A poem in Vietnamese by Lê Vĩnh Tài
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm

NB. Hoa Yên Cơ or the Moonflower comes from the imagination of the poet.

I became a little girl when father gave mother his seeds, as natural as a farmer sowing in his field.

When I turned eight, I was acquainted with being an orphan, the loneliness of orphans. Mother was lost when the seedlings first appeared, the grass barely green… Mother must have thought an eight year old child like me was ready to face her loneliness, mother wanted me to be independent. My strength was a drop of tear on the pillow each night. Father knew no other way, besides saying that memories can evaporate like a mist, like fading clouds in the deepest of blue sky. Father hoped my longing would ease for mother, but after saying so, he would also cry.

Father planted flowers on a  plot behind our house, it was also where I grew up. The garden together with me flourished, I grew into a woman. The plot was overflowing with flowers because father’s garden was the source of flowers for the entire town. The smell of the leaves, the flowers permeating each and every night, their scents soothed me. I continued to live in the denial that my mother was still alive. I found a seedling for myself. It popped up from the soil looking always weary of the wind and as it bloomed, I came up with a name for it, I called it Moonflower. Moonflower was my companion on lonely nights. I imagined its flowers smelt like mother’s breasts, holding me as I fell asleep each night. Moonflower also wanted me to stop crying so father wouldn’t have to worry about such a wishy washy daughter like me. Like twin sisters Moonflower and I. I knew when she was thirsty, when she needed to be drenched in tears. One night, Moonflower was shaken with anxiety, I had to gently cradle her trunk, smoothing out her leaves until she had calmed down. As it turned out, she wanted to share a secret: she was in love. It’s the lad, father, called “chú bé”. Father hired him as a caretaker, he was the one who gathered and picked the flowers each morning for the market. He lived in a cabin next to the rows and rows of flowers. 

As it turned out, we were both in love with this man.

I avoided his eyes from then on. His odour was that of a civet and the sturdiness of a stallion. My heart misses a beat each time I get a glimpse of him. I dreamed of him every night, we would talk, kiss, make love. I know it’s not real, but dreams do come true.

He would arrive each morning to cut flowers. Moonflower would timidly stare at him. She gathered herself, hovering just above the ground, at the lowest possible level so that he is not able to recognise her, so that he will not pick her for the market. He was fully aware of this, so he would cut other flowers in her place to sell at the market. In summer afternoons, after my tutoring classes, I would catch him napping beneath the shade of the Moonflower tree. She would stir just enough so there was a breeze, she would gently shake her foliage to keep him cool. Often I had thought of giving up on his love, since I believed he belonged to Moonflower. I didn’t want to beat Moonflower in this fight. I knew then in love, winning meant more pain.

Then one night, father woke me up, the blanket went flying from my bed, I could hear people running and screaming with fear. His cabin was on fire, “chú bé” cabin was on fire. With all my might and strength I could muster, I too ran, screaming in agony as though I was also engulfed in flames. My father held me in his arms, as I  screamed. Father tried to comfort me the way I had comforted Moonflower to stop her from crying, but he failed. I passed out eventually exhausted.

The next morning was cold, a kind of cold which was chilling to the bone. Father came to my room, and announced that Moonflower was gone. No one could save her from the fire. There was a sudden tightness in my chest, I was overwhelmed by worries for “chú bé”. Father read my mind and said: “Chú bé is fine.” And I added, if he could stay with us until his cabin could be rebuilt? Father rebuffed with: “No”. I hoped Moonflower would be able to shelter him, but father had said she’s dead. I don’t know who shall keep him warm this winter?

The winter cold to me was unimaginable, the cold was beyond our thermometer. While I’m snuggly asleep inside he was in the garden, amongst the flowers. Father has been mistaken, Moonflower didn’t die. Perhaps because he’s never seen her real face hence the error. Moonflower stretched out as far as she could, wrapped “chú bé” in her leaves. “Chú bé” quivering, shaking in the freezing temperatures. The cold was unbearable. Moonflower refused to give up, in her last act, she shed all her blooms and foliage as a blanket for him, she was completely naked in the end. Her naked trunk and limbs shook in the cold, wailing as she no longer possessed more warmth for her beloved.

