A poem in Vietnamese by Lê Vĩnh Tài
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh
[5th revision; 2019-2022]
even the moonlight was something in her imagination
NIGHT & THE CONTINUING FALLING VERSES OF… (14)
days like these
poetry is a scar
in the heart of the people
_____
những ngày này
thơ như vết thương
giữa lòng dân tộc
1
in a kingdom twisted like a coiled spring
trials
under the jurisdiction of the emperor
every deliberation of judgement
by the emperor is a joke
pulled from his pen pocket
read out loud in a minute
the emperor ordered a hanging once
the guy stole land
the emperor was the witness
saw to the veracity of enforcing
the law
the fiddling executioners failed to implement their order
the thief was too tall
shame
the ridiculously high price that was paid
the guards’ standards insignificant
the emperor watched impatiently snapped:
such a small job
and none of you can do it
you, go into town
find me
a short guy
to hang by
the neck
done
easy!
2
the congressman running out of breath
on the way home, slamming the door shut
exclaim to his good citizen wife:
“Babe, you should pack, I, well
won the lottery”
the wife reply
excitely: “Really?
wow,
how wonderful
I’m over the moon
should I go
pack for the beach
or a trip in the mountains
dear?”
the husband curt:
“I don’t care
I want you
gone
out
of
here”
3
like the 7722 + storm decree
unceasing even at a low pressure-point
wets the screen
everyone
all of a sudden
has a cold
the computer wet by the rain
people screaming murder
with the agonising loss
a bright blue dot
like a dawn that’s forever in the dark
the Sun do not set nor does it rise
the rain never-ceasing nor starting
people sitting, reading
thoughtfully slow and brown
such a small poor incident
yet the noise, the mad barking
as for the whispers
like those guys on the pavement
like a covertly falling leaf
like clouds
wind
like a jacket
wet shoes
we continue to tread water
in the rain
4
what remains: a storm
rain
leaning
in the wind
leaves returning
the hopeless cries, her husband’s injustice
on the vacant plot at the front gate
a vessel drifts in via the waves aground
a muddy mess
his wife wants to self-immolate
her husband on a hunger strike
thereby the freshly covered grave
we’re reminded of the chaos
shadows shifting from one room to another
pushing around full buckets of leaking rainwater
yards flooding
everything floating
nothing is visible
inside the shimmering
reflection of the buckets of rainwater
the shivering
disappears
as we bend over to touch it
the water in the bucket
distorting
faces
shrieking tombstones
+
raindrops
even with my eyes closed
I know you are falling
since in my ear, you’re always mumbling
– “what are you doing?”
I don’t know what I’m supposed to do
I’m sitting here listening to the rain
the sound of each falling drop of water
on my eyelid
raindrops
a meeting between (high)heaven and (thick)earth
flying
the sound
heartbeats on the verge of shattering inside our chest
maybe, but it will forever be
a mystery
like your voice
breathless over the phone
maybe you’re tired
surrounded the entire day
falling rain
sounds like someone
crying
you’ve fucked up
once
soon enough you’ll do it again
God was once a sinner
hence I don’t believe
we’re sinless
you’re nothing but a fairy tale
falling rain
or tears
we must all open our eyes
no, no one will dare to
until the rain ceases
as you did cut short
breathless
over the only phone
in the detention centre
5
the metaphor:
Nguyễn Đức Sơn mother
fucking flower
Nguyễn Quốc Chánh mother
fucking fool
the anger(never once eased)
the humiliation dressed up in the vernacular
no wonder no one
wants to listen to poetry
like ocean waves
no one hears them anymore
waves crashing on the shoreline
nothing but an accident, water butting head with rocks
meant
a whitewash
shoreline
meant
nothing
at all
it’s
but cooked rosy, the blue swimmers
the breeze fragrant
scented with pepper
dead
blue swimmers
like poets
carefree hope
dancing giddy words
breaking off the claws of poets
lips clamped
afraid
shut so tight for so long
it’s odd opening them
ah um ou uy ole om the people
ah um you guys stole oh our share
there is not
a single sign of them
ever hearing
poetry
6
the government
a poem
a pretence of civil practice
and congress
an editor, sound asleep
dreaming of his terrifying spelling mistakes
in the poem
vague
stutter…
7
the Sun dies when it’s old
shedding rays of light
like a cow’s tears
as it ascends
a hill in an escape
cows lifting their heads to the stars
seeing stars as schools of fish
swimming
splattered across the sky
wetting the Gods
the Gods’ wet footprints all over the place
like children’s footprints
unsteady, unsure
in long yawns,
the cows lost somewhere
hell?
heaven?
