Uống rượu, tập đánh vần

[My daily writing exercise in Vietnamese.]

Lâu rồi, trong những năm tôi hay chụp hình, sau đó đem về nhà crop và photoshop, mỗi tháng ba bốn trăm tấp ảnh như vậy, có người bạn hay chơi gôn thường xuyên với chồng tôi đã hỏi:

– what do you do with them all?

Lúc đó tôi đã không biết mình sẽ làm gì với chúng. Chúng hiện giờ vẫn nằm trong ngăn kéo của tôi đã hơn mười năm. Vài tấm tôi đã chia sẻ trên mạng xã hội, bây giờ trên blog. Nhưng đa số đã không còn sự chú ý của tôi. Tôi đã xóa đi rất nhiều.

Như những bài thơ tôi đã dịch. Tôi đã xoá bỏ hầu hết, tôi chỉ lưu lại một số tôi nhớ, tôi thích.

Vui là lúc đi chụp hình, lúc đang đọc, đang dịch. Những cuộc đối thoại. Ngoài đó, thời gian, tôi chỉ dành cho gia đình và người thân.

Proper noun = Danh từ riêng

“Danh từ riêng cần ba thứ: kiến thức, kinh nghiệm và trải nghiệm Mrs. Tran!”

So, if you want a name for yourself, you need knowledge and experience?

Cụ lên mười đã phán vậy.
Cưng không?

Nghỉ editing một chút, nghịch tý nha.

thơ Nguyễn Hưng Quốc:

Mỗi chữ một đốm lửa 
Mỗi bài thơ một đám cháy 
Mỗi thiên tài một trận hoả hoạn 

Each word is a flame 
Each poem is a fire 
Each genius is a wildfire

thơ của tôi:

Your are within me
An explosion of words
A wildfire

Dịch ra như thế nào?

I was born in 1971, in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. My family and I were a part of the first exodus of boat people after the Vietnam War. In March 1981, we settled in Sydney, Australia. I graduated with a Bachelor of Pharmacy from the University of Sydney. I have been translating Vietnamese literature for the past five years in my search to better understand my mother’s language and culture. My translations have been shared through blogging over the past year. I am still a registered pharmacist practicing in Western Sydney. I hope to continue translating and continue to share Vietnamese art and literature, beyond borders on SONGNGUTAITRAM.ORG [now nguyenthiphuongtram.com]

July 2021, in isolation.

Những gì tôi làm thường là một sự cố ý, là một thí nghiệm, trò chơi?

Những bài thơ tháng tư, không phải là cuả tôi. Tôi đã cố ý không ghi tên của tác giả. Việc này, tôi chỉ có thể làm với những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài. Chỉ vì anh là bạn của tôi, và anh cũng đã hiểu thừa tính nghịch nghợm của mình.

Có lần, nhiều hơn là ít, tôi chọc tức anh ta để xem anh ta sẽ làm gì.

Cuộc đời mỗi lúc thật nhàm chán, có anh để chọc tức mà còn được anh viết ra thành thơ thì này là kinh nghiệm đầu tiên trong cuộc đời tôi.

Bốn chị em tôi, bây giờ đã hơn 50 tuổi, không còn nhiều những khám phá đầu tiên nữa, thậm chí, rất hiếm.

Trong những sự đầu tiên, là những cuộc phiêu lưu ở sứ Chư Mang. Đã thành những bài thơ và những khúc hư cấu viết ra qua ngôn ngữ của mẹ.

Những cuộc phiêu lưu đầu tiên thật là dễ thương.

Chuyện Việt Kiều lên voi xuống chó:

Anh ta học y khoa cùng năm với chị tôi, đứng cao cỡ tầm mắt tôi. Khi nhắc đến hình thức bề ngoài, thì tôi là một người hay kỳ thị cao thấp, bố tôi đã không mấy cao, tôi thì lại nhỏ con, tôi chỉ mong gặp được một đối tượng nào đó cao hơn tôi vừa đủ để quàng vai tôi một cách hiển nhiên dễ dàng. Mập hay gầy, xấu hay đẹp, đối với tôi không phải là một vấn đề, người ta được ngắm tôi thôi là đủ rồi, không đúng sao?

Bạn của chị tôi, có thể đã thích tôi chăng, giờ thì hơi khó nói, khó nhớ ra những chuyện vu vơ quá cũ, cuối cùng là những tin đồn hay là một ảo tưởng trong đầu tôi không đáng kể. Ra ngoài đường chắc tôi bây giờ cũng sẽ không nhận ra anh là ai. Tôi chỉ nhớ là anh hay qua nhà tôi mượn sách của chị tôi, hay bộ xương người đem về học trước khi thi.

Anh đã đi vượt biên cùng một đứa em trai nhỏ hơn anh vài ba tuổi. Hai anh em ở trọ trong một cái garage sây bằng mái tôn và fibro sau một căn nhà đi bộ cỡ năm phút là đến nhà tôi. Nhà tôi rất gần trạm xe điện, nên rất tiện. Theo trí nhớ của tôi thì nhà tôi trên con đường anh đi đến trạm. Anh thường phải đón chuyến xe điện lên thành phố rồi chuyển sang chuyến xe buýt mới tới đại học NSW, một chặng đường tốn thời gian mất đi vài tiếng.

Sáng anh thường thức dậy sớm lo cơm nước cho em trai đi học và khi đi học về có sẵn gì để ăn và học bài, rồi sau đó là những chuyến xe đến những mái trường y trong khuôn viên đại học. Từ hội trường anh đi làm hầu chân tay đến khuya mới về nhà, nghỉ ngơ một chút chăng, rồi học tiếp. Giấc ngủ tôi nghĩ, anh đã nhét vào đâu đó.

Anh có một nụ cười thật hiền, không vượt nổi sự xấu hổ nhút nhát để nói chuyện với bốn chị em chúng tôi, nên tôi chỉ nhớ những câu chào nhỏ nhẹ lễ phép của anh khi anh gặp cặp mắt của ba má tôi.

Nụ cười của anh thật ấm áp, ấm như tổ ấm của hai anh em. Những tấm lòng ấm áp trong một mái nhà nóng đốt như lửa giữa những mùa hè và lạnh cóng giữa những mùa đông. Anh vo vén từng xu từng đô la, dư bao nhiêu thì anh gửi hết về nuôi ba mẹ ở Việt Nam.

Một đồng đô la to lớn, bố mẹ anh sống thoải mái, sướng như vua.

– Tháng này sao con gửi ít vậy, sao ba mẹ sống nổi?

Mùa thi, anh phải nhường giờ cho người khác làm. Tiếc lắm những đồng tiền to lớn ấy, nhưng anh không thi rớt được. Có thời gian đâu mà anh có thể dành cho thi rớt.

Anh đã là người duy nhất kiếm ra tiền để nuôi em trai và ba mẹ. Anh là một người Việt Kiều thành công. Còn trên lưng voi.

Depression = cảm giác quen thuộc rơi như nước mắt
Grit = không bao giờ bỏ cuộc
Nguyễn Thị Phương Trâm

Sự chấn thương của chiến tranh, bạn nghĩ nó ngưng khi bạn đã nằm xuống. Nhưng nó sẽ bám theo con và cháu của bạn.

Những câu chuyện, dù nhỏ đến bao nhiêu, dù bạn nghĩ nó không phải là một vấn đề xin hãy cứ kể cho các con và các cháu của bạn nghe.

Chúng sẽ hiểu. Chúng sẽ nghe.

Tôi, luôn luôn tin vậy.

Love = cần hơn một người
Duy trì = Practice makes perfect
hư cấu = the figment of our imagination
wanker = chim non mà hay hót ngon
Nguyễn Thị Phương Trâm

Trong gần ba mươi năm lập gia đình, tôi đã đếm được bao nhiêu ngày hạnh phúc. Nhưng có lúc chúng tôi đã ngồi cầm tay nhau và khóc.
Anh là nguồn sống của tôi, nhưng tôi lại hay quên. Hôm nay anh đã thêm một tuổi, nên cả một tuần lễ ngày nào cũng tập thể thao. Anh tôi rất sợ già.
Từ ngày lấy nhau anh đã sổ tướng một tý, tóc muối tiêu anh nhuộm lại bằng mầu của những ngày đầu. Mặt đẹp trai của anh không khác ngày chúng tôi đã được gặp.
Khi anh tôi buồn ví như mặt trăng che khuất mặt Trời. Nhưng lúc anh tôi cười, đôi mắt cũng cười theo.
My husband, a man of very few words. When he smiles his eyes lights up. But when he sulks, a mass of grey cloud hovers. In the twenty years, we have laughed and cried.
He’s the rock I’ve often taken for granted. Growing old is something he dreads. The last week had been a frenzy of sit ups. Given a little extra padding for cold days, hair peppered a sexy grey, his handsome face had not changed since the day we were married.
Happy birthday chồng.

Garbage = Có tài mà không có đức là thứ vất đi!
nguyễn thị phương trâm

Một thời gian tôi rất mê chụp hình, nhất là những tấm ảnh của bạn bè gia đình và những người liên quan xung quanh họ.

Điều tôi thích nhất là sự mong muốn của họ được tôi chụp ảnh của họ. Một sự tin tưởng thân mật khó diễn tả, ví dụ hay nhất là tình nghĩa vợ chồng giữa nhà văn biên tập Sông Hương Trần Băng Khuê và anh dịch giả thợ dạy Vượng Nguyễn, những tấm ảnh chàng chụp cho nàng luôn luôn đẹp…

Tôi đã nghỉ trò chơi ấy hơn cả chục năm nhưng kinh nghiệm của những năm tháng đó đã giúp tôi hiểu tôi như tâm lý của những người khác trong xã hội đã phổ biến trên mạng là những tấp ảnh selfie. Chúng ta có thể đã càng ngày tự ái hơn cùng một lúc không còn tin ai sẽ chụp chúng ta y như ý mong muốn của mình.

Bây giờ đam mê của tôi gần mười năm là dịch thơ văn, không khác gì với chụp ảnh của bạn. Tôi hiểu, tôi thừa nhận mong muốn của bạn.

Nhưng tôi chỉ là một người, một ống kính để chụp bạn. Bạn hãy tự ái, tự yêu mình.

Như tôi, đã hay, tự yêu tôi.

Kiệm lời = keeping your f..ken mouth shut, before you decide to ruin a soulful dream!
nguyễn thị phương trâm

Nè các tình yêu, anh văn của tôi là Úc chứ không phải là Mỹ nhé. Khác nhiều.

Ví dụ như: người Úc hay đem bản thân mình ra làm trò hề, còn người Mỹ thì có anh Trump là trò hề.

Khác nhiều nhé.

Mệt.

Cởi “tr”uồng khác với “ch”uồng heo, nhưng thật ra, có khác lắm không?

Khổ ghê, tôi nghĩ nhiều người hay nhầm. Không phải vì quá nhiều thơ dở mà vì quá nhiều bài thơ nghe giống nhau.

Thậm chí có rất nhiều bài thơ hay, nhiều lắm luôn, nhiều đến mức đọc thấy ngán vì đề tài của chúng quá quen thuộc.

Như đề tài tình yêu, đọc một hồi thì bạn sẽ nhận ra ý nào giống cụ Nguyễn Du và ý nào là của anh Shakespeare. Cả khi bạn viết về bạn thôi, cách bạn yêu có khác gì cách cô hàng xóm của bạn yêu không? Có thể chỉ khác là cô ta thích ăn cơm, bạn thì thích ăn phở.

Bạn đọc càng nhiều thì ý tưởng của những tác giả bạn nể sẽ thấm vào từng chân tóc của bạn. Cuộc đời của bạn sẽ thành một hành trình đạo văn của những tác giả bạn đã đọc. Khác, thật ra có khác nhiều lắm không?

Đề tài nào cũng đã được in ra mà, nhờ anh Miller mà từ “l..” được phổ biến trong Văn Chương.

Bạn nghĩ bạn khác chỉ vì bạn có thể là đứa con yêu quý nhất của mẹ, bạn là thế giới của mẹ, bạn tuyệt vời nhất trong mắt mẹ.

Nhưng ô kìa, ai cũng có mẹ.

Nên trước khi bạn lên án sự đạo văn, hãy nhìn lại cuộc đời mình xem.

It is a double-edged sword. Your life.

Mời các bạn đọc bài editorial tôi hay đọc đi đọc lại của anh Lê Vĩnh Tài : THƠ HÔM NAY NÊN “KHÓ” ĐỌC HAY “KHÓ” ĐĂNG?

Lúc đó tôi muốn hiểu tôi hơn, nên tôi đã dịch ra tiếng Anh để cầm trắc hơn ý của tác giả. Một phần đã là tại sao LVT lại viết được nhiều như anh ta đã và mãi sáng tác. Nhưng trước hết vẫn là một cách tôi khám phá thêm về mình giữa một vũ trụ đầy thơ.

Thơ như nghệ thuật cần đến sự tinh thần hơn là vật chất.

Đã là thuyền nhân, tôi làm sao quên rằng vật chất bạn có thể đánh mất nó một cách dễ dàng. Tinh thần ngược lại sẽ được lưu lại mãi trong mỗi chúng ta. Là một gia tài to lớn.

Thơ vui mà, như hơi thở vậy, cứ viết đi, dở rồi sẽ hay.

Tôi sẽ đọc.

Cảm giác được mẹ tôi đọc những bài thơ bằng tiếng Anh tôi viết, tôi đã thấy vui, nhưng khi nghe mẹ tôi đọc những khúc văn tôi viết bằng tiếng mẹ đẻ thì tôi thấy lòng mình càng xôn xao hơn, nhưng luôn luôn là một sự hạnh phúc đẹp nhẹ nhàng của cuộc đời tôi.

Thơ ca là một cuộc đối thoại dài đáng yêu với những người thân thương của tôi.

Qua những cuộc đối thoại qua những trang digital, tôi đã và tiếp tục học cách đánh vần lại cuộc đời mình, bằng tiếng Anh lẫn lộn, trộn chung với ngôn ngữ của mẹ.

Mẹ tôi hay hỏi:

– ngữ pháp tiếng Anh con cũng đã không học à?

– mum, con không nhớ, qua Úc học dở dang mọi lớp. Lo học đủ điểm vào đại học. Thành người, có chồng, có con, cần gì đến ngữ pháp mum.

Tôi sai nhiều. Tôi vấp ngã. Tôi bò dậy. Tôi đứng lên lại.

Công khai.

Bạn có phải là người đã hỏi:

– bạn ổn chứ?

Một thời gian dễ thương nhất là chặng đường SONGNGUTAITRAM. Hai con đường đi song song với nhau như đường rày. Sự thực tế không như thế. Mức độ ngôn ngữ của tôi chênh lệch với anh Lê Vĩnh Tài chồng chất lên cao vút như cái file đầy ngập những trường ca anh đã gửi tôi qua messenger trong những ngày đầu. Ngôn ngữ của tôi ôi nghèo nàn thiếu sót. Nên khi nghe những lời khen, tôi hay bật ra cười, vừa xấu hổ vừa thích cùng một lúc. Những cảm xúc này gần như luôn luôn đi song song với nhau; bạn xấu hổ, bạn đầu to.

Hôm nay, blog của tôi với cái tên ba tôi đã đặt cho tôi, là một sự thực tế. Nó dễ thương như những sợi tóc bạc của tôi.

Vâng.

TÔI.

Không có cái TÔI, làm sao tôi dám học đánh vần lại cuộc đời của tôi một cách công khai?

Sự kết lành, bắt đầu từ tháng ba.

—

Tôi, hôm kia, lang thang trên mạng. Tình cờ ngang qua một câu hỏi:

– Người học trò này là người Việt hay là người Úc gốc Việt?

Anh Nguyễn Hưng Quốc đã trả lời một cách đơn giản:

– Là người Việt Nam.

Làm tôi đã tự nhiên ngấn lệ. Sự tổn thương chỉ nhiêu đó.

Vâng, lần đầu tiên, tôi đã thừa nhận rằng dù đã lạc lõng, bị bỏ rơi, bị từ chối nguồn gốc mình, tôi vẫn trước hết là người Việt Nam.

Tôi sẽ theo gương anh Viet Pham và chú Vượng Nguyễn định dạng lại trang BLOG. Bản dịch tôi sẽ đăng song song với tác phẩm gốc tiếng Việt, nếu không thì bản gốc tôi sẽ đăng trên bản dịch.

Tôi sẽ từ từ chữa lành bằng cách di chuyển từng khúc văn, khúc thơ.

Cám ơn sự quý mến của các bạn,

Trâm

Cảm xúc của tôi thay đổi như tuần trăng, mỗi lúc như một cơn mưa. Tôi nhớ lúc đang ngồi dịch con nai thần thánh của anh lê vĩnh tài, tôi nhớ rõ ràng là nó đang đứng giữa một khu rừng khóc nức nở một mình.

Sáng nay đọc lại thì thấy con nai, nó đứng trong một khu rừng dửng dưng ngóc đầu lên, dù rằng nó biết, những con chó sói rình nó ngày đêm trong bụi rậm.

Như hôm kia lang thang trên mạng xã hội, tôi thấy anh viet pham khen ảnh của anh khiem do “you da man” tôi lại nhầm là “đẹp dã man”, vì cảm xúc của tôi khi ngắm những tấm ảnh chụp như tranh của anh do khiem ngay lúc đó là vậy.

You see what you want to see = chất xám trong cái họp xọ của mình nó ghê gớm như vậy.

Nên đôi lúc mình cần một chút kiểm xoát. Đọc lại, nghĩ lại. Vì tôi luôn luôn nghĩ, cái tâm trong mỗi chúng ta đều đáng yêu, đều đẹp, vì khi đã vượt qua những nỗi đau bạc đầu, chúng ta sẽ óng ánh cứng như kim cương và sáng như bình minh.

(Đừng nóng như mặt trời

nóng như mặt trời thì nóng quá)

Tính phơi nắng, nhưng Sydney lại đang mưa.

Chấn thương không phải là một cuộc cạnh tranh.

Chỉ vì bạn không thể nhìn thấy hay chạm vào nó nên nó không có ở đó. Những vết bầm tím do một cú đấm vào mặt, đá vào bụng sẽ biến mất trong một thời gian ngắn, nhưng những vết sẹo tâm lý vô hình thì vẫn luôn còn đó, luôn hiện hữu. Những vết sẹo này sẽ không bao giờ rời bỏ bạn.

Tất cả chúng ta đều có những vết sẹo này, vâng, bạn ạ. Bạn cũng có những vết sẹo này.

Vì vậy, khi bạn nhìn thấy ai đó khóc, ai đó bị tổn thương mà không có bất kỳ sự nguy hiểm nào đe dọa đến tính mạng xung quanh họ. Điều đơn độc bạn cần làm là ngồi xuống bên cạnh họ, cho phép họ, cho phép họ khóc. Hãy để họ khóc cho đến khi họ hết nước mắt, cho đến khi họ không còn gì nữa. Hãy để họ khóc cho đến khi trái tim họ mềm yếu trước tình yêu của bạn, vì từ cử chỉ đơn giản này, bạn đã thừa nhận nỗi đau của họ, vì bạn đã im lặng ngồi đó lắng nghe nỗi sợ hãi của họ và đồng cảm.

Họ không muốn gì hơn từ bạn ngoài sự lắng nghe, dù ấy chỉ là tiếng khóc nức nở.

Sự kết lành, bắt đầu từ tháng ba.

Narcissistic là tự ái đúng không? Nếu bạn hiểu sự tự ái là bạn tự yêu bản thân mình. Vậy thì bạn hết tự ái rồi không phải ư? Bạn nhuộm tóc hay không nhuộm tóc. Bạn khóc hay không khóc. Bạn cắt da thịt của bạn là chuyện của bạn. Miễn là bạn vui. Miễn là chuyện của bạn không ảnh hưởng đến ai.Thật ra. Nếu tôi không sai. Khi bạn vui. Mọi người xung quanh bạn cũng vui. Bạn tự nhiên đã thành người khác. Đây theo hiểu biết của tôi là bài học của Phật, không đúng ư?

🙂

Renewing my driver’s license for another 5 years.

Mặt tôi mắt sáng còn minh mẫn như vậy mà người ta không cho bằng lái xe mười năm nữa, cắt nửa tương lai trên đường của tôi! Hu hu.. Có ai học lái xe không? Tôi dạy.

Giỡn thôi. Cái gì tôi cũng học cho bằng được, nhưng chưa chắc đã thành công, làm thầy không nổi. Nhưng okay, vui là vẫn có thể học tập thêm. Sẽ giỏi hơn. Ai đó học cùng thì còn vui hơn nữa.

Bạn nghĩ xem, tám năm, từ lời hát tôi dịch của cụ Trịnh Công Sơn “Như Cánh Vạc Bay” giờ đã là 8 năm.