The Sun rose, our nightmares seemingly ceased after that cold rainy night. I ran to the garden. The wind eased and Moonflower was entirely naked and sheepish in front of me. I could not believe my eyes, father came running as I howled. The leaves, blooms and his body have been covered, raised in a fresh mound of soil, startled father. Father ordered everyone to dig it up. Beneath the mound was the body of a stallion, its face was blue, only I knew it was him, only I knew it was “chú bé”.

His heart has stopped, surrendered to the cold. His body has turned into a livid blue, and Moonflower’s purple roots engulfed his whole body, beholding her beloved. What more could I speak of about those intertwined bodies? I stopped talking from that point. Moonflower continued to live in the pain of her nakedness. Everyone tried to take him from her, but couldn’t because of the bundling roots, so tightly entwined around “chú bé” body. They were afraid he would bleed. Hence they burned everything. Father said – so that they can both be set free. I screamed in protest but father was silent, probably because he believed there was no other choice. My body was on fire as the bodies were ignited, I was in agony, the pain unbearable. As though Moonflower and I came into the world together, to then burn together. I was powerless standing there watching, like when my father held me as “chú bé” cabin burned to the ground. I witnessed the two naked bodies in the flames, the billowing smoke like clouds, flew from the ashes of Moonflower’s flesh. I could no longer cry, I could no longer speak, as Moonflower was now forever silent. As father’s garden, as someone’s village, as a dream, as warm vapours spilled from the talks…

I stood dead in the garden, the exact spot where Moonflower once came to being. Father thought Moonflower was a wildflower. Father didn’t know when two people felt the same, they do not know they’re mad, since nothing like this had ever happened before. Father invited physicians to help bring back my voice, but how could an ears noses and throat specialist nor psychiatrist fix a tree waiting to bloom? How could they understand her yearning for winter, her readiness to covet her beloved with shed leaves. Even when spring had forgotten her, never to return, the tree continued to wait, the flowers remaining dormant and silent. When young men and women love but can’t be together they would plant a flowering tree, when the tree blooms with flowers, it is when their love could then be set free, their vows be forgotten, without tears. My Moonflower has never bloomed, hence it has to forever hold. Moonflower feared I didn’t understand, it continued to remind me of the times it bloomed. How could I not understand Moonflower? But is the grass forever green like tears forever flow like the chill of rain and wind…

[December 2019]

HOA YÊN CƠ

Tôi thành một cô bé khi cha chuyển giao hạt giống cho mẹ, hồn nhiên như một anh chàng khuyến nông đi trồng cây xanh.

Khi lên tám, tôi đã biết sự cô đơn của đứa trẻ mồ côi. Mẹ mất khi hạt giống vừa mới chập chững có ngọn, cỏ chỉ mới hơi xanh… Chắc mẹ nghĩ một đứa bé lên tám như tôi đã có thể tự chiến đấu với nỗi cô đơn của mình, nên mẹ để tôi tự lập. Tôi nhận ra sức mạnh của mình chỉ là những giọt nước mắt trên áo gối mỗi đêm. Cha không biết làm cách nào, ngoài việc nói với tôi là ký ức cũng có thể bay hơi và biến mất, giống như sự mờ nhạt từ từ của đám mây trên bầu trời xanh thẳm. Cha hy vọng tôi sẽ nguôi nhớ mẹ, nhưng nói xong, cha cũng khóc.

Vườn sau nhà là nơi cha trồng hoa, cũng là nơi tôi nuông chiều bản thân mình. Khu vườn đã cùng tôi lớn lên, trở thành thiếu nữ. Khu vườn ngập hoa vì cha là người cung cấp hoa cho cả phố huyện. Mùi của lá, của hoa rụt rè mỗi đêm làm tôi dịu lại. Tôi cứ ngơ ngác, không tin là mẹ đã mất. Tôi tìm được một hạt giống, trồng riêng cho mình một cây non. Nó nhú lên, bơ phờ trong gió và khi nó nở hoa, tôi đặt tên cho nó là hoa Yên Cơ. Yên Cơ là bạn của tôi vào những đêm cô đơn. Tôi tưởng tượng hoa có mùi thơm của ngực mẹ, vẫn ôm tôi mỗi đêm trước khi tôi ngủ. Yên Cơ cũng muốn tôi đừng khóc nữa vì sợ cha sẽ lo lắng về đứa con gái có tâm lý lệch lạc như tôi. Yên Cơ với tôi như hai chị em sinh đôi. Tôi có thể cảm nhận khi nào nó khát nước và cần phải tưới nó bằng nước mắt. Có một đêm, tự dưng Yên Cơ run lên vì lo lắng, tôi phải vỗ nhẹ vào thân cây và âu yếm xoa lên lá một lúc cho Yên Cơ bình an trở lại. Thì ra nó muốn nói với tôi một bí mật, nó đã yêu. Đó là anh, người mà cha vẫn gọi là chú bé. Cha thuê anh chăm sóc, hái hoa trong vườn để cha mang bán vào mỗi phiên chợ. Anh ở trong túp lều nhỏ cạnh khu vườn.