it has not been decided
but they’re aware
that their tears are stuck solid
in all these balls of gas called stars
the corpse of these Gods – or – lost – children
flowers in the dark
blooming sin
naturally more stupid
than cows
8
late into night
gone were whining drunks on the sidewalk
home(in their beds)
left behind are people’s long disapproving sigh
and the ridiculous
laughter of sewer rats
+
palms faced up
palms faced down
palms folding into a fist
to fanning out
to one day
aged
bullshit
about
dying
+
the few
instigators in the bloodshed of a million people
Where were they hiding?
while we have all moved on
to the next life
poetry
like a duck
continued to cluck at them
ác(evil)
ác(evil)
9
a woman stepped out of the river, sat down and combed her hair
she was born blind
even the moonlight was only in her imagination
the sound of a glass slipping from her hand
hitting the floor
water spilling, spreaded as soundly
and as deeply as her stare
and suddenly everything was illuminated
in a lonely light
the moonlight seemed as though to her
draped across the four corners of the globe
as warm and as affectionate as the way her mother
stayed up all night tending to her fever
her tears
one day fell lower than the reeds
soared higher than the clouds
through the moonlight all-encompassing
the eyes of one forever asleep
she sleeps
to after craved sourness
she savoured a piece of starfruit from her homeland
as she watched people danced with exaggerated national pride
the moonlight turned her into a statue
silently in the dark
she digested
the saltiness
of blood
10
the keyboard
chatter
gave birth to a poem
new life fell
mid-air
into nothingness
the intangible
poem
day after day disappeared
beyond the chatter on the keyboard
the verse
sustainable often only for a few days
like her birthday gift
she smiled: yesterday, today
and tomorrow
but poetry had already
sow the soil
with joy and meaning
like the beans
tomorrow, they will carefully peel off
each casing of the vernacular
poetry assuming
the precise meanings had penetrated deeply
into the soil
down to the roots
11
white butterflies
from pages of an opening book watched me
as flying from the pages were white petals of bougainvillaea
+
time after time
twice, the first time it was me the other I was present
loneliness was also there in the end
+
loneliness is also a place where
suddenly she was there
yesterday, laughing the entire day
+
the sky resides
in both of our eyes The sea
calling only the children for a lifetime
+
why is it the last cliff ledge
poetry plunge headfirst into the ocean
drown, died
+
loneliness
a red rose, red red roses
a white lily very white lilies
+
we live die live
die live die why bother shouting
to be slap around unjustly by the government
+
time pass by slowly
no one in a hurry
since yearning opens up to waiting
+
from the rocky mountains
we descend
forming miniature rock gardens
+
the world at the start an ocean
hence
the desert has a future
+
there’s a horizon
flat asleep the entire day hence
tonight we must stay vigilant, awake
+
dress the injury to stop the bleeding
apply the gauze to then rolled it back up
the ambivalence, when the world is in a mess
12
everything that is light flies away, disappears
searching for it she asks
“Who’s there?”
her voice is an echo through the open space
both of her hands are above her head
like those who had recently disappeared in the dark
immediately
her world fades
slowly in hints of purple and mauve
we thought one heart could connect with another
so we keep searching
she would ask out of nowhere
“What are we going to do?”
so we don’t have to hold our hands up above our head
surrender first
talk, to then what
all we can do is keep our heads low
stay humble, stay meek
13
they arrive
smelling
like burnt meat
darkness
like the past
mother’s returning footsteps
on a damp
grassy path
seems like now in every window
there’s a bright
red mouth
wide open
they came again
again smelling
like burnt meat
the smell of those
who
burned flesh
14
on a trip to paradise
everyone is packed in a carriage
overcrowded but continue to yearn
another trip
a bald guy
eager seemingly educated
in the end
wrongfully chastised
the guy with full a head of hair
spoke as though crying there
about a prisoner
a young woman next to me
slender but catty
like darkness
quickly taps down a poem for the person just
captured
in the sunlight
through the window
pouring down the length of the floor
I discovered
public transport is slower than walking
how sad
from within my swaying body
gosh, not being able to let go
sorry but I can’t anymore
the young woman turns around in a blur
emails me the poem she wrote for me
with the speed of a snail
not sure if I could grasp
the idea of a floating
paradise of socialism
15
the paragon of humanity freed
only when their bronze statue is lowered
after centuries
the paragon desire to lie down
on a breezy meadow
listen to folk songs
like the ones, Mother used to sing
the Sunday afternoons
brilliant sunlight
his family pay their respect
in quiet
intimate
prayers
certainly
a paragon could never admit this to anyone
people prefer him as an erect bronze statue
forever
imagine you are a bronze statue
nothing but erect
helpless
they adorn a thick woollen cloak of history
even when the country is about to step into a boiling hot summer
16
you sing suddenly in the middle of reciting a poem
none of us could keep up
your voice
like a dream
as we are frying over Eden
turning toward dusk
when we should have
dawn
the birds returning
an accented impression in your poem
accenting the romance, but
it seem you’re tire of it
So are the birds?
