A poem in Vietnamese by Lê Vĩnh Tài
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh
[5th revision; 2019-2022]
a pantheon of meaning
NIGHT & THE CONTINUING FALLING VERSES OF… (20)
1
the materials for a poem
– a city jail
where a cat
was lost
tried to
snuck in
– tried to
snuck in
the cat
lost on the way
from the jail to the city
so on and so on
you can find
a poem
on any scrap pieces of paper
or document
after the initial selection
you can copy or cut, rearrange
or simply
add a question mark
just like that
the poem dictates a set of specific criteria:
– a hammer to pull out nails, a muddy sickle, for instance
– a book with a black cover (not a black book), the paper soft and thin, use to say wrap food and other stuff
– a rubber, as an eraser and wax, to seal, when the proof is necessary
– you can keep a copy, for future queries of copyright, you accept the money and let everyone know, the poem, it is an original piece of work
The poem does require the knowledge of how it started, but you must know how it ends, oh gosh…
don’t fret, since the most crucial factor for any poetry powerhouse, in the end, are the signatures of the authors when they finally accept the wads of notes or money
not just royalties
2
your finger will never pierce the poem, upon touching it
but it
by you
form
a void
grains of dust, stars
drifting
orbiting like a dream
you thought: the cosmos was far, but
it’s but four miles on a bike
after your shift
town to home
hell
it’s but four miles on your bike passing
one tolling booth “thu phí”
you smiled
read backward “thi phú”, rich in poetry
thu phí thi phú (a tax for all that poetry)
bullshit
our country’s
poetry
you peddle the bike
starving exhausted
one
polymer note at the end of the month
shiny like the astrologer’s lens
you can observe the stars as much as you like
yellow, shiny and romantic
you need astrologers
to make a living, but the country is full of writers
and poets
all renowned
in the middle of the night
your universe
when chú Cuội heads for the moon in his imagination
with a rabbit
that you thought was a dog
now (you or the rabbit?)
compose
poetry
flimsy
round
about like
Nguyễn Chí Thanh
boulevard
green divider
wild and wide
grass on the side
a dizzying dream
and you’re high
3
4 poems with something scintillating, like a bite mark
a mosquito bite on an enchanted night
the sheen
of its wings
fluttered, eyes shimmered
the mountain
quivered
like church bells
in a chill breeze
a far away display
at a cheap fete
on sale were the white resound of bells
gosh
the poem
the (bright)light
in a winter coat
4
under the poem’s dress
an attire
for a while now
unsuitable for someone
your age
ghost of dead babies
waited patiently to be noticed
while you rub your hands
pondered the rate of vaccines injuries
your discovery
no way near one in a thousand
mother couldn’t possibly grasp
the idea of one in a thousand
since she has only
one child
5
at the roots of the magnolia
a poem, a single bloom
attentively
staring at a pee strewn wall
in the cool hues of rocks
seems like
for the first time
it has
an imagination
hence
it entertains itself
each time you pass by
you laugh
at its wagging tail
until you remember a lecture about a dog
barking on TV
even after the loss of electricity
drove you mad
drove you silly
6
the day you brought the poem home
like a present
worth about two dollars
(more than forty-thousand dong)
after a long bloody fight
everything shredded into bits
the poem in a million pieces
you taught me that
we should reduce our intake of sadness
take another bite of happiness
don’t dwell
fake it till you make it
afoot, I
kick it aside like a pile of rags
take back
the joy
no matter how
ridiculous
a lesson to remember
in life, even with thoughts of indiscretions
correct?
I know what you will give me
hence I’m in halves, allow the one half
to dangle
since you have already crawled in
touching everything, it’s the reason I believe
you allowed my existence
not because
the cracks on the moon were of your making
to
raise
the tides within our veins
for what?
that’s the reason why the wind
throws us around the entire night
blatantly
just like
that
7
the madness within the light
the poem, it’s
an image of you
a bolt out of the blue
a percentage commission
roses from a ghost, the Hứa family skeleton
flowers, popped up
like candlelight flickering
sinister
again and again, you ask:
a percentage commission
in roses…
What’s that?
you’re relaxed because
you’re flying
but there’s no reason for you to fly
or be high
a few more times?
it’s the destiny of words
turning into numbers
going nuts becoming more and more cryptic
you said: we’re
@@@%%%%$$$
and as I see it, the snowflakes upon the leaves
in Sapa, melts like you
so now:
I’m also like:
– oh, @@@%%%$$$
– if you are here, you would love it
– we are, once more, hehe…
hehe, you ask
what is what? what was it?
or it’s a small leaf
Someone wanted to try it
with Eve?
– yes!
So is it a poet?
