little bird stretched out like a rope, turned into a snake, and slithered away.

Have you ever seen, or come across anything like that? On the right side of the screen, the bird was still singing, and the audience was still in a trance. While as an abandoned delusional watcher, I saw the bird change into a snake before it slithered away, followed by a disappearing forest, leaving behind soulless drunken light, like the dull twinkling eyes of those on drugs in a dark corner in the middle of the night.

In an uncontrollable outburst, I shouted: “Hey, life is beautiful, life is good!”. On the right side of the screen, the audience was quiet, captivated by the thrill of a scene. A chase possibly, a shooting maybe, the stereo was so loud it felt as though a mountain was exploding, cracking open, erupting, like the summer hail storms. On the flipped side, shadowy forms of people were disappearing, leaving in procession, following one another into the distance—a crowd, like a wedding. There was a familiar face; it felt like we may have met some three hundred years ago in the past.

Again I shouted: “Hey, are you not a part of me!”.

The familiar face turned around, eyes squinting, searching, looked surprised, but continued to walk away with the crowd from three hundred years ago. 

A dewdrop shattered, followed by the moon.

The desire to watch from behind the screen no longer appealed to me, I wanted to finally end a habit that had become a tradition. The blurry screen was consistently deceiving my senses, and my eyes were tired. I decided to change my point of view, no more movies, I watched the crowd instead, I watched the audience on the other side of the screen, and I searched the crowd for anything that might interest me. Of course, there was nothing to see, but a jammed-packed crowd enthralled by a thrilling bloody tale. They took no notice of what was behind the screen, the sweaty nut job watching the movie through tinted glasses. I told myself; I preferred it this way! They don’t care, as the fight on the screen encapsulates them in a bubble. Admittedly from my point of view; the audience was dragged along via their noses by gifted directors and actors. They’re mesmerised, content, they’re happy. While in contrast, I was lost. Something was wrong, something was bent out of shape, I became more disturbed as I moved closer and closer to the screen, I found myself more and more frustrated, I found myself screaming: “Idiots!”. No one moved, not a millimeter, a thousand eyes still glued to the screen. “You brainless twits!”. By this point, an usher noticed me. Immediately, a handful of them heads straight for me. They pulled at my hair; my arms, and my legs, as they dragged me out of the front gate.

The leathery-skinned security guy at the gate, appeared somewhat educated, and asked me: “Did you have fun watching the movie from behind the screen?”. I said: “I don’t feel happy or sad!”. He continued, openly mocking: “Do you know what the movie is about?”. I said: “Of course, I know. Something was broken, falling apart. First of all, it was a dewdrop. After that, the moon. Followed by the Sun. And in the end…Something was lost. First of all, it was a dewdrop. After that, the moon. Followed by the Sun. And in the end…Something had flipped. First, it was then in the end…”. I was ready and prepared for the security guard to kick me in the ribs or slap me across my face, but nothing, he was silent and thoughtful, staring at the empty space in front of him. He turned slowly towards me, and met my gaze, as he silently wiped away the tears on his cheeks. He said, before I was thrown out the front gate in my large beehive glasses: “Look man, don’t watch the movie on the flipped side anymore, the bird is gone, the people here have moved on, there’s nothing left of that virtuous era of old…”.

I didn’t catch what he said at the end, his last words were drowned out by excited outbursts coming from the cinema, the audience reacting to a fast-paced, exciting, vigorous scene. Heading for the course of my life, I was no longer able to see anything else, except for a very familiar face, as though we may have met some three hundred years ago in the past.

Perhaps, I was reappearing as pieces of me patched together from three hundred years ago? That security guy, probably was someone I knew, from a time in a long gone distant past.

Only the movie on that full screen was the present day.