but when you sing
you became the song
hair flowing down your jawline damp with sweat
eyes smiling
feet tiptoeing
on the damp wet grass
seem as though you are hovering above the ground
like a miracle
and a little drunk
we live past the age of miracles
we are growing old
like the lyric, you’re whispering:
we’re like poems
beyond the vulgar laughter
the odd emails from strangers
on our backs the exhausting whippings
they refuse
the poem a miracle
a new life
17
Poetry can make you uncomfortable…
it doesn’t caress you
nor is it fornication
poetry pass through you via the vernacular
often difficult to swallow
people believe poetry relishes
such drama
all that is irrelevant to poetry
poetry articulating everything very clearly
Eg in the morning
I’m hungry
I’m in pain
I’ve received a thrashing
when poetry cause a stir
don’t be jealous
poetry connects us with the world
poetry write, we read, as for the remainder
wretchedness, should simply disappear
poetry write, we read, as for the remainder
wretchedness, should simply disappear
poetry write, we read, as for the remainder
wretchedness, should simply disappear
little boys
regret nothing, they do not sigh
poetry isn’t reserved for those
fortunate and of age
poetry is not
a beauty spot
on the smiley face of a little boy
it shifts often
returning endlessly
through the vernacular
it doesn’t gently
caress your body
it riddles your body with bullets
never easing
on the romance
18
days like these
poetry is a scar
in the heart of the people…
19
tonight
in dreams, no one cares to dream about
perhaps the young woman who’s rejected you
wanted to give you back your dignity
in wordless poetry
your departing gift
for her freedom
to grasp such a notion
your heart
should tentatively listen
even though no one cared about your pity
even while you admired the wound and wondered
if it’s bleeding at all?
what she wanted to say
weren’t tears
salty like salt
it’s a song about death
it’s a song about love
why didn’t you note it in a poem
you couldn’t just blurt out
what is love anyway
so you kept your mouth shut?
or were you waiting for death
on your last breath
your soul floats into a paradise of your imagination
you will admit it then
it’s your fate penitence is too late for those like you
it’s your fate penitence is too late for those
it’s your fate penitence is too late
it’s your fate
20
the dry season
a period often with no electricity
resounding is the origin in the dark
in history
the ceasing of a nation
at the completion of summer
the autumn wind soaring through the each and every alleyway
paid in blood and bone
not with a few ten thousand dong on a pedal vehicle
your home down a deep alley
small in the dark
in the small lonely house
we’re the light
you labour, compose poetry
oblivious to the dark
until it’s deeply
entrenched within your heart
deeply steeped in earthly soil
a giant ancient tree
a luscious green tree
shades for the hot and dry days
less abandoned
21
flat on your back you looked at the sky
not a single star out there tonight
the illumination of gold?
her yearning
loose like soft rain
with enough gaps for the letters in poetry
flatten like gold sheets
stamped with SJC
the youth paper reported
on the black market
living so long
on the roof
they believe they’re the Sun
hence the people are fatten with gold melting like snow
starving, so what
better than the glory of training to be an up standing example
forever glorious
stepping away lightly
forehead and hair
like a pair of our hands grasping at
nothing
it’s the entrails of the people hung up
because of the hair, the scanty shivering beard
like the 2 million people in 1945
starved to death thanks to fascist Japan
do we have the strength to ask:
do our fingers have enough strength to fiddle
with the old keyboard
rambling on about some poem
the dozens tons of gold, nothing but an echo
at an auction somewhere
starvation
strength enough
in the return of poetry
in another poem?
