A short story in Vietnamese by Nguyễn Văn Thiện
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm 
Art: Đinh Trường Chinh

Imagine

The Nation placed in the palm of my hand, my fingers slowly wrapped around it, me holding tightly onto the Nation as though it was my lover. The chaos ensued inside my fist. Clobbering of sledgehammers, frantic eddies in the ponds, lullabies, yearnings of the heart, singing softly, laughing wistfully. I tightened my hold and louder were the clambered sword fights, locomotion, pounding heart beat, teasing, moans… The tighter my fist the louder it got, the shrieking, bellowing, screeching as though a bridge was collapsing, flipping over cars, homes were burning, everything was in flames. Triggered by the onslaught of sound, I tightened my jaw, grinding my teeth, my hold was stronger than ever. The explosions in my hand were thunderous, earthquakes, tsunami, devastation.

I loosen my fist to take a peek inside, like a child trying to hold onto a tiny cricket. Everything was upside down, it was a war zone. A mother was collapsed by her sick child’s bedside, the child curled up like a white innocent question mark, now and then, the question mark would spasmodically cough. Nearby was a toothy pearly grin of a youth in a blue shirt. In the middle of the floor, a fisherman, his face sunburnt, black like the bottom of a charcoal pot, the bandage around his head was soaked with blood. In his hand was a piece of torn sail or banner. An elderly man bent over lugging a gùi on his back loaded with woodchip quietly walked away. On the road, there’s a burning car, it was blackened by the smoke. Haggard and confused people huddled together, pointing at this and then that…

I opened both of my hands. Crumbling pieces of land fell out. The yellow pebbly soil of Móng Cái, the Bazan red earth of the Western highlands, the alluvial loose soil of Cà Mau. The rivers slipped down from the web between my fingers. Kỳ Cùng river, Ba river, Hậu river. Through my fingers fell pieces of the forest. The Northwest Iron woods, the West highland jungle of giant Crape-myrtles, the Southwest Melaleuca forest. My mother’s words were in my right ear: Hold onto it child, close your fingers, otherwise there will be nothing left… My father’s quiet words in my left ear: Hold on tightly child, otherwise there won’t be anything left… But I was afraid. Holding on meant I had to endure the assault of these noxious sounds. Opening my hands, meant all that was dear to me, would slowly slip away, through my fingers…

I didn’t have the strength to write down in words the appellation of what I had witnessed, I didn’t have the strength to sit at my desk and scribble on blank pieces of paper all night. I drew instead, an elephant, and as soon as I stopped drawing, the elephant slowly stepped from the page, off my desk, and left me alone in my room. I drew a bird, and in the last stroke of the lead, the bird quietly lifted its wings from the pages and flew out of the window of my room. I drew a wooden idol, and in the last stroke of the pencil, the wooden idol had also stepped from the pages and exited through the door of my room. I was about to draw the emperor, but the feeling had filled me with dread! I knew eventually even the emperor would leave me as well. And I will be alone again. I drew myself, and in the last stroke of the pencil, I saw myself rising from the pages before heading for the door. How could that be, how am I gone? What did I do wrong, all I wanted was the truth, all I wanted was the ability to separate fact from fiction? Slamming the pencil on the wooden desk, I cried out for myself, my throat was hoarse: “Don’t, don’t leave me, please don’t…”.

Everyone and everything that I loved was gone. I was alone. I dropped my hands, not holding on, letting go, I gave up, my hands were no longer that of the living. The lines in my palms broke into random sections, without direction. There were wild elephants, birds flying, wooden idols, emperors, then there was me, leaving, there were all these goodbyes… I wanted to talk to them, so I could ask: “Why would…?” In the middle of the night, or has time ceased to exist. The moonlight was visible, filtered through the dense fog. I found myself at the door looking out, surprised to find the manifestations of my drawing, each character lined up quietly, serious and sad in my front yard.

The elephant through watery eyes: “We tried to run from them…”

The birds’ piercing eyes stared at me as they chirped: “We’re being hunted..”

The confused wooden idols: “We were bullied…”

I shouted with resentment: “We were deceived…”

They spoke up all at once, whining, upset.

I asked: “Who or what is doing all the chasing, hunting, bullying, and deceiving?

In unison, they said: “The emperor!”.

But, I didn’t have a chance to draw the emperor? In unison, they said: “There’s still an emperor!”. I asked: “Where?”. They answered: “He’s in shadow!”. Their voices trembled with fear. Shaking in the dense fog, trembling in the moonlight. No, how could there be an emperor, I couldn’t draw the emperor, I was too scared. Flinging my front door wide open, I stepped outside to investigate, what if they were right. My eyes strained, I searched all corners of the fairly large garden mostly in the dark. I checked beneath the looming shadows of the trees, bushes, overhanging vines, inside the rainwater barrels, chicken coop, and dog kennel. There was nothing. I had a second look to make sure, still, there was nothing. Annoyed, I shouted: “Emperor, where are you?”. My voice broke like falling pebbles as it dispersed through the dense fog. The elephant, bird and wooden statue after all the crying and whining, were now fast asleep around my front door, as though hypnotized. The poor things! The poor genteel things, they would never hurt anyone!