Something was broken, and falling apart…

---

Chơi trò lộn ngược

Có cái gì đó đang vỡ tan ra. Đầu tiên là một giọt sương. Sau đó là mặt trăng. Tiếp nữa là mặt trời. Và cuối cùng là…

Có cái gì đó đã mất rồi. Đầu tiên là giọt sương. Sau đó là mặt trăng. Tiếp nữa là mặt trời. Và cuối cùng là…

Có cái gì đó đang lộn nhào. Đầu tiên là và cuối cùng là…

Ta nhớ cái hồi xa lắc xa lơ đi xem phim chiếu bãi màn ảnh rộng, nhưng không có tiền mua vé, ta và các bạn bèn đứng phía sau tấm phông, và xem phim ngược. Kết quả là vẫn em xong bộ phim ấy, nhưng ở chiều ngược lại. Vẫn hiểu hết nội dung, kể về cuộc đấu tranh gì đó đại loại là đẫm máu, tuy nhiên, không rành mạch cho lắm!

Bây giờ, ta lại tiếp tục, tham dự vào một trò chơi, mà vị trí của ta là phía sau màn ảnh rộng, để xem cuộc đời, xem gương mặt các diễn viên, ở chiều ngược lại…

Vì vậy, ta thường mang kính đen!

Dù thường xuyên mang kính đen như một gã khiếm thị lơ láo nhìn đời, nhưng ta vẫn thấy cuộc sống màu hồng, bởi vì, ta đang ở vị trí phía sau màn ảnh để nhìn ngược lại. Giọt sương vỡ tan ra bỗng nhiên biến thành cơn sóng dữ cuồn cuộn cuốn đi, mặt trăng vừa vỡ tan ra lập tức trở thành những mảnh vụn dối lừa nham nhở. Và khi mặt trời vỡ tan ra thì ta bàng hoàng thấy, những nát vụn ngược xuôi không khác gì mảnh vỡ tim người.

Ta vẫn đứng phía sau màn ảnh để nhìn lên. Cuộc sống vẫn vỡ vụn và đơm đặt hình hài đủ loại chuyện kể, có tin yêu, có lọc lừa xuôi ngược, lạ hơn câu chuyện về núi Chư Mang ta từng kể cho bạn nghe, và, phức tạp, khó hiểu hơn nhiều…

Khi ta đang dõi theo những vỡ vụn đổi trắng thay đen thì giữa quầng sáng của màn hình, xuất hiện một chú chim nhỏ, đứng hót say sưa, giọng lảnh lót đầy kiêu ngạo. Và cả cánh rừng hối hả hiện ra. Liền đó, chú chim lập tức dài ra như sợi dây, biến thành con rắn, trườn đi. 

Bạn đã bao giờ xem chưa, đã bao giờ bắt gặp chưa? Phía trước màn ảnh, hình như con chim vẫn hót, khán giả vẫn say sưa và trầm trồ. Chỉ có mình ta, một khán giả bị ruồng bỏ, lạc loài với trí não đầy ảo tưởng, đã phát hiện ra, chú chim hóa rắn, và bò đi mất, cả cánh rừng cùng đã biến mất theo, chỉ còn lại quầng sáng vô hồn chiếu thẳng, như mắt người say thuốc nửa đêm…

Trong cơn tự kỷ không cách nào kiềm chế, ta hét toáng: “Ồ, đời toàn màu hồng, đẹp quá!”. Phía bên kia màn ảnh rộng cuộc đời, số đông khán giả vẫn đang nín lặng theo dõi bộ phim đang hồi gay cấn. Hình như là đuổi bắt, hình như là bắn nhau, âm thanh như lở núi, như mưa đá mùa hè. Ở phía ngược lại bên này, ta thấy những bóng hình rời bỏ, ra đi, theo con đường xa hun hút. Họ đi theo một đám đông, như là đám cưới. Có một gương mặt rất quen, như đã từng gặp ở đâu từ ba trăm năm trước.

Ta lại hét toáng lên: “Mình ơi!”.

Gương mặt rất quen ấy quay lại, nhíu mày, tỏ vẻ ngạc nhiên, rồi lại tiếp tục bước đi về phía đám đông của ba trăm năm trước.