or do we simply fan our hands
beggars staring up at the sunlight on the roof
worried that they might
slip and fall
so we may be blessed with their smiles
gosh the falling
gentle
pity
22
at the animal farm the law is obsolete
the idea of the law
unlike anything at all is insubstantial
rare antique books no matter how blood red
they will and shall be
extinct
bye bye
+
at the animal farm geography is obsolete
West or East of the globe
at the equator
the inevitable invasion
no time zone
no latitude or longitude
North – South
if there is an opportunity
they took it
like the battered East sea
the greed
+
at the animal farm science is obsolete
but essential is the atomic bomb
on sight the boats are destroyed
fishermen are the only ones worried
they may swim ashore if they survive
+
at the animal farm physical study is obsolete
there’s no need for a winger
you’re on your own with the ball
you’re on your own as the defender
+
at the animal farm ethics is obsolete
honour unnecessary
sign the Kyoto
protocol
bear the mayhem at home on your own
+
at the animal farm another language is unnecessary
the only translation needed
is the cancer
in father’s womb
+
but at the animal farm there is sadness
unique to it
when no one dares to to utter whatever
though their heart by the day
traumatised up injured
+
but at the animal farm there is love
like her pondering
how they could still compose love anthems
and quietly sing them
all night
+
they dreamed of a rainbow
after the rain West of the ball
together they kicked it towards the sky
together it falls
with tears
(at the animal farm they are easily teary
sometimes crying
in the middle of a happy day)
+
there is no animal farm
in Danang
where Duy Nhất
wandered the street before going home
leaving the herald
the poet met up with a poet
the church bells chimed
and the wind was absolutely charming
he threw a ball
in conclusion
the height of excitement
in the game
the sunset and the sky
busy with the ball
oblivious to the fact that
he’s already home
inside a quiet street
someone’s shadow, a tree
the sky was oozing like a dream
—
ĐÊM VÀ NHỮNG KHÚC RỜI… (14, không có số 13, khỏi sợ xui)
1
ở vương quốc hình cong queo như lò
xo Việc xử án thuộc thẩm
quyền nhà
vua Mỗi bản án, vua xét
xử như đùa, vì
móc trong túi ra đọc chừng một
phút
một lần, vua xử treo cổ
một tên cướp đất
đích thân nhà vua chứng
kiến sự thực
thi pháp luật
đội thi hành án loay hoay không thực hiện
được vì tên cướp cao quá
khổ
mà giá treo cổ
bọn lính làm quá thấp
thấy thế, vua hét từ tít tắp:
có chuyện cỏn
con mà không làm nổi Bay đâu, ra ngoài phố
tìm lấy
một thằng lùn mà treo
cổ
nó
lên!
2
chàng chính phủ chạy hộc
tốc về nhà, đóng sầm cửa và hét lên với
nhân dân vợ:
“Em ơi, đóng gói đồ đạc đi thôi Anh mới trúng xổ
số”
người vợ thốt
lên: “Ồ vậy à?
Tuyệt
quá Em thật là
sung sướng
Em sẽ chuẩn
bị đồ
đạc đi biển hay lên núi hả
anh?”
ông chồng nói:
“Anh chẳng cần biết
Chỉ cần em
cuốn
xéo
khỏi
đây”
3
nghị định 7722 như cơn mưa
không ngừng những ngày áp thấp
nó làm ướt màn hình
và mọi người
thình lình
thấy lạnh
máy tính bị ướt mưa
làm người chơi hét lên vì tiếc của
tiếng kêu hơi đau đớn
một chấm sáng xanh mờ
như bình minh vẫn còn đêm tối mãi
mặt trời không lặn cũng không mọc
mưa không ngừng cũng không bắt đầu
bây giờ mọi người ngồi đọc
trong những suy nghĩ chậm và màu nâu
chuyện nhỏ như con thỏ
tiếng sủa của con chó
và những lời thì thầm
như những gã đàn ông ngồi vỉa hè trên phố
lén lút như lá rơi
như mây trời
gió thổi
như chiếc áo lạnh
và đôi ủng
ta vẫn lội
những ngày mưa
4
những gì còn lại là: cơn bão
mưa
nghiêng
trong gió
lá thổi trở lại
sự tuyệt vọng của một phụ nữ kêu oan cho chồng Sau đó
trên bãi đất trống trước cửa
chiếc thuyền mắc cạn dạt vào bờ Một đầm lầy
người vợ đòi tự thiêu
người chồng đang tuyệt thực
nơi ngôi mộ hình như đã lấp lại Ta nhớ
những điều lộn xộn
bóng người di chuyển giữa các phòng
xô chậu hứng đầy mưa
trong sân ngập nước
mọi thứ dường như trôi nổi
không gì có thể nhìn thấy
trong ánh lấp loáng của chậu nước
run rẩy
biến mất
khi ta cúi xuống để chạm vào nó
nước trong xô
méo mó
mặt người
loang loáng tấm bia mộ
+
hạt mưa
thậm chí khi nhắm mắt
tôi biết bạn vẫn đang rơi
vì bạn cứ thì thầm vào tai tôi
– “Bạn đang làm gì?”
