A short story in Vietnamese by Nguyễn Văn Thiện
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm 
Art: Đinh Trường Chinh

Not my words, but

Often I would use someone else’s words, as though through my lips, they speak. “Hey old man, they’re going to find you, that grey head of yours, you get me? Do you understand me at all, you’re only seventy-something, still young, very young actually!”. Certainly, if I was myself, I would apply a more appropriate tone, seventy years old are entitled to more respect, but… I was watching TV one day, and I found myself shouting at the screen: “You bastard, this prison cell is tiny, not even enough water to flush the toilet”. Such occurrences became more and more frequent, so often that people thought I was mad, they thought I had lost my mind. I was fully aware of my actions, evident by the fact that I did not miss a day at work, my productivity and wage matched those of my peers. I’m adamant that those around me also use my lips to voice what they want to say before moving on. Like early today, I blurted angrily: “If you guys weren’t so greedy in the first place, you wouldn’t have ended up in such a hell hole. Hey, you and your mangy beard, get off my feet, get out!”.

Often someone would use my lips to speak. They were always very sure of themselves. My friends after a while distanced themselves from me, after a while I was completely cut off. At the heat of the moment one tends to be oblivious of one’s surroundings, not bothered about the consequences may it be good or bad. I would do this often, blurt out something totally irrelevant, pluck out of the air, it was mind boggling and incomprehensible. “Why would you bother chopping off their head, just shoot them, but in my humble opinion, best poison them, it leaves no mark, less problems when the family comes to collect the body”. After the random remark I swallowed a good gulp of beer, and without much thought wiped off the foam at the corner of my mouth, staring at the plate of condiments, tentatively listening to a colleague go on and on about some recent commotion, someone was convicted, some national default. He turned his head towards me and asked: “Who, what did you just say? What lethal injection? For whom?”. I dismissed his query with: “They all deserve the lethal injection, I’m totally in favour of the death penalty”. My colleague encouraged me. Yes, they all should get a death sentence… Cheers to that!

Just when I feel rather pleased with myself having to save myself from a possible altercation, someone would turn up. My lips began to itch, boldly from my mouth: “If anyone asks, just tell them I’m over at Mr. Chanh’s place! Don’t forget to give the cat water”. Mid a sip of beer, my colleague slowly put his mug down, looked at me sadly, shook his head. He was the last friend who stood by me. All good, I don’t have to worry about what I say anymore, including what was incomprehensible to me.

No longer participating in any kind of social gathering, I am often alone looking out at the mead. Completely speechless, wordless, unless another person was nearby, and it is their words that would come out of my mouth. I had in submission surrendered my lips to the people around me, while I sat and waited, to see who would be the next person. Who will pass by with talk of nothing void of a beginning nor an end? I was on full alert, as though I was waiting to catch a burglar red handed. And of course without warning, a stranger said: “Demons meet up there on the third floor, right next to the writer’s headquarters”.

As time went by, I slipped further and further into a state of incomprehensible confusion, but I was more and more curious about what the next person was going to say, and what would soon slip from my lips. Clearly, those who have been hiding in some dark void now and then would speak up, their words louder, more eloquent. There were words, phrases, I had never come across, nor had ever voiced. So as it turns out, the words of this world have invariably changed much and are totally unpredictable. 

Active listening allowed me to work out the fact that there were about three or four people who had borrowed my voice more than the rest of them. Amongst them, there was this very old guy, a person from an era at the beginning of the last century. A voice of authority, giving his orders in a sharp and direct manner: “Drag him out, whip him ten times, throw him out of our enclave!”. Just like that, he stopped talking, my mouth was agape, remained open, I would sit there totally dumbfounded and confused. The afternoon sun lit up the very pit of my throat, burning the back of my tonsils. I closed my mouth, and, as though something that had just happened while I was fast asleep, my lips puckered up, meowed like a tom cat: Meow, meow.

Now my mouth is like a deep abandoned well covered with green moss. From within this pit, the rippling echoing voices of strangers or the odd cat or maybe a frog. The bottom of the well may be directly connected to an underworld at the centre of the earth, to the past, to some eerie ghostly sombre place. And of course, I got on with my life, I ate, slept and worked hard, a model citizen. I am intelligent, brave and industrious. I’m healthy, I’m never sick, except for my god forsaken mouth.

Often someone would use my lips to say…

—

January 2021

Chơi trò mượn miệng

Truyện ngắn Nguyễn Văn Thiện

Thỉnh thoảng, tôi vẫn nói bằng giọng nói của người khác, như là tha nhân đang nói, bằng miệng của tôi. “Này gã đầu bạc, chúng nó sẽ tìm đến nhà cậu và giết cậu, hiểu không? Cậu không hiểu chứ gì, vì cậu mới ngoài bảy mươi, trẻ lắm, trẻ lắm!”. Đương nhiên, nếu thật là tôi đang nói tiếng nói của tôi, thì cách xưng hô với một người ngoài bảy mươi là phải thưa gửi lễ phép, đằng này… Có hôm, đang nằm xem tivi, miệng tôi nói: “Chó ghẻ, cái phòng giam này chật chội quá đi, lại không đủ nước để dội bồn cầu”. Tình trạng ấy ngày càng xuất hiện liên tục, mọi lúc mọi nơi khiến những người xung quanh nghĩ tôi lẩn thẩn, đãng trí, tâm thần. Tôi biết rằng mình vẫn hoàn toàn tỉnh táo, bằng chứng là vẫn làm việc không sót ngày nào, năng suất không thua kém ai và nhận lương ngang bằng các đồng nghiệp. Tôi chắc chắn có ai đó thỉnh thoảng đi lướt qua, mượn cái miệng của tôi nói vài câu rồi lại đi tiếp. Sáng nay, miệng tôi nói: “Nếu tụi mày đừng tham thì bây giờ lại không phải quây quần nơi địa ngục tối tăm này. Thằng râu dài kia, đừng ngồi lên chân tao, đau bỏ mẹ đi được!”.

Thỉnh thoảng, có ai đó mượn miệng tôi để phát ngôn. Chắc chắn thế. Bạn bè đã hoàn toàn xa lánh, vì nhiều khi trong lúc họ đang cao hứng chuyện trò giãi bày tâm sự, họ đang chờ đợi sự đồng tình hưởng ứng hay phản đối của người nghe, thì tôi lại buột miệng nói một câu không hề liên quan, xa xăm tận đẩu tận đâu, khó hiểu đến não nề. “Tại sao phải chém, bắn cũng được, nhưng theo ý kiến của tại hạ, thì nên cho uống thuốc độc, khâm liệm tử thi sẽ dễ hơn, mà gia đình cũng đỡ đau xót khi nhập quan”. Nói xong, điềm nhiên nâng ly bia lên uống, rồi đưa tay quệt bọt bia dính trên mép, mắt nhìn vào đĩa mồi, lắng tai nghe anh bạn đang huyên thuyên về các đại án gần đây và khả năng quốc gia vỡ nợ. Anh bạn quay sang hỏi tôi: “Mày vừa nói cái gì? Ai? Tiêm thuốc độc ai?”. Tôi nói chữa: “Ai cũng nên tiêm thuốc độc, tôi ủng hộ thay đổi hình thức tử hình”. Bạn tôi tiếp lời, đúng ra là phải tử hình tất cả bọn chúng…Cụng ly cái nào!

Đúng lúc tôi cảm thấy vui vui vì chữa cháy được một tình huống tế nhị thì kẻ nào đó lại vừa ngang qua miệng. Tôi mấp máy môi, nói dõng dạc: “Nếu có ai hỏi thăm thì cứ nói ta đang qua chơi bên nhà cụ chánh, nghe chưa! Tí nữa nhớ cho con mèo uống nước”. Anh bạn từ từ hạ ly bia uống dở xuống, nhìn tôi, lắc đầu buồn bã. Đó là người bạn cuối cùng rời bỏ tôi. Thôi được rồi, như vậy cũng tốt, đỡ phải lo lắng hoang mang khi miệng mình nói những điều chính mình không hiểu nổi.

Không còn sa đà vào những cuộc gặp gỡ đãi bôi, tôi thường ngồi một mình nhìn ra thảo nguyên trước mặt. Tôi hoàn toàn tịnh khẩu, nghĩa là tôi không phát ngôn gì nữa, nếu miệng tôi có nói gì thì hoàn toàn là lời của người khác đi qua kẽ răng, qua môi trên môi dưới mà thôi. Tôi nhường hẳn miệng mình cho người khác nói, còn mình thì ngồi rình, xem thử, người đó là ai. Ai mà thỉnh thoảng đi qua nói những chuyện đâu đâu, những lời không đầu không cuối? Tôi rình, như chủ nhà rình kẻ trộm. Và rồi, đột ngột không báo trước, người lạ nói: “Trên tầng ba có một lũ ma quỷ thường xuyên tụ tập, bên cạnh đó là trụ sở nơi các nhà văn ẩn náu”.

Tôi càng ngày càng chìm vào trạng thái mơ hồ khó hiểu, càng ngày càng thích thú rõ rệt khi được nghe người khác phát ngôn bằng miệng của mình. Rõ ràng, với những kẻ ẩn danh ẩn nấp trong sâu thẳm và thỉnh thoảng cất lên tiếng nói, thì vốn chữ nghĩa được tăng lên rõ rệt. Có những chữ, những câu, tôi chưa bao giờ dùng đến, chưa bao giờ biết nói. Hóa ra, chữ nghĩa trong nhân gian biến ảo khôn lường…

Tôi lắng nghe và ước lượng có chừng ba hay bốn người gì đó thường xuyên đi qua, thường xuyên mượn mồm tôi để nhả chữ. Trong số đó, có một kẻ già thật già, hoặc là người của phần đầu thế kỷ trước. Đó là một giọng nói uy quyền, thường xuyên ra lệnh cho người khác bằng chất giọng rất đanh: “Lôi nó ra, đánh mười roi, rồi đuổi ra khỏi phủ!”. Nói xong chừng đó, cũng vừa nghe xong chừng đó, tôi há hốc mồm, ngồi đờ đẫn. Nắng chiều xiên khoai chiếu vào tận trong cùng vòm họng, rát buốt. Tôi bèn ngậm miệng lại, và, như một hành vi diễn ra trong vô thức, tôi nhọn môi lại kêu bằng tiếng của một chú mèo đực: Meo, meo…

Miệng tôi bây giờ như cái giếng hoang hun hút cỏ phủ rêu phong. Từ dưới đó thỉnh thoảng vọng lên tiếng người xa lạ hoặc tiếng mèo kêu hoặc ếch nhái râm ran. Không chừng đáy giếng hoang ấy lại nối liền cõi âm trong lòng đất, trong quá khứ, trong thế giới ma quái âm u nào đó. Dĩ nhiên, tôi vẫn phải ăn ngủ và làm việc cật lực như một công dân mẫu mực của xứ sở cần cù thông minh và gan dạ này. Tôi không hề bị bệnh gì hết, ngoại trừ cái miệng bỏ hoang, vậy thôi.

Thỉnh thoảng, lại có ai đó mượn miệng tôi để giãi bày…