Giọt sương vừa vỡ ra, mặt trăng cũng vừa vỡ ra…

Ta không muốn dõi theo màn hình nữa. Những hình ảnh không rõ ràng thường xuyên đánh lừa thị giác đã làm ta mỏi mắt. Ta di chuyển điểm nhìn, bây giờ, thôi đừng coi phim, mà nhìn xem, đám đông khán giả phía bên kia, có gì hay ho không. Tuyệt nhiên không có gì, chỉ là một đám đông say sưa dõi theo một câu chuyện máu me gay cấn. Họ cũng không thèm để ý rằng, phía sau bên kia màn ảnh, có một gã dở người ẩm ương đang xem phim ngược bằng cặp kính đen. Ta nói một mình rằng, ta thích thế đấy! Họ không quan tâm, câu chuyện đấm đá đang thu hút họ. Quan sát ở phía đối diện, ta nhận ra, họ đang bị gã đạo diễn giỏi nghề và những diễn viên kì cựu dắt mũi. Họ say mê, mãn nguyện vì điều đó. Chỉ còn lại một mình ta, lạc lõng đứng nhìn. Có cái gì đó là bất công, là không thỏa đáng, ta nghĩ thế, và tiến lại gần màn ảnh, hét to: “Đồ đám đông ngu muội!”. Vẫn không ai nhúc nhích, hàng ngàn cặp mắt cặp tai còn bận theo dõi màn hình. “Đồ đám đông không não!”. Đến lúc này thì có người để ý đến ta, đó là những nhân viên soát vé. Lập tức, một bọn hăm hở lao ra. Ta bị túm tóc bẻ tay lôi về phía trước cổng.

Một gã bảo vệ, có vẻ cũng có học hành, mặt đầy vẻ giễu nhại, hỏi ta: “Mày xem phim ngược từ phía sau, vui không?”. Ta nói: “Không có gì vui, không có gì buồn!”. Hắn lôi thôi hỏi tiếp, vẻ trêu chọc hiện rõ: “Mày có hiểu bộ phim kể chuyện gì không?”. Ta nói: “Đương nhiên là có hiểu. Có cái gì đó đang vỡ tan ra. Đầu tiên là một giọt sương. Sau đó là mặt trăng. Tiếp nữa là mặt trời. Và cuối cùng là… Có cái gì đó đã mất rồi. Đầu tiên là giọt sương. Sau đó là mặt trăng. Tiếp nữa là mặt trời. Và cuối cùng là… Có cái gì đó đang lộn nhào. Đầu tiên là và cuối cùng là…”. Ta đang đợi một cú đá vào mạng sườn hoặc một bạt tai từ gã bảo vệ, nhưng không, hắn ngẩng mặt ra nhìn, rồi nhìn ta, lặng lẽ gạt nước mắt. Trước khi ta bước ra cổng với cặp kính đen như hai tổ ong trên mặt, hắn nói theo: “Này, anh kia, về đi, đừng bao giờ đi xem phim ngược nữa, chim đã bay đi, người cũng đã thay hình đổi dạng, sẽ không còn gì là khảm khắc kinh cũ…”.

Mấy chữ cuối hắn nói, ta nghe không rõ, vì tiếng đám đông khán giả vừa ồ lên át mất. Chắc là phim lại đến cao trào. Ta bước đi về phía cuộc đời, không còn thấy gì nữa, ngoài một gương mặt rất quen, như thể đã từng gặp đâu đó khoảng ba trăm năm trước.

Không lẽ, ta bây giờ là ta của ba trăm năm trước hiện về? Gã bảo vệ kia, không lẽ, lại là người thân quen, từ xứ sở nào của quá khứ hiện về?

Chỉ có bộ phim trên màn ảnh rộng kia, là của ngày hôm nay.

Có cái gì đó đang vỡ ra…

---

Nguyễn Văn Thiện
Born: 1975
Home town: Anh Sơn – Nghệ An
Master in Comparative Literature and Critical Theories
Currently a high school teacher, and a prolific writer.
Editor of Chư Yang Sin (Đắk Lắk) Art and Literary Journal.
—
Nguyễn Thị Phương Trâm, the poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.