tôi không biết phải làm gì
tôi chỉ ngồi nghe mưa
âm thanh của những giọt nước
trên mắt tôi
hạt mưa
cuộc gặp gỡ của trời cao và đất dày
bay
âm thanh
như tim đập muốn vỡ trong lồng ngực chúng ta
có thể, nhưng
đó mãi mãi là một bí ẩn
như giọng nói của bạn
đứt hơi qua điện thoại
có lẽ bạn đã mệt
sau cả ngày bị bao vây
tiếng mưa
nghe như tiếng người
khóc
đời bạn đã rơi
một lần
mật lồn nhiều lần nữa
Chúa đã từng thọ tội
nên tôi không thể tin
chúng ta vô tội
bạn chỉ là một cổ tích
giọt mưa
hay nước mắt rơi
và chúng ta cùng mở mắt nhìn
không, sẽ không có ai dám mở mắt
cho đến khi mưa dừng lại
như bạn đã ngừng lời
hụt hơi
trong chiếc điện thoại
duy nhất của trại giam
5
phép ẩn dụ
khi nguyễn đức sơn đụ
mẹ cây bông
nguyễn quốc chánh đụ
má tụi mày
không ngớt mài dao
nhiều khi như một sự cải trang nhục nhã của ngôn ngữ
làm không còn
ai thích nghe thơ
như sóng biển
không còn ai lắng nghe
tiếng sóng vỗ bờ
chỉ như một tai nạn của nước lao đầu vào đá
nó có nghĩa là
trắng xoá
cả bờ
nó có nghĩa là
không có gì
cả
nó
chỉ là những con ghẹ đã luộc chín đỏ
mùi thơm bay trong gió
có cả mùi hạt tiêu
cái chết
của những con ghẹ
như những nhà thơ
hy vọng, vu vơ
vào chữ nghĩa nhảy múa
nó bẻ gãy hai càng của các nhà thơ
câm lặng
vì sợ
ngậm miệng lâu quá rồi
mở miệng nghe ngờ ngợ
ụ á ụi ày ăn ướp ủa ân
ụ á ụi ày ăn ết ủa á ao
không một dấu hiệu nào
người ta lắng
nghe
thơ
6
chính phủ
là bài thơ
giả vờ hành pháp
và quốc hội
chàng biên tập ngủ mơ
trên các lỗi chính tả
còn sót trong bài thơ
mù mờ
ú ớ
7
khi mặt trời già đi và chết
nó làm rơi những giọt ánh sáng
như nước mắt của những con bò
đang đi lên
ngọn đồi tự do
những con bò nhìn lên các vì sao
chúng nghĩ rằng đó là những con cá
đang bơi
nó làm tung tóe cả bầu trời
và các vị thần bị ướt
dấu chân của các Ngài
chạy tung tăng khắp nơi như những đứa trẻ
với một cái ngáp dài
những con bò bị lạc vào một nơi nào
địa ngục?
thiên đường?
chưa biết
nhưng chúng biết
nước mắt của chúng vẫn bị mắc kẹt
trong những vầng dương chết tiệt
xác của các Ngài – hay – đứa – trẻ – lạc – đường
hoa trong bóng tối
nở ra toàn tội lỗi
tự nhiên và ngu muội
hơn cả những con bò
8
đêm đã muộn
tất cả những người ngồi uống rượu than khóc ở vỉa hè
đã về nhà
những gì còn lại chỉ là tiếng thở dài của người dân
và tiếng cười đang bò ra của mấy con chuột
cống
+
ngửa bàn tay
rồi sấp lại
nắm bàn tay
rồi xoè ra
cho đến một ngày
già
ba hoa
bệnh
chết
+
nhưng có người
làm cả triệu người đổ máu
không ai biết họ trốn ở đâu?