Ôi lộn xộn: gi và d, tr và ch, s và x, ra và xuất, nội và ngoại. Bạn cũng có thể là tôi.

Cưng không?

NGUYỄN THỊ PHƯƠNG TRÂM

Văn Học và Nghệ Thuật Vượt Biên Giới

Nè nè các anh cách chị nhầm rồi nha. Cứ nghĩ là tôi hiểu hết những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài . Là tri âm tri kỷ gì đó, không phải đâu nha. Tại những tác phẩm khó hiểu quá làm tôi cuối cùng thành một con người vô cùng tò mò.

Ừ, tò mò, nên tôi cảnh cáo các bạn nha. Bạn giấu gì trong thơ, tôi sẽ moi ra hết cho mà xem.

Ừ, doạ.

Age without the humiliation of a middle age woman = Già đi một cách tự nhiên ngoài sự nhục nhã, ngoài sự nuối tiếc thanh xuân của một người con gái.

Làm một người đàn bà tuyệt vời mà, có gì sai.

Tôi không trách bạn, nếu bạn muốn trẻ mãi.

Nhưng bạn nên, thừa nhận sự chấp nhận của một người đàn bà muốn chết đi một cách tự nhiên như tôi.

Má tôi có bầu với chị tôi lúc 18 tuổi, phải nghỉ học. Đi làm thư ký cho một ông bác sĩ ở nhà thương tư không lâu thì ba tôi đã giữ bà ở nhà, vì bà rất xinh.

Không công ăn việc làm, má tôi nuôi bốn đứa con từ một đến sáu, sau ba tôi đi học tập cải tạo bằng đan những cái rổ. Những ngón tay thon đã rỉ máu. Đã cõng tôi trên lưng hết năm này đến năm khác vào bệnh viện vì tôi hay khó thở.

Má tôi luôn luôn tiếc những ngày đóng áo dài trắng đạp xe đạp đi học, xua đuổi mãi những cái đuôi, những đứa con trai, bây giờ người ta gọi là stalker.

Khi tôi thi điểm quá thấp không đủ vào trường y, sau mấy tuần lễ khóc lóc chui một góc, má tôi là người đàn bà cầm tay tôi, đưa tôi đi đón chuyến xe công cộng đến đại học Sydney ghi tên vào lớp dược. Má tôi đã điền những cái form, đóng tiền, mua những cuốn sách gãy lưng với lương làm chân tay chưa đủ để mua lại chiếc nhẫn cưới vài chỉ.

Tôi thương tiếc những ngày má tôi không được đi học.

Má tôi, sự hy sinh của má tôi, là ánh sáng, là ngôn ngữ của tôi.

Sydney 8 March 2024

Tôi, lang thang trên mạng. Tình cờ ngang qua một câu hỏi:

– Người học trò này là người Việt hay là người Úc gốc Việt?

Ông thầy đã trả lời một cách đơn giản:

– Là người Việt Nam.

Làm tôi đã tự nhiên ngấn lệ. Sự tổn thương chỉ nhiêu đó.

Vâng, lần đầu tiên tôi đã thừa nhận rằng dù đã lạc lõng, bị bỏ rơi, bị từ chối nguồn gốc mình, tôi vẫn là người Việt Nam.

Sydney 02 March 2024

Biết đau mà vẫn yêu, vậy là ta ngu hay ta can đảm? Sống, khó quá đúng không?

Ý của anh Jeremy Goldberg, thôi đi ngủ, mệt.

28 February 2024

đứa con tinh thần = the birth of an inspiration

nghe đã làm sao á

27 February 2024

Sáng, trời còn tối, tôi đã nhảy ra giường, đi kiếm ba má tôi. Má tôi thì đã thức từ bốn giờ hơn, ba tôi mới dậy đang từ lầu trên xuống. Đầu gối bên trái của ba tôi đã bớt đau nhiều, không cần chống nạng nữa. Tôi qua nhà ba má tôi với mục đích là đem thuốc uống hàng ngày cho hai cụ, nhưng thật ra quan trọng hơn là tôi muốn khoe lời động viên của cụ Tạ Quang Đông, má tôi cười, còn ba tôi nói:

– Con viết có duyên lắm

Cụ lập đi lập lại mấy lần, rồi cụ nhắc đến chuyện Báo Người Việt:

– Tờ báo có uy tín đàng hoàng mà không có một lời cáo lỗi thì cũng không hay. Ba thì biết ngay không phải thơ của con viết, anh Tài có nói gì không?

– Con nói trước vậy thôi cho vui, con cũng hay tính xa, anh Tài okay mà. Con nói với ảnh: bảy năm trời ngày nào cũng dịch thơ của ảnh mà con cũng không bị lây cái hay của ảnh, làm gì viết nổi một bài trường ca.

Má:

– Nói vậy ảnh có thích không?

– Mum, ảnh biết tính con hơi cà chua, ảnh la con là hay vặn lời. La con cũng đúng, nhưng, sự thật vẫn là sự thật, ảnh luôn hiền. Bực lắm ảnh chỉ nói vài câu.

Ba má tôi luôn luôn dễ thương như vậy, rất quý anh Lê Vĩnh Tài, ông thầy có công nhiều nhất về hành trình dạy tiếng Việt cho tôi. Dù tôi là một học trò rất bướng.

Tôi nhắc đến cô bé Như Mai ra sách song ngữ với cả 305 tác giả người Việt. Ba má tôi mỉm cười, vui hơn bình thường. Sự dư âm của ngôn ngữ của hai cụ đã thêm một bước nữa vượt biên giới.

Chúc mừng bạn Như Mai.

Trâm

Chủ Nhật, Sydney 25 February 2024

Tại sao những người đầy sự đam mê, năng lực và sức sống như anh Anthony Bourdain và Robin Williams đã tự sát?

Câu hỏi này tôi đã hỏi con gái tôi.

– Mamma, because living is painful, I don’t blame them. They have the right to end their life.

Một con thú vật trong cơn đau gần chết, cử chỉ nhân từ nhất của bạn là kết thúc cuộc đời nó một cách nhanh nhất. Cắt dứt sự đau đớn.

Quyền lợi cuối cùng của nhân loại, không phải là sự sống chết ư?

Sydney 24 February 2024

Hoàn cảnh ngày hôm nay..

Mấy tờ báo trang web tiếng Việt ở nước ngoài, hiện tại không có finantial support = hỗ trợ tài chính . Biên tập, tôi nghĩ là người Việt không hiểu Anh Văn chăng.. buồn và thương họ cùng một lúc, thương chứ không phải là thương hại, vì vẫn là một cơ hội vui như cơ hội tôi rất thích là được chơi blog. Còn người Việt như tôi ở nước ngoài trình độ tiếng Việt thì lại quá thấp.

Tôi tự trả lời câu hỏi của tôi trước Tết. Cuối cùng thì những trang báo tiếng Việt, không có những người đọc như tôi. Buồn, nhưng chưa hẳn là một sự tuyệt vọng. Người Việt lan tràn khắp thế giới, tuổi trẻ Như Mai mới phát hành thơ song ngữ là một niềm vui đáng ghi nhận, dù con đường vẫn còn dài vời vợi, nhưng không thiếu hy vọng.

22 February 2024

Email của tôi gửi báo Người Việt trước tết, có lẽ AI là biên tập. Họ đăng chỉ bản tiếng Việt. Nhưng gắn tên tôi vào làm tác giả của một bài thơ tôi rất thích của anh Lê Vĩnh Tài.

Thương ba tôi, cả một mùa tết không được khoẻ, lại bị mừng hụt nữa..

Thương.

______

7 February 2024

—

Chào Bạn,

Chị em tôi đã là những người thuyền nhân, là thế hệ đầu tiên lớn lên ở Úc. Thời gian trôi mau và con của chúng tôi đã là những người lớn sống những đời sống riêng. Vì vậy 7 năm qua tôi đã có rất nhiều thời gian ngoài việc bận rộn gia đình để học lại tiếng mẹ đẻ của mình. Như mới đây thành độc giả của Người Việt “to expand my vocabruary”.

Tôi hiểu đây là tờ báo tiếng Việt, nhưng tôi vẫn thắc mắc là không biết Báo Người Việt có những độc giả như tôi không.

Học tiếng việt đã là và vẫn còn là cách tôi đối phó với những ám ảnh của tuổi thơ của chị em chúng tôi. Những ngày sau 1975, vượt biên, những trại tỵ nạn, và đời sống trên miền đất ba tôi đã hứa là tuyệt vời với những chú chuột túi.

Tôi thấy vui là khi tôi bắt đầu học cách đánh vần lại thì tôi không bao giờ nghĩ đến sự bất ngờ là sự quyết định viết những dòng chữ này trong những giây phút này, những giây phút tôi đánh vần từng từ để viết cho bạn. Tôi không biết là bạn sẽ đọc hay không. Nhưng càng viết thì tôi thấy tâm hồn tôi càng nhẹ nhàng hơn. Tôi không cầm được nước mắt.

Tôi xin gửi đến bạn một bài thơ dài tôi mới chuyễn ngữ xong cuối năm vừa rồi.

I hope my words find you well. Thank you for reading.

Nguyễn Thị Phương Trâm.

—

21 February 2024

Bạn ơi, thơ của anh Lê Vĩnh Tài, tôi chuyển ngữ sang tiếng Anh, bạn sửa lại dùm nha, tội cho tôi quá đi. Nếu bạn không đăng tiếng Anh bạn cứ xóa tên tôi, chỉ để tên anh Lê Vính Tài thôi ạ.

Chân thành cảm ơn bạn,

Trâm.

Chải tóc kiểu này, mặc chiếc áo dài nữa, thì nhìn cụ lắm ha.

Đa số các anh là những người nói tôi nên đi nhuộm tóc. Các chị thì ngược lại. Đương nhiên tôi nói ở đây là theo thống kê tôi đã theo dõi hàng ngày từ ngày tôi cắt hết mái tóc và ngưng nhuộm giữa Tháng 12 mới qua đến hiện tại.

Có lẽ các anh sợ chết hơn các chị chăng?

Tới mùng một tết thì tóc tôi đã mọc ra mức độ bạc như vậy.

Thật ra, tôi muốn cạo đầu để bắt đầu lại từ đầu – a reset, nhưng chồng tôi phản đối chỉ nhiêu đó – em cạo đầu thì người ta sẽ hiểu xấu đủ chuyện, nào cancer nào em điên, nên tôi chiều ảnh, tôi đã cắt ngắn gọn lại thôi.

Quyết định này không phải là một quyết định dễ làm mà tôi đã coi thường, nó là mong muốn của tôi từ ngày tôi mới bạc đầu. Tôi nhuộm tóc bạc của tôi vì tôi không muốn nghe người khác phàn nàn, đương nhiên, đôi khi tôi cũng thắc mắc – không biết mái tóc màu đỏ hay xanh vàng gì đó sẽ hợp với mình không, ngoài đó tôi chỉ mơ một mái tóc dài màu ánh trăng.

Bây giờ nghe câu “ai mua trăng…” của chàng Hàn Mặc Tử, tôi thấy ôi gì mà thấm thía…

18 February 2024

Chúc mừng con gái và con trai mới của ba má, đã dọn ra riêng trong căn nhà mới 🥂

Their apartment is no. 2 . Today is the second day of the year of the dragon, 11 February 2024. A cool day to celebrate my children’s new home. I am teary and overwhelmed. Hu hu..

February 11th, 2024

Happy anniversary to my husband of 29 years. Grey shall be the new age of my marriage. I don’t believe birthdays and marriage are traditionally celebrated in Vietnam.

It is an era of globalization, today, I simply have no words in the vernacular of my mother tongue. But, I do want to mark the moment.

Relationships are hard, all we can do is to strive to be present. Meditate and ponder the moment, and strive to be better people for those all around us. There is nothing more charitable than that.

February 2, 2024

Beauty should not be defined by anyone else but you.
—
Không lẽ cạo đầu là phải đi tu ư?

Người ta cạo đầu để đi giết người kìa, không đúng sao?

Cuộc đời này đẹp hơn bạn nghĩ, khi bạn nhìn xa hơn cặp mắt của thiên hạ.
Trang điểm hay không trang điểm là quyền lợi của bạn, tùy cảm xúc.

Bạn muốn cắt da làm đẹp là quyền lợi của bạn, bạn đau mà, bao nhiêu viên thuốc cũng sẽ không bao giờ chữa nổi nỗi đau ngoài da lẫn trong lòng bạn.

Nếu bạn cần phải làm đẹp lại âm hộ của bạn tại nó không vuông vẫn là quyền lợi của bạn. Bạn thanh hoa sự sung sướng của mình trong tình dục là tốt mà. Nhưng bạn đừng làm việc đau đớn đó vì đối tượng của mình, vì họ không đủ. Dương vật của họ quá nhỏ hay âm hộ của bạn quá rộng vì những đứa con của họ. Không lẽ chỉ có nhiêu đó ư?

Sự to nhỏ, nằm luôn luôn trong cặp mắt của bạn, là quyền lợi của bạn.

Em già đi trước mặt anh
Em sẽ là địa ngục của anh

– tại sao chị muốn kết bạn?

– tôi lớn lên ở Úc, em viết thơ hay quá, tôi thì muốn học tiếng việt

– chị ở Úc có nhiều người chị có thể học như Hoàng Ngọc Tuấn

– tôi mới học, tôi không biết…

Cuộc đối thoại đó chưa gì đã gần 7 năm. Cô bé tuổi cỡ cháu của tôi, lớn hơn con tôi một chút. Cô bé là nhà thơ, theo trí nhớ của tôi thì cũng rất xinh, nhưng tôi không nhớ tên, cô là trong hai người, và cũng là người đầu tiên hỏi tôi muốn gì.

Mỗi lần nghĩ lại tôi thấy buồn, nhưng vui hơn là buồn. Cảm giác như không có thật. Một sự bất ngờ, đầu tiên, thật thú vị.

Trên cuộc đời của tôi lúc ấy chưa ai “có học” nói chuyện cộc lốc với tôi như vậy. Làm tôi lúc đó giật cả mình, mừng là con tôi không đứa nào là nhà thơ.

Người thứ hai sau này hỏi tôi với một tư cách khác hẳn, lúc anh ta hỏi tôi, tôi không biết anh ta là nhà báo. Sau này nghĩ lại mới hiểu tại sao ảnh đã hỏi tôi lần lượt gần một chục câu, tại sao tôi thích thơ. Anh ta nói chuyện lịch sự có duyên, viết thơ rất hay.

Nhà thơ khác với nhà báo nhiều nhỉ?

NOTE TO SELF

January 28th, 2024

Quán văn: is both a place and a gathering of people who love literature.

A spot: is a point of interest but not necessarily a place to gather.

A circle: is a gathering, but a gathering is not a circle. A circle is both a place and a gathering. Think of King Arthur’s Round Table. It’s a circle of knights, where you are equal at that table not just any party.

In a literary circle, you all have equal love for literature, despite your differences and disagreement all have equal love and rights to literature.

Làng Văn would be a village full of all these little circles / quán văn. These little circles are a refuge/shelter for people to discuss freely their ideas and or love of literature without prejudice.

Poetry is perhaps in this case lost in translation. Difficult to translate. One must try and think beyond the literal sense of the word, think of what it stands for, what it symbolizes beyond the layers of emotions.

Poetry might seem often vague, but poetry is the reason how I managed to learn so much about the world.

Like today for example, translating a poem by Đinh Thị Như Thúy, I found the true meaning of “quán văn” a terminology that had puzzled me for years.

Thank you so much to those lovely people who played word games with me today yeah…

I could be wrong. And it won’t be the first time. And that is the beauty of it.

Cheers to life, love, poetry, and literature.

Trong cả vạn hạt cát, anh đã chọn yêu em. Giọt máu của mẹ.

Chúc mừng con gái của ba má.. Congratulations on buying your first home with your life partner.

**January 23, 2024**
—

“Mới lớn lên trăng sẽ thẹn thò
Thơm như tình ái của ni cô.
Gió say lướt mướt trong màu sáng
Hoa với tôi đều cảm động sơ.”

Ảnh: Đà Lạt, Việt Nam, February 2015

Tôi nhớ trong những ngày đầu blogging và đã hàng ngày thường xuyên đọc ngôn ngữ của mẹ, tôi không biết phân biệt ai là nhà thơ lớn và ai là những tác giả không có tên ngoài vài nhà thơ tôi thấy mọi người hay trích đoạn. Tôi thích những ngày đầu như vậy. Tôi là một đứa trẻ mò mẫm trên bãi cát tìm kiếm những vỏ sò trôi dạt theo những làn sóng từ đáy biển lên bờ.

Blog của tôi là một kho vỏ sò dễ thương quý báu. Lâu lâu ai đó đi ngang qua đọc, tôi luôn luôn thấy ngạc nhiên, vì giữa cả vạn bãi biển họ đã kiếm được kho vỏ sò của tôi. Tôi hay khoe trên mạng xã hội của mình.

Một nhà thơ / nhà báo đã message hỏi – mấy người đọc đó là ai? (Có tên tuổi gì không?)

Làm tôi vẫn buồn đến ngày hôm nay. Tôi không cần tên khác. Tôi rất thích tên ba tôi đã đặt cho tôi.

Cho tôi xin hỏi lại bạn là ai? Cần gì phải mất thời gian nói chuyện với một con cừu trắng như tôi?

Lòng tốt của nhiều người tôi thấy quá thừa.

Vâng, tôi thù lâu.

Book + beer = down time, cheers! Photography by Nguyễn thị Phương Trâm

Một ly bia hơi cho bớt khát thôi, nhưng không say, vui hơn là say. Nhưng tôi đang lên cơn chân thành chia sẻ. Tôi muốn hỏi bạn một câu, tôi sẽ hỏi theo hiểu biết của những người hay hỏi tôi chỉ một câu:

– tác giả nào đáng để tôi dịch sang ngôn ngữ của tôi?

Mỗi lần ai hỏi, hay có ý hỏi câu này thì thường, họ không bao giờ cần lời đáp của tôi. Vì trong đầu họ đã biết câu trả lời đúng đối với họ là gì. Nên cuối cùng những lời đáp ứng của tôi đều là vô dụng thừa thãi.

Những người này không chỉ là những người phải sống trong một chế độ chủ nghĩa cộng sản, mà cũng là những người sống ở những nước tự do của những thế hệ từ con tôi đến ông bà của chúng.

Tôi thấy buồn cười, mỗi khi được hỏi câu này. Vinh dự chứ, vì họ dùng từ “đáng” trong câu hỏi của họ.

– đáng dịch
– đáng được nhiều người đọc hơn
– đáng đăng trên báo
– đáng đăng trên báo ở nước ngoài
– đáng in
– đáng in song ngữ

Nói một hồi thì tôi đã thành nhà vua trên ngai vàng lúc nào không biết. Huống chi công chúa, hoàng hậu. Tôi như là god vậy. “The god of words” nghe cũng hay hay.

Toàn là suy nghĩ của những người dưng chưa một lần thắc mắc hỏi tôi muốn gì. Tôi chia sẻ hàng ngày, tại sao tôi thích “dịch” thì họ là những người không thèm đọc, chỉ vì dương vật của họ cứng hơn của tôi?

Khổ.

Chúc mừng bạn.

Tôi chưa bao giờ đến ngày hôm nay nghĩ đến câu hỏi trên – ai đáng.. ? Đúng là trò hề.

Chữ là trò chơi của tôi như chơi cờ vua cờ tướng đánh bài uống rượu. Vui thì tôi chơi, không vui tôi kiếm chỗ khác để chơi. Đơn giản là vậy.

Trên một Bàn Cờ bạn phải biết và học hỏi thêm về đối tượng của mình. Sự tìm hỏi tò mò luôn luôn thú vị như một cuộc đối thoại với một người mình thích. Lúc đó chỉ có hai ta. Là một mối quan hệ kết nối thân mật rất đặc biệt chỉ có ngay lúc đó. Bạn có thể trở lại, nhưng không bao giờ như lần đầu tiên, nhưng hiểu biết nhiều hơn thì trò chơi đi vào sâu hơn..

Khác gì làm tình, đúng không? Nên không lẽ ai bạn cũng ngủ với được à, ngoài ấy là nghề nghiệp của bạn, tôi không tính.

Nhưng nếu bạn muốn những việc tôi đang làm thành một nghề thì phải có sự trao đổi vật chất, đúng không?

Tôi thấy câu hỏi của bạn quá vô duyên, khi bạn hỏi tôi – ai mới là đáng..?

Nhưng nếu muốn tôi trả lời thì trong thế giới này ai cũng “đáng” để tôi dịch, tôi đọc, tôi nghe. Vì thực sự tôi nghĩ sinh vật nào sinh ra có hơi thở đều đáng được sự tôn trọng của tôi, dù loài người hay thú vật.