– oh, maybe, oh oh yeah yeah, hehe
oh yeah today “hehe” there’s no up sale
child play with sticky candies
like a game we use to play long ago
climbing over each other up a pole
to grab the prize at the top
to whisper into lonely ears
and ahh umm, can you remember
anything? When you say: if not
I happen to like it
since he wants to muck around all night
I remember
the leaves
pretending? perhaps? or maybe
oh okay, why don’t we replace
the grape leaves
with almond leaves
stretched it out
nice and wide
8
it’s incomprehensible why you continued to stir poetry’s pot
you took an entire ladle
of soup from
the worry pot
the poem said: you should just allow it to simmer
you hate it when the poem gets
mixed up between “land” and “country”
you laughed:
we shouldn’t abuse the word “citizens”
otherwise, the poem is rather confounded
and lame
you put a variety of vegetables into the pot
when people add only a pinch of damp and wet
musing
you seemed idealistic
but at the same like to overindulge
hence everyone had to chop more carrots
vitamin A is good
your eyes might see the light
adding a variety of spices into the pot
means it will take you a long time
to tame
the taste of anger
churning in your stomach
on his skin
in his stomach
9
a waste of a springtime, but at least there was a breeze
there’s no poem
blooming
like a memory
that was lost
surpassing time
an amphetamine tainted sadness
the optimistic
announcements
from politicians
the people unaware
that even the sunlight
drops
and fall
censorship
unsanctioned
in the smuggle of
freedom
your dignity is wrapped
in a box
ribboned, and you thought it was a gift
Tet
you’re ready
with a sheet of polymer
caressing it
its coolness inside your free fitting “áo dài”
like the madame
inspectors
inspecting
temperatures
then there’s
a person with ears like a rabbit
snoring
a pigeon
whispering
about everything
that’s coming
from behind
10
in the end in a tight corner of this big wide world
the poem
met again
deceit
faced down on the bed
people say
you’re more beautiful than ever
they even promised
they will love you more than before
in one step
meet, like a bowl of phở, deceit
hot still, blow then eat
you can’t just lie there
face
down
you wake up
stay in bed
for a few minutes more
each time you utter a word the poem
oozes
blood
the scars
you want to hide them
you have a thousand hand
like Bodhisattva with a thousand eyes
you thought if you prayed
then Guanyin will
take care of
the lies
day after day
your bedsheets are more and more
a mess
you do all you could
to stop yourself
from disappearing
they who
knows nothing
knows nothing
they are the basement
where you hid
avoid the bullets
escape harm
the charm
etcetera
11
ask, and you will not receive, starve and you will get even less
always scraping to get by
like the GDP
you’re still about being fair
an elaborate laughable affair
useless
when
all the cannons have sunk pickled in the sand
always
made people wait around
in the dark on the sidewalk in the rain
the poem is hungry and cold, waiting
between the quiver of the leaves
everyone learns how to compose a poem full of uncertainty
after a year passes by
ask, and you will not receive
starve and you will get even less
gaunt eye workers going home quietly
steadfast are their
impenetrable heart
you will never be able to take it from them
play with them
in summation
represent them
in your
poetry
12
your mother did not give you a name
she instead tucked away all the rhymes
inside her memory
for you
the poem, you use it
to travel
wherever
people may try to bid and bargain
you know that even
rhymes, like the shoes
you wear on the street
after the time you found
customers, those who likes to buy
and sell you
evade taxes
like a tree after a storm
the wind could make you
sick in the stomach
you’ll end up with gastritis
go home
in an ambulance, thus many things may
wet you
no one to check or confiscate
your mother will place a dream in your heart
through mystics slips
once or twice
each night, dreams in a tiny room
causing your chest to shrink
like the rhymes and words
in a poem, consolidated, each and every night
and yet you’re thinking about
how every morning you’re waken
by your children crying
Mothers are the source of life
not just something
one dwell on
someone who vouch for you
when the wind is high
grey skies
and it is wet
outside
13
the moon
hanging suspended
a flower
gold, unexpected, the entire sky opening-up
to a poem
that night on, the stars were no longer idyllic
lacklustre, less charming
dreary
each monthly planting 2 times the light
though you saw the moon grew but once
to after slowly shrinks
before
disappearing
you prefer to be lean
and, so you began to measure the three circumferences a couple
more time, until some were quite flustered, your mounts and crevices
exploding
you’re breaking
into two
though you never
failed
you provoke
as though, no one dislikes
it, as though the Sun
a blushing red
sacred
no one compares
the Sun with the moon
and you like flowers
you lightly blur out the light, as
you sway with a poem
in a breath from noon
till night
then you put on an áo dài in the hues of reeds
bowing, wilting and thought it
sometimes
now and then
tiny tiny
like the moon
you are the moon
just once
a month
14
the poem doesn’t understand how
an employee of a bank could “defraud” nearly four thousand million dong
did she not care for her life
like the important men playing politics
where would she find the money to fund it?