khi mọi người đã đầu
thai kiếp khác
thơ
như con gà mái
phải tiếp tục quang quác cho họ
ác
ác
9
người phụ nữ dưới sông bước lên ngồi chải tóc
nàng mù từ khi sinh ra
ánh trăng cũng là tưởng tượng
đó là tiếng kêu của một cái cốc
nàng đánh rơi xuống sàn nhà
và nước chảy thành một vệt dài
chìm sâu như ánh mắt
khi ấy mọi thứ sáng lên
một ngọn đèn trong sự cô đơn
nàng có cảm giác như ánh trăng
đang cúi xuống bốn góc của trái đất
dịu dàng thân mật
như Mẹ thức suốt đêm ngày xưa nàng bị sốt
nước mắt của nàng
một ngày nào đó sẽ rơi xuống thấp hơn ngọn cỏ
sẽ bay cao như đám mây
quanh hành lang của ánh trăng
có đôi mắt một người không bao giờ thức
nàng ngủ
nhưng bây giờ, nàng thèm chua
nàng ngậm lát khế của quê hương trong miệng
nhìn mọi người đang nhảy múa để yêu nước
và ánh trăng làm nàng thành bức tượng
ngồi im trong bóng tối
nuốt xuống
vị mặn
của máu…
10
bàn phím rì rào rì rào
khi bài thơ
ra đời
khi sinh ra như thể bài thơ rơi
vào một khoảng không
trống rỗng
bài thơ
nó quá mỏng manh
biến mất mỗi ngày
sau tiếng rì rào của bàn phím
câu thơ
nhiều khi nó chỉ tồn tại trong ba ngày
như món quà sinh nhật tặng cho nàng
nàng cười: ngày hôm qua, hôm nay
vậy chỉ còn được ngày mai
trong khi thơ ngỡ
đang gieo xuống đất
niềm vui chữ nghĩa
như những hạt đậu
sau này
người ta sẽ cẩn thận bóc lớp vỏ ngôn ngữ
thơ cứ ngỡ
ý nghĩa rõ ràng của nó chìm sâu
dưới rễ
11
những con bướm trắng
nhìn tôi từ quyển sách đang mở
bay ra những bông giấy trắng
+
lần lượt lần lượt
hai lần, một lần là tôi và một lần có tôi
cuối cùng có cả một cô đơn
+
cô đơn cũng là một nơi
tự nhiên hôm qua em
tới Cả ngày hôm qua em cười
+
bầu trời nằm
trong con mắt của hai ta Biển
suốt đời chỉ gọi những đứa trẻ
+
tại sao biết là ghềnh đá cuối cùng
thơ vẫn lao đầu
chết chìm
+
cô đơn
hoa hồng màu hồng, hoa hồng màu hồng
hoa huệ trắng trắng trắng
+
chúng ta sống chết sống
chết sống chết Vậy mà cứ kêu
để nhà nước đánh đòn oan
+
thời gian từ từ trôi
chúng ta không ai vội
vì nỗi nhớ vẫn mở cửa chờ đợi
+
từ trên núi đá
chúng ta đi xuống
làm những hòn non bộ
+
thế giới trước đây là biển
nên bây giờ
sa mạc còn tương lai
+
có một đường chân trời
nằm ngang và ngủ suốt ngày Vì thế
đêm nay chúng ta phải thức
+
băng lại và cầm máu một vết thương
rồi sau đó cởi lớp gạc ra để cuộn lại
như trò chơi thế giới đang rối loạn
12
mọi thứ nhẹ nhàng biến mất
nàng đi tìm
và câu hỏi “Ai đó?”, vang lên
nàng đã giơ cả hai tay lên đầu
như gần đây người ta hay biến vào bóng tối
ngay lập tức
thế giới của nàng trở nên mờ
nó có màu hơi tím
chúng ta cứ nghĩ từ trái tim sẽ đến trái tim
nên mải miết đi tìm
để bây giờ nàng hỏi bất ngờ
“chúng ta sẽ làm gì?”
để không còn giơ hai tay lên đầu
đầu hàng mà cứ nói lên hàng đầu
hàng đầu rồi biết đi đâu
chúng ta chỉ cúi đầu
bẽn lẽn
13
chúng đến
có mùi
thịt nướng
bóng tối
như ngày xưa
bước chân Mẹ trở về nhà
trên con đường
cỏ ướt
hình như bên cửa sổ của mỗi căn nhà bây giờ
có một cái miệng
há to
và đỏ
chúng lại đến
vẫn có mùi
thịt nướng
mùi
của kẻ đi nướng
thịt
14
bên trong chuyến tàu lên thiên đường
mọi người bị dồn lên toa
chen chúc và vẫn mong
đi chuyến khác
một ông đầu hói trọc
hóng hớt với vẻ hiểu biết
cuối cùng
bị mắng oan
một ông còn tóc
nói như khóc
về một người vừa bị bắt
cô gái bên cạnh tôi
mảnh mai nhưng nham hiểm
như bóng tối
nhanh chóng gõ bài thơ cho người mới vừa
bị bắt
trong ánh sáng mặt trời
xiên qua cửa sổ
đổ dọc trên sàn
tôi phát hiện rằng đi tàu
chậm hơn đi bộ
vậy mới khổ
từ cơ thể đang lắc lư của tôi
mãi mà không rơi
xin lỗi chịu hổng nổi
cô gái ấy quay lại như bóng mờ
và gửi email bài thơ mới viết cho tôi
với tốc độ của một con ốc sên
lãng quên
lênh đênh
thiên đường
xã nghĩa
15
vĩ nhân chỉ nhẹ nhõm
khi bức tượng đồng của mình được hạ xuống
sau hàng thế kỷ
vĩ nhân muốn nằm xuống tại một ngọn đồi
lộng gió
và nghe những khúc dân ca
ngày xưa Mẹ hát
và những buổi chiều chủ nhật
nắng thật đẹp
gia đình và bạn bè của chàng đến thăm
thì thầm
những lời riêng tư
cầu nguyện
tất nhiên
vĩ nhân không thể thú nhận việc này với bất kỳ ai
người ta thích chàng đứng như một bức tượng đồng
mãi mãi
hãy tưởng tượng bạn là một bức tượng đồng
chỉ còn có thể đứng
và bất lực nhìn
người ta mặc chiếc áo len dày cộp của lịch sử lên người
ngay cả lúc đất nước đang vào hè nóng bức
16
tự dưng bạn hát giữa lúc đang đọc thơ
mọi người không ai kịp cảnh giác
bạn hát
như mơ
dường như chúng ta đã băng qua một khu vườn
rẽ trái vào hoàng hôn
trong khi lẽ ra chúng ta rẽ
phải vào buổi sáng
những con chim bắt đầu bay về
trong bài thơ cố nặn ra của bạn
cố hết sức lãng mạn, nhưng
hình như bạn đã chán
cả những con chim?