Tôi có bao giờ hỏi bạn thích tôi, hay xin bạn yêu tôi bao giờ chưa? Hơn nữa, bạn nghĩ tôi cần lời khen hay ngai vàng của bạn ư? Tôi chỉ có một tham vọng – tôi chỉ tham vọng làm người.

Ước mơ của tôi là ai cũng được một giọng nói, ai cũng được một cơ hội được nói, được kể ra câu chuyện của mình. Và chúng ta đều ngồi ấy và nghe ngoài sự đồng ý.

Ôi thật là khó đúng không?

Không sao.

Tôi còn sống, nên tôi vẫn còn hy vọng.

23rd January 2024, Sydney Australia

Em này single malt, vẫn còn non lắm, mới mười tám à. Nhưng chắc chắn sẽ ngon hơn blue label. Khổ, muốn mở nếm thử, nhưng mai còn phải đi cày.

Ừm khoe, quà tặng. Một sách, hai rượu, tôi đơn giản vậy á.

Nhưng sách tùy sách, rượu tùy rượu. Tôi là con người mà.

Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là khi đến lúc tôi phải nằm xuống, cuộc đời tôi chỉ là một chuỗi giai thoại. Tôi thật sự đã sống ư?

– mẹ là ai?

– em là ai, anh đã yêu một người trong giấc mơ ư?

Tôi, cuối cùng như bạn, chỉ là cát bụi.

Tôi bây giờ, không còn nghĩ đến ngày mai.

– Bạn biết tôi yêu bạn chứ?

Không biết các bạn nghĩ sao?

Nhưng từ ngày đầu tiên tôi đã quyết định lưu trữ nguyên vẹn dấu chữ của tên của những tác giả tôi sẽ dịch. Tránh khỏi sự nhầm lẫn giữa những tên như Anh và Ánh, hay Nguyên và Nguyễn.

Thế giới bây giờ là một global village. Tại sao tự nhiên trên mạng bạn bị mất dấu nhỉ. Tiếng việt theo nhà thơ Nguyễn Quý đang đứng hạng 20 thông dụng nhất toàn cầu.

Anyway, just a random thought.

Con cừu: trong chảo, một mình

————–

Khi bạn dũng cảm chấp nhận sự tầm thường của mình, không có nghĩa là bạn chấp nhận bạn là một người khiêm nhường.

Khác hẳn.

Bạn không phải là một con cừu đen, bạn là một con cừu trắng, đứng vững giữa những con cừu trắng khác. Bạn cần gì đến sự khiêm nhượng?

Chúng ta sinh ra là những con cừu màu trắng, bạn không cần sự tự ái của một con cừu đen.

Bạn nghĩ ai cũng có thể làm Chúa Kitô ư? Làm con chiên của Ngài là một niềm vinh dự? Không đúng sao. Khác gì với Phật và Mohammed trong chúng ta.

Tôi đã chấp nhận mình là con cừu trắng trên con đường khám phá ngôn ngữ mẹ đẻ của mình. Vì tôi là một con cừu trắng tôi không cần đến sự so sánh. Tôi không cần phải sợ hay lo gì, tôi đã bắt đầu với từ “thơ”.

Rồi xem kìa, mấy ngàn khúc thơ văn song ngữ?

Tôi biết tôi không bao giờ sẽ giỏi như một thiên tài như Nguyễn Hưng Quốc. Không Phải là tôi khiêm nhượng. Sự thật à vậy. Vì sự chấp nhận này, mà con đường khám phá ngôn ngữ của tôi là một trò chơi, là một cuộc phiêu lưu thật là tuyệt vời và thú vị. Nhắm cao.

Ngọn cỏ giữa cánh đồng mênh mông với sự hỗ trợ che chở của một ngọn núi lửa vỹ đại.

Hạnh phúc của tôi, chỉ nhiêu đó.

Tôi là ngọn cỏ xanh mùa hè
là con cừu trắng mênh mông
một mình trong chảo mùa đông.

Trâm.

January

Ừm, thì em là củ khoai tây, học đủ thứ ngôn ngữ để làm anh say.

我愛你
Je t’aime
愛してます
Ich liebe dich
أحبك
Te amo
kuv hlub koj
사랑해요
🥴

Hôm qua tấm ảnh minh họa tôi chia sẻ đã lộ ra nửa núm vú mà không ai nói gì nhỉ? Ai cũng có một cặp mắt mờ như tôi chăng? Hay là nói ra thì sẽ lộ ra là mình đã thấy?

Không sao, tôi crop ra rồi. Tuổi của tôi không biết mắc cỡ là gì.

Làm tôi nghĩ đến kỷ niệm sanh hai đứa con. Không biết các anh có ai dám nằm dạng háng để y tá, bác sĩ, sinh viên đi qua đi lại xem mình như một mẫu vật đang ị ra lẫn phân và sinh vật không nhỉ?

Nghĩ đến chồng tôi trong một hoàn cảnh như vậy, làm tôi cười chết được. Chồng tôi, ra ngoài đường cũng không dám cầm tay tôi.

Em bé 9 tuổi hôm qua nhận được quà:

– ngầu quá, quá ngầu, perfect!
– cool, very cool!
– cool?
– cool nghĩa là ngầu đó con
– à, cool, very cool bác.

Mỗi ngày khám phá được một từ mới. Như vậy thì là quá ngầu rồi đúng không?
Một năm 365 từ?
Vừa đủ cho bạn làm một bài thơ?
Quá cool!

Biết đâu cuối năm chú rồng tôi sẽ khám phá được 365 ký tự. Một người học theo cách của họ thì thế giới này thật là hoàn hảo, perfect như cậu bé 9 tuổi của tôi.

January 13th, 2024

Tâm đắc của tôi là sự tiến hóa của ngôn ngữ thông dụng từ ngày tôi đã bỏ nước vượt biên giới.

Ngôn ngữ thường lộ ra nguồn gốc của mọi cá nhân dù bạn đã ráng xóa đi nguồn gốc của mình.

Trong những trò chơi tôi thích nhất là đọc những hồi cảm của “top fan” của những người có tiếng nói. Những top fan thường rất tự tin và luôn nghĩ tư tưởng của mình luôn luôn đồng điệu với nhân vật của công chúng.

Mạng xã hội đã tạo ra một cảnh trí mới. Bạn có thể nằm trên giường bạn trong đồ ngủ như thói quen của tôi trước khi đi ngủ, tôi hay nằm dịch một bài thơ. Cửa phòng ngủ của tôi đóng, chồng tôi vẫn còn ở dưới nhà xem K-Drama, con gái tôi đang ở phòng kế bên streaming trò chơi online. Chú mèo con đang ngồi rình trên chiếc ghế cạnh kệ sách ngoài cửa phòng của tôi. Tôi nghe tiếng chìa khóa của con rể tôi sột soạt vừa từ gym về dưới nhà. Tôi như là một nữ hoàng trên ngai vàng trên giường của mình. Ai dám đụng đến tôi phải qua bao nhiêu người và móng vuốt bén nhọn của chú Mèo màu trắng bạc.

Tâm lý con người luôn đơn giản. Nhưng họ quên là họ đã mời cả thế giới vào phòng ngủ để nằm lên trên giường để ngủ chung với họ. Công khai hay không công khai, rồi cũng đến tai của người bạn không ưa. Sự thống kê rõ ràng là vậy, qua screen shot và lời nói. Tin vui không lan tràn nhanh bằng tin đồn bất hạnh. Đây cũng là một trò chơi rất vui của tôi, những social experiments.

Tôi một hôm đi coi bói, tâm hồn tôi lúc đó nặng nề mệt mỏi, tôi đã khóc. Thật ra hôm ấy chỉ là một trải nghiệm mới, là trong những social experiment của tôi. Thầy bói ăn tiền thường chỉ là một người với cặp mắt quan sát rộng và suy nghĩ đa chiều giỏi về những gì liên quan đến tâm lý con người. Biết xem tướng, nhưng đọc tôi sai bét. Nhưng cũng là một nghề công phu mất thời gian, tôi không ngại trả tiền cho một tiếng đồng hồ của họ. Hôm đó tôi cố ý ghé vào thăm một cái loa gần nhà thầy bói, nàng rất xinh, nổi tiếng trong cộng đồng là xinh và rộng lượng, vừa có tài lẫn tiền, rất siêng năng làm ăn, ăn nói luôn luôn lễ phép dễ thương đài các. Nhưng chưa một lần nào tôi thật sự tin lời nói của nàng. Sự tò mò hôm đó của tôi được cơ hội để giải thoát? Kết quả làm tôi vô cùng thất vọng. Vì điều thật sự là tôi không muốn mất thêm một người bạn nào. Tôi không trách họ, nhưng tôi không chơi nữa.

Sự tham vọng làm người tốt, là một điều tốt. Nhưng tốt hơn ai? Bạn cần phải có một sự trách nhiệm nào đó dù ít hay nhiều, không đúng sao? Bạn có biết nhận là mình là người đã sai bao giờ chưa? Từ “xin lỗi” có trong ngôn ngữ của bạn không?

Đó là những câu hỏi tôi tự hỏi mình.

“”ĐẠI GIA” XƯA VÀ NAY. “Đường Tống bát đại gia” là tám đại văn hào lừng lẫy nhất của triều nhà Đường (dài gần 300 năm) và triều nhà Tổng (hơn 300 năm). Đường và Tống là hai triều đại rực rỡ trong lịch sử của Trung Hoa; tuy nhiên, trong hơn 600 năm của hai triều đại đó chỉ có “bát đại gia” là Hàn Dũ và Liễu Tông Nguyên (triều nhà Đường), Âu Dương Tu, Tô Tuân, Tô Thức (Tô Đông Pha), Tô Triệt, Tăng Củng, và Vương An Thạch (triều nhà Tổng). Tám đại gia này là những văn nhân, những tư tưởng gia, những học giả, đã để lại những kiệt tác văn chương và những dấu ấn văn hóa quan trọng trong lịch sử Trung Hoa.

Nước CHXNCN Việt Nam thời bây giờ thì giỏi hơn nhiều: chỉ trong vòng vài chục năm nay đã có hàng trăm “đại gia” xuất hiện. Những “đại gia” này chẳng cần có học vấn, văn chương, nhân cách, đạo đức gì cả; họ được ca tụng là “đại gia” chỉ vì họ phát giàu nhanh chóng (bất kể bằng những trò gian ác, lừa đảo, tham nhũng, lưu manh, vân vân…).

Ngồi dưới giàn cây mát, uống cà phê, đọc thơ Âu Dương Tu, sướng làm sao! Chợt nghĩ đến lũ “đại gia” thời bây giờ mà muốn ói.”
Hoàng Ngọc-Tuấn

I have always been curious about the term “đại gia” used mostly in my personal experience by the nouveau riche in Vietnam.

Đại gia during the Tang and Song dynasties = great title/family

While today’s đại gia = a poor version of chaebol = rich family in Korean.

Interesting right? It is pretty cool how language has evolved.

Like how the term “bánh mì” had been added to the dozen volumes of The Oxford Dictionary.

January 12th, 2024

Tôi hay giỡn, nhưng tôi không thích đùa. Tôi chỉ muốn 69 bạn FB.. thơ tôi dịch thì đã được lưu lại công khai trên nguyenthiphuongtram.com .

songngutaitram.org đã đóng cửa đã hơn một năm. Nếu bạn cần kiếm bài của bạn hay ai tôi đã dịch, xin bạn cứ bấm vào mục lục tôi kèm theo ở đây:

https://nguyenthiphuongtram.com/index/

Tôi rất ít bạn, tôi thích vậy. Bạn của tôi một năm gặp vài lần.

I like my own company. I am never lonely.

Đời sống của tôi rất đơn giản, và tôi bây giờ, chỉ dịch LÊ VĨNH TÀI.

Vậy nha, lại cuối năm nữa rồi kìa.

Chúc các bạn năm mới một sự an lành y như mong muốn của tôi.

Kính Mến,

Trâm.
January 9th, 2024

An phận, làm một con cừu cũng okay mà, được chú bạch dê lo cho đủ thứ. Từ miếng cỏ non đến sự bảo vệ. Nhưng khi bạn là một con chó sói, sống nay đây mai đó như một con mèo hoang đầy cá tính cô con gái út của tôi đã đem về nuôi. Biết đâu, thơ như cuộc đời bạn sẽ vui hơn.

Bữa sáng thổn thức vì thơ.

January 9th, 2024

January 8th, 2024

tôi là con chó con
là chú chim non
tôi, là một sự chân thành

Nguyễn Thị Phương Trâm, January 2nd, 2023

Em này hôm nay 53 nè, cưng không?

Ừm 35 cũng được, làm nghề thi sĩ thì chị này cũng có nghề tán tỉnh nha các tình yêu.
Chồng tôi tặng thiệp nè. Cưng không.

Cưng lắm luôn.

Chồng còn nói – nhiều người trẻ hơn, đẹp hơn em nhiều, anh chẳng hiểu, vậy mà anh chỉ mê em.

Ghê chưa

2023, người đàn ông đầu tiên đã chiến thắng sau cuộc chơi chữ với một người đàn bà!

Chúc mừng anh Johnny Depp!

Yêu quá đi, những con mèo của tôi.. ❤ [source: social media]

December 31st, 2023

Anh yêu,

Nhiều khi em chỉ muốn anh đè em ra, dạy em một bữa cho đã!

“School” em, please!

Em mệt mỏi quá với công việc cãi nhau với những con ma ngoài đường!

Ma mà anh, thích nói chuyện vòng vo chuyện cũ. Cả lũ chúng thích quyến rũ những người như em.

Gặm xương mãi cũng ngán anh yêu. Lâu lâu em cũng thèm thịt sống.

[Thư tình cuối năm]

December 19th, 2023

Sáng sớm đã nghĩ đến rượu thấy vui, dược sĩ lưu lại chút chia sẻ nha.

Tôi thấy chưa say ngất xỉu lần nào thì cũng hơi tiếc. Chúng ta luôn luôn phải giữ kẽ, lo cho danh dự của mình và gia đình, chưa bao giờ một lần tin những người uống chung với mình…

Chuyện dữ danh dự là đúng, nhưng chưa bao giờ uống say đến mức gục ngã trong sự bảo vệ của gia đình và người thân thì quá tiếc.

Người say nhìn xấu vô cùng. Nhưng những người thương yêu mình không bao giờ xấu hổ vì mình.

To be truly drunk is to let go of all inhibition. You are truly free. I have been lucky to be in such a trusting company more than once. Beyond the hangover, I knew who I could count on in the palms of my hands.

I do talk too much.

Perhaps the way women drink varies with men, our body mass index alone differs.

But, I love all alcoholic beverages, especially those brewed with history and crafted with respect and expertise.

Alcohol at a small dose is an aphrodisiac though too high a dose can render you impotent.

If you are never truly drunk, how do you know what your dose of impotence might be? How do you truly know yourself?

To be or not to be? Now that is the question! As Old Bill might say.

December 18th, 2023

Nghĩ thấy cũng buồn cười, tính nhõng nhẽo của tôi không cách nào bỏ được. Mười giờ sáng giữa tuần, tôi lấy cớ đi thăm ba má tôi. Nhưng vừa bước vào nhà thì câu hỏi đầu tiên của tôi là:

– Ông bà ngoại sao rồi, ba có chai rượu nào mở không cho con xin miếng?

Ông bà già không nói gì ngoài:

– Chai ba mở ngon lắm.

Tôi ngồi xuống uống chưa hết hai ly giữa những câu chuyện không đâu vào đâu thì lại:

– Mum có gì ăn không? Con hơi chóng mặt. Sáng giờ con chưa ăn gì.

Tôi năm mươi mấy, có hai đứa con lớn, một cháu ở xa nhà, một cháu sắp dọn ra với bạn trai. Biết đâu sẽ được làm bà ngoại bà nội trong thời gian gần đây. Nhưng uống rượu một mình với ba má ngồi bên thấy ấm lòng làm sao á.

Ba má tôi, không la, không nói một câu, chỉ ngồi đó xem tôi uống, nghe tôi nói. Tôi không có máu nghiện, tôi uống rượu chỉ trong những lúc tôi hứng, tôi vui, hay tôi muốn tâm sự, tôi không tin ai. Tôi chỉ tin vài người đếm đủ trên đầu những ngón của một bàn tay.

Rượu ngon và ngọt, không bằng sự lắng nghe của những người thương yêu và luôn luôn chấp nhận những khuyết điểm xấu nhất của tôi.

Tôi thật sự là một người có phước.

December 9th, 2023

“Birds of a feather flock together”, không biết quê ta có câu thành ngữ như câu này không? Chuyện này rất bình thường thôi. Như khi tôi học ngôn ngữ của mẹ, tôi đã tìm ra bạn. Như khi tôi trong hành trình đọc thơ tôi đã tìm ra bạn.

Nhưng nhiều bạn ở giữa những vũ trụ của những người ở giữa những vũ trụ của mình. Toàn là những ông vua và những bà hoàng làm tôi nhiều lúc thật hoang mang, tôi chỉ muốn chui vào lại hố sâu đen tối nào đó để không bị cháy da vì ánh sáng của bạn. Mắt tôi đã mờ, nỡ nào bạn lại muốn cướp đi luôn cặp mắt của tôi?

Đúng thật là, tôi đã thành một dịch giả, nhưng mỗi lần tự xưng mình là dịch giả thì tôi thấy tôi như là một trò hề. Dù rằng tôi không phải là một người mù chữ.

Một người giỏi hơn tôi nhiều là chị hai của tôi. Chị hai của tôi đã một thời gian dịch thơ đăng báo. Nhưng cũng vì những lời thiếu suy nghĩ của một thế hệ đi trước chúng tôi mà chị tôi đã bỏ cuộc.

Tự ái chứ, tại sao không tự ái?

Thời đó tôi không biết gì, lo ăn lo sống, nằm đau cả lưng để sanh ra một thế hệ mất gốc khác.

Tự ái chứ, tại sao không tự ái?

Nhưng tôi là một người may mắn, tôi sinh ra là một người cứng đầu rất xinh gái. Sự thật là vậy. Hai bản tính mà họ hay đem ra để hạ thấp tinh thần của tôi.

Tự ái chứ, tại sao không tự ái?

Mấy bữa nay tôi ngày nào cũng buồn nghĩ đến chị tôi. Tôi thật tiếc tài năng của chị tôi.

Tự ái chứ, tại sao không tự ái!

Thi sĩ vs dược sĩ
“Anh đưa em vào giấc mộng” = “Anh làm em buồn ngủ quá”

Cảm xúc của em khi em đọc thơ anh = em cảm nhận được trí tuệ của bài thơ anh

December 2nd, 2023

Biển Nhớ của nhà Trịnh dịch ra sao nhỉ?

A Sea of Yearning à?

Chuyển ngữ chữ của Trịnh là khó nhất trong việc học đánh vần của tôi. Tôi đã lớn lên với những dòng thơ của chàng.

Những nốt thơ của Trịnh tuôn theo những cảm xúc trong dòng đời của tôi từ những năm ba tôi nằm trong học tập cải tạo đến những ngày lênh đênh trên biển Thái nhớ cái quần cụt hững thủng lỗ đít của mình.

Cả một cuộc đời tôi lăn lộn mãi với câu hỏi – quê tôi sẽ nhận ra tôi không?

Câu trả lời thường là những cặp mắt nhẹ nhàng mỉm cười – em/chị/cô/bác/bà từ đâu đến?

I am forever drifting with the waves in a sea of yearning for a place to call home.

Giờ tôi mới hiểu thấu thơ của Du Tử Lê – Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển…

Cuối năm thường lắm với những câu hỏi buồn như vậy. Tôi hiểu, cố lên ạ.

Qua những lời thơ tôi xin chia sẻ. Chúng ta sẽ sống xót.

Thương Mến,

Trâm

Sydney 28th, November 2023

3 giờ sáng, cụ ông 80 ngủ không được thủ thỉ với cụ bà 75:
– Em, em còn thức không?
Cụ bà thở dài, nhưng luôn luôn dịu dàng đáp:
– Em cũng không ngủ được, đợi em xíu, em đi lấy Panadol cho anh.
Cụ ông mỉm cười:
– Cám ơn em, bữa nay anh làm sao biển của em nha em yêu.

November 14th, 2023

Viết, tôi muốn viết, tôi muốn viết ra bằng ngôn ngữ của mẹ tôi. Để bạn có thể hiểu rõ hơn những gì tôi muốn nói? Được hiểu một phần thôi, cũng là một cảm giác hay?

