her portraits

A short story in Vietnamese by Lê Vĩnh Tài
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Self-portrait Nguyễn Thị Phương Trâm

HER PORTRAITS 

The attic on top of the cafe has a view of a pretty wall from across the road. He studied it for a future project. He watched an army of ants crawl along the edge of the table, the ants marched with urgency and purpose, a display of aspiring hopelessness.

A woman with short hair grabbed him from behind, her body warm on his back. Dear God, he’s scared out of his wits each time she surprises him like that. He hates it when she does it in places where there are lots of people, especially in cafes. But she wanted everyone to believe they are happy.

He turned around and stared at the emptiness. The cyan in the portrait brightens as he consigns to it his exhausting obsession. It was unlike him, but out of the blue, he turned to kiss her on the forehead as though she was still a twenty-year-old girl in the days they used to mess up the whole bed. “Hey, did you hear it? The cold damp feet, the deserted cafe, the moss strewn pavement…” She reminded him of the old poem, the small young woman with her long hair scattered across his chest. “How about we escape to somewhere far away for a while?” her manicured eyebrows furrowed. “We can drink coffee all day and all night…”.

She never wants to burden him with shallow, empty guilt. She knows the idea of eating, sleeping, and talking with her all day and all night is something that will never happen.

He would reply: “You know I can’t.”

But she also knows her sulking lips alone would have weakened his resolve. She knows he won’t be able to control himself. She knows the soft fuzz beneath her belly will make those cyan eyes beg her into submission. Those dumbfound besotted eyes gradually out of focus in a blur like the old blue vehicle he uses to get around town looking for food when he was usually starving.

“You won’t be able to change my mind.”

He figures she’s at the moment absorbed in admiring her portrait, dreaming about her love for art. She’s always like that, but he tries not to push it. He knows rushing could ruin the picture he loves most. He pulled out a packet of Camel from his coat pocket, balancing the cigarette between his thumb and the finger with the wedding band.

During spring, the air is a soft breath. Her long resting form was like a flame in his cyan eyes. Often she would ask him to explain how he painted her hair, and her lips in the portrait. She’s always afraid he might make jest of her form in the paintings he paints. He can’t understand why she thinks he’s only painting her, kept saying people might see through her via his depiction. She’s afraid people might discover the truth, and she won’t have a chance to deny it. She looks at the brown eyes he’s drawn like an accusation, for instance, like “where did you go last night?” Her eyelids flutter but always with utmost seriousness and confidence in retort. She continually implies his deceit but he knows, she is the god of liars. He can but stare at the rings of tired lines beneath her eyes, trying to work out what she got up to the night she was not with him.

Sometimes there was a wafting of an unknown scent from the portrait, he would never ask, but she would always reply: “I need a shower.” The showerhead blistered with heat as her body bubbled up with soapy suds, the thought of the sweat dust and dirt on her ate away at his skin like acid. When she opens the bathroom door, the shock takes its time impaling him with the force of a hurricane. As she walked to the bed, the darkness was absent of colour; he couldn’t draw out a single stroke of paint. Often he has to relearn the rule of light and dark. A little flustered, he tightened his grip on the paintbrush. She’s smiling in her sleep as though soaked through and is steeped in her endorphins. The previous lingering sinful thoughts, the water from the showerhead on her back wetting both him and the portrait. Someone advised him once: “Open both of your eyes.” He drew a window, through it was the moon and a few stars, hiding behind it was what was left of the world. He was immersed in the painting until the alarm took its time repeated six times, that was when she woke up and left him, wandering around sipping soy milk at the gate of a nearby park where people frequently exercised in the morning.

A knock on the door. “Come in,” he said, panic wrapped itself around his abdomen tight like the muscles of a bodybuilder. The door opens, overwhelming the senses. He tried not to cry out, because before the figure entirely took shape, his eyes tricked him into thinking it was her coming back. In his portrait, the background behind the window was exquisite, including what was hidden, as in the painting, his sketch of her withdrawing face, continued to chastise him unjustly. He recomposed himself on the bed, but could still feel her bending over whispering as she would come home late some nights: “Hi, baby.”

He feels as though he is without substance, ascending, flying, inside her always wet tearful smile.

_____

NHỮNG BỨC TRANH CỦA NÀNG 

Nhìn từ tầng gác của quán cà phê sang bức tường căn nhà đối diện, sẽ tạo ra một bố cục đẹp. Chàng vừa quan sát vừa suy nghĩ cho bức tranh sắp tới. Chàng nhìn những con kiến bò trên mép bàn, như những đoàn quân, vừa tuyệt vọng vừa hy vọng.

Nàng tóc ngắn ôm lấy chàng từ phía sau, ép cơ thể của mình vào lưng chàng. Chúa ơi, chàng luôn bị giật mình khi nàng ú òa như vậy. Chàng ghét nàng làm vậy ở chỗ đông người, nhất là trong quán cà phê. Nhưng nàng muốn mọi người nghĩ chàng và nàng đang hạnh phúc. 

Chàng quay lại nhìn vào những khoảng trống. Màu xanh lơ sẽ sáng lên trong bức tranh mà chàng sẽ gửi vào đó sự mê sảng mệt mỏi của mình. Chàng phá lệ, hôn lên trán nàng như thể nàng là một cô gái mới hai mươi hai tuổi, khi chàng với nàng rối tung trên giường.