the nation starved
a lawless hunger
beyond the satiated parties high on blood
to soothe the hunger
can’t mean
we have to lick a hot wok
with blistered tongues
look at each other and cry
to then
fall into
an endless
sleep
those who have tasted the saltiness of the past
the blood, they’re now in the wok
stunned
no one
no one
who? No one
will take the responsibility
for a warehouse that could hold four thousand billion
it was just an empty warehouse
these were not just long nights
we have screamed and shout and went to sleep without the need for food
there were many nights like that
the banquets at restaurants
no rice just ceremonies
with bright banners
an execution surpassing
surpassing
like an old habit
the way she used to shred bullets randomly
she had covered
the hellish starvation
how deep was it, it’s impossible to know for sure
a demonic fights
we fell for the hopeless love affair
waiting endlessly for a heart breaking dream
with her
only because she
she gosh
she was the one
15
a pantheon of meaning
so sacred that the poem
hid behind a door
had to jump from
the altar
you stared at the accents
in red like the colour of lipstick
before seeing the gods
you will meet
not just the naked words, often
noisy and obvious
and if necessary, write
the threatening letter
you’re late
hence from behind the pantheon door, you couldn’t see
the gods
naked
ready for battle
the wall in the pantheon turns into a mirror
reflecting literature
a chill to the bone
we were the one left naked
cloaks for the gods
even the clouds shuddered at the sight
like the tattered skirt
of a storm
history, with the forehead
of the wind and clouds, with the blood
inside an inkpot, with red
steeped in the pen nib, with the sound
of choking, with animal bones
the making of relics
the same as how we will never understand
the meaning of a white sheet of paper full of shit
binned at the pantheon
the gods have taken the walls, the mirrors, and the white sheet of paper
in a continual embattlement
with an accent red like the colour of a lipstick
not a
word
but numbers
gosh the maddening numbers
flying
high on the farting smell of jackfruit
16
sound
here in the poem
and us, at the edge of the world
a journey with the tides
swift, like the flights
smoke-stained and dusty
a world
changing like winter
where the sea and the trees
broke off, perched on cliff sides
where summer
& flowers, the fresh colour
the name of a flight you no longer remember
it was
slightly traumatising
then
all that you understood about noise
to the day you die, a lie
with the right to govern
while there’s a sound
resounding at the bottom of the sea
while there’s a sound
trembling like the call of the wind
while there are rustling
clouds tugging at each other
the sound pulls
at you, stretching you out
like a bowstring
but always ends up
lax and loose
like the bottom of your pants
17
a river, a poem, the forest, the night
a poem disguised as a river
so away they can throw
a dead body
your feet wet
after a few days
the corpse became a source of life
when some guy
a PhD professor stuck his butt out
holding up a gyroscope
in the wind, searching for the dream prize
a river never
knows how to walk
on such a path
your tiny limited horizon
which destiny had combed like hair
you swallowed and digested the loneliness
because of the claws
on your feet
helped you grasped the fact that loneliness was a kind of joy
that was
impenetrable
like the poem could never be a thief, the night
eventually consumes even the moon
swallow whole the Sun
in one morning
night, it’s not “hang động” or cave
genial, light like a dream
you and the poem
thought it could not
so you steeped yourself in a soft dark matter
that belongs to everyone and the night
that day
18
where everyone passed by, right by the entrance into Big C supermarket
busy shopping
you see a forest
branches
a bird flying
its wings drooping (a little heavy)
at the entrance
you sit down
drunk
you know for today
it is
enough
– I don’t know
– I might have a fever
a man comes over to check
on you, a woman also comes over
touch you
touch the forest
drifting clouds
they’re shouting
they’re tapping