Hóa ra hai chúng tôi yêu cùng một người.

Từ đó tôi luôn lảng tránh ánh mắt của anh. Anh có cơ thể của một con ngựa và mùi của một con chồn hương. Tim tôi loạn nhịp mỗi khi thấy anh. Tôi mơ thấy anh mỗi đêm, cùng tôi nói chuyện, hôn nhau và làm tình thật sinh động. Tôi biết chỉ là giấc mơ, nhưng nhiều khi mơ sẽ thành sự thật.

Anh đến mỗi sáng, ra vườn hái những bông hoa. Yên Cơ nhìn anh có vẻ ngượng ngùng. Nó cố cúi thấp xuống để anh không nhận ra, và hái nó vào mỗi phiên chợ. Anh biết điều đó, và anh đã hái các bông hoa khác thay vào để cha mang bán. Những chiều mùa hạ, sau buổi học thêm, tôi thấy anh nằm ngủ dưới bóng của Yên Cơ. Nó quạt mát cho anh với những chiếc lá dịu dàng của mình. Có lúc tôi nghĩ đến việc từ bỏ hy vọng của tôi về tình yêu của anh, tôi nghĩ anh là của Yên Cơ. Tôi không muốn chiến thắng Yên Cơ trong cuộc đua này. Tôi biết trong tình yêu, chiến thắng chỉ thêm đau đớn.

Một đêm, cha đánh thức và khi tôi tung chăn ra khỏi giường, tôi nghe tiếng của nhiều người đang bỏ chạy vì sợ hãi. Túp lều của anh đang bốc cháy. Theo bản năng, tôi cũng chạy, la hét đau đớn như thể mình cũng bị cuốn vào lửa. Cả khi cha ôm lấy tôi, tôi vẫn tiếp tục la hét. Cha vỗ về tôi như tôi vẫn vỗ về Yên Cơ để ngăn nước mắt, nhưng vô ích. Sau đó tôi kiệt sức và bất tỉnh.

Sáng hôm sau trong cái lạnh như cắn vào da thịt, cha vào phòng tôi nói rằng Yên Cơ đã chết. Mọi người không thể cứu nó khỏi đám cháy. Những ý nghĩ lo lắng cho anh xuất hiện ngay trong tâm trí của tôi. Cha đọc được ý nghĩ của tôi và nói: “Chú bé không sao.” Và khi tôi hỏi cha, liệu anh có thể ở trong nhà chúng tôi cho đến khi anh dựng lại túp lều cũ của mình? Cha nghiêm mặt: “Không”. Tôi hy vọng Yên Cơ sẽ che chở cho anh, nhưng như cha nói, nó đã chết. Tôi không biết ai sẽ ủ ấm cho anh vào mùa đông này?

Mùa đông, tôi ngỡ cái lạnh trên nhiệt kế chỉ là tưởng tượng. Trong khi tôi được ủ trong chăn ấm áp thì anh ngủ ngoài vườn, dưới hoa. Hóa ra cha đã nhầm, Yên Cơ không chết. Có lẽ do cha cũng không biết mặt Yên Cơ nên nhận dạng bị nhầm. Nó đang uốn mình về phía trước để những chiếc lá của nó che chở cho anh. Gió bắt đầu gào thét. Tôi thấy ông trời thật quá tàn nhẫn vì cứ thông đồng với gió, thông thốc. Và khi trời bắt đầu mưa, Yên Cơ khóc vì nó lo không đủ sức để ủ ấm cho anh. Anh bắt đầu run rẩy. Cái lạnh đã trở nên không thể chịu nổi. Yên Cơ không chịu bỏ cuộc, với nỗ lực cuối cùng, nó dùng tất cả lá và hoa còn lại của mình để kết thành tấm chăn cho anh, nên sau đó nó hoàn toàn khỏa thân. Cơ thể trần truồng của nó run lên vì lạnh, nó khóc vì không thể ủ ấm thêm được nữa cho người yêu.