“Này, chàng có nghe gì không? Những tiếng chân ướt lạnh, quán vắng, những viên gạch mốc rêu…” Nàng nhắc câu thơ cũ, vào vai cô gái nhỏ bé với mái tóc xõa rải rác trên ngực chàng. “Tại sao chúng ta không đi xa một thời gian?” Nàng nhíu hai chiếc lông mày đã cắt tỉa cẩn thận của mình. “Chúng ta sẽ uống cà phê cả ngày và đêm…”

Nàng biết không nên làm cho chàng cảm thấy tội lỗi và trống rỗng. Nàng cũng biết nếu phải ăn với nàng, ngủ với nàng, nói chuyện với nàng cả ngày cả đêm là điều chàng không bao giờ có thể.

Chàng buồn bã: “Bạn biết là tôi không thể.”

Nhưng nàng biết đôi môi hờn dỗi của nàng sẽ hạ gục chàng. Nàng biết là chàng không thể cưỡng lại. Nàng biết lớp lông tơ dưới rốn nàng sẽ làm đôi mắt màu xanh lơ phải cầu xin nàng. Đôi mắt si mê đần độn ấy sẽ mờ đi như chiếc xe máy màu xanh và cũ rích chàng vẫn chạy rông khắp phố mỗi khi đói bụng.

“Bạn sẽ không thuyết phục được tôi.” 

Chàng ngỡ nàng đang say mê các bức tranh, thậm chí còn mơ màng về việc nàng yêu mỹ thuật. Nàng luôn ra vẻ như vậy, nhưng chàng không dám đi quá xa. Chàng biết sự vội vã có thể làm hỏng bức tranh mà chàng yêu thích nhất. Chàng thò tay vào túi áo khoác, tìm thấy gói thuốc lá Camel và giữ điếu thuốc với ngón tay cái và ngón tay đeo nhẫn cưới của mình.

Những đêm mùa xuân gió thở như một làn hơi mềm mại. Nàng nằm dài như ngọn lửa trong đôi mắt màu xanh lơ của chàng. Đôi khi nàng bắt chàng giải thích về mái tóc trong bức tranh, đôi môi trong bức tranh. Nàng luôn sợ chàng diễu nhại bóng dáng của mình trong tranh chàng vẽ. Chàng không hiểu tại sao nàng luôn nghĩ rằng chàng vẽ nàng, và cứ nói với chàng rằng mọi người sẽ nhìn xuyên thấu nàng thông qua bức tranh ấy. Nàng sợ mọi người biết và nàng không còn cơ hội để nói dối. Nàng nhìn đôi mắt màu nâu chàng vẽ như một lời buộc tội, ví như “em đã đi đâu suốt đêm qua?” Mí mắt của nàng có thể hơi bối rối nhưng ánh mắt nàng luôn luôn tự tin và nghiêm khắc khi trả lời. Nàng hay nói chàng lừa dối nhưng chàng biết, nàng nói dối thành thần. Chàng chỉ còn có thể nhìn vào những vòng tròn mệt mỏi lan tỏa dưới mắt nàng sau mỗi đêm nàng đi vắng để đoán câu chuyện đã xảy ra.

Cũng có khi bức tranh chàng đang vẽ bay mùi nước hoa lạ, dù chàng không hỏi nhưng nàng vẫn trả lời: “Em sẽ tắm.” Vòi hoa sen cũng nóng bỏng khi cơ thể của nàng phủ bọt xà phòng, cảm giác của bụi bẩn ăn mòn cả lớp da của chính chàng. Khi nàng mở cửa phòng tắm, sự sợ hãi thong thả đâm sầm vào chàng với sức mạnh của một cơn bão. Nàng đi bộ đến bên giường, trong bóng tối mà không một thứ màu sắc hay ánh sáng nào chàng có thể vẽ ra được. Nhiều khi chàng phải học lại những bài học về luật sáng-tối. Chàng nắm chặt cây cọ trong bàn tay yếu ớt của mình, và hơi lúng túng. Nàng mỉm cười trong giấc ngủ như ngấm morphine của mình. Cảm giác tội lỗi và vòi nước tràn trên lưng nàng lúc nãy làm chàng và bức tranh ướt sũng. Chàng nghe ai nói: “Hãy mở hai mắt của bạn.” Chàng vẽ một cửa sổ, nhìn thấy vài ngôi sao và mặt trăng, che giấu hết tất cả phần còn lại của thế giới. Chàng mê mải vẽ cho đến khi đồng hồ báo thức thong thả đánh 6 tiếng, đó là lúc nàng thức dậy và bỏ rơi chàng, lang thang uống ly sữa đậu nành bên cổng công viên mọi người hay đi thể dục buổi sáng. 

Có tiếng gõ cửa. “Vào đi,” chàng nói, sợ hãi làm căng cứng các cơ ở bụng như bài tập thể hình. Cánh cửa mở ra, tràn ngập những ảo giác. Chàng cố không kêu lên, vì trước khi ảo giác hiện ra, đôi mắt chàng vẫn nghĩ là nàng sẽ quay lại. Cảnh quan sau cửa sổ tuyệt đẹp trong tranh của chàng ngay cả khi phần còn lại của thế giới bị che lấp, như khuôn mặt nàng vẫn chìm đi trong bức tranh chàng vẽ mà nàng cứ mắng oan chàng. Chàng lấy lại vị trí của mình trên giường, như vẫn nghe nàng cúi đầu nói sau mỗi đêm về muộn: “Xin chào, em bé.” 

Chàng cảm thấy mình không còn trọng lượng, đang bay lên. Với nụ cười hay ướt nước mắt của nàng.


Lê Vĩnh Tài, the poet and translator born in 1966 in Buon Ma Thuot, Daklak, Vietnam. The retired doctor is still a resident of the Western Highlands and a businessman in Buon Ma Thuot.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

By Nguyễn Thị Phương Trâm

There's magic in translating a body of work from one language to another.

Leave a comment

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

%d bloggers like this: