Lê Vĩnh Tài and I – What is in a rose?

Lê Vĩnh Tài and I have connected through the love of literature. Lê Vĩnh Tài is a seasoned poet and writer residing in the West highland of Vietnam, at the moment endeavouring to learn an alien language like English. My family and I are boat people, Vietnamese Refugees, who have been residing in suburban Sydney since 1981. I have been able to find my origin through the translation of my mother’s tongue, Vietnamese. I hope to share my experience with you through this body of work.

What is in a rose? In the words of W. Shakespeare: “A rose by any other name would smell as sweet”. I’ve asked myself often why I am obsessed with translating, specifically Lê Vĩnh Tài’s work. 

I could cheapen my entire experience by romanticising on a list of mundane reasons: It was fate, I have found my soulmate, the poet can do no wrong, the poet sits on a pedestal. Fortunately, LVT is far from any idol; every word bleeds from his veins. 

Often, I have pondered if I am frivolous in critiquing the structure of LVT’s body of work. What is postmodernism? Did he sit down by a lake one day and blurt out thirty-five pages of poetry? Did the angel Gabriel appear to him as he did to Mary, with a message from God? My answer would always be in the verses by E. E. Cummings:

“since feeling is first

who pays any attention

to the syntax of things

will never wholly kiss you;

–

wholly to be a fool

while Spring is in the world

my blood approves,

and kisses are a better fate

than wisdom

–

lady i swear by all flowers. Don’t cry

– the best gesture of my brain is less than

your eyelids’ flutter which says

we are for each other; then

laugh, leaning back in my arms

for life’s not a paragraph

–

And death i think is no parenthesis”

Lê Vĩnh Tài(LVT) in wanting to speak the truth, he bled the salty words upon thousands and thousands of blank bleached white sanitised pieces of paper. LVT voice is a voice that will surpass the generations. It gives me a sense of pride and responsibility to pass on his work, through the break of language. 

LVT’s body of work is a historical recollection of events, and indeed most of which were parallel to my life. He remained a national, while I deserted my country, an exile. But, I believe our desires are the same. We love, we procreate, and we want a better future for our children. We want a better world, where words can be free without persecution, where girls are no different from boys, and where we are all colour blind. 

The verses through Lê Vĩnh Tài is one of love in the most straightforward declaration by Friedrich Nietzsche: “God is dead”. One can be void of judgement. One can be to each other, kind.

_____

Ý nghĩa của hoa hồng là gì? Theo W. Shakespeare: “Hồng với một tên khác nó có sẽ ngọt bằng”. Tôi luôn tự hỏi mình tại sao lại bị ám ảnh với việc dịch thuật, nhất là thơ của Lê Vĩnh Tài?

Tôi có thể hạ thấp trải nghiệm của mình qua vài ý tưởng lãng mạn thường như: duyên số, tôi đã kiếm được một người bạn tri kỷ trong ngôn ngữ, một nhà thơ hoàn hảo, trên bệ cao. Nhưng may, LVT không phải là một thần tượng; vì từng chữ của nhà thơ chảy ra như những giọt máu từ huyết quản của chàng.

Nhiều lúc tôi nghĩ tôi quá phù phiếm với cách phê phán cấu trúc với các tác phẩm của LVT. Chủ nghĩa hậu hiện đại là gì? Có phải một hôm nhà thơ ngồi xuống cạnh bờ hồ và thốt ra 35 trang thơ? Có phải thiên thần Gabriel hiện ra với nhà thơ như ngài đã với Đức Mẹ Maria, với một thông điệp của Đức Chúa Trời? Câu trả lời của tôi luôn là trong bài thơ của E. E. Cummings:

“trước hết là cảm xúc

ai cần chi

những cú pháp

sẽ không thật sự hôn em;

–

thật là một kẻ dại

lúc xuân ngập tràn đất này

như trong máu của ta đã chấp nhận

những nụ hôn hơn là định mệnh

hơn trí tuệ

–

ta thề với nàng trước những loài hoa. Đừng khóc

– suy nghĩ hay chi nhất của ta không bằng

làn sóng mì mắt em   thốt ra

chúng ta  đã  cho nhau; rồi lại

cười, rồi lại rụng vào vòng tay ta

vì cuộc sống không phải là một khúc văn

–

Và sự chết ta nghĩ không phải là những dấu ngoặc”

Lê Vĩnh Tài vì muốn nói lên sự thật, rỉ chảy trên ngàn ngàn trang giấy tẩy trắng những dòng chữ mặn nồng những giọt máu. Giọng nói của LVT sẽ vượt qua những thế hệ. Nó đem lại cho tôi một cảm giác thật tự hào và một trách nhiệm qua chuyển ngữ để lưu lại và gửi tiếp những tác phẩm của ảnh cho thế hệ sau. (Nhất là những thế hệ ngoài nước).

Thơ của LVT là một hồi ức lịch sử của các sự kiện, và hầu hết song song với cuộc sống của tôi. Nhà thơ là một công dân, trong khi tôi đã bỏ rơi đất nước tôi, là một thân lưu vong. Nhưng, tôi tin rằng mong muốn của chúng tôi cũng như nhau. Chúng tôi yêu, rồi sinh con đẻ cái, cùng mong muốn một tương lai tốt đẹp cho con cái của mình. Cùng muốn một thế giới tốt đẹp hơn, nơi ai ai cũng được tự do với ngôn ngữ, con gái con trai được sử như nhau, nơi ai cũng bị mù màu (da).

Những lời thơ qua Lê Vĩnh Tài luôn luôn là tình yêu, giải thích dễ dàng và thẳng thắn qua câu “Chúa đã chết” của Friedrich Nietzsche. Con người sẽ không cần đến hai từ phán xét. Con người sẽ tốt với nhau hơn. 

[June 2020]

---

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.