they’re touching
they didn’t know what to think
what to do next
– I don’t know
– I might have a fever
this new year you’re scattered like dead leaves
on the footpath
when
the supermarket like a forest changed into golden leaves
as though they are her eyes
crying
you will never
set foot into the supermarket
a pantheon
sacred
in gold
like a broken till
and I
gosh
then
fold my arms, look up
at the sky: okay, fine
when it’s the sacred pantheon
turn to summon
my name correctly
missing just a word in the middle
19
there were times the poem would see a writer
not eating
and it thinks perhaps he’s old and tired
he falls, a pencil still in his hand
that is how a section of the biographical review
describes him
his eyes is on the future
the past is not needed
like a letter, to him
long ago
an insult
he’s not bothered about letters
like the unavoidable spelling mistakes
but if they deliberately try to fix it
his background
like how now if they call the police
it scares him
like when you
wrote to the Chief editor
about the load on writer’s shoulders
not eating
passed away recently
you will get in return a standard reply:
– Dear sir/madam…
the deadline was yesterday
sir/madam you’re late
please keep them for yourself
keep it to yourself
the fanciful ideas
this dance of
immortality
20
you receive the congratulations
like receiving a seasonal poem instead
of the wind
not a leaf to cover your face on Halloween
the wind will be a leaf that staggers
like it has an injured foot
we could
easily surpass
most things in our life
like having a bath
you don’t have to use that much water
we move
like colours changing over the city at dusk
the endless
effort
hence even the clouds pretends to be sad
and breathless
we had
enough time to rest with one sunburnt finger
and the truth is the blistering thought
we pretend
to have children
with those
who likes to shut us up, choke us
to then invite us out for a meal
and we’ll come to admit
the earth is not just three-quarters of tears
but also three-quarters of it are clouds
drifting, dropping cluster bombs on little boys
who knew not how to lie
the clouds
shall be disguised as hair or the beard of those
greedy eyes
chastising us for not being Vietnamese
drink coffee is what we do all day
yet we continue to demand the pride of a nation
_____
ĐÊM VÀ NHỮNG KHÚC RỜI… (20)
1
nguyên liệu cho một bài thơ
– nhà tù thành phố
nơi một con mèo
đi lạc
cố gắng
chui vào
trong
– cố gắng
chui vào
trong
con mèo
đang
đi lạc
từ nhà tù vào thành phố
vv
bạn có thể tìm thấy
bài thơ
từ bất cứ mảnh giấy vụn
hay văn bản nào
sau hành động ban đầu là lựa chọn
bạn có thể chép hay cắt bỏ, sắp xếp lại
hoặc chỉ đơn giản
thêm vào một câu hỏi
thế cũng được
bài thơ sẽ yêu cầu bạn những việc sau đây:
– một cái búa để bạn nhổ mấy cây đinh, một cái liềm dính sình, chẳng hạn
– quyển sổ bìa đen (không phải sổ đen), giấy mỏng và mềm, có thể gói thức ăn hay đồ vật
– cục tẩy, để xóa và một ít sáp, để niêm phong, khi cần bằng chứng
– bạn có thể lưu một bản sao, để sau này cần cho việc xác nhận bản quyền, bạn nhận tiền và nói cho mọi người biết, bài thơ, nó là một tác phẩm gốc
bài thơ, không cần biết bắt đầu như thế nào, nhưng bạn biết mình sẽ kết thúc như thế nào, ôi dào
bạn đừng mệt mỏi, vì yếu tố quan trọng nhất trong một bài thơ của cường quốc thơ, cuối cùng, đó là chữ ký của tác giả khi nhận xiền, hay tiền
không chỉ là nhuận bút
2
khi chạm vào bài thơ
ngón tay của bạn không thể xuyên qua
nhưng nó sẽ
và bạn cũng sẽ
thành một không gian
trống rỗng
những hạt bụi làm ngôi sao
bay quanh
quỹ đạo như giấc mộng
bạn nghĩ: vũ trụ rất xa, nhưng thật ra
nó chỉ là 4 cây số bạn đạp xe
tan ca
từ phố về nhà
địa ngục này
cứ bốn cây số bạn đạp xe băng qua
một trạm thu phí
bạn cười
nó nghĩa là trạm thi phú
thu phí thi phú
đất nước
thơ ca
ba hoa
bạn đạp xe
đói bụng mệt chết cha
một
tờ polymer cuối tháng
óng ánh như kính thiên văn
bạn tha hồ ngắm ngôi sao
vàng và lãng mạn
bạn cần các nhà thiên văn
để kiếm ăn, mà đất nước lại đầy những nhà văn
và nhà thơ
lớn
đó là nửa đêm
vũ trụ của bạn
lúc chú Cuội bay lên hoang tưởng
với một con thỏ
nhưng bạn nghĩ nó là con chó
bây giờ (bạn hay con thỏ?)