nhưng khi bạn hát
bạn đã hoá thân mình thành bài hát
mấy sợi tóc mai ướt mồ hôi
hai mắt mỉm cười
các ngón chân của bạn nhón lên trên cỏ
ướt
hình như bạn muốn bay
bạn muốn là phép lạ
bạn hơi say
chúng ta đã qua tuổi tin vào phép lạ
chúng ta đã già
nhưng như lời bài hát, bạn đang thì thầm:
chúng ta như những bài thơ
đi qua trận cười khiếm nhã
những email xa lạ
những đòn thắt lưng mệt lả
người ta không chịu
cho bài thơ phép lạ
để hoá thân
17
thơ có thể làm bạn khó chịu
vì thơ không vuốt ve
cũng không phải sex
thơ xuyên qua bạn bằng ngôn ngữ
nhiều lúc khó nghe
nhiều người nghĩ thơ uốn éo
thích bổng trầm
nhưng thơ không cần
thơ phát âm
mọi thứ rất rõ ràng
ví như: buổi sáng
tôi đói
tôi đau
tôi bị đánh
khi thơ chạm vào
bạn đừng ghen tị
thơ nối chúng ta với thế giới
thơ viết, chúng ta đọc, và những thứ còn lại
thảm hại hay phải biến mất
thơ viết, chúng ta đọc, và những thứ còn lại
thảm hại hay phải biến mất
thơ viết, chúng ta đọc, và những thứ còn lại
thảm hại hay phải biến mất
ngay cả những cậu bé
cũng không thở dài hay hối tiếc
thơ không phải dành cho các lứa tuổi
may rủi
thơ không phải
các nốt tàn nhang trên gương mặt
khi cậu bé cười
nó di chuyển
nhiều khi quằn quại
thông qua ngôn ngữ
nó không vuốt ve
cơ thể bạn
nó nã đạn
dù không ngừng
lãng mạn…
18
những ngày này
thơ như vết thương
giữa lòng dân tộc
19
đêm nay
trong giấc mơ không ai mơ
có thể cô gái ấy không nói yêu bạn
nhưng muốn trả lại danh dự cho bạn
bằng những bài thơ không lời
nó là món quà cô ấy tặng cho bạn
khi cô ấy được tự do
để hiểu được điều này
trái tim của bạn bây giờ
hãy lắng nghe
dù không ai xin bạn thương xót
thậm chí khi nhìn ngắm vết thương
bạn có thấy chảy máu?
những gì cô ấy muốn nói
không phải nước mắt
đơn giản là nó mặn như muối
đây không phải là một bài ca về cái chết
đây là một bài hát tình yêu
tại sao bạn không dám nói điều này trong một bài thơ
bạn không thể nói
tình yêu, nó là cái gì
mà bạn không dám nói?
hay chỉ khi bạn chết
sắp chết
linh hồn muốn bay lên thiên đường của bạn
mới chịu nhận ra
như số phận sám hối muộn màng của những người giống như bạn
như số phận sám hối muộn màng của những người
như số phận sám hối muộn màng
như số phận bạn…
20
bây giờ đang giữa mùa khô
giữa mùa cúp điện
bóng tối có nguồn gốc sâu
xa từ lịch sử
làm đất nước ứ hự
khi mùa hè cuối cùng kết thúc
những cơn gió mùa thu đi từ đầu này đến đầu kia của thành phố
phải trả bằng máu xương
không như bây giờ chỉ mấy chục ngàn tiền xe thồ
căn nhà nhỏ của bạn chìm vào con hẻm
nhỏ nhoi bóng tối
trong căn nhà lẻ loi
nhưng chúng là ánh sáng
bạn lao động, làm thơ
lơ ngơ
cho đến khi bóng tối của bạn
chìm sâu vào trái tim bạn
đâm sâu vào lòng đất
mọc thành cây cổ thụ khổng lồ
xanh mượt cho những ngày không còn khô
và nóng
bạn không còn bị bỏ rơi
21
bạn nằm ngửa nhìn lên trời
không thấy ngôi sao nào đêm nay
giống như vàng đang tỏa sáng?