Mới đây chưa gì đã là một năm, năm mươi hai tuần khi tôi đã dịch xong tập thơ của Pháp Hoan và mới đây trong vài tháng tập thơ của anh Nguyễn Hưng Quốc. Cộng lại không bằng một phần những bài thơ tôi hay dịch hàng ngày của anh Lê Vĩnh Tài?

Đâu đó cũng không sai. Không phải là một sự cố ý, ấy chỉ là những sự tình cờ. Như khi đứa con trai đầu lòng của tôi nghĩ mẹ của nó cần đến tác phẩm The Copernican Mediocrity Principle.

Mau thật á, tôi nhát quá, trong giờ phút cuối tôi không dám xách theo trong những chuyến đi về thăm đất mẹ.
Những cuốn sách quý..

Chúng ta là những con cừu màu trắng, chúng ta như nhau thôi. Chúng ta mỗi ngày phải lo ăn lo ngủ, lo làm ra tiền để mà sống sót. Không biết, thì chúng ta học hỏi thêm. Cứ mỗi ngày như vậy, bầu trời của chúng ta càng ngày càng được mở rộng.

Tôi là một con cừu, là một sự chấp nhận chứ không phải là một sự cố ý khiêm tốn khiêm nhường.

Mỗi ngày một khám phá bất ngờ như em Mimosa hôm qua.

Tôi không tưởng tượng được con số lớn như vậy, năm năm với mỗi ngày một đoạn văn một khúc thơ. 365 ngày lần 5 năm, có hôm tôi đã dịch cả chục tác phẩm.

Một tủ thơ và cả hàng trăm truyện ngắn. Con cừu màu trắng ba ba bập bẹ tiếng mẹ đẻ thật dễ thương.

Mấy bài thơ, khúc văn, tôi lưu trữ trong tâm trí tôi bằng ngôn ngữ của tôi. Ngôn ngữ của tôi là tiếng anh. Ôi lâu quá rồi tôi ít khi đọc những tác phẩm bằng ngôn ngữ của tôi ngoài những bài tôi đã dịch, lưa thưa chỉ vài khúc văn hai ba cuốn tiểu thuyết, quá ít.

Đọc cuốn Socialist Realism của Tuan Ngoc Nguyen, tôi có một cảm giác giống như mình được một bữa ăn buffet linh đình toàn là những món ăn mình rất thích, những mùi vị trung thực là ngôn ngữ của mình. Từ giờ Bình Minh một ngày chủ nhật đến những giờ phút chạng vạng ánh sáng Mặt Trời qua cửa sổ phòng ngủ của tôi. Chú mèo con của bà ngoại ngủ được mấy giấc rồi nhỉ, tôi lai rai đã mấy ly trà?

Mắt già của tôi mừng khi khám phá ra những tác phẩm mình thích đều đã được thâu thành những audio books đăng trên Spotify. Tôi không đọc, tôi nghe, tôi vẫn được trở lại vị trí xưa.

Tôi ngừng hẳn việc chuyển ngữ, tôi trở về với ngôn ngữ của mình. Như tôi được trở về tử cung ấm áp của mẹ.

Tiếng Việt là chuyện của bạn. Không phải là ngôn ngữ của tôi. Bạn phải hiểu điều này chứ. Tôi chỉ là một con cừu như bạn. Nhờ vậy tôi mới học được ngôn ngữ của bạn. Đơn giản là vậy. Một con cừu trắng, chứ không phải một con cừu đen. Đó mới là the Copernican Mediocrity Principle. Đó là cách tôi đã học ngôn ngữ của bạn.

Nói đến chuyện nghỉ dịch thơ, thì hẳn không phải là sự thật dù rằng đa số những tác giả hay độc giả hay nghĩ là mấy năm nay tôi là một dịch giả. Quả thật công việc của tôi là công việc của một dịch giả. Trong công việc nào tôi cũng nghiêm túc trong mọi trường hợp. Tôi yêu thơ, tôi yêu chữ, tôi yêu ngôn ngữ. Trong tình yêu là sự tôn trọng. Tôi luôn luôn tôn trọng những con chữ.

Nhưng tôi xin bạn ngưng đọc một chút. Tôi xin bạn hãy dành một chút thời gian để nhìn qua cặp mắt của tôi.

Những ngày đầu, mỗi ngày tôi đã học tiếng Việt bằng cách đọc từng khúc văn một của nhà văn Nguyễn Văn Thiện. Những khúc văn từ Chư Mang đọc như thơ, tôi cảm nhận được nhịp điệu của nó, nhưng hiểu thì thú thật như dầu nấu ăn bồng bềnh trôi trên mặt nước rồi trôi đi xuống đường rãnh, xuống cống, mất tiêu. Ôi mịt mù tối tăm. Nhưng vì tôi cảm nhận được nhịp thở của núi Chư Mang, tôi đã bước theo và leo từng bước tiến tới ngọn núi trong trí tưởng tượng của một người lạ.

Có những lúc xấu hổ làm sao ấy, mặt mày đỏ lừng nhớp nháp toát mồ hôi, sáng mát thích thú, nắng trưa thường quá nóng, chiều về trời đổ lạnh. Nhưng ngày mai là ngày mới. Tôi học đánh vần với những ly rượu vang hơi nặng túi, có thể vì những giọt rượu hồng như máu mua từ những đồng tiền bán thuốc của tôi đã đem lại cho tôi một chút tự tin – chị là dược sĩ, chị là bà chủ, phân biệt “ch” với “tr” hay “s” với “x” là chuyện nhỏ!

Rồi đùng một hôm tôi gặp những dòng thơ của nhà thơ Lê Vĩnh Tài. Những cảm xúc trong những dòng thơ của anh làm tôi say hơn là rượu. Tôi từ những ngày đó nhớ lại hay nhận ra nhịp thở của chính mình. Tôi nghiện đến mức đêm nào trước khi đi ngủ tôi phải đọc một khúc thơ tôi mới ngủ được kiểu như lời của y Thiện nói hôm nào – chị uống một chút rượu nhẹ để giúp mình ngủ chị ạ.. Vâng, thơ của anh Lê Vĩnh Tài mấy năm nay mỗi đêm là một cốc rượu nhẹ. Không uống không ngủ được.

Tôi viết tới đây thì mọi việc nửa thập kỷ qua đã thành lịch sử của tôi trong hành trình học tiếng mẹ đẻ của mình. Những bài tập, đã được lưu trữ trên blog là lịch sử của tôi, hay nhật ký cũng ổn mà.

Vậy cuối cùng bạn có thể kết như sau: tôi đã nghỉ dịch thơ văn nhưng tôi vẫn đọc thơ của anh Lê Vĩnh Tài.

Thơ mang tính chủ quan. Tôi rút ra từ những câu thơ những bài học cần thiết để bổ sung cho cuộc sống.

Thơ đem lại cho tôi những lời an ủi bất ngờ. Lời của thơ xoa dịu những tổn thương cũ rích. Đó là những bài thơ quý giá nhất đối với tôi.

Có nhiều bài thơ tôi lướt qua, đem lại cho tôi một cảm giác giống những con chữ đều đều vô cảm, tác giả giống như đã chết từ bao giờ.

Ôi những nghĩa trang đầy thơ.

Buồn.

Tôi không thích ồn ào, tôi thích những người im lặng làm việc dù rằng họ đang ngồi giữa một đám đông. Họ vẫn bình tĩnh làm việc, tập trung vào định hướng của mình. Những người biết lắng nghe ngôn ngữ của mình và chấp nhận sự sai lầm của mình, để mở ra cơ hội sửa chữa bản thân. Những người im lặng hiểu sự lắng nghe là gì.

Ngoài đó là những người ồn ào, luôn luôn xung quanh họ là những người ồn ào. Họ thay phiên nhau la hét để chỉ được nghe giọng nói của mình. Họ không còn nhận ra chính họ. Nhưng tôi nghe, tôi hiểu, tôi nhận ra họ. Tôi luôn luôn bị trong một trạng thái lo âu, là họ sẽ khám ra là tôi biết và hiểu những bí mật của họ. Tôi chỉ muốn chạy trốn vào một hang động tối om nào đó. Lạc trong đó, họ sẽ không tìm thấy tôi núp trong những bóng tối đen như mực, mãi mãi đêm.

Vâng, tôi thà như vậy. Tôi thèm một sự yên tĩnh vô biên mực đen.

– Em cần gì ánh sáng, khi anh là hơi ấm của em.

Chuyện người lớn, ai chưa trưởng thành, đừng nên đọc. Tôi đồng ý ghê với một quan niệm tôi mới lượm được trên mạng.

Khác gì làm bếp, nấu cơm, rửa chén ấy, tôi tự làm tôi lên đỉnh cũng được.

Nhưng, người khác làm dùm thì sẽ vui hơn. Đúng không?

Khổ.

“With age comes wisdom, but sometimes age comes alone” – Oscar Wilde

Age does not equates to wisdom

Trí tuệ chẳng liên quan gì đến tuổi trưởng thành

“…cụ thấy nhột à? Tâm lý thôi cụ ạ, mình thường là suy bụng mình ra bụng người ta, này okay thôi. Kinh nghiệm của tôi trong 53 năm thì, như cũng mới đây thôi, một đứa trẻ tám tuổi đã dạy tôi một bài học để đời, chưa nhắc đến những bài học tôi đã học từ hai đứa con của vợ chồng tôi. Người Việt các anh hay lạm dụng câu “kính lão đắc thọ” để bắt nạt những đứa con nít già như tôi.. Khổ, không sao, tôi không chấp.”

Buồn còn hơn cả những giọt máu của những đứa con của tôi. Chúng lớn lên trong tình yêu của chúng tôi. Chúng chưa bao giờ cần phải đem thân mình ra mà bán.

Tôi nhớ lại những ngày ở đại học, anh bạn tôi gốc Lebanon theo đạo hồi, nhưng lâu lâu cũng hay ăn Salami Pizza với chúng tôi. Anh ta một hôm chỉ vào mặt tôi trong một cơn thịnh nộ:

– Chúng mày là những khách hàng của nó!

Tôi thời ấy rất ít nói, tôi ngồi yên trên bãi cỏ nhìn người bạn vui tính của tôi bước đi trong cơn giận dữ.

Mùa thi bận rộn học thi, bận đi xin giấy bác sĩ với bao nhiêu lo âu là tôi sẽ rớt, may là ông anh rể của tôi là một ông bác sĩ. Tôi chịu thôi, tôi đã phải bỏ qua cho bạn tôi.

Rồi những ngày qua đi với nhứng nỗi giận hờn, ta chỉ còn một chọn lựa, đó là ngồi xuống để hứng trong hai bàn tay những giọt nước mắt chia ly của mối tình đầu. Cô bạn gái cùng năm của chúng tôi da trắng như sữa với làn tóc dài đỏ rực rỡ ngang lưng như lửa, trong ba năm đại học đã phải đem thân mình ra bán để kiếm tiền, kiếm sống tự do một cuộc đời sinh viên thơ mộng quá ngắn ngủi.

Anh viết hay vậy, em dịch hoài chữ của anh mà không lây
Em lẩy bẩy từ nhỏ chăng, chân tay em vơ hoài chữ của anh, chúng cứ chạy, chúng như mây
Ơ hay, lại đây ngay
Cho em xin một chút hương, chút bông phấn hoa tay
—-
Heheh, nhớ thơ của chàng, em làm thơ

Photography : Drs. Anh & Anthony Lam, Na Uy, October 2023.

Có phải là tôi chán thơ ca nên không muốn dịch nữa? Tôi không còn thiết tha gì khi nói đến đề tài ngôn ngữ ư? Có hẳn vậy không?

Tôi thấy mình đã đạt được mục đích. Tôi học tiếng việt để giúp ông bà ngoại của con tôi vượt qua những tổn thương của quá khứ. Ba má tôi bây giờ đã chấp nhận và đã vượt qua những vết thương của những con thuyền vượt biên giới, những ác mộng trong những trại cải tạo, những ngày mơ mộng lo âu về tương lai trong những trại tỵ nạn, những lớp học với những ngôn ngữ lạ với những màu da lạ.

Học được ngôn ngữ của mẹ, tôi sẽ không bị mất gốc, đúng không?

Bây giờ tôi đã có thể đối thoại với bạn bằng ngôn ngữ của bạn, tôi chỉ muốn trở về với ngôn ngữ của mình. Cảm giác thích thú thân xác tự nhiên nhẹ nhàng làm sao ấy.

Bạn nói – Tiếng Anh không hay bằng Tiếng Việt. Tôi thấy ngộ. Cuộc đời này tuyệt vời nhất là những gì bạn đã chưa khám phá, chưa hiểu lắm, không đúng sao?

Biết đâu, một ngày nào đó, bạn sẽ đối thoại với tôi qua ngôn ngữ của tôi được chăng?

Chúc bạn mọi sự may mắn trên con đường tìm kiếm tiếng nói của mình.

#songngutaitram

Em nghĩ anh nghĩ nhầm về em. Em chấp nhận con người. Nhưng họ không chấp nhận em là em. Họ muốn em là một người họ mong muốn. Không phải riêng trong tình yêu, này trong mọi khía cạnh của những mối quan hệ gần xa. Nên em tránh xa họ, để em còn giữ lại được nguyên vẹn hơn em là ai. Vì em có thể vào vai của một người họ mong muốn một cách dễ dàng và tự nhiên, đó, thật sự là tài của em.

Bắt đầu học lại từ đây nha.. Hết sợ rồi, mới lên lớp mà. 🙂 Friday 13th, 2023

Lâu quá rồi, tôi không đi đâu, sáng nay mở mắt ra, phơi xong mớ quần áo tôi quyết định ra đường rong chơi. Đi lạc chăng? Tôi đi lạc vào thư viện nhỏ xíu của tuổi thơ, kiếm chỗ để bỏ phiếu cho ngày mai? Nhâm nhi ly latte đậm thiếu vị gì đó của tôi? Tôi leo lên chuyến xe Metro, lạc vào khu vực gần nhà cô em út của tôi để bỏ phiếu? Có lạc không? Vì tôi vẫn biết bầu “NO” cho chàng.

Tôi hỏi chàng, khi chàng đứng trước mặt tôi, với nụ cười sáng hơn Mặt Trời không còn nữa.

– Anh muốn em bỏ phiếu như thế nào, em sẽ nghe lời anh?

Chàng ngấn lệ.

– Anh đã năn nỉ họ bao nhiêu lần, anh đã bị những ông cha, bà sơ bắt cóc anh từ nhỏ, anh chỉ muốn biết bố mẹ anh là ai thôi. Họ có giúp được gì đâu.

Chàng khóc. Lần đầu tiên tôi thấy chàng khóc.

– Dạ, em hiểu, nguồn gốc là tất cả. Anh muốn em thả phiếu như sao em sẽ làm theo y như ý muốn của anh.

Chàng nói tiếp

– Chết đi, anh chỉ muốn để lại nhiêu đó gia tài cho hai đứa con của anh.. No em, no em ạ. Em phải thả phiếu NO cho anh.

Tôi muốn ôm chàng vào lòng, nhưng trong cuộc đời này, tôi đã yêu quá đủ.

Con đường cuối cùng đã đi lạc vào khu vườn nhỏ xíu với cây trà đàng sau nhà của ba mẹ tôi. Chưa gì đã hết một ngày xuân lá mạ cả một bầu trời. (2023 Referendum)

Sống thực tế là một sự mong muốn của em từ lúc em nghĩ em đã trưởng thành. Lần đầu tiên của em đã là trên hai ghế đằng sau của xe Toyota Corolla màu trắng. Xe “Corona” thì đúng hơn, dễ phát âm hơn anh ạ. Những người tỵ nạn mới qua làm gì có tiền mua xe Mẹc của Đức, Corona cũ mua lại của Nhật vừa túi tiền. Xe màu trắng sẽ sạch nhất, đi cày cả ngày, còn thì giờ đâu để rửa xe.

Sống không thực tế là lần đầu tiên anh nằm trên em, chúng ta trôi từ từ trên một chiếc giường làm bằng mây trắng và những giọt mưa. Trong căn hộ trên tầng số mười sáu của khách sạn quá nhiều sao. Tim anh đập phình phịch, lộn nhịp. Những nốt nhạc đưa em qua những đỉnh núi màu xanh của gió.

Hai từ “chuyển ngữ” hay “dịch” không thôi đã là một chuyện để bàn cãi. Tôi nghĩ ai đó ngồi sửa những tác phẩm như bài thơ tôi kèm ở dưới trong lúc tôi lên cơn nghịch ngợm thì tôi sẽ không chỉ buồn mà còn bực mình lắm luôn. Làm sao mình có thể làm hài lòng mọi độc giả nổi. Nên tôi chọn tôi trước hết.

Dịch hay chuyển ngữ không dễ, khó lắm luôn, đã 5 năm rồi kìa, như người ta thì tôi đã có một tủ sách đầy sách tự in ra rồi đúng không? Cuối cùng dịch thơ văn chỉ là một trò chơi với chữ thật là thú vị. Thú vị hơn nữa là được thỏa mãn bản thân của mình(hay cửa mình?).

108.
It’s late, out in the garden, and she’s out of breath from
Fucking
The moonlight
—
Khuya, ngoài vườn, nàng hổn hển
Làm tình với
Ánh trăng
–
thơ Nguyễn Hưng Quốc

Ảnh = Ai sai? Ai nhầm?

Tôi thích nhất là những ngày đầu tháng, theo lịch của blog, của công việc, tôi giống như bắt đầu trở lại từ đầu. Kiếm tiền trả nợ, làm mới lại những bài thơ đã dịch chưa ổn lắm. Tôi ráng tin vào trực giác của mình.

Ngày chủ nhật sửa đi sửa lại cũng đã hơn ba trăm tác phẩm.

Thương ơi là những ly cà phê hôm nay từ Costco, mới mua của ông chồng đáng yêu của tôi.

Nhờ đi tĩnh tâm ở núi Chư Mang mới biết đến loại cà phê Robusta. Nghĩ đến kỷ niệm bị say ở Sài Gòn vì cà phê hơn 24 tiếng, tôi bị sợ đến già, à quên, mình đã già. Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, toàn là những triệu chứng chết người nhưng không chết. Cho chừa cái tính nghĩ rằng mình chỉ mới ba mươi.

Đến tuổi làm bà rồi nhưng loại cà phê uống nhiều nhất của quê hương, tôi lại mù. Vậy mà cứ nghĩ mấy chục năm nay, mình là người biết uống cà phê.

Chưa trễ, vẫn còn học được, biết nhận lỗi, là vẫn còn sửa được, từ suy nghĩ hẹp hòi của mình đến ngôn ngữ.

Vui.

Dịch thơ, vì tôi đã bị mù chữ, tôi đã dịch theo cảm xúc của ngôn ngữ và linh cảm của mình về tác giả. Sự cảm xúc dù cần thiết, chưa đủ để bổ sung cho dịch thuật của mình.

Ví dụ như từ “nhẫn tâm” tôi hay dịch là “heartless” vì tôi tin rằng con người thường là “heartless” hơn là “compassionate”.

Khi dịch thơ, cảm xúc cần một sự cân bằng.

Vậy thì khi chúng ta sống khác gì với khi chúng ta đọc thơ?

Con trai lớn
con gái của mẹ
hai giọt máu yêu

mẹ chỉ còn nhiêu đó
gia tài
dành cho con

những bữa cơm ngon
những ngày buồn như một giấc mơ
mẹ chìm sâu vào những ngày của tuổi thơ

con của mẹ chưa gì đã là người lớn
ôi đâu, những bàn chân tí hon
ôm chân mẹ đâu nào, những nụ cười non

ôi nước non
con của chúng tôi là nhân dân
phân vân câu hỏi

– bạn là người từ đâu đến?

da vàng
lòng trắng
nải chuối tiêu
những hạt giống nảy mầm
rau răm và hột vịt lộn

lộn xộn lộn xộn
màu da

風 Fēng phong gió wind
海 Hǎi hải biển sea
山 Shān sơn núi mountain
月 Yuè nguyệt trăng moon
秋 Qiū thu autumn
夕 Xī Tịch đêm evening
旅 Lǚ Lữ chuyến đi xa travel/journey
懷 Huái Hoài thoughtful/yearning
刀 Dāo Đao dao knife
心 Xīn Tâm Tim heart

心 xīn tâm tim heart
思 sī tứ suy nghĩ thoughtful
悲 bāi sầu buồn heavy heart sad
忍 rěn nhẫn tâm tha thứ tolerance endure

I am not so much that interested in literature per se, what I truly find fascinating is language. How English intrinsically comes from Latin and Vietnamese from Traditional Chinese. The influences, how they evolve as did the human evolution from apes to primates.

I feel like I’m stuck, I am unable to move on, unable to correct the bulk of my translations if I do not explore what came before my childhood lessons.