làm thơ
loanh quanh
mong manh
như anh
chí thanh
phân xanh
hoang hoải
đầy đồng
mùa đông
giấc mộng
lồng lộng
mênh mông
3
4 bài thơ, có cái gì long lanh
như vết đốt
của con muỗi trong đêm kỳ diệu
màu sắc của hai cánh
nó
vẫy, đôi mắt lấp lánh
núi
rung chuông
như nhà thờ
gió lạnh
trên gian hàng phía xa
hội chợ giá rẻ
bán những tiếng chuông màu trắng
ôi
bài thơ
ánh sáng trong chiếc áo lạnh
mùa đông
4
bên trong váy áo của bài thơ
từ lâu rồi
đã là một thứ trang phục
không phù hợp
với người lớn tuổi như bạn
hồn ma các em bé vẫn nằm
chờ đợi sự chú ý
khi bạn xoa tay
phát hiện ra tỷ lệ tai biến của vaccine bạn vừa tìm thấy
chưa tới một phần ngàn
mẹ không hiểu một phần ngàn
của bạn
vì mẹ
chỉ còn
có một đứa con
5
nằm dưới gốc cây ngọc lan
bài thơ, một đoá hoa đơn độc
nó chăm chú
nhìn vào bức tường
bãi nước đái rêu xanh màu đá
hình như nó
lần đầu tiên
biết
tưởng tượng
vì vậy
nó tự sướng
mỗi khi bạn bước qua
bạn cười
khi thấy cái đuôi ve vẩy của nó
cho đến lúc nhớ lại
bài giảng về một con chó
vẫn sủa trên tivi
khi cúp điện
nóng muốn điên
6
ngày bạn mang bài thơ về nhà
như một món quà
giá hình như một hay hai đô-la
(nhiều hơn bốn chục ngàn)
sau một trận tan đàn
xẻ nghé, bài thơ
thành một triệu mảnh vỡ
điều bạn dạy cho tôi
là chúng ta bớt những miếng buồn
cắn thêm miếng vui
đừng ngậm ngùi
cứ làm sương cho sướng
dưới chân tôi, tôi đá
nó sang một bên như mớ giẻ
rách, và lấy lại
niềm vui
dù hơi
nham nhở
một bài học nhớ
đời, mặc dù, đó là suy nghĩ phạm tội
phải không?
tôi biết những gì bạn sẽ cho tôi
nên tôi tách đôi ra, để một nửa
của tôi đong đưa
vì bạn chui vào trong đó
máy mó, tôi nghĩ đó là lý do
bạn cho phép tôi tồn tại
chứ không
bạn tạo ra các đường nứt như mặt trăng
kẽ răng
rồi dâng
như thuỷ triều trong mạch máu
để làm gì?
đó là lý do tại sao gió
hất chúng ta ngã ngửa cả đêm
tênh hênh
như
vậy
7
sự điên rồ
bên trong ánh sáng
bài thơ, nó
hình thành con người bạn
nó, thích làm chết người vì
phần trăm hoa
hồng của con ma nhà họ Hứa
những đóa hoa, nhú ra
như ngọn nến
leo lét bí mật
bạn cứ hỏi:
phần trăm hoa
hồng nó nghĩa là
gì vậy?
bạn cảm thấy thanh thản chỉ
vì bạn bay
và có cái quái gì mà bạn phải bay
và say
thêm hai lần nữa?
nó là định mệnh
của con chữ thành ra con số
phát rồ thành mật mã
bạn nói: chúng ta
@@@%%%%$$$
và tôi thấy bông tuyết mùa đông trên lá
ở Sapa, tan ra như bạn
bây giờ
tôi cũng thích:
– oh, @@@%%%$$$
– ở đây, nếu bạn gặp thì cũng sẽ thích
– chúng ta, thêm một lần nữa, hehe
hehe, bạn hỏi, từ đó
nghĩa là gì? cái gì là nó?
hay nó là chiếc lá nho nho nhỏ
ai muốn thử nó
với mấy nàng eva?
– có!
nó có phải là bài thơ?
– ồ, có thể, ố ồ yé yé, hehe
e hèm hôm nay “hehe” không bán kèm
như con nít với kẹo dẻo
ngày xưa chúng ta leo
cột mỡ
để vào vai cô đơn
và ừm, bạn có nhớ
gì không? khi bạn nói: nếu không
thì tôi cũng thích
vì anh ấy suốt đêm rất nghịch
tôi nhớ
những chiếc lá
giả vờ? có thể? hay là
được rồi, mọi người hãy thay
những chiếc lá nho
bằng lá bàng
vì bây giờ
nó giãn rộng
rất to
8
không hiểu tại sao
bạn khuấy mạnh nồi soup của thơ?