như em ngày nhớ
lỏng lẻo mưa mềm
thậm chí còn có đủ chỗ
cho các chữ cái của thơ được ép lại như vàng miếng
đóng dấu SJC
mà báo Thanh Niên đã nghi
là vàng lậu
quá lâu
họ đã ở trên nóc một mái nhà
họ gần như là mặt trời
nên nhân dân rửng mỡ với vàng và sau đó chảy tan như tuyết
chắc sắp sửa rồi đói hết biết
hơn cả sự vĩ đại của học tập và làm theo những tấm gương
cũng đời đời vĩ đại
họ bước đi nhẹ nhàng
mái tóc và vầng trán của họ như hai bàn tay
của chúng ta hàng ngày vái lạy vào không khí
đó là dạ dày của nhân dân bị treo lên bởi một mái tóc
và chòm râu thưa
nó run rẩy như 2 triệu người năm bốn lăm
bị phát-xít Nhật bỏ cho chết đói
và chúng ta có còn sức để hỏi:
các ngón tay của chúng ta còn đủ sức để chơi
vào bàn phím cũ
lải nhải một bài thơ
mà mấy chục tấn vàng chỉ là tiếng vọng
cho những lần đấu giá tiếp theo
cái đói có đủ mạnh
để mang lại thơ
một bài thơ nữa?
hay chúng ta sẽ xòe hai bàn tay
như ăn mày đứng nhìn nắng
nhìn họ trên mái nhà
cứ lo họ trượt chân té ngã
và nhận từ họ những nụ cười từ xa
rơi rơi
nhẹ nhàng
thương hại
22
trong trại súc vật không cần học môn luật
ý thích là luật
khi không thích thì không có gì tồn tại
sách đỏ quý hiếm cỡ nào cũng phải
tuyệt chủng
bái bai
+
trong trại súc vật không cần học môn địa lý
tây bán cầu hay đông bán cầu
ra xích đạo gặp nhau
là chiếm
không có múi giờ
hay kinh tuyến vĩ tuyến
Bắc – Nam
mọi thứ cứ hở ra là
lấy
như biển Đông nát bấy
lòng tham
+
trong trại súc vật không cần học môn vật lý
chưa cần bom nguyên tử
cứ gặp là tông vỡ thuyền
chỉ ngư dân căng mắt nhìn chằm chằm
còn sống sót thì bơi trong im lặng
+
trong trại súc vật không cần học môn thể thao
không cần cầu thủ chạy cánh
tự cuộn tròn tự thả ra một trái banh
tự tấn công tự bất ngờ, chóng vánh
+
trong trại súc vật không cần học môn đạo đức
không cần danh dự
cứ ký nghị định thư
Kyoto
rồi về nhà xả thải
+
trong trại súc vật không cần học môn ngoại ngữ
cứ dịch như
cái tử cung của bố
bị ung thư
+
nhưng trong trại súc vật vẫn có nỗi buồn
riêng của nó
khi không ai dám nói về điều gì đó
mặc dù mỗi ngày trái tim của họ
bị thương
+
nhưng trong trại súc vật vẫn có tình yêu
như có lần em hỏi
người ta vẫn làm những bản tình ca
và âm thầm
hát chúng suốt đêm
+
người ta vẫn mong một cầu vồng
sau cơn mưa ở phía tây của quả bóng
cùng nhau sút tung lên bầu trời
cùng nhau rơi
nước mắt
(ở trại súc vật người ta mau nước mắt
nhiều khi khóc giữa
ngày vui)
+
không phải trại súc vật
ở đà nẵng
cũng có chàng duy nhất
đang lang thang trên phố để về nhà
chàng ra khỏi cổng tòa soạn
một nhà thơ gặp một nhà thờ
tiếng chuông gió
quyến rũ
chàng ném một quả bóng
lúc ngày sắp kết thúc
chạy theo cật lực
cuộc vui
hoàng hôn và bầu trời
mải chơi với quả bóng
nó quên mất
là chàng đã trở về nhà
trong một đường phố yên tĩnh
bóng người và cái cây
bầu trời chảy như giấc mơ

Lê Vĩnh Tài, the poet and translator born in 1966 in Buon Ma Thuot, Daklak, Vietnam. The retired doctor is still a resident of the Western Highlands and a businessman in Buon Ma Thuot.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.