I have no choice, but to explore Hán Việt, and how wonderful it is to have at my disposal Pháp Hoan’s translations of a thousand and one endless pieces of poetry to learn from and explore.

Who would have thought. Me at fifty two, with baby steps, learn Traditional Chinese.

The vast next work of humanity through language. A sky full of stars.

Cheers,

Trâm

27th September 2023

Làm sao quên nổi tháng tư?

Sáng nay qua thăm ba má tôi, tôi mới biết không chỉ mình tôi thèm món cơm nguội với mì gói. Nói chuyện với các dì các bác tôi khám phá ra rằng chúng tôi nhớ những ngày được thỏa mãn cái bụng đói với mì gói nước sôi trong những ngày ở trại tỵ nạn, thêm cơm trắng thì còn gì sang hơn. Hôm nay tôi xin ông bà già chút rau trong vườn để tẩm bổ thêm.

Sướng cái miệng làm sao.

Ảnh: không khoe tô mì, khoe tình yêu của chồng, món cháo chàng nấu cho bà xã lười vào bếp trong những ngày cảm cúm.

“Bán nước” “A country for sale” by Đinh Trường Chinh

Sống mới đây thôi, thấy mình già từ lúc nào không hay, chưa làm gì, ngồi yên một chỗ mà vẫn bị đau lưng, họ mời mình lên lưng con lừa còn leo không nổi, huống chi leo lên lưng voi.

Tôi tự hỏi, chị đang làm gì? Chị đang học đánh vần, đúng không? Để làm gì? Luôn luôn lời đáp của tôi là:

– tháng tư.

Mong muốn của tôi là một cuộc đối thoại đẹp đẽ vui vẻ không sai chính tả với ba má tôi. Tôi thấy là đã gần đạt được rồi, vì mới đây tôi được lên lớp.

Tôi hỏi bạn tôi hôm tôi được lên lớp:

– ủa em nổi tiếng à?
– em nổi tiếng hơn anh, nhưng anh không ganh.

Tôi nghĩ bụng, ai mà đi ganh hay chấp với những ai dở hơn mình. Thì giờ đâu.

– vâng, anh lại thọc em kìa. Em infamous thì đúng hơn. Em nổi tiếng là một học trò già nhất và dốt nhất trong lớp.

Trong hành trình học đánh vần của tôi, sự nghịch lý nhất là in sách đốt rừng.

Sự chọn lựa nằm trong lòng hai bàn tay của tôi. Chúng dính những giọt máu của những đứa con tôi đã hủy diệt. Anh là gì của tôi? Những nụ hôn của mùa lá, trôi đi, trôi đi cùng những hạt bụi nứng theo thời gian. Những cơ hội muộn, không còn một giọt máu xanh xao.

Buông.

Không dịch thơ nữa, tự nhiên, tôi có nhiều thời gian để đọc hơn.

Đọc mà lại hiểu, không như hồi xưa. Này vui, vui hơn nữa là những người bạn của tôi ở đây, nhiều người viết rất hay.

Cảm giác được đọc những bài văn từ từ với một sự thư giãn bất ngờ, sướng làm sao…

Yêu những thầy cô quý mến của tôi.

Cho em xin gửi anh một lời chúc mừng nha. Em đã dịch xong 909 bài thơ. Những bài thơ đã kết cho núi và cỏ một tình bạn quá bất ngờ đúng không ạ?

Thank you anh Nguyễn Hưng Quốc for this rather unexpected and wonderfully odd adventure.

Thương Kính,

Nguyễn Thị Phương Trâm

——

https://nguyenthiphuongtram.com/2023/09/08/909-tercet/

___________________

711.

The vessels at sea
Breath rising and falling
Along with the beating of the waves

—

Những chiếc thuyền nằm yên trên biển

Thở phập phồng

Theo nhịp tim đập của sóng

712.

Each long sigh each grain of dust
An eclipse
Of the sun

—

Mỗi tiếng thở dài một hạt bụi

Che khuất

Ánh mặt trời

713.

Dewdrops perched on the temple’s rooftops listened to a sermon
With no chance of enlightenment
Disappeared into nihilism

—

Những hạt sương trên mái chùa nghe thuyết pháp

Chưa kịp giác ngộ

Đã vội tan vào hư vô

714.

The fluey clouds
Pale and coughing
Drifts away in heavy clumps

—

Những đám mây bị cúm

Da tái nhợt và ho sù sụ

Nằm ườn trên không

715.

The summer scorching sunlight
Slaughtered the poor
Innocent weeds

—

Mùa hè, cái nắng oi ả

Sát sinh

Những đám cỏ dại

716.

The Creator gave humanity
A gift from the Garden of Eden:
Flowers

—

Thượng Đế gửi tặng loài người

Một món quà từ địa đàng:

Hoa

717.

In war, the prettiest of all things
The oblivious fluttering butterfly wings
Amidst the exploding artillery smoke

—

Trong chiến tranh, hình ảnh đẹp nhất

Là những cánh bướm bay vẩn vơ

Giữa khói súng

718.

Loveliest is a river: Peacefully flowing
A heart suddenly pouring into a spring
The trickling of a delightful verse

—

Thích nhất là nhìn sông: Thật yên ả

Lòng tự dưng hoá dòng nước

Trôi như một câu thơ đẹp

719.

The sky is the deepest of blues
The hues of our youth
A kiss at the tip of our tongue

—

Da trời màu xanh biếc

Gợi nhớ thời trẻ thơ

Nụ hôn treo đầu lưỡi

—

Here ends my journey of a thousand and one mile.

NB. Thank you to all the artists, photographers, and translators for going along with my journey. I am forever in your debt.

Hồi xửa hồi xưa tôi không bao giờ nghĩ sẽ có một ngày nào đó như mấy tháng năm vừa qua. Nghĩ đến việc mình học một ngôn ngữ khác qua micro learning, qua văn như thơ của Nguyễn Văn Thiện chỉ là những ngày trôi đi như phù sa trong tâm trí tôi.

Một thời gian tôi hay add anh Nguyễn Hưng Quốc rồi lại xoá đi xoá lại, sợ mà, sợ lắm luôn, sợ bị rày vì mình là học trò luôn luôn dốt nhất lớp. Nhưng sự tham lam tôi dành riêng cho ngôn ngữ của mẹ mình đã chiến thắng.

Làm gì nghĩ đến việc dịch thơ cho Nguyễn Hưng Quốc. Tôi thấy nhiều lúc mình thật là một đứa nhóc đáng yêu.

Ảnh: Ba tôi và cậu con trai của tôi, con tôi hiểu tiếng việt nhưng lại chỉ có thể đáp lời bằng tiếng anh. Đó gọi là passive bilingual.

08/09/2023

Sáng nay tôi chợt nhớ lại một cuộc chuyện trò với một cô em – Chị không được unfriend em, người ta sẽ suy diễn..

Tôi thấy buồn cười, thì tôi chiều cô em, tôi không unfriend cô ta. Tôi thấy bạn bè trên mạng xã hội chỉ là những tình bạn vu vơ không gò bó vô trách nhiệm.

Những người tôi mong muốn gặp, tôi đã chủ động tìm kiếm bằng mọi cách để gặp họ. Gặp không được thì tôi sẽ dành thời gian cho những người khác. Tôi hiểu, ai cũng như tôi thôi, tuỳ hoàn cảnh, tuỳ thời gian. Tôi là một người biết tự trọng, bạn đừng hiểu nhầm. Tôi sẽ không bao giờ dành thời gian cho sự tủi thân khi bạn vô cớ chạm vào tự ái của tôi.

Những việc tôi đã làm, những tác phẩm tôi đã dịch, tôi không cần bạn mang ơn tôi. Nhưng bạn đừng chơi đểu – Sống trong một xã hội bạn cần phải biết trên biết dưới. Bạn đem những bài dịch của tôi đi đăng ở đâu cũng được tôi sẽ không bao giờ quan tâm. Nhưng khi bạn đem tên tôi ra đăng tầm bậy không hỏi tôi một lời thì bạn có thể gọi mình là thi sĩ được ư?

Tôi đang trên một con đường mài rìu chặt cây. Tôi thấy tỉa cắt bớt những gì không cần thiết, để cho rễ của cây bớt phải mệt mỏi tìm cách sống là một công việc bạn cần phải làm.

Tôi thích vui, thích cười, nhưng tôi không phải là một trò hề chỉ vì ước mơ của bạn không phải là để làm người, mà bạn đã quên những lời dạy dỗ của cha con tổ tiên của mình. Tôi không phải là một người tốt bạn có thể lợi dụng.

Tên của tôi là một danh dự ba má của tôi đã ban cho tôi. Bạn đừng quên.

September 4th, 2023

Đàn bà ngoại tình thì tôi biết, đem chúng ra ném đá như trong phúc âm và sách thánh. Còn các ông thì sao, thành thi sĩ hết cả đám à?

Tôi thấy vô lý nữa là Henry Miller đã đạo văn cái lon của chị em tôi mà cứ được các thi sĩ ca ngợi hoài hoài mãi mãi như một siêu nhân. Nhưng mỗi lần tôi nhắc đến cái lon của chị em tôi thì thi sĩ ám chỉ là tôi tục và nham nhở. Thi sĩ lọt ra từ những lon của chị em tôi đúng không? Là chuyện tự nhiên mà, tại sao lại tục chứ?

Chị hiểu em nè Ta Quang Dong

Này Google dịch không phải tiếng Anh:

I kiss you
It’s all dry
Dream

Này Google dịch không hẳn là tiếng Việt:

Tôi hôn bạn
Đến tận cùng
Của những giấc mơ
_____
580.
Me kissing you
To the very end
Of dreams
—
Anh hôn em
Đến cạn cả
Giấc mơ

thơ anh Nguyễn Hưng Quốc
chị dịch.

Em hiểu và đã chấp nhận từ đầu em là cỏ, dù rằng em là một loài cỏ thật đáng yêu, em vẫn là cỏ. Anh ngược lại là một ngọn núi tồn tại từ bao giờ, mấy năm nay em được hưởng bóng mát của anh giữa những thử thách bất ngờ. Bất ngờ chỉ vì em yêu thơ.

Em không dám đánh giá hay phê bình thơ của anh, trong thế giới văn học của anh, vì trong thế giới của anh, chỉ có mình anh mới có thể đánh giá và phê bình thơ của mình. Em chỉ muốn chia sẻ với anh lời của cỏ, lời của một người đọc.

Khi em ngồi xuống giữa sự yên tĩnh chung quanh em, sau tỉnh giấc, trước bình minh vào một ngày mới, thì em mới có thể tập trung vào việc đọc thơ và cảm nhận thơ của anh một cách khách quan hơn. Tâm trí của em được thư giãn với nhịp điệu của ngón tay của mình, gõ đi gõ lại từng chữ từng ký tự một trên bàn phím. Không như trên tàu đi làm hay về nhà, hay là giữa những cái toa thuốc, sáng sớm vào một ngày nghỉ, là những giây phút em thật sự ngồi yên một chỗ.

Thơ của anh bày tỏ tình yêu vượt tôn giáo, màu da và giới tính. Your poetry is unique in its form, it is short and sweet, yet it is full of compassion, understanding and acceptance beyond politics. Your book of poetry is a masterpiece.

August 31th, Papa’s birthday, 2023.

Khoe nè. Tôi treo bức tranh của bạn tôi trên bức tường mà cả nhà tôi cuối một ngày dài mệt mỏi, đi làm về mở cửa ra là được ngắm và được đón chào vào lại tổ ấm. Cảm giác ấy không chỉ lung linh tình yêu mà óng ánh hơn nữa một sự gì đó thật thiêng liêng. Tôi càng ngắm bức tranh của Chinh , tôi càng thấy mọi khía cạnh của cuộc đời tôi càng đẹp, cả những góc mệt mỏi đen tối.

Tôi yêu bạn, cảm ơn bạn.

Trâm.

Ba má của tôi, họ có bào giờ lo nghĩ gì về thơ ca hay thèm gì văn chương. Cả ngày họ bò ra họ làm. Khi thân xác họ không còn đứng được nữa, hai người đã đầu hàng, chịu về hưu. Họ sống ở trong một căn nhà ấm cúng, hàng rào cao vút trời, hàng ngày nhìn qua, những song cửa sắt, họ đọc những tin tức từ khắp thế giới trên những mây cao xam xám đầy mạng.

Ba má tôi, rồi đến phiên tôi, sẽ thành tù nhân của ký ức.

Được học một ngôn ngữ khác là một sự đặc quyền. Dù tôi là một người đàn bà, tôi lớn lên với rất nhiều những đặc quyền như vậy dù rằng gia đình tôi là trong những người thuyền nhân.

Mỗi người trong chúng ta có quyền chọn con đường của mình, ấy là trách nhiệm riêng của mỗi người, trong đó là quyền mong muốn sự danh vọng. Tôi hiểu những sợ hãi của sự chết, chúng ta mong muốn sự tồn tại của chúng ta trên thế gian này chăng? Sự lãng quên là một sự sợ hãi đáng kể.

Tôi, ngày hôm nay không sợ chết, tôi chết ngày hôm nay thì gia đình tôi được hưởng, họ không còn phải lo lắng về việc gì liên quan đến kiếm ăn hay tiền bạc. Xác chết của tôi rất có giá trị miễn là tôi không tự sát. Đây là một trong những thành đạt đáng kể của tôi, ngoài đó tham vọng là một sự không cần thiết, tham vọng của dịch giả không làm ra tiền, không mua được vé tàu hạng thương gia. Nhưng tôi sẽ không bao giờ trách sự tham danh vọng của bạn, miễn là bạn đừng đem nó ra làm phiền tôi. Đừng mà, đừng đem những mối quan hệ của bạn ra để dọa tôi.

Tôi là một người không sợ chết, khi tôi chết, mong ước của tôi là được lãng quên trong ký ức của những người thân thương. Tôi không muốn vì tôi mà họ phải đổ lệ.

Me & Lê Vĩnh Tài at the World Coffee Museum, Summer 2023 in BMT, Vietnam

Bài viết của anh DQ Do , bây giờ đã hơn 4 năm. Tôi chỉ mong rằng tiếng mẹ đẻ của mình đã tiến bộ hơn.

Tôi nghĩ là cũng đã khá hơn một chút xíu. Vì kỳ vừa rồi về thăm anh Lê Vĩnh Tài, tôi đã có cơ hội nho nhỏ là đã gặp được nhà biên tập của báo Chư Mang, anh Nguyễn Văn Thiện, nói chuyện với nhà văn lần này tôi đã hiểu không sót một câu.

Tôi hình như lần đầu tiên trên đời mình hết sợ và hết xấu hổ khi được một cơ hội để đối thoại với nhà văn kiệm lời đẹp trai vui tính đa tình ở phố núi. Cảm giác này vừa dễ thương vừa vui hơn bình thường. Khác nhiều với những ngày đầu khi tôi phải tra từ điển từng chữ từng câu văn của nhà thơ. Mong một ngày nào đó người ở Chư Mang sẽ được dịp sang chơi với tôi và gia đình ở miền đất của chuột túi.

Vô cùng quý mến và thương yêu những ân nhân của tôi.

Trâm.

August 18, 2023
—
Bài của anh DQ Do, xin mang về nhà làm kỷ niệm. Cám ơn anh DQ Do và Nguyễn Thị Phương Trâm…
Tháng 6, 2019
————-

THỬ DỊCH MỘT BÀI THƠ SANG ANH NGỮ

Hãy cùng đọc và cùng dịch bài thơ dưới đây của Lê Vĩnh Tài:

“khi bạn đặt tên một ngôi sao bằng tên của tôi
tôi đã khóc
vì chân bạn vẫn bám trên mặt đất
trong khi trên đầu tôi là những đám mây
còn nhớ khi anh viết tên em
trên màn hình máy tính
mực đã phai từ trang này qua trang khác
chúng ta đã hôn lên môi người lạ
để át mùi vị của chúng ta
khi tên của em trên đầu lưỡi của anh
còn nhớ khi chúng ta đã không bao giờ có được
nhưng mọi thứ đã xảy ra
thôi, chúng ta hãy quên…”

* * *

Cô Nguyễn Thị Phương Trâm trong nhóm chúng ta từ hơn năm nay đã liên tục dịch thơ Việt ra Anh ngữ, đặc biệt là thơ của Lê Vĩnh Tài. (Không hiểu sao chàng thi sĩ Buôn Mê này lại được cô Trâm ái mộ đến thế? 😊 )

Việc làm của NTPT đáng được khuyến khích. Nếu như ai có khả năng tiếp sức với cô ấy, cô ấy sẽ rất vui. Trâm vì dịch nhanh, vì vẫn còn xa lạ với ngôn ngữ Việt hôm nay, nhất là thứ ngôn ngữ trong thơ, nên đôi lúc gặp khó khăn khi dịch.

Tôi đưa bài dịch dưới đây của cô ra Văn Đàm để chúng ta đóng góp ý kiến, trao đổi hiểu biết với nhau về dịch thuật, trước là để hỗ trợ NTPT, sau là để mọi người chúng ta có cơ hội học hỏi. Tôi không hề có ý định chỉ trích bài dịch. Chỉ mong những ai thích dịch thuật cùng nhau học hỏi và phát triển khả năng của mình.

Chúng ta hãy cùng thử dịch bài thơ trên của Lê Vĩnh Tài. Hai câu đầu như sau:

“từ khi bạn đặt tên một ngôi sao bằng tên của tôi
tôi đã khóc”

Cô Trâm đã dịch thẳng nghĩa hai câu này như sau:

“when you name a star after me
I had cried”

Cô dịch câu đầu rất hay, nhưng câu thứ hai, không hiểu tại sao cô lại sử dụng thì “past perfect” (tạm giải thích là quá khứ của quá khứ). Người Việt hay làm lỗi trong vấn đề chia động từ. Thật ra, nhà thơ cũng “chia” động từ sai vì nhà thơ không khóc trước khi người ta dùng tên nhà thơ đặt tên sao. Chữ “đã” ở đây thừa (và sai thời gian tính) nếu câu đầu nằm trong thì hiện tại (present tense). Nhưng người Việt đọc hai câu thơ này có thể hiểu (đúng) rằng (toàn bộ) chuyện xảy ra trong quá khứ. Nếu câu đầu nằm trong thì hiện tại, thì câu thứ hai chỉ nên dịch thành:

“I cry”

Còn nếu như chuyện (trong cả hai câu) xảy ra trong quá khứ, ta sẽ dịch như sau:

“when you named (past tense) a star after me
I cried”

Hai câu này đúng nghĩa hơn. Đơn giản vậy thôi.

[Thì past perfect chỉ sử dụng để diễn tả một chuyện xảy ra trước một biến cố trong quá khứ. Người viết ghép chữ “had” (ở đây trở thành “auxiliary in the past tense”) với “past participle” của động từ mình sử dụng, nhưng chỉ khi nào nói về chuyện xảy ra TRƯỚC một chuyện khác TRONG QUÁ KHỨ. Thí dụ:

I had called you before I left home – Tôi đã gọi anh TRƯỚC KHI tôi (đã) rời nhà (chuyện trong quá khứ).
Người Việt dễ bị mắc lỗi khi “chia” động từ trong Anh ngữ, vì chúng ta chỉ sử dụng các chữ phụ thuộc (auxiliary) đơn giản như “đã”, “sẽ”, “đang”, “vẫn”. Chúng ta nên để ý về cách chia động từ khi dịch.]

* * *

Chúng ta hãy đọc hai câu tiếp:

“vì chân bạn vẫn bám trên mặt đất
trong khi trên đầu tôi là những đám mây”

Cô Trâm dịch:

“as your feet are planted on the face of the earth
while above my head are clouds”

Chỉ dịch nghĩa thì hai câu này không có vấn đề gì. Chữ “as” cô Trâm sử dụng cũng có nghĩa là “because” (bởi vì) nhưng lại làm người đọc liên tưởng đến nghĩa thứ hai là “trong khi”. Dùng “because” ở đầu câu, theo một số học giả, không được chỉnh lắm, nhưng trong thơ, đảo ngữ là chuyện thường, nên ta cứ sử dụng “because” để dịch nếu muốn độc giả hiểu rõ nghĩa hơn.