bạn múc cả một muỗng
nước ở trong nồi
lo lắng
bài thơ nói: bạn chỉ cần để cho nước hơi sôi
bạn ghét khi bài thơ cứ
lẫn lộn “nước” và “đất nước”
bạn cười:
chúng ta đừng lạm dụng chữ “nhân dân”
vì như vậy bài thơ nghe hơi đần
và nhảm
bạn bỏ các loại rau vào nồi nước dùng
khi mọi người bỏ thêm chút trầm ngâm
ướt sũng
bạn có vẻ vừa lý tưởng
vừa thích sướng
nên mọi người xắt thêm cà-rốt
vitamin A rất tốt
cho bạn sáng mắt
các loại gia vị thêm vào trong nồi
nó sẽ làm bạn mất nhiều thời gian
để chế ngự
hương vị của sự giận dữ
quẫy trên bụng bạn
và da bụng của
chàng
9
một mùa xuân như không
mà có gió
đâu đó bài thơ
hoa mai nở
như kỷ niệm
bị đánh rơi
vượt thời gian
nỗi buồn đầy thuốc lắc
những tuyên bố lạc quan
của các nhà
chính trị
không ai biết
ánh nắng mặt trời
cũng bị rơi
và té
kiểm duyệt
không được phép
buôn lậu
tự do
nhân phẩm của bạn
gói trong một cái hộp
thắt nơ, bạn tưởng là quà
tết…
bạn chuẩn bị
một tờ polymer
vuốt ve
mát mẻ
trong chiếc áo dài rộng
như các quý bà
khi kiểm tra
và đo
nhiệt độ
sau đó
có một người có hai tai con thỏ
ngáy ngủ
một con chim bồ câu
thì thầm
về mọi thứ
sắp tới
phía sau
10
cuối cùng trong góc hẹp
của thế giới rộng lớn
bài thơ
gặp lại
sự lừa dối
nằm úp mặt xuống giường
có người nói
bạn đẹp, hơn bao giờ hết
thậm chí họ hứa
sẽ yêu bạn nhiều hơn
chỉ một bước
để gặp, sự lừa dối như tô phở
còn nóng, vừa ăn vừa thổi
nên bạn không thể cứ nằm
sấp
mãi
bạn thức dậy
kéo dài
vài phút
bạn nói những gì bài thơ cũng
chảy ra
như máu
vết thương
bạn muốn che giấu
chúng, bạn có ngàn tay
như quan âm ngàn mắt
bạn nghĩ mình cầu nguyện
và quan thế âm sẽ che chở
những lời nói
dối
ngày qua ngày
bạn làm
khăn trải giường nhàu nát
hơn
bạn làm tất cả
để tầm nhìn
không mất hút
những người
không biết gì
không biết gì
là hầm trú ẩn
cho bạn
tránh đạn
thoát nạn
lãng mạn
vân vân
11
đòi cũng không có quà
đói càng không không có quà
luôn luôn cào bằng
như GDP
nhưng bạn luôn mở miệng công bằng
như một cuộc diễu hành
vô ích
khi
những khẩu đại pháo bị ngập mặn bên bãi biển
luôn luôn
bắt mọi người chầu rìa
trong bóng tối rừng mưa
bài thơ đói, lạnh và chờ đợi
giữa những run rẩy của lá
mọi người tập làm một bài thơ do dự
khi một năm đi qua
đòi cũng không có quà
đói càng không không có quà
những công nhân lặng lẽ trở về nhà
với hai hốc mắt
chỉ còn trái tim của họ
là bạn bất khả xâm phạm
không thể mang ra
ba hoa
trong phép cộng trừ
đóng vai thơ ca
của
bạn
12
mẹ đã không đặt tên cho bạn
nhưng mẹ đã cất những vần điệu
trong bộ nhớ
của bạn
bài thơ, bạn sử dụng nó
để đi du lịch
bất cứ nơi nào
có kẻ chịu ra giá và mặc cả
bạn biết, ngay cả
vần điệu, nó như chiếc giày
bạn mang khi ngang qua vỉa hè
sau những lần tìm thấy
khách hàng, những kẻ thích mua
và trốn thuế khi bán
bạn
như cái cây sau cơn bão
gió có thể làm bạn bị đau
bụng
bạn bị rối loạn tiêu hoá
nên quay về nhà
trên chuyến xe cấp cứu, do đó nhiều thứ
ẩm ướt của bạn
không bị ai khám xét hay tịch thu
mẹ đắp lên ngực bạn giấc mơ
trượt qua bí ẩn
một hoặc hai lần
mỗi tối, giấc mơ trong căn phòng chật chội
làm ngực bạn teo lại
như vần điệu và con chữ
của bài thơ, bị thu hẹp, mỗi đêm
bạn có thể nghĩ
tại sao mỗi buổi sáng thức dậy
có tiếng con bạn khóc
mẹ và cuộc sống
không phải chỉ là câu chuyện
để ngâm tôm
nên ai sẽ bảo lãnh cho bạn
khi bị gió nồm
âm
u và ướt
13
mặt trăng
treo lơ lửng một bông hoa
vàng, đột nhiên, cả bầu trời mở cửa
vào bài thơ
từ đêm ấy, các ngôi sao không còn lãng mạn
nó bị lu mờ, lời dụ dỗ
thành ảm đạm
mỗi tháng cây 2 lần ánh sáng
nhưng bạn thấy mặt trăng lớn lên chỉ 1 lần
sau đó teo dần
trước khi
biến mất
bạn thích mình mảnh mai
và, bắt đầu đo lại 3 vòng thêm vài
lần nữa, cho đến khi có kẻ mất kiểm soát, làm hẻm núi của bạn
bùng nổ
và bạn vỡ
đôi
mặc dù bạn chưa bao giờ
thất bại
bạn khơi gợi
gần như, không ai không thích
điều đó, như thể mặt trời
là màu đỏ
thiêng liêng
chẳng có ai lại so sánh
mặt trời với mặt trăng
và bạn thích hoa
nên bạn làm ánh sáng hơi mờ, và
bạn lung lay theo bài thơ
thở từ chiều
đến tối
sau đó bạn mặc chiếc áo dài màu cỏ
úa, và nghĩ rằng nó
thi thoảng
đôi khi
li ti
như thể mặt trăng
bạn là nguyệt
chỉ 1 lần
trong tháng
14
bài thơ không hiểu vì sao
một nhân viên ngân hàng có thể “lừa” đến bốn ngàn tỷ
chẳng lẽ nàng cũng thí
mạng cùi, như quý ông chơi trò trách nhiệm chính trị
chứ làm sao nàng có tiền đền?