I was sure, for instance, that if I did find the emperor hiding somewhere in the garden, I would place him in my palm, and I would proceed to slowly crush him. Echoing from inside my fist would be the sound of constant fancy parties, conniving  plots and conspiracies? The sound of gold clanking and painful seedy pounding of flesh upon flesh and mattresses? The hard sound of power or nefarious mumble of vile cowardly barter and sales of human souls?

Then I will open my hand to see what will fall out. Royal edicts, imperial decrees piled up, an erection of power or crumbling swords, rotten to the bone? Scented impertinent golden dias or wood and rocks ground down like pig’s feed? Or tales of folklore no one cares to read anymore?

I don’t know since I’ve never drawn an emperor.

Nor have I ever met the emperor.

Hence, I will have to place the Nation in my hand, I will slowly wrap my fingers around it, and I will squeeze, I will hold on…/

_____

June 2020

Tưởng tượng

Truyện ngắn Nguyễn Văn Thiện

Tôi đặt Đất nước vào lòng bàn tay rồi từ từ nắm chặt lại, như cách những người đang yêu nắm lấy tay nhau. Cả một mớ hỗn độn đang vẫy vùng trong đó. Tiếng guốc khua, tiếng ao hồ gợn sóng, tiếng ru con, tiếng thổn thức của trái tim, tiếng hát nho nhỏ và tiếng cười mơ hồ. Tôi nắm chặt hơn chút nữa, tiếng dao kiếm va chạm, tiếng động cơ, tiếng tim đập mạnh, tiếng cười đùa, tiếng rên rỉ kêu than… Tôi bóp chặt tay, tiếng ré, tiếng gào, tiếng thét như sập cầu như lật xe, như cháy nhà cháy chợ. Bị kích động bởi những âm thanh mạnh, tôi nghiến răng bóp chặt. Âm thanh từ bàn tay phát ra như sấm sét, kinh thiên động địa. 

Tôi mở tay ra, nhẹ nhàng như một cậu bé với bàn tay đang giam giữ một con dế nhỏ, và ghé mắt nhìn vào. Những hình ảnh chồng chéo như một bãi chiến trường. Một người mẹ gục đầu bên giường bệnh của con, cháu bé nằm co như một dấu hỏi màu trắng, lâu lâu, dấu hỏi lại ho và quằn quại. Bên cạnh là một hàm răng trắng nhởn đang nhe ra cười của một cậu thanh niên mặc áo xanh. Giữa đất, một ngư dân mặt đen như đít chảo với dải băng thấm máu quấn trên đầu. Trên tay ông ta là một lá buồm hoặc lá cờ đã bị rách. Một cụ già còng lưng gùi một đống củi lặng lẽ bước đi. Trên đường, một chiếc xe cháy trụi, đen thui. Một nhóm người mặt mũi hốc hác tối tăm đang đứng vây quanh, chỉ trỏ…

Tôi xòe hết mười ngón tay. Những vạt đất rụng rơi lả tả. Đất sỏi vàng Móng Cái, đất đỏ bazan Tây nguyên, đất phù sa Cà Mau. Những dòng sông trôi tuột xuống dọc kẽ tay. Sông Kỳ Cùng, sông Ba, sông Hậu. Những vạt rừng rơi xuống kẽ tay. Rừng lim Tây bắc, rừng bằng lăng Tây nguyên, rừng tràm Tây nam bộ. Mẹ nói bên tai: Nắm tay lại đi con, không thì sẽ không còn gì… Cha nói nhỏ bên tai: Nắm tay lại đi con, không thì sẽ không còn gì… Nhưng tôi không dám. Nắm tay lại, tôi bị những âm thanh cuồng nộ kích động. Mà xòe tay ra, lại trôi tuột những hình ảnh thân thương…

Không đủ sức gọi tên những điều mình nhìn thấy, tôi ngồi lại bên bàn vẽ những nét nguệch ngoạc lên giấy, trong bóng đêm. Tôi vẽ con voi, xong những nét cuối cùng, con voi chậm rãi bước ra khỏi phòng. Tôi vẽ con chim, xong những nét cuối cùng, con chim lặng lẽ bay ra khỏi phòng. Tôi vẽ tượng gỗ, xong những nét cuối cùng, tượng gỗ cũng đi ra khỏi phòng. Tôi định vẽ một ông vua, nhưng không dám! Tôi sợ những ông vua trước sau rồi cũng sẽ bỏ ra đi. Cuối cùng, tôi vẫn một mình. Tôi vẽ tôi, xong những nét cuối cùng, tôi cũng đứng dậy bỏ đi. Có lẽ nào, ngay cả tôi cũng đã bỏ tôi đi? Tôi đã gây ra lỗi gì, hay chỉ vì đã trót muốn nghe những âm thanh thật, nhìn những hình ảnh thật của cuộc sống này? Tôi buông bút, gọi theo mình, giọng khản đặc: “Đừng bỏ lại, tôi, ơi…”.

Những thân yêu tin cậy đã bỏ đi hết rồi. Còn mỗi tôi trong căn phòng hoang vắng. Bàn tay tôi thõng xuống, không nắm không mở, như tay người chết. Những đường chỉ tay đứt nối một cách rối ren,loạn xạ. Này thì voi hoang, này thì chim trời, này thì tượng gỗ, này thì vua chúa, này thì là tôi, này thì chia ly, này thì tan rã… Tôi muốn gặp họ, để hỏi một câu, chỉ một câu thôi: “Vì sao lại…?” Có lẽ phải nửa đêm, hoặc là thời gian không còn trôi nữa. Bóng trăng cũng đặc lại trong sương. Tôi mở cửa phòng nhìn ra, kinh ngạc thấy những bức tranh của tôi đứng xếp hàng ngoài đó, lặng lẽ, u buồn. 

Voi nói bằng ánh mắt ngân ngấn nước: “Chúng tôi đã bị xua đuổi…” 

Chim nói bằng ánh nhìn cong vút: “Chúng tôi đã bị truy sát…”

Tượng gỗ nói bằng thớ thịt não nề: “Chúng tôi bị cưỡng bức…” 

Tôi nói bằng lưỡi cong như chiếc muỗng: “Chúng tôi đã bị lừa dối…” 

Tất cả đồng thanh cất tiếng, kể lể, than vãn. 

Tôi hỏi: “Ai, ai đã xua đuổi, ai đã truy sát, ai đã cưỡng bức, ai đã dối lừa?” 

Tất cả đồng thanh: “Vua!”.

Nhưng, tôi đã kịp vẽ vua đâu, tôi chưa vẽ vua bao giờ mà? Tất cả lại đồng thanh: “Vẫn có vua!”. Tôi hỏi: “Ở đâu?”. Họ trả lời: “Trong bóng đêm của khu vườn!”. Giọng nói của họ toát lên vẻ sợ hãi. Họ run rẩy trong sương, run rẩy dưới trăng. Không lẽ nào, ở đây lại có vua, trong khi tôi chưa vẽ vua bao giờ? Tôi đẩy cửa bước ra ngoài, tôi phải tìm thật kỹ xem, biết đâu điều này lại là sự thật. Tôi căng mắt ra nhìn vì khu vườn khá rộng và tối. Nhìn vào trong hốc cây, trong bụi cỏ, dưới tán lá, trong thùng đựng nước, cả trong chuồng gà, chuồng thỏ. Không thấy. Tìm lần nữa, vẫn không thấy. Bực mình, tôi gọi to: “Vua ơi, vua ở đâu?”. Tiếng của tôi vỡ ra như sỏi, tan trong sương đêm. Bọn voi, chim và tượng gỗ sau một hồi khóc than kể lể đã đứng ngủ ngay trước cửa, như bị thôi miên. Nhìn mà thương lạ! Những hình hài hiền lành ấy, chúng đã bao giờ làm hại ai chưa?

Tôi chắc chắn, giả sử bây giờ tìm được vua đang nấp đâu đó trong khu vườn này, tôi sẽ đặt vua vào hai bàn tay và bóp chặt. Từ trong đó, sẽ vọng ra nhưng âm thanh dặt dìu đài các yến tiệc hay tiếng thì thầm của những thủ đoạn mưu toan? Sẽ là tiếng vàng sắt chen nhau hay tiếng gối chăn đau buốt? Tiếng hùng cường cứng cỏi hay tiếng đê hèn thỏa hiệp thì thào đổi chác, bán mua?

Rồi tôi sẽ xòe mười ngón tay ra xem cái gì sẽ rơi lả tả. Những ngự chuẩn ngự phê dồn dựng hùng cường hay những bảo kiếm nát tan, long bào hắc ám? Là sừng sững ngai vàng hay gỗ đá vỡ ra như cám? Hay chỉ là một dòng chữ cổ xưa không còn ai đọc được?

Tôi không biết, bởi tôi chưa từng vẽ vua bao giờ. 

Tôi cũng chưa từng gặp vua bao giờ.

Vì vậy, tôi lại đặt Đất nước vào lòng bàn tay rồi từ từ nắm chặt lại…/