Dịch “mặt đất” thành “face of the earth” nghe rất sát nghĩa nhưng lại quên đi người Việt thích ghép chữ theo bộ đôi để nghe cho kêu hơn, hay hơn. “Mặt đất” ở đây thật ra chỉ có nghĩa là “đất”, nhưng nói “chân bám trên mặt đất” nghe hay hơn “chân bám trên đất”. Chữ “đất” đây dùng để đối lại chữ “mây” ở câu dưới nên dịch ra “earth” thì mất đi sự quân bình trong việc đối chiếu đó. Chúng ta do đó nên dịch mặt đất thành “ground”. (Nếu thay vì “mây”, nhà thơ nói đến “trời” thì ta sẽ dịch ra “earth” để đối chiếu với “heaven”). Để tôi thử dịch hai câu này:

“because your feet were (dùng thì quá khứ để đi với hai câu trên) planted on (hoặc “in”) the ground
while clouds flew above my head”

Nhà thơ muốn chúng ta thấy cái giới hạn của mình và cái tự do của mây nên nếu ta có cách thể hiện được ý tưởng đó khi dịch, ta nên làm. Ở đây tôi sử dung thể thụ động (passive voice) ở câu trên và thể chủ động (active voice) ở câu dưới để thể hiện ý tưởng đó. Thêm động từ “fly” (flew) vào không làm cho câu thơ dịch bị sái nghĩa. (Đây gọi là dịch thơ 😊 ).

* * *

Ba câu thơ tiếp như sau:
“còn nhớ khi anh viết tên em
trên màn hình máy tính
mực đã phai từ trang này qua trang khác”

Cô Trâm dịch thành:

“recalling when I wrote your name
on the screen
the print had faded from one page into another”

Còn nhớ … Ai nhớ? Ở đây, chắc ai đó chính là “Anh”. Anh nhớ. Chúng ta cũng có thể hiều câu thơ đó là “Hãy để anh nhớ khi anh viết tên em”.

Có nên dịch “còn nhớ” ra “recalling” không?

Chữ “recalling” gây ra nhiều phức tạp ở đây. Dạng “present participle” hoặc “gerund” này dễ làm người đọc hiểu lầm lắm. Thử đổi chữ “recalling” bằng “singing” và bỏ chữ “when” đi. Singing I wrote your name có nghĩa là tôi viết tên em trong khi hát. Dùng “recalling” cũng làm người đọc nhầm lẫm. Chi bằng cứ giản dị:

“Remember when I wrote your name”

“Màn hình” dịch là screen là đúng rồi. Còn máy tính thì sao? Dịch ra “computer” nghe kỳ quá. Nhưng nhà thơ có thể có ngụ ý riêng khi dùng hai chữ “máy” và “tính”. Vậy ta có thể dịch kiểu mập mờ, nửa nạc nửa mỡ: computing device (để người đọc phải suy nghĩ).

Cô Trâm dịch chữ “print” rất hay, vì ta biết không thể có mực trên màn hình được. Tiếng Việt dùng “mực” được, cho có vẻ tượng hình. Dịch qua Anh ngữ là “ink” thì hỏng. Chữ “print” hay tuyệt.

Còn “phai từ trang này sang trang khác” không thể dịch là “faded from one page into another” được. “To fade into” là phai màu này (vào) thành màu khác. Ở đây phải dịch là “faded from one page to the next (hoặc to another).” Một lần nữa, past perfect không sử dụng được.

“remember when I wrote your name
on the screen of my computing device
prints faded from one page to the next”

* * *

Ta đọc tiếp:

“chúng ta đã hôn lên môi người lạ
để át mùi vị của chúng ta
khi tên của em trên đầu lưỡi của anh
còn nhớ khi chúng ta đã không bao giờ có được
nhưng mọi thứ đã xảy ra
thôi, chúng ta hãy quên…”

Cô Trâm dịch:

“we kissed the lips of strangers
to leave the taste of us
when your name is on the tip of my tongue
recalling what we may never have
like all that had happened
so, forget it we should…”

Hình như cô Trâm hiểu lầm nghĩa chữ “át”. Át là làm mất đi, làm chìm đi, ở đây nên dịch là “drown” hay “drown out”. Chữ mùi vị có hai ba nghĩa: mùi ngửi thấy, vị nếm được, hoặc vừa mùi vừa vị. Để chắc ăn, chúng ta lựa cách thứ ba: vừa mùi vừa vị. Smell and taste. Một lần nữa, chúng ta hãy đổi “recalling” thành “remember” và “had happened” thành “happened” hay “did happen”:

“we kissed strangers’ lips
to drown out our own smell and taste
when your name was at the tip of my tongue
remember when we could never have all those things
but they happened
Let us then forget…”

Cô Nguyễn Thị Phương Trâm là người bảo tôi góp ý kiến cho những bài dịch của cô. Thỉnh thoảng có thì giờ và có câu dịch nào lạ, tôi sẽ đóng góp. Viết bài này để cảm ơn cô và cũng để những ai thích dịch thuật (nhất là dịch thơ) cùng chia sẻ.
Trong tinh thần Văn Đàm và xây dựng

* * *

when you named a star after me
I cried
because your feet were planted in the ground
while clouds flew above my head
remember when I wrote your name
on the screen of my computing device
prints faded from one page to the next
we kissed strangers’ lips
to drown out our own smell and taste
when your name was at the tip of my tongue
remember when we could never have all those things
but they happened
Let us then forget …

LVT

“Em hủy theo dõi mọi người, em chỉ theo dõi một mình anh, sao lại nói em tham chứ?”

Nghĩ ra câu hài hước này làm tôi tự nhiên nghĩ đến những ngày sau 30 tháng tư 1975. Cả con mèo hoang nó theo dõi mình. Lúc đó tôi chỉ mới bốn tuổi, hay bị các sơ đuổi ra ngoài hồ ở với mấy chú vịt vì tôi hay nghịch ngợm.

Chị hai tôi lúc đó sáu tuổi, sau này mới biết là chị đã bị thầy cô đuổi trường học – mày đi học làm chi! Chị của tôi đi lang thang ngoài đường cho đến giờ tan lớp học mới về nhà. Má tôi phải lo cho em trai tôi mới vừa hai tuổi và cô em út vừa được đầy năm. Tôi là đứa nhóc sướng nhất được ở trong vườn với mấy chú vịt.

Chị hai tôi đã thành một người bác sĩ giỏi, giờ là trưởng ban hội y tế Úc-Việt. Chị tôi khá giả nhưng ít khi thấy chị sắm cái gì cho bản thân mình, làm gì hoang như tôi. Tủ rượu lúc nào cũng đầy không thiếu một chai.

Nhưng bốn chị em tôi sống và thành công vì những con chữ.

Tôi yêu chữ hơn người tình, người tình có đem lại cho tôi một cuộc sống tốt đẹp hơn ư?

Thơ của tôi là một con mèo con
chưa biết cách điều chỉnh móng
vuốt mình

Chúng cào nát trang giấy
nhàu nát bút chì tuổi thơ

Những con chữ học làm người
cỡ mười đã là nhân dân nước
người ta

Con mèo con
tập đánh vần thôi
thì giờ đâu dành cho sự lãng mạn ôi
thơ lục bát lục bình lục bục

Dạ thưa thầy
em chỉ muốn làm người
mèo con mãi mãi
sao ư?

Nghĩ đến con mèo hoang, tôi lại nhớ lần đầu tiên ăn thịt mèo. Dai dai, không mùi vị gì. Làm gì mà có thịt cày mà ăn, món ấy để dành cho những ngày lễ hay tiệc như đám cưới. Tôi nhớ ông nội tôi làm đám cưới cho chị họ của tôi. Các chú dọa – thịt chó chỉ cho người lớn ăn, con nít ăn nhiều quá thì không tốt, tôi không nhớ rõ lý do là gì, có lẽ vì các chú đói quá thôi, nên đã dành đồ ăn của mấy đứa con nít. Ông nội tôi giết không nổi cún của ông, ông mướn một chú trong làng đến giết nó. Chú ấy đi đến đâu loài chó chúng sủa đến đó. Tôi lúc còn nhỏ thấy chú thật sự là ác mới có thể làm việc ấy được. Là tuổi bà rồi nên tôi giờ nghĩ khác, khổ nhỉ, đói quá, nên chú bất đắc dĩ có cái ngành khốn nạn như vậy.

Thời ấy làm gì có món đặc sản thịt rừng như những lần đầu tiên tôi đóng vai con mẹ Việt Kiều, vừa đen vừa béo, có phải là dược sĩ không mà đi đâu cũng mặc quần đùi. Ấy là đánh giá của một người thân.

Bác tôi đói quá vào rừng săn thú gì cũng được, lúc nhím, một lần con cú, một lần nhìn thẳng vào một đôi mắt cọp. Cọp nhìn bác ròm quá nó cũng thả cho đi.

Bạn hỏi tôi tại sao dân của đất nước của mẹ tôi cái gì cũng ăn? Sao không biết tởm và xấu hổ nhỉ?

À, đói mà, ngoài khơi, những thuyền nhân kia, hay như trên những con đảo hoang khi họ đói bạn nghĩ họ ăn gì?

Anh, em nghe rồi, em sẽ nghe họ, những người tốt bụng muốn giúp em, em sẽ lưu lại những gì có thể bổ sung cho trò chơi của em. Nhưng em sẽ nghe anh là em sẽ vẽ riêng cho em một con đường riêng. Dịch thơ theo cách của em. Đoàn Duy, là cậu PQT giới thiệu, em không hiểu tại sao tốt bụng với em như vậy, cứ muốn thúc đẩy em mãi. Cậu ta nói em cứ lẩn quẩn mắc kẹt, muốn em học thêm ở ông Huỳnh Sanh Thông. “Muốn chơi phải chơi cho tới”. Em thấy câu này là hơi passive aggressive, hơi bắt nạt em. Nhưng, em nghe xong, đọc vài bài nghiên cứu về dịch thuật. Họ kết là mỗi người dịch theo thời gian thường là kiếm một cách riêng của họ, their own formula. Thì em đã làm, như anh hay nhắc. Nhưng những nghiên cứu này đem lại cho em sự an ủi là em cứ làm theo cách của em từ ngày đầu, theo cách của em.. Mà anh, em không muốn làm dịch giả đâu anh.. em sẽ làm việc tốt hơn, nhưng em không muốn làm dịch giả. Anh Nguyễn Hưng Quốc tránh là phải.. Em muốn làm thi sĩ như anh. Hì hì..

Tình yêu không lẽ chỉ là mây bay và mưa phùn? Da em trắng anh chẳng cần ánh sáng, mặt mày em tái mét suốt ngày trong cái quầy bán thuốc từ phút bình ninh đến sau giờ hoàng hôn vĩ đại tuyệt vời em chỉ thèm chút ánh sáng, nhưng ra ánh sáng thì anh lại chê em xám. Ừ nhỉ em làm cách nào mà có thể dám so ánh sáng cuả mình với một người tình như anh?
Tình yêu là gì, tình yêu là những bà cụ hàng rong xa quê hương đầy tình thương trong những truyện ngắn của Tống Phước Bảo. Da cuả các cụ xám xịt nhăn nheo, có thì giờ đâu mà xem những cái clip sửa xác đẹp, hay ngồi quầy cà phê chép gió.

Tình yêu là má em những năm tháng đau bao tử nhức đầu cáu kỉnh đợi ba em bước vào cửa ngày mùng một tết hết năm này sang năm khác một thùng bánh biscuit sốp rắc đường ôi ngọt ngào năm năm trời ăn không hết.

Đương nhiên, tình yêu nó sẽ thèm hơi, thèm da thịt. Cháu ơi, cho bà ôm một chút rồi hãng đi, con ơi ở lại với mẹ uống hết ly trà rồi hãng về, chỉ là những mong muốn, có cụ nào dám làm phiền con cháu của mình với những câu mất thì giờ con cháu như vậy.

Em tiếc sao nổi “anh chưa được dịp yêu em”?
—
7 stages of grief
Shock WTF
Denial block
Anger láo
Bargaining còn ai để block nữa không
Depression buồn ghê lại hết bạn
Acceptances and hope đến rồi đi thôi
Processing grief xong

Em đã vượt bảy bước trong hành trình chấp nhận tình yêu của mình. Mình hay hai ta? Ta giờ đã là một? Ngôn ngữ của mẹ thật là đáng yêu.

Bây giờ mỗi sáng khi em mở mắ em ra, khi trời chưa sáng, em nằm yên đó vài phút nghĩ ra ai tín của mình, sáng nay:

Nguyễn Thị Phương Trâm
Là học trò lớn tuổi nhất
Là học trò nghịch ngợm nhất
Là bạn gái dễ ghét nhất cuả nhà thơ

Nếu mình muốn sống thật sự, thì mình phải luôn ý thức rằng, ngày hôm nay, là ngày em sẽ chết, ngày cuối cùng em hiện hữu trong kiếp này.

Anh nghĩ sao? Có ổn không?

Xưa em hay đi tìm kiếm nhữnh tác giả mới để em học thêm ở những trang em đi ngang qua. Em cứ nghĩ những trang này sẽ đăng những tác phẩm hay để bổ sung cho ngôn ngữ của em. Nhưng, cuối cùng em kết luận rằng, đám đông họ không biết hẳn là họ thích gì. Toàn là qua politics và những mối quan hệ không tránh nổi sự thiên vị. Bình thường thôi.

Trong thế giới văn chương của anh, nếu em có một vị trí nào trong đó, em biết là em đứng hạng cuối cùng. Đây là một vị trí không làm em buồn hay tủi thân, vì điều ấy là sự thật. Vì sự thật là văn việt của em chỉ nhiêu đó so với ngôn ngữ của anh thì nó xa vời vợi. Nhưng nhiều người nghĩ hạng bét là một vị trí họ có thể lợi dụng. Nhưng họ có lợi dụng em được hay không, đó cuối cùng vẫn là quyết định của em. Khác gì trong trại thú vật của nhà văn gì á em quên, em thường nhớ cấu trúc tâm hồn của ai đó hơn là tên của họ, tính này em không thay đổi nổi, em xấu hổ lắm khi em không nhớ nổi tên của những khách hàng của em, dù rằng em nhớ từng chi tiết một liên quan đến những toa thuốc và hồ sơ lịch sử bệnh hoạn của họ.

Em để họ “lợi dụng em”. Em dành thời gian để xem họ sẽ làm gì. Đây là một trò chơi thú vị của em. Em thấy cuối cùng con người thật là đáng thương anh ạ. Em không chấp họ, vì họ như em thôi, họ chỉ muốn sống xót và hiện hữu.

Anh là người em thích ngắm và nghiên cứu nhiều nhất, vì anh rất tài khi nói đến sự che giấu sự thật. Thật là thú vị đối với em, ngôn ngữ của anh là một bảo tàng bí mật để em khám phá và explore. So với đám đông thì họ lại quá dễ hiểu đến mức chán chường ngán đến cổ họng ứa ra những vị chua ăn mất thời gian của em. Tham vọng của họ, tình yêu của họ, ước mơ của họ đều đều là những ảo tưởng không chân thành. Họ không hiểu hay chấp nhận những nỗi buồn hay những thất bại của họ thì làm sao họ có thể cảm nhận nổi hay hưởng được đỉnh của hạnh phúc là gì, huống chi viết ra nổi một bài thơ có ý nghĩa?

Em yêu của anh.

Anh yêu,

Chúng ta sinh ra để buồn hả anh? Nỗi buồn như là một người bạn song hành đi theo em từ trong âm hộ của mẹ ra ư? Bây giờ em đã thành bóng tối đen nhất của anh. Em là cái đuôi kéo dài một thời gian không nhất định của anh? Như những dấu chân của những con rùa con hiễn nhiên hướng về biển? Như em cả một kiếp này đã đi kiếm anh?

Cuối cùng em cũng sẽ trở về với mẹ, đễ ủ ấp những trái trứng, con của chúng ta? Hay em sẽ bị hãm hiếp, giết, chết đuối ở ngoà biển vì em bơi quá yếu, hay vì lưới của nhân gian này quá rộng?

Em sẽ không sợ, vì bao la biển cả là tình yêu của anh ư?

Vì thật ra em là ai chứ?

Anh yêu,

Tình yêu là gì anh nhỉ? Em không biết. Họ thường ví nó như là biển, nhưng, em nghĩ nó như là những con chữ em gõ ra hàng ngày. Như những bài thơ em đã dịch? Em edit chúng hình như cả vạn lần trong từng giờ mỗi ngày. Chúng không phai, chúng càng ngày càng óng ánh hơn, y như lần đầu tiên em tình cờ đọc được thơ của anh.

Bài thơ của anh chỉ vài chữ, nhưng đã làm bao nhiêu nỗi buồn, bao nhiêu sự cô đơn của em biến mất, giống như chúng đã chưa bao giờ hiện hữu. Bài thơ em mơ sẽ giống như lần đầu tiên anh ôm em, em sẽ được ấm thật lâu giữa lòng bài thơ.

Rồi em giận ghê gớm luôn, những con chữ này anh đã viết cho ai? Ghét lắm.

Mà cũng vô lý nhỉ, em là ai?

“Đúng là em nổ kìa, chụp tấm hình cháu ngoại của em mà em nghĩ nhiều người chỉ thấy bút danh của anh. Thật tình, làm em nhột quá. Nhưng em vui anh. Hôm qua em có hẹn với nhà giáo trường Marie Curie Hanoi, rất thích được nhận những cuốn sách của anh. Anh chồng là nhà báo Nông Nghiệp. Mỗi lần em nhìn những cuốn sách của anh không ai đọc em lại buồn. Nhưng hôm qua thật là vui. Vui lắm anh. Ông chồng là công chức, sách về được thôi. Em tính gửi thêm. Nhưng em ngại quá, em thôi. Chúc anh cuối tuần vui vẻ.”

Khó quá, nên không ai dám làm vì sợ mình sai? Vậy thì vì tôi không biết gì nên tôi dám làm? Tôi thấy, như tình yêu thôi, mình chỉ cứ đâm đầu vào mà yêu thôi, không đúng sao? Không thì tiếc lắm các tình yêu không nghĩ vậy sao?

Tôi không nghĩ là tôi gan hay dũng cảm gì cả, tôi thích vậy thôi, nhưng thích mới làm được, không thì như mình bị hành hạ vậy. Cảm giác hành hạ như gánh một cây thánh giá vô lý. Cho ai? Gần hết thời gian rồi kìa, như ông XD đã ôi thổn thức thốt ra vội vàng vội vàng thôi..

Cứ làm đi, chết bây giờ cũng sẽ vui…

Thông báo:

Từ ngày hôm nay, tôi sẽ không block ai hết, đối với tôi cử chỉ ấy quá tiêu cực.

Đề nghị của nàng Võ Thu Phương hay hơn. Ai in box tôi với những ảnh cá nhân của mình, dù rằng dương vật của bạn đẹp tuyết vời làm sao đi nữa, tôi không thể khoe lên trang của mình một cách công khai vì quy luật của Facebook.

Nhưng, tôi hứa với các bạn là tôi sẽ chia sẻ hình ảnh của bạn với những bạn trong friend list của tôi một cách công bằng không phân biệt trai gái.

Vậy nha.

Chúc các tình yêu một ngày tích cực hơn.

Tiếng việt mình gì mà rắc rối như con mối. Tại sao mình lại phải viết ra không được viết xuống. Tại sao mình không được đăng ra mà mình chỉ được đăng xuất. Còn anh thì, anh không được tinh ra, anh cứ phải, ít hay nhiều xuất mãi?

“Tại sao cứ phải dao động,mà không phải giao động. Giao là gặp nhau, là cắt nhau. Ví dụ: giao hợp” Tạ Quang Đông

Anh yêu,

Em không hiểu, tại sao anh cứ ồn ào đem cái lon của em ra làm thơ mãi? Nàng thơ quá hẹp hòi với anh à? Anh nhìn xuống hai bàn chân anh xem kìa, anh không nhận ra con mắt vĩ đại của anh sao? Hay là tại vì nó hơi hí, chỉ một mí? Ồ ồ, đáng yêu quá nhỉ.

Anh yêu,

Em không hiểu sự thắc mắc của anh về hình thức của thơ. Em không hiểu tại sao nó cần phải ngắn hay dài, lục bát hay tân hình thức, đầy cảm xúc hay lạnh teo. Em chỉ biết, miễn là em yêu nó vậy thôi, là đủ sướng rồi, đúng không anh?

Jessica Hong, cô con gái lớn nhất của cô em út của tôi. Ông bà nội của cháu là trong những người tàu-việt bị đuổi theo cách vượt biên công khai ra khỏi đất nước của ông bà ngoại của cháu, sau 1975. Cháu nói – con không muốn nhắc đến những bức tranh ấy nữa. Những bức tranh đã moi móc đào lên lịch sử của cháu ư? Những năm tháng tăm tối ấy trong vực thẳm của một cô bé mới lớn trên con đường tìm kiếm mình là ai? Tôi không biết. Tôi chỉ biết cuối con đường ấy, từ vực sâu là ánh sáng.

Ánh sáng có thể làm ta choáng váng quên đi những nỗi buồn của số phận chăng? Tôi không biết. Tôi chỉ biết văn học và nghệ thuật là một nguồn sống đáng yêu, đáng quý. Tôi không cách nào sống, không có chữ, không có sắc màu, không những bài hát không nốt nhạc trong tĩnh mạch của mình.