đất nước lên cơn thèm ăn
trong cơn đói luật pháp
sau khi từng no say bữa tiệc máu
để xoa dịu cơn đói
chẳng lẽ chúng ta phải
liếm cái chảo nóng
sau khi lưỡi mình bị phỏng
nhìn nhau mếu máo
cuối cùng rơi vào
giấc ngủ
thiên thu
những người đã từng liếm vị mặn ngày xưa
của máu, bây giờ trên chảo nóng
ngơ ngác
không có ai
không có ai
ai? Không ai
chịu trách nhiệm
khi kho hàng thế chấp cho bốn ngàn tỳ cũng là kho
rỗng
nó không chỉ là đêm dài
chúng ta đã hò hét và đi ngủ không cần thức ăn
đã từng nhiều đêm như thế
những bữa tiệc tại nhà nàng
không có gạo mà chỉ toàn ngày lễ
với những băng-rôn rực rỡ
hoàn thành vượt mức
vượt vượt mức
như thói quen ngày xưa
nàng bắn đạn bừa bãi
nàng đã bao phủ
địa ngục khủng khiếp nạn đói
với độ sâu không thể thăm dò
trận đồ bát quái
mà chúng ta rơi vào
một tình yêu tuyệt vọng
ê mông và vỡ mộng
với nàng
chỉ vì nàng
nàng ôi
nàng là duy nhất
15
một ngôi đền chữ nghĩa
thiêng tới mức bài thơ
núp sau cánh cửa
cũng phải nhảy ra
khỏi bàn thờ
bạn nhìn con dấu
màu đỏ như son
trước khi gặp mấy ông thần
bạn sẽ gặp
không chỉ con chữ phải khoả thân, rất nhiều lần
bằng cách tô hô
mà nếu cần, sẽ viết thư
hăm doạ
bạn đến muộn
nên đằng sau cánh cửa ngôi đền bạn không còn thấy
các vị thần
vì họ đã ở trần
xung phong ra trận
bức tường trong ngôi đền hoá tấm gương
soi chiếu văn chương
lạnh thấu xương
chỉ còn chúng ta trần truồng
áo choàng của các vị thần
làm đám mây run rẩy
như cái khố rách của cơn
bão
lịch sử, với vầng trán
của gió mây, với máu
trong lọ mực, với màu đỏ
thấm vào ngòi bút, với tiếng kêu
bị bóp nghẹt, với xương cốt động vật
hoá thành di tích
cũng như chúng ta không bao giờ hiểu
ý nghĩa của tờ giấy trắng dính đầy cứt
trong thùng rác của ngôi đền
các vị thần lấy bức tường, tấm gương, và tờ giấy trắng
tiếp tục dàn trận
với con dấu đỏ như son
không phải con
chữ
mà những con
số, ôi chúng phát điên
đang bay
say mùi múi mít
16
âm thanh
ở đây bài thơ
và chúng ta, tận cùng thế giới
cuộc hành trình nơi thuỷ triều
chạy, như những chuyến bay
than, bụi
thế giới
thay đổi như mùa đông
nơi biển và cành cây
bị gãy, nằm trên ngọn vách đá
nơi mùa hè
& hoa, màu xanh
cái tên chuyến bay mà bây giờ bạn không thể nhớ
nó đã bị thương
nhẹ
sau đó
tất cả những gì bạn biết về sự ồn ào
đến chết vẫn còn nói láo
có quyền thống trị
trong khi đó một âm thanh
đang vang dưới đáy đại dương
trong khi đó một âm thanh
lắc rung như tiếng chuông gió
trong khi đó một âm thanh
kéo cưa với đám mây rì rào
âm thanh, nó kéo
tường như bạn sẽ căng ra
như dây cung
nhưng cuối cùng
lại lùng nhùng
như đáy quần của bạn
17
dòng sông, bài thơ, khu rừng, đêm…
bài thơ giả mạo dòng sông
để người ta có thể ném xuống
một xác chết
bạn chỉ bị ướt đôi chân
sau đó một vài ngày
xác chết thành sự sống
khi một ông
giáo sư tiến sĩ chổng mông
cầm một con quay
trong gió, đi tìm và giải mộng
dòng sông không
bao giờ biết bước đi
con đường đó
là phạm vi giới hạn nhỏ bé của
bạn, được định mệnh chải như tóc
và lông, bạn nuốt nỗi cô đơn vào lòng
bởi móng vuốt
của hai bàn chân
