A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh trường Chinh

1.

In the new year, your son won’t come home 

Legs dragging the prison sentence

The thought of it pains me, the vast longing

Eight years of the endless grey…

–

Eight years after the perpetual thought

Shall pass by in the sound of rupture…

Yearning ear the rivers emptied seas

Ear the breaking of a bird’s wing.

–

I’ve traveled the land South-North

Everywhere for all the races grieving

I wept my soul melting into tears,

For a while, dawn upon earth ceased to be

–

I’m an age past suspicion

An ego surpassing the nights.

Eight years in tattered clothes 

Emotions piled on top of each other, melted together

–

A home once upon a time

In falling dust, in passing wind…

Eyes waiting through the thousand sound nights,

Whose troubles have yet returned?

–

The memories of cool deep shady groves

Each tree attests to a moment.

Fussing around mother and father’s sadness

It seemed like part of me stood still.

–

Eight years a thousand nights up,

Fancies a morning life could change,

I held my hand in the dark,

I know I’m lucky to be alive.

–

For eight years I hid in my heart

The traveling sword of my youth

For the morrow sky returns

Myself forth brings a tornado.

–

In the new year, your son can’t come home

Mountains rivers still part the hearts,

In love sends wishes aged old

Mum and dad are the bamboo blooming.

*******

2.

Again this new year I can’t come home,

You’ll be as sad as the autumn reeds,

An ancient desolate breeze

Life’s senses cold in listlessness

–

Eight years of solitude in echoes of weariness

The echoes of each heartbeat,

The echoes sound from the origin of death

Through thousands of silent leaden doors.

–

The river dividing the land of memories

Drifting endlessly, further and further away,

Calling for each other in every dream

As startling as the approaching bird wings.

–

Out there will there be spring?

Spring blooming on your rosy cheeks,

Spring-like hope in new clothes

The sunlight nectar in bright eyes.

–

Here, spring will never be.

The jungle is undiminishing in deep slumber. 

Longing brimming in a bloody flood

My heart is as broken as the dams.

–

My heart aches with the loss of a country

Gone is life yet oh hardship.

In death, there’s the possibility of a ghost

Night arrives in the lament of the loss of a country.

–

I remember the path you often walk

Wildflowers excited, cried out for each other,

Time from then on sound asleep,

Is your beauty now just as brooding?

–

I remember the long-forgotten things

A past love like the water running through a hundred region

A past love like dry fallen tree seeds,

From seasons long gone covered in leaves.

–

I remember how could I not remember

Our warm home, endearing voices,

A home like a brilliant dream

In moonlight scented with hyacinth.

–

How can you not be sad

Eight degrees cooler in diminishing golden dreams,

Your long-lost youth wrapped in a woman’s hair

Faded even now is your scent.

–

Again this new year I can’t come home

Adding another spring to the old reed.

Remembering whom from the land of wind and sand,

When will such misery end.

*******

This new year papa can’t come home

Son, you’ll be sad about your last sip of childhood,

From the day papa left, roofless is our home

Your childhood was steeped in hardship.

–

Life’s soundless from the day papa left

Round innocent eyes always red, always waiting

Each time someone steps into our alley

The games were forgotten, you’re dazed, hopeful.

–

The starling in your heart is now dead

My darling son, you were always on the lookout

You’re no longer a starling… gosh… my poor chick

Crying by the bleary sweaty afternoon.

–

Eight years passed by in rain, stormy sobbing

The baby bird lost its cheerful chirp,

No longer childish, grew up too quickly

Saw all around the abandonment.

–

Eight years now since you left school

Life was like a rancid bowl of rice,

Each time you pass your old school

You rush, worried your friends might see you.

–

Mama raised you with porridge and greens

You grew up with so much sadness.

Dreamed of becoming a warrior

Entered the world of pain armed with a sword.

–

You wanted to build a big house,

Plant again love in all corners of your life,

Rebuild anew an upright outstanding Vietnamese citizen,

Create a brand new world.

–

Papa loves you so much that it’s impossible to say 

Gosh, those velvety eyes filled with sorrow,

Soft youthful hair scented with summer sunlight,

Childhood is like the scent of new books, the heart light

–

Far from you, I’m drowned in untold sadness

As though I’ve again squandered my childhood,

I regret not being able to live out my youth again with you

The happy days that I hid in my dreams still.

–

This new year papa can’t come home

It looks like it has to be another new year,

Son remember to hold on to the old firecracker

Hold onto that small bit of your childhood.

—

THÁNG CHẠP BUỒN 

1.

Tết này con vẫn chưa về được,

Chân mỏi còn lê nặng kiếp tù

Con nghĩ mà đau muôn nỗi nhớ

Tám năm bàng bạc những thiên thu…

–

Tám năm những tưởng là vô tận

Rồi cũng qua như tiếng rụng rời…

Thương nhớ nghe chừng sông biển cạn,

Nghe chừng gãy những cánh chim bay.

–

Con đi đã mấy miền Nam Bắc

Ðâu cũng là đau đớn giống nòi

Con khóc hồn tan thành nước mắt,

Lâu rồi trời đất hết ban mai.

–

Tuổi con đã quá thời nghi hoặc

Sao vẫn như người đi giữa đêm.

Tám năm áo rách bao nhiêu lượt

Con vá chồng lên những nỗi niềm.