Sau cái đêm lạnh và mưa ấy, mặt trời lên và chúng tôi chấm dứt cơn ác mộng. Tôi chạy ra vườn. Gió đã ngớt và Yên Cơ ngượng nghịu vì hoàn toàn khỏa thân trước mặt tôi. Tôi không thể tin vào mắt mình, tôi hét lên làm cha xuất hiện ngay lập tức. Những chiếc lá, hoa và cơ thể anh bị vùi lấp, vun lên thành một gò đất mới, làm cha ngạc nhiên. Cha ra lệnh cho mọi người đào lên. Bên dưới gò đất là xác một con ngựa, có gương mặt màu xanh, chỉ có tôi biết đó là anh.

Trái tim anh đã ngừng đập, anh đã đầu hàng giá lạnh. Cơ thể của anh biến thành màu xanh nhạt, và rễ của Yên Cơ màu tím đã bao phủ lấy anh để ôm chặt người yêu của mình. Tôi còn có thể nói gì về hai cơ thể quấn lấy nhau dưới gò đất ấy? Tôi hóa câm. Yên Cơ vẫn còn sống, mặc dù nó đau đớn vì bị trần truồng. Mọi người cố gắng gỡ nó ra khỏi anh, nhưng không thể vì đám rễ Yên Cơ bao trùm, bám chặt lên anh. Họ sợ anh chảy máu. Vì thế mọi người đã đốt cháy, tất cả. Cha nói để cả hai được giải thoát. Tôi hét lên phản đối nhưng cha im lặng, chắc cha nghĩ cũng không còn cách nào. Và khi lửa bùng lên tôi thấy cơ thể tôi cũng bốc cháy theo, đau đớn. Như thể tôi và Yên Cơ được sinh ra cùng với anh, để cùng nhau cháy. Tôi bất lực đứng nhìn, như khi cha ôm chặt tôi vào đêm túp lều của anh bốc cháy. Tôi thấy hai cơ thể trần truồng trong ngọn lửa và những đám khói như mây, bay ra từ giàn thiêu da thịt của Yên Cơ. Tôi không còn khóc nữa, tôi đã mất tiếng nói, như Yên Cơ mãi mãi vẫn im lặng. Như khu vườn của cha, như ngôi làng của ai đó, như giấc mơ, như khói tuôn ra như hơi thở sau những lần giao hoan…

Tôi chết đứng trong vườn, đúng ngay vị trí của Yên Cơ. Cha cứ ngỡ Yên Cơ chỉ là một bông hoa dại. Cha không biết khi hai con người có cùng một ảo giác, họ không bao giờ biết mình điên, vì không còn hệ quy chiếu để so sánh. Cha mời bác sĩ đến để chữa bệnh và tìm lại giọng nói cho tôi, nhưng làm sao các bác sĩ tai mũi họng hay kể cả bác sĩ tâm thần, có thể chữa bệnh cho một cái cây đang chờ nở hoa? Nó chỉ chờ mùa đông đến để rụng lá ủ ấm cho người tình. Ngay cả khi mùa xuân lãng quên nó, không bao giờ quay lại nữa, cái cây vẫn cứ đứng chờ, và bông hoa câm lặng. Khi con trai con gái yêu nhau không lấy được nhau thì cùng nhau trồng một cây hoa, đến khi nào hoa nở ra thì người ta quên được lời thề, không còn nước mắt. Cây hoa Yên Cơ của tôi đã không nở được một bông hoa nào, vì thế nó phải ôm cầm mãi mãi. Yên Cơ cứ sợ tôi không hiểu, vì thế nó cứ nhắc mãi về những lần nở hoa của nó. Sao lại không hiểu, Yên Cơ? Nhưng có phải bao giờ cỏ cũng xanh như nước mắt lăn mãi như mưa lạnh mãi như gió được đâu…

_____

DECEMBER 2019

---

Lê Vĩnh Tài, the poet and translator born in 1966 in Buon Ma Thuot, Daklak, Vietnam. The retired doctor is still a resident of the Western Highlands and a businessman in Buon Ma Thuot.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.