bạn biết sự cô đơn là niềm vui
không thể
xuyên qua
như bài thơ không thể là kẻ cướp, đêm
ăn mòn cả mặt trăng
nuốt chửng mặt trời
chỉ trong một buổi sáng
đêm, không phải là cave hay hang động
ấm áp, nhẹ như giấc mơ
bạn và bài thơ
nghĩ rằng nó không thể
bạn đắm mình trong chất lỏng màu đen
của mọi người và đêm
hôm đó
18
ở ngay lối vào siêu thị Big C
nơi mọi người đi
tít mù mua bán
bạn thấy một khu rừng
có các cành cây
một con chim đang bay
hai cánh hơi tư lự
trên lối vào
bạn ngồi
rượu say
bạn biết hôm nay
thế là
đủ
– tôi không biết
– hình như tôi đang sốt
một người đàn ông đến gần
bạn, một người phụ nữ cũng đến gần
chạm vào bạn
vào khu rừng
mây trôi
họ gọi
họ gõ
họ sờ
họ không biết làm gì
mới được cho là đủ
– tôi không biết
– hình như tôi bị sốt
tết này bạn rắc mình như chiếc lá khô
trên lối đi
khi
cả siêu thị như khu rừng chuyển sang lá vàng
như mắt nàng
vừa khóc
bạn không bao giờ
vào siêu thị
ngôi đền
thiêng liêng
màu vàng
nhưng máy tính tiền
bị hỏng
và tôi
ôi
lúc ấy
cũng khoanh tay, nhìn lên
phía bầu trời: dạ, dạ
khi đền thiêng
đến phiên
gọi đúng tên tôi
chỉ sai chữ lót
19
cũng có lúc bài thơ thấy một nhà văn
bỏ ăn
nó nghĩ có lẽ chàng đã già hay mệt
chàng té xuống, mẩu bút chì vẫn cầm trong tay
rà soát các chương tiểu sử
người ta mô tả
chàng
chàng nhìn về tương lai
không cần quá khứ
như lá thư, mà ngày xưa ai đã nói
những lời lăng mạ
chàng
chàng không lo lắng lá thư
như lỗi chính tả không thể tránh khỏi
nhưng nếu bạn cố tình chỉnh sửa
lý lịch chàng
như bây giờ người ta báo công an
thì chàng rất sợ
như khi bạn gửi
cho ông Tổng biên tập
kể về gánh nặng của nhà văn
bỏ ăn
vừa mới chết
bạn sẽ nhận lại một lá thư theo mẫu:
– Kính gửi ông/bà
hạn chót đã là ngày hôm qua
ông/bà bị muộn
xin vui lòng giữ chúng cho chính mình
làm của riêng
mấy trò tung bay
múa may
bất tử
20
bạn nhận được lời chúc phúc
như nhận bài thơ lúc mùa thay gió
nó
không phải chiếc lá che mặt trong lễ hội Halloween
gió sẽ làm chiếc lá có lúc hơi khập khiễng
như bị đau chân
chúng ta lẽ ra
đã dễ dàng vượt qua
nhiều điều trong đời sống
như khi tắm gội
không cần phải xả nhiều nước thải đến thế
chúng ta chuyển động
như thành phố pha màu lúc hoàng hôn của
các sự cố
không ngừng
làm những đám mây cũng giả vờ buồn
và nghẹn thở
chúng ta
chỉ có thời gian nghỉ ngơi với ngón tay bị sờn nắng
để sự thật là những suy nghĩ phồng rộp
chúng ta
giả vờ làm những đứa trẻ
với những kẻ
thích bịt miệng hay bóp cổ
rồi sau đó vẫy tay gọi chúng ta đi ăn
và chúng ta nhận ra
trái đất không chỉ ba phần tư nước mắt
mà ba phần tư đám mây
đang bay, thả bom chùm trên đầu các cậu bé
không biết nói dối
đám mây
sẽ hoá trang thành mái tóc hay hàm râu của những kẻ
với đôi mắt tham lam
mắng chúng ta không phải người Việt Nam
chỉ uống cà-phê mà cứ đòi yêu nước

Lê Vĩnh Tài, the poet and translator born in 1966 in Buon Ma Thuot, Daklak, Vietnam. The retired doctor is still a resident of the Western Highlands and a businessman in Buon Ma Thuot.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.