Silence was the best gift you gave me. Words ruin everything. Because now, I have to take responsibility for your words.

Why, why did you decide to open that can of worms? It doesn’t matter who cares for whom. Because in life, words mean very little, it is what we do for each other that counts.

I wanted you to be more than other men. Because we are no longer children.

I never want to push you away. Because your words, the air I want to breathe for the rest of my natural life. Ten more years, twenty years? It is not too much to ask. Your words are the only valuable treasure I selfishly possess.

I hate it, I abhor the way other people “translate”, read your words and misinterpret it, and it sounds nothing like you. But, I stay silent, because I know this is what you want.

I want you to please stay silent, because I acknowledge all the people in your life. Men and women alike.

—

Anh Yêu,

Em khác gì anh, em chỉ là một món đồ chơi trong một xã hội vô biên không nguồn gốc.

Em là một điếu thuốc lá anh hít hà thật sâu thật sướng trên môi anh, trước khi anh thẩy nó xuống một con đường không tên, để anh có thể nghiền nát, đập tan ánh sáng và hơi nóng của nó, nó đã cháy, đã nóng, đã nồng nàn duy nhất chỉ vì anh, cho riêng anh.

Em là một ly rượu mạnh, lâu lâu anh cũnh muốn sang, hơi hoang, bỏ tiền mồ hôi trí tuệ của anh ra để anh hưởng, óng ánh màu vàng hàng hàng từng dòng dưới cống rãnh.

Em là một thói quen quá hấp dẫn và thú vị, em biết mà.

Yêu anh.

—

Deep down, you know, you are just a toy I love playing with. Hence, in self-preservation. You do not trust me. You have never trusted me. I am the same as everyone else. Though you find me rather intriguing. With all the success in your life. I am the person you will fail to understand. The person you think you understand, it is someone I have allowed you or anyone to see and understand. You do not know me. And that is okay. It is fine.

No one, likes to lose their favourite “habit”, their favourite toy. I’m sorry my dear, but “we” could never be best friends. It took you 5 years, to admit something you think is real. You simply like the IDEA of me.

I just woke up from a good sleep. Sleep that I have not had for a long time. Life is full of uncertainties. But when it comes to me and you. I am certain.

Uống rượu học đánh vần, tôi chưa bao giờ, vô cùng hãnh diện làm một “dấu chấm” bao giờ. Từ ngày hôm nay trở đi chăng, tôi sẽ bớt lo một ông thầy nào đó bắt mình đứng sau lớp khoanh tay nhìn vào một bức tường trắng đen, không màu.

Yes, poetry has the potential to heal all trauma.
🙂
—
439.
Hắn sống bám vào chữ
Chữ nuôi hắn
Mỗi dấu chấm một số phận
—
His living is hanging on every word
The words fed him
Each full stop is a human fate.
Thơ Nguyễn Hưng Quốc

Một con ruồi bị đập chết trong bãi rác
Linh hồn nó bay chung chiêng
Luyến tiếc cái thiên đường mới mất

Bài thơ của anh Nguyễn Hưng Quốc làm tôi bật cười, vì lúc ra phơi quần áo sáng nay tôi đã bắt gặp những chú ruồi óng ánh trên bãi phân của chú mèo hoang. Tôi đã nghĩ, sướng nhỉ, ngày nào mà chẳng có một bãi phần mèo cho chúng nó hưởng.

Làm con người, tôi thấy quá nhọc.

Một người thầy hoàn hảo là một người thầy như thế nào? Tôi đã chia sẻ từ đầu, trước 7/8 năm đã trôi qua, là ước gì trong những ngày trong lớp học tôi đã được một ông thầy dạy học cho tôi như nhà văn Nguyễn Văn Thiện. Nhà văn tôi không biết có tin tôi không khi tôi đã chia sẻ sự thật này với anh ta. Những câu động viên như – khó lắm hả chị? Vâng em, khó quá, đi ngủ hẵng, xem sáng mai có nghĩ ra nổi không.

Những ngày đầu, tôi chỉ lo nhà văn cười tôi mỗi lần tôi mở miệng, thốt ra vài câu tiếng việt không đâu ra đâu. Nhưng tôi tin trực giác của mình, chưa một lần nào Thiện đã cười tôi – mỗi lần chị gặp một khó khăn, chị đều vượt qua mà. Tôi chỉ cần nhiêu đó, một người âm thầm tin tôi, cảm nhận được hành trình đi tìm kiếm ngôn ngữ của mẹ mình. Anh ta đã tin tôi hơn là ba má tôi đã tin tôi.

Ảnh là một người dưng, mới đầu tôi tưởng ở trong rừng. Vâng, tôi dốt vậy đấy, tôi nghĩ cái gì tôi cũng biết. Đi du lịch ở khách sạn 5 sao từ bắc vô nam, nhưng không biết Tây Nguyên là một thị trấn đầy ánh sáng.

Nhờ ông thầy mà một đứa học trò dốt như tôi dịch xong cả một tiểu thuyết. Là một sự khởi đầu cho những bài trường ca tôi đã dịch.

Nên nếu bạn muốn dạy tôi, bạn hỏi bí quyết của Y Thiện trên núi Chư Mang. Đơn giản là vậy.

Các anh muốn làm thầy thì trước hết các anh phải biết làm gương. Chỉ có cái miệng la hét thì ai thèm nghe. Tôi thấy buồn cười nhất là khi các anh không đủ can đảm làm những gì các anh mong muốn mà lại suốt ngày muốn dạy một con đàn bà nửa nạc nửa mỡ như tôi. Muốn làm thầy dạy tiếng anh cho tôi, ít nhất phải ngang hàng anh ngữ với tôi, để mà “dạy dỗ”.

Tôi thì lại là một người yếu ngôn ngữ dù là tiếng anh hay tiếng việt. Học, thì học ở người giỏi, ai mà đi học ở người dở, đơn giản là “gần mực thì đen gần đèn thì sáng”. Ví dụ như tôi học tiếng việt qua văn của Thiện và anh Tài vì họ giỏi, nên tôi hay đòi hỏi rất nhiều ở họ.

Tôi đã bay mấy chuyến máy bay để đến gặp họ, ăn cùng họ để hiểu thêm tại sao họ lại giỏi như vậy? Họ hay ăn gì, hay uống gì? Làm cách nào ngôn ngữ mẹ đẻ của tôi có thể khá hơn? Kết luận của tôi cuối cùng là họ sinh ra đã giỏi, nên tôi đã chấp nhận thân phận của mình là sẽ không bao giờ viết giỏi bằng họ.

Những người bất đắc dĩ đã thành những người ân nhân và những người thầy của tôi. Tôi sẽ không bao giờ quên. Ngoài đó toàn là những người làm mất thì giờ mà tôi không có. Mới đây có một ông Tây Ban Nha, ngỏ lời hỏi tôi làm biên tập viên cho tạp chí của ổng, với chủ yếu là đại diện văn việt. Tôi thấy buồn cười, là trò hề thì đúng hơn, tôi đã từ chối ngay. Một người như tôi mà không biết vị trí của mình trong xã hội thì ai sẽ biết sẽ hiểu?

Muốn dạy tôi thì ít nhất bạn phải ngang hàng dốt nát như tôi, thì tôi sẽ nhận bạn là thầy của tôi. Đơn giản mà.

Từ “thị phi” này nghe hay nghê. Sống trong một xã hội làm sao chúng ta có thể tránh nổi sự thị phi của xã hội? Chúng ta không sa vào sự thị phi thì sự thị phi cũng sẽ sa vào chúng ta.

Có một thời gian tôi giao lưu rất rộng, chụp rất nhiều những tấm ảnh lưu niệm. Tôi rất thích khi tôi đã chụp được những tấm ảnh rất đẹp và hồn nhiên của các bạn tôi, gần lẫn xa. Chụp một tấm ảnh có hồn không khác gì vớ́i thơ văn hay dịch thuật, người chụp cần một sự liên kết với đối tượng của mình. Tôi lại là một người rất thích nghe những câu chuyện của những đối tượng của mình, nhất là những người tôi mới gặp. Thời gian trôi qua rất mau, và càng ngày những mối quan hệ của tôi đâm ra càng thêm phức tạp. Tôi trốn dần dần sâu hơn vào sau ống kính của máy chụp hình.

Con người đối với tôi là một màu xám đáng yêu. Nhưng họ đòi hỏi quá nhiều ở tôi những sự việc mà tôi chỉ dành cho gia đình tôi và công việc kiếm sống. Sống chúng ta cần những ranh giới, những ranh giới này sẽ đem lại cho chúng ta sự tồn tại.

Sự tồn tại cần thêm những gì? Tình yêu? Sự hiểu biết và lòng trắc ẩn từ bi? Khó nói quá, vì thật ra quan trọng nhất đối với tôi là tình yêu. Chúng ta có thể yêu người khác như chính bản thân mình. Nhưng quá nhiều lần chúng ta đã quá ác với chính bản thân mình. Tôi đã để những quan hệ này lợi dụng lòng tốt của tôi, gần đến mức tôi để họ ảnh hưởng một cách không tốt đến gia đình tôi.

Gia đình, trong tôi, là một sự thiêng liêng khó diễn tả qua ngôn ngữ. Tôi có thể sống chết cho gia đình tôi, ngoài đó, không có gì quan trọng bằng. Vì hoàn cảnh và đời sống của tôi chăng? Tôi không biết. Nhưng gia đình tôi rất nhỏ, bắt đầu với chồng con của tôi, sau đó là ba má và anh chị em.

Tôi sống rất đơn giản, tôi ăn ngon, ngủ ngon, nhiêu đó là đủ cho cuộc sống tồn tại trong tôi.

À, anh yêu, chúng ta nhắm mắt lại, mong ôi một giấc chiêm bao như ngày nào ta còn biết yêu? Em thò hai bàn tay vào túi quần của em, thì em lại thấy một lần nữa không còn gì? Những kỷ niệm bụi bặm màng nhện cũng không còn ư? Thoang thoảng mùi đất gọi ta về, ẩm ướt cùng cơn mưa hàng tháng, nhưng về đâu đây anh yêu?

Tại sao? Tại sao chứ?

Why am I a mere butterfly in a kaleidoscope of butterflies in your eyes?

Ừ, thì em say..

Không còn nhiều thời gian nữa đâu những tình yêu ạ. Yêu ai thì cứ tỏ tình ngay đi. Đừng kiểu nhà nàng ở cạnh nhà tôi như anh Nguyễn Bính ạ. Nghe tôi đi.

Nhiều khi được yêu lại thì sao, không thì được một cú đấm cũng vui nha..

Ừm, triết lý chủ nhật của dược sĩ.

Thành người trước
cứu nước
là bước
sau

Dịch bài thơ nhi đồng của ông thầy mà tôi lại ngậm ngùi cả ngày. Dịch quá nhiều thơ chăng? Sự tự nhiên của tạo hóa là những chia ly như sự chết đúng không?

Những sự chia lìa, như những đứa con của tôi cũng phải ra đi để tìm kiếm một cuộc sống riêng.

Nước bốc đi theo nắng, để lại một đống muối óng ánh để nêm nếm cuộc đời còn lại của ta chăng?

Dịch những bài thơ nhi đồng đem lại cho tôi một chút an ủi chăng?

Tôi ngồi nghe các ông già lưu vong chửi con cháu của rồng tiên một cách cay đắng tục tĩu, như một bát nước lã thẩy vào mặt tôi trong một buổi chiều gió buốt thấm da thịt, liệu chúng có thành người không?

Liệu con của những ông già này còn nhớ đến quê hương không? Hay là những người Việt Kiều nửa nạc nửa mỡ chỉ về quê hương của tổ tiên để tìm kiếm ẩm thực quen thuộc chúng đã được thưởng thức ở những phố Việt rải rác ở hải ngoại khắp thế giới với đồng tiền to lớn của chúng?

Ôi những đồng tiền giá trị hơn mạng người.

Ai cũng thích giảng, nhưng có bao nhiêu người viết nổi một bài thơ về sự tồn tại của muối?

Tôi thấy các bạn hay comment “chất”, nhưng tôi lại không cảm nhận được. Có lẽ bây giờ hiểu được sâu hơn?

Chất, chất lượng, chất xám, substance, substantial, matter, what matters, grey matter?

Hay quá nhỉ, ngôn ngữ á.

Khổ quá kìa, không phải là tôi hay kỳ thị những người nổi tiếng. Tôi hơi khó tính một chút thôi. Tôi chỉ thích đọc thơ hay.

Sao, như vậy là CHẤT chưa?

Thơ chỉ là ngôn ngữ thôi, một cách để bày tỏ cảm xúc hay suy nghĩ của mình? Có lẽ tôi hiểu một phần tại sao Thái Hạo giống như đã ngưng làm thơ.

Khi đã vượt qua một giai đoạn quá bất ngờ trong cuộc đời mình, thơ không đủ chữ để anh ta viết ra những gì ảnh cần và muốn nói ra một cách rõ ràng và chi tiết hơn.

Tôi buồn một phần vì không còn được chia sẻ những khúc thơ tung ra trên bàn phím giữa đêm của ảnh nữa. Làm thơ không phải là một lựa chọn của thi sĩ, ấy chỉ là một việc bất đắc dĩ. Để thoát chăng. Như tôi đã được thoát nhiều lần qua những bài thơ. Thơ là những cảm xúc bất ngờ. Như tôi đã bất ngờ dịch thơ. Nhưng tôi rất mừng khi biết rằng tiếng nói duy nhất của anh ta vẫn còn tồn tại.

Thơ chỉ là một ngôn ngữ rất riêng, thường thu hút vì sự mờ ảo. Nhưng thu hút hơn đó nữa là sự thật.

Không cần nhắc đến thằng Mỹ, quan tâm của tôi trước hết là thằng Bắc Kỳ, thằng Huế và thằng Ngụy thua cuộc ở Miền Nam.

Tôi không cần nhắc đến con đàn bà làm chi, vì chúng sinh ra từ một nhánh xương sườn của thằng đàn ông. Vô dụng.

Đọc thoáng qua phỏng vấn của nhà văn Phạm Thị Hoài trên Diễn Đàn Thế Kỷ, tôi nhớ lại những chia sẻ của ba má tôi. Họ đã bỏ quê hương hai lần, vinh dự lớn lao của họ là đã được giải phóng hai lần. Đi đến đâu họ bị đuổi đến đó.

Tôi là một con đàn bà, con của thằng Bắc Kỳ và thằng Ngụy. Rất kỳ thị.

Đây là bài thơ tôi đã sáng tác sáng nay.

Câu trả lời dưới đây liên quan đến sự “egosurfing”, đã nêu lên sự phức tạp của thời đại ảo tưởng trên mạng xã hội. Những diễn viên nổi tiếng lướt mạng để tìm kiếm và vo vén cái tôi của mình.

“Anh Tài em surf tên anh thôi, vậy còn là “tự sướng” không? Em để ý là mỗi lần em chuyển ngữ tác phẩm nào CHO em đi nữa thường là giống như những tác giả này nghĩ em đang tưới hay bón phân cái tôi của tác giả ấy vậy, họ không cần phải egosurf. Em nói chung thôi. Mới đầu thì okie, nhưng hiểu nhầm em mãi làm em ngại lắm luôn, khó chịu thì đúng hơn. Sau này em bắt đầu dịch để cho họ im cho em sống, nhưng họ lại làm tới, cái đầu họ càng bự.. Rồi em nghĩ ủa sao mình một là ngu hai là ngu ba là ngu.. Toàn là công lao của mình làm mà không được gì, mà lại còn ngu hơn. Họ lại còn giận dỗi ngược lại vì em không muốn đọc thơ dịch thơ của họ. Rồi em nghĩ, ủa chồng mình hay con cái mình không đòi hỏi gì mà họ lại là những người dưng hay làm phiền mình. Những người dưng có những tham vọng em nghĩ cũng tốt thôi, ai cũng cần có nên có một tham vọng gì đó để càng ngày càng tiến bộ hơn để thành một con người tốt hơn, nhưng họ hay quên đó là tham vọng của riêng họ, sự tham vọng sẽ thay đổi tùy người. Em duy nhất chỉ yêu thơ, em yêu ngôn ngữ vì ngôn ngữ làm nên thơ.. Chứ em sinh ra là không phải để đi vuốt cái tôi của người dưng. Em hiểu họ thôi mà họ hay hiểu nhầm là em thích họ. Chỉ là sự hiểu biết bình thường. Đơn giản mà.”

Mở mắt ra là đã thấy đàn ông Việt Nam ôi, luôn luôn thật là dễ thương. Cứ như mới lớn vậy. Các anh bốn mùa đều dễ thương.

Cưng.

‘Nhà văn Phạm Thị Hoài có câu: “Đàn ông Việt phức tạp hơn gấp bội, sống ở thế kỷ 21, tuyên ngôn ở thế kỷ 30, tư duy ở thế kỷ 19, cảm xúc ở thế kỷ 18, yêu đương ở thế kỷ 20, và, lấy vợ ở thế kỷ 15”.’ TH

Đàn ông Việt Nam dễ thương quá đi.

—

Phạm Thị Hoài, the writer has once said: “Vietnamese men are tenfold more complicated than most, they live in the 21st Century, they lecture about living as men in the 30th Century, with the logic of men in the 1900s, the emotional maturity of men in the 1800’s, have sex like men in the 20th Century, and, marry women from the 1500s”

Audit của Blog:
50% là những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài
35% là những tác phẩm của những tác giả khác
15% còn lại là những tác phẩm của tôi
Heheh, người ta ganh với ông anh của tui là phải.

Vậy thì tôi có thể kết luận rằng ngôn ngữ của mẹ tôi càng ngày càng khá hơn vì ngôn ngữ của anh Lê Vĩnh Tài.

Sự áp lực của cuộc sống cần mộ̉t sự kiểm soát(self-audit) thường xuyên để chúng ta có thể lấy lại sự cân bằng của cuộc sống của chúng ta, càng bị áp lực chúng ta càng cần đến sự kiểm soát.

Tôi ngồi tôi thở
Tôi ngồi tôi thở một hơi thật dài

Trước những tượng đài?
Tôi quỳ tôi khóc
Ôi ôi tôi
Là một đứa nhóc

…

Khi chúng ta đã vượt qua được những sự kiểm soát này thì chúng ta sẽ thoát. Thoát nhữnhg sự lo âu buồn phiền.

Chúng ta sẽ thành một bài thơ.

Vào cửa hông hay cửa trước nhà thờ? Cánh cửa kính của nhà thờ Công giáo hình như đang mời gọi tôi vào. Tôi đẩy nhẹ cánh cửa, thì ra chúng không bị khóa. Tôi thấy hơi ngạc nhiên, một phần là sáng sớm nhà thờ đã mở cửa, hay hai là tôi đã bước vào. Nhà thờ vắng bóng chỉ mình tôi đi lạc vào giữa sự yên tĩnh của các thánh và thánh đường của Ngài.

Tôi leo hình như một con đồi từ trạm xe điện đến nhà thờ St. Mary North Sydney. Trời lạnh, dưới hai lớp áo tôi đã toát mồ hôi. Tôi cởi cả hai lớp áo để lên chiếc ghế dài, tôi bước từ từ những bước nhỏ, thong thả dần dần đến gần tượng Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, tôi quỳ xuống. Nhà thờ không một tiếng động, tôi nghe thấy chỉ tiếng thở thật dài của mình.

Nước mắt từ từ trào ra, như hôm nào tôi đã quỳ dưới chân Mẹ.

Hôm nay ds dậy sớm, đi học tiếp. Lớp học kế nhà thờ St. Mary, lâu rồi tôi mới được một dịp đi xưng tội một cách thật bất ngờ. Tạ ơn hơn là xưng tội, vì trong những năm qua, tôi không biết đã bao nhiêu lần tôi và gia đình tôi được cứu rỗi.

Thượng Đế không xa những tình yêu ạ, luôn luôn bên ta.

Thế hệ chuối như tôi, trong trắng ngoài da vàng, chắc chỉ biết viết văn Việt chuối.

Okê thôi, tôi sẽ tiếp tục tập đánh vần. Vì tập đánh vần khác gì tập làm người, đúng không?

Thả thính đã, chuyện gì trầm trọng bạn có thể thêm sau. Đây gọi là “a narrative hook”.

Thính độc đáo tôi thả hôm qua là “tên” của nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc, còn thính của nhà thơ Lê Vĩnh Tài thường là “em” nhé, em ấy luôn luôn thật là quyến rũ.

Nhiều người như ba má tôi nghĩ, Nguyễn Hưng Quốc hay viết chửi chế độ Cộng Sản Việt Nam. Tôi không nghĩ vậy.