–

Căn nhà đã có thời gian ngụ

Bụi mọt rơi và ngọn gió qua…

Thăm thẳm nghìn đêm chong mắt đợi,

Ai trầm luân đó đã về chưa ?

–

Con nhớ khu vườn sâu bóng lạnh

Mỗi cây làm chứng một thâm tình.

Quây quần bên mẹ cha buồn bã

Như một phần con đứng lặng thinh.

–

Tám năm con thức ngàn đêm trắng,

Mơ sáng ngày mai đời đổi thay,

Con nắm tay mình trong bóng tối,

Hiểu rằng sống được đã là may.

–

Tám năm con giấu trong tâm tưởng

Thanh kiếm giang hồ tuổi thiếu niên

Mà đợi ngày mai trời trở giấc

Ðem thân làm trận lốc kinh thiên.

–

Tết này con vẫn chưa về được

Sông núi còn ngăn những tấm lòng,

Nên đành lấy nhớ thương mừng tuổi

Cha mẹ già như trúc trổ bông.

* * * * * * *

2.

Tết này anh vẫn chưa về được,

Chắc hẳn em buồn như cỏ thu,

Ngọn gió mùa xưa hiu hắt thổi

Dòng đời nghe lạnh những thờ ơ…

–

Tám năm hiu quạnh vang mòn mỏi

Những tiếng vang từ mỗi nhịp tim,

Những tiếng vang sâu từ cõi chết

Qua ngàn lớp cửa nặng nề im.

–

Con sông nước chảy đôi miền nhớ

Biền biệt trôi, ngày một một xa,

Còn gọi nhau qua từng giấc mộng

Bàng hoàng như một cánh chim sa.

–

Ngoài ấy mùa xuân có đến không ?

Mùa Xuân hoa nở má em hồng,

Mùa Xuân áo mới như hy vọng

Nắng mật ngời lên ánh mắt trong.

–

Ở đây có lẽ xuân không đến.

Rừng núi chưa tan giấc não nề.

Thương nhớ tràn như cơn lũ máu

Lòng anh đã vỡ những con đê.

–

Lòng anh đau nỗi quê hương mất

Ðời bỏ đi chưa hả nhọc nhằn.

Có chết cũng thành ma vất vưởng

Ðêm về thương nhớ khóc quê hương.

–

Anh nhớ con đường em vẫn đi

Cỏ hoa bối rối gọi nhau về,

Thời gian có ngủ mê từ đó,

Nhan sắc bây giờ có ủ ê ?

–

Anh nhớ bao điều tưởng đã quên

Tình xưa như nước chảy trăm miền,

Tình xưa như hạt cây khô rụng,

Từ những mùa xa lá phủ lên.

–

Anh nhớ làm sao mà chẳng nhớ

Căn nhà ấm tiếng nói thân thương,

Căn nhà như giấc chiêm bao biếc

Có ánh trăng và hương dạ lan.

–

Làm sao em chẳng buồn cho được

Tám độ mai rơi hết mộng vàng,

Mái tóc ủ thời con gái cũ

Bây giờ e cũng đã phai hương.

–

Tết này anh vẫn chưa về được

Lau sậy già thêm một tuổi xuân.

Còn nhớ những ai miền gió cát,

Bao giờ mới dứt được trầm luân.

* * * * * *

Tết này cha vẫn chưa về được

Chắc hẳn con buồn cạn tuổi thơ,

Từ buổi cha đi, nhà tróc nóc

Tuổi thơ thôi cũng nhuốm bơ phờ.

–

Từ buổi cha đi đời lặng lẽ

Mắt nai héo đỏ nỗi mong chờ,

Mỗi lần có khách đi qua ngõ

Con bỏ vui đùa đứng ngẩn ngơ.

–

Con sáo trong lòng con đã chết

Bé ơi sao bé mãi đi tìm,

Con kêu lạc giọng sáo… ơi… sáo

Rồi khóc trong chiều muộn nhá nhem.

–

Tám năm mưa gió qua rền rĩ

Chim nhỏ không còn vui líu lo,

Ngơ ngác tuổi thơ, người lớn sớm

Nhìn đâu cũng chỉ thấy bơ vơ.

–

Ðã tám năm rồi con bỏ học

Cuộc đời như một bát cơm thiu,

Mỗi lần có phải qua trường cũ

Con bước nhanh vì sợ bạn kêu.

–

Lần hồi rau cháo mẹ nuôi con

Con lớn lên theo vạn nỗi buồn.

Mơ ước ngày sau làm tráng sĩ,

Mang gươm vào những chốn đau thương.

–

Ngày sau con dựng ngôi nhà lớn,

Trồng lại tình thương dọc nẻo đời,

Tạc lại con người khôi việt đẹp,

Làm nên thế giới mới tinh khôi.

–

Cha thương con biết bao mà kể

Ôi mắt nhung reo ánh nỗi niềm,

Mái tóc tơ hồng hương nắng hạ,

Tuổi thơ mùi sách mới lâng lâng.

–

Xa con cha thấy buồn vô hạn

Như mất thêm lần nữa tuổi thơ,

Cha tiếc không cùng con sống lại

Ngày vui cha vẫn giấu trong mơ.

–

Tết này cha vẫn chưa về được

Ðành hẹn cùng con Tết khác thôi,

Con nhớ để dành cây pháo cũ

Ðể dành một chút tuổi thơ vui.

–

Tô Thùy Yên

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.