Khi bạn đang chửi, bạn đã mất sự bình tĩnh, lý luận của bạn sẽ không còn sáng suốt.

Sự phê bình đi song song với sự khách quan. Nếu bạn cảm thấy lời phê bình của ai đó là một sự chửi bới phán xét, ấy không còn là một sự phê bình nữa.

Sự phê bình là một nhận xét khách quan.

Ví dụ như khi tôi nói tôi vẫn còn dốt tiếng Việt, đây chỉ là một nhận xét khách quan về chính bản thân mình. Là sự thật. Không khác gì khi tôi nói một bài thơ dịch ra không còn là một bài thơ. Nó chỉ là một đống chữ cùng nghĩa đã xuống dòng. Vì thơ cần có nhịp điệu của vũ trụ, “like say an avalanche” hay như thác đổ tích tắc mưa rơi.

Tiếng Việt của tôi vẫn còn rất dở, có thể vì lý do tiếng Việt tôi dở, tôi sẽ không bao giờ ngưng dịch thơ văn. Vì lúc nào tôi cũng muốn giỏi hơn.

Suy nghĩ của nhiều người quá chủ quan, quá mau với suy nghĩ là tôi cần sự thương hại hay cần ai đó vuốt. Nếu bạn là một người tinh tế thì bạn sẽ không bao giờ mệt mỏi với việc suốt ngày thương hại một người nghèo ngôn ngữ của mẹ như tôi.

Tôi biết tự mở chai Champagne, và nốc từ chai mà. Vậy nhé. Đừng lo cho tôi.

Kỷ niệm này vui nè, 24/25 tháng mười 2019, là sketch đầu tiên tôi vẽ lại sau 30/40 năm không vẽ, mà cũng là lần đầu tiên tôi vẽ chân dung của ai. Tôi vẽ bằng bút chì sau một cái hóa đơn của hãng thuốc tôi mua hàng ngày. Là thử cho vui thôi, không nghĩ là mình vẽ nổi..
Khi vẽ ra nét, cảm giác ấy như say sau vài cốc rượu, phê lắm nha.. Các bạn hãy thử xem.. Vừa không tốn tiền mà lại còn tốt hơn cho sức khỏe của mình.
_________________________
True story

Quiet morning at work, I’m sketching LVT
Me: mum have a crush on this poet
Isabella: so, how does dad feel about that?
Khanh (dad): …. (Sideway glance at mum – she’s lost it! )
—
Câu chuyện có thật
Buổi sáng yên tĩnh tại nơi làm việc, tôi đang phác thảo LVT
Tôi: mẹ phải lòng nhà thơ này
Isabella: vậy, bố cảm thấy thế nào?
Khánh (bố): …. (Liếc nhìn mẹ – hmmmm…!)

Ba người chân dung tôi thấy thật là khó vẽ:

1. Nguyễn Văn Thiện, nhà văn ít selfie và tôi cũng ngại hơn nữa là người tình của chàng không thích tôi ngắm từng nét một của chàng, nhâm nhi quá lâu nàng sẽ không thích?

2. Phan Quỳnh Trâm, ôi, tôi thử vẽ hoài mà không được nha. Tôi nghĩ vì mỗi khi hai chị em ngồi tâm sự, cảm xúc cao trào quá mức tôi vẽ không ra nét?

3. Trần Băng Khuê, tôi rất thích phác thảo chân dung thần thái của nhà văn, nhưng việc này luôn luôn là một sự khó khăn đối với tôi. Có thể như PQT, tôi muốn nhét hết những vẻ đẹp của nàng vào trong một bức tranh ngay lúc đó chăng?

Ồ trà bông bồ công anh, hơi khó diễn tả nha, ds sĩ hơi ngại, dù rằng lá non đã ăn hai ba lần với mùi vị của rocket hơi đắng đắng rất ngon, đây là lần đầu tiên pha trà với hoa và củ gốc của nó.

Vị của hoa ngọt ngào rất xanh của lá cây hương vị của đất.

I love it.

1993, là năm cuối của tôi tại Đại học Sydney.

Về cơ bản, bản chất của con người thường không thay đổi. Tôi đã dành 3 tiếng đồng hồ để “Đi tìm thời gian đã mất” (tài liệu về phim dành cho trẻ em) Tôi tình cờ đọc được một dòng chữ viết nguệch ngoạc ở mặt sau của một phong bì ảnh cũ (29-10-1993). Tôi không nhận ra hay cảm nhận nổi những dòng chữ của một thiếu nữ đã viết ra câu thơ năm 1993, tôi cũng không nhận ra người thiếu nữ trong bức ảnh này. Tôi nhớ mình đã hay một mình, tôi nhớ những giờ phút cô đơn vô tận. Trong cuộc sống, tôi đã chôn vùi nụ cười của những người trong hình ảnh này, những tình bạn. Còn đâu một thực thể xã hội đã giải thể.

—

1993, my final year at The University of Sydney.

Fundamentally, people’s nature does not change. I’d spent a good 3 hours “Looking for Lost Time” (the children’s documentation on films) I’d stumbled over a scribble written on the back of an old photographic envelope (29-10-1993). I do not understand the young women in the verse, nor do I recognize the woman in this photograph. I remember being alone, I recall endless hours of solitude. In living, I have buried their smiles, their friendship. The dissolving social butterfly.

Ngày nghỉ giữa tuần thật yên tĩnh. Mở mắt, tôi chỉ mong một ngày nắng để phơi đống quần áo chất đầy. Sáng nay đánh răng xong, leo cầu thang xuống nhà vào phòng giặt, chú mèo con quấn theo từng bước, thì tôi đã khám phá ra rằng anh chồng tôi đã dạy sớm hơn tôi. Anh đã kẹp từng chiếc áo ống quần lên dây một cách thật là dễ thương, chúng bay phất phơi cùng gió thu trong một bầu trời xanh sâu thẳm không dính một đám mây.

Tôi thở nhẹ – ôi, cám ơn ông chồng ba mươi năm của tôi. Tôi ẵm chú mèo lên – nè, con đi pha cà phê cho bà ngoại nha. Vì dạ dầy của tôi không còn dụng nạp được đường của sữa tươi nữa, cô con gái đã mua cho mẹ sữa yến mạch để sử dụng pha cà phê mỗi sáng.

Mở laptop ra, lướt qua những trang blog, đọc qua những đối thoại với những blogger khác thì sáng tôi đã được một đối thoại với một cô blogger từ Cách Lan. Mới đây thôi, cô ta đã theo trang của mình, và cô ta đã hay vào đọc thường xuyên. Làm tôi nghĩ đến những lời của các nhà thơ, nhà văn, nhà báo – Họ là ai? Có tên tuổi gì không? Có nổi tiếng không? Em cần dịch những người không nổi tiếng không?

Những thắc mắc như vậy, không còn là một nguồn bực bội cho tôi nữa, dù rằng những câu hỏi như vậy làm tôi cụt hứng, làm tôi bắt đầu nghi ngờ mọi cử chỉ của mình. Ôi buồn cười, toàn là chuyện của những người dưng, không liên quan gì đến mình. Con người vốn sống với quan niệm là mình là trung tâm của vũ trụ, quan niệm này ổn thôi, tôi không trách ai, vì tôi cũng vậy mà.

Tôi dịch thơ văn của mẹ là một sự bổ ích cho tôi, tôi làm ba má tôi vui, vẫn là một lợi ích của tôi, vì tôi là trung tâm của vũ trụ của mình.

Tôi rất phục và muốn học từ những người giỏi và có công trong tất cả khía cạnh của cuộc sống. Tôi không quan tâm đến sự phổ biến ảnh hưởng nguồn gốc của ai, vì mình còn có thể học được nhiều từ cử chỉ của một con kiến hầu màu đen trong cả một đoàn kiến màu đen mà.

Hiện giờ tôi chỉ có một mong ước rất thú vị trong bucket list của mình, là được gặp một người có công trong văn học đó là anh Nguyễn Hưng Quốc.

Sự phức tạp của từ ngữ gây ra những vết sẹo tình cảm bị chôn vùi mà tôi nghĩ rằng mình đã quên mất. Những lời nói và dòng bình luận vô tư, tưởng như mùi dầu máy đưa tôi về tuổi thơ trong lòng chiếc thuyền gỗ nhỏ chạm trổ hoa văn, rồi chợt nhận được tin nhắn của mẹ “tối nay nếu hai vợ chồng con không bận thì qua ăn cơm với ba má, tối nay má nấu phở”.

Mẹ tôi với tấm lòng nhân hậu, nhẫn nhục chịu đựng những năm tháng ba tôi ra đi. Hai mươi bảy tuổi (giống như tôi trong ảnh chụp), với bốn đứa con nhỏ. Không có Medicare, không có dịch vụ xã hội, không có nhà ở, không… những năm tháng đó má tôi, hình như đã chưa kịp lớn.

—

The complexity of words provokes buried emotional scars I thought I’ve since forgotten. Passing comments, much like the smell of engine oil takes me back to my childhood in the hull of a tiny carved wooden boat, then I would suddenly get a message from my mum “come for dinner tonight if you’re not busy”.

My mother with her kind heart, her patience in enduring the years my father was gone. Twenty seven years old (like I am there in the snapshot), with four tiny children. There was no Medicare, no social service, no housing, no… She was then, still a child.

Lốm đốm như hai nốt muỗi cắn, tôi dậy thì giữa thời gian trong những trại tị nạn. Tôi hay một mình trên bãi biển, tôi khờ khạo không lanh lẹ như chị hai. Chị tôi lẫn đẩy xếp hàng lãnh lương thực mỗi ngày. Ôi những gói mì tôm thơm phức. Mẹ tôi trong góc lều, ngồi ôm hai đứa em tôi.

Bác Tư đeo kính mắt với cặp mắt rất hiền, tôi không nhớ nghe bác nói bao giờ. Trong cái xuồng máy tí ti nồng mùi dầu, chị hai ôm tôi dưới miếng ván màu xanh dương (hình như là vậy). Bác Tư không nói gì, chín với mười một im re như bác. Ba má tôi lúc đó chắc xót ruột biết bao, chịu thôi, gia đình tôi phải chia ra hướng về con tàu 5×10 mét vuông. Từ thành phố về, trắng bóc, ngơ ngác như nai vàng. Mùi dầu cho đến ngày nay, mỗi khi đi ngang qua cây xăng sẽ làm tôi buồn nôn, vọng lại trong mũi tôi nồng mùi ói mửa.

Bác Tư đi Mỹ, không biết bây giờ bác ở đâu, có đoàn tụ được với vợ con bác không. Tôi thật sự không nghĩ tới cho đến giờ phút viết xuống những dòng chữ này. Cuộc đời trôi đi một vèo bốn mươi năm. Tôi chỉ muốn chia sẻ với bác một lời cảm tạ, trong đầu đời tôi, bác là một quý nhân phù trợ – cháu cám ơn bác.

Nếu tuổi tác có thể đo được sự trí tuệ của tôi,
vậy thì tôi vẫn là một tuồng hề,
một kẻ ngốc.
—
If age is a measure of my wisdom,
I am then,
still a fool.

Tôi hỏi cậu bé chín tuổi:

– nếu con thấy bố hay mẹ con khóc thì con sẽ làm gì?

– thì để bố hay mẹ con khóc cho đến khi bố hay mẹ con hết khóc, chứ làm gì được bây giờ.

Sự khôn ngoan từ một đứa trẻ chưa trưởng thành.

Đừng mà, đừng xem nỗi đau của một người trước mặt mình như là không có gì. Đó là một sự cao trào của cảm xúc. Sự hạnh phúc lẫn sự đau đớn.

Nếu bạn đã có phúc được thấy và cảm nhận được nước mắt của một người đàn bà lên đỉnh, thì có thể bạn hiểu điều này.

Cuộc đời này sẽ vô cùng trống vắng và nhạt nhẽo nếu chỉ có những nụ cười.

Để Chúng Ta Không Bao Giờ Quên.

“Họ sẽ không bao già đi, như chúng ta là những người còn lại sẽ già đi:
Sự mệt mỏi của tuổi già không còn là sự lo âu của họ, như những năm tháng cũng sẽ không còn có thể lên án họ.
Khi mặt trời lặn và vào buổi sáng
Chúng ta sẽ nhớ họ.”
—
Lest We Forget.

“They shall grow not old, as we that are left grow old:
Age shall not weary them, nor the years condemn.
At the going down of the sun and in the morning
We will remember them.”

Robert Laurence Binyon

Chồng – em yêu, có người mong được thông minh và xinh đẹp như em mà không được kìa.

Vợ – Hì hì, em yêu chồng. Còn gì nữa không?

Vui hoài cũng chán nha, phải có buồn mới có vui đúng không? Nhưng okay, để tôi viết thư tình và đổi gió một chút.

——

Anh yêu,

Sao khi em bên anh em không cách nào làm người lớn được nhỉ. Em nhõng nhẽo với anh, em mắc cỡ, em sẽ không dám nhìn vào đôi mắt anh, giọng nói của em nhão nhoẹt không ra câu không ra lời. Em cứ yêu anh hoài em sẽ mất đi tiếng nói của loài người thì sao đây anh yêu.

Nhưng mà anh, khi mình yêu nhau, mình cần gì đến ngôn ngữ đúng không anh?

Yêu anh,

PS. Ngủ ngon nha anh yêu

Hôm kia ba má tôi nhắc đến giải văn chương của Dương Thu Hương, cô là trong những người đã giải phóng gia đình chúng mình. Lời nói của hai ngài lúc đó vừa cay vừa ngậm ngùi.

Má tôi – con có nhớ được gì không, bữa cơm đầu tiên họ thả ba về?

– Ồ con nhỏ quá, con không nhớ mum.

Má tôi kể tiếp về hôm đầu tiên họ thả ba tôi về từ trại học tập cải tạo.

– bữa cơm đầu tiên ba ăn một lượt tám bát cơm. Cả nhà rất im lặng, mọi người ngồi quanh mâm cơm nhìn ba ăn không nói một câu. Bà ngoại ngồi nhìn ba một cách lo lắng, bà lo là ba con ăn nhanh quá bị bội thực mà chết. Con Thảo nó sợ lắm, nó cứ đứng sau lưng cửa phòng nhìn ba, ba đến gần nó là nó khóc. Nó không hiểu tại sao tự nhiên có một người đàn ông lạ ở trong nhà mình.

Em tôi sinh năm 74, nó một tuổi thì ba tôi đã biến mất.

Tôi thấy lạ là, tại sao chúng ta làm việc gì đi nữa chúng ta cũng phải cần đóng khung chúng như một huy chương đeo trên vai. Tôi nghĩ đến những ngày ăn khoai mì xả ra không nổi một cục bo bo, làm gì mà có thời gian nghĩ đến sự đam mê. Vâng tôi phát biểu và rao hàng giỏi lắm. Vâng, vì đam mê tôi mới có thể dịch ra cả ngàn ngàn khúc thơ và khúc văn. Úi trời, bạn đang bịt mắt ai đây? Bạn nghĩ bạn có thể bịt mắt của bạn một cách dài lâu vậy được ư?

Tôi học tiếng việt để ba má tôi vui, tôi học ngôn ngữ của ba má tôi là cách tôi nói chuyện với hai ngài. Tất cả những gì tôi đã làm nửa thập niên qua là vì tôi muốn hiểu ba má tôi hơn. Sự văn chương trong tôi ư? Chỉ là một đối thoại giữa tôi và ba má tôi.

Vâng, tôi, tôi, tôi và tôi. Đam mê ư? Làm gì mà có chuyện đam mê, có thì giờ thở đâu mà bạn có thời gian cho đam mê. Tại dốt thì bạn phải học, đam mê chỉ là cái bóng mơ hồ trong tâm trí của một người bất bình thường không dám chấp nhận sự thật. Bạn dốt thì bạn phải học, đơn giản mà. Sự đam mê là cái gì đó che bớt đi sự ngu dốt của bạn. Bạn đừng có nhầm, rồi sau này bạn phải trả một giá rất nặng, bạn sẽ bị đi lạc xa thêm vào sự ngu dốt và ảo tưởng của bạn và không cách nào kiếm nổi đường về để mà nhặt, để mà gom góp lại những gì gọi là dignity/self-respect của bạn.

Tôi thường xuyên thất vọng là mình tại sao không giỏi hơn, tại sao mình là dược sĩ không phải là bác sĩ. Nếu mình là bác sĩ, thì mình sẽ giỏi hơn nhiều, thông minh hơn, ngôn ngữ của mẹ mình sẽ giỏi hơn. Cần gì ngày này qua ngày khác bạn phải đi lặn vào ký ức của mình để tìm kiếm từng con chữ “mất dạy”.

Sự dốt nát có khác gì đâu với sự đam mê.

Chào buổi sáng.

Trời vẫn còn chạng vạng ánh sáng Mặt Trời. Cảm giác như sẽ có một hứa hẹn gì đó mới mới ở dưới chân trời mới.

Tôi rất vui, khi tôi chia sẻ việc làm cô giáo cho một cậu bé 9 tuổi. Vui thôi, chứ tôi không dám gọi mình là cô giáo, dịch giả hay là họa sĩ. Vì thật sự là làm cô giáo không dễ như dịch thơ văn cũng không dễ. Thậm chí việc chuyển ngữ của tôi, chỉ là một trò chơi đam mê học ngôn ngữ của mẹ.

Người đời người ta có câu rất hay, và thật là thú vị: “hát hay không bằng hay hát” là vậy.

Ảnh học trò chụp cô giáo Trâm dạy tiếng anh. Nghịch quá luôn.

Cậu bé khoe với cô giáo – môn con học giỏi nhất là môn anh văn.

Tôi – vậy à, bác chúc mừng con. Môn việt văn thì bác lại dở nhất con ạ, bác luôn luôn đứng hạng bét.

Ông nội của tôi là nông dân biết trồng lúa, còn tôi chỉ là một đứa mất gốc chỉ biết cày.

Thơ của anh là gu của em
Của anh là gu của thơ em
Anh là gu của em của thơ
Là gu của em thơ của anh

“Trong văn chương, có một người bạn để có thể nói chuyện (hoặc dịch) là một sự may mắn.” Nguyễn Hưng Quốc

“The translation itself is a conversation.” Đoàn Duy

Chuyển ngôn ngữ của mẹ sang tiếng Anh là cách tôi đọc thơ tiếng Việt. Nếu bài dịch là một cuộc đối thoại giữa tác giả và người dịch thì người dịch phải là một người biết lắng nghe. Tôi luôn luôn tự hào về việc cố gắng lắng nghe của mình, tôi đã thành một người lắng nghe có nghề, tôi hàng ngày im lặng nghe khách tôi kể ra những bệnh tật của họ, tôi dành thời gian để họ có thể cảm nhận được sự đồng cảm(empathy) của mình.

Trong một cuộc đối thoại như một tác phẩm tôi đã dịch ra, khi tôi đã hài lòng, lúc đó luôn luôn đem lại cho tôi một niềm vui hạnh phúc khá bất ngờ. Vì tôi đã hiểu được bài thơ, ít nhất là đã hiểu một phần nào đó suy nghĩ và lòng của tác giả. Cảm giác này là một sự thân mật gần gũi tuyệt vời khó diễn tả.

Xưa nay tôi đã và hay nghĩ là tôi ít khi được nói chuyện với Nguyễn Văn Thiện hay anh Lê Vĩnh Tài. Tôi đã leo núi, đi kiếm hai chàng ở núi Chư Mang để tìm hiểu và nghiên cứu thêm. Nhưng thật ra những cuộc đối thoại đã xảy ra hàng ngày trong những ngày tháng đã biến mất theo thời gian trong nửa thập niên đã diễn ra.

Văn Chương vui là được những đối thoại như vậy chăng? Nếu luôn luôn là niềm vui như vậy thì từ ngày hôm nay, tôi sẽ chấp nhận sự Văn Chương trong tôi.

Con cháu rổng tiên khắp thế giới. Những đứa con của bác và những đứa con của ngụy.

Con của ngụy. Tôi có máu rồng tiên không?

Con cháu của ngụy đi vượt biên giới thành thuyền nhân chết ngoài biển.

Con cháu của ngụy lang thang bỏ học thành thuyền nhân dạng háng ra cho chúng hiếp cả cuộc đời đóng vai những con điên.

Con cháu của ngụy trong tay mẹ thành thuyền nhân lênh đênh giữa đại dương ăn thịt sống của bà ngoại mà sống xót.

Con cháu của ngụy…

Câu chuyện vu vơ của con gái ngụy.

Năm mười ba tuổi tôi công nhận mình thật dễ thương, còn được bầu làm công dân Úc tý hon tốt nhất của trường. Tôi lúc đó tiếng anh cũng đã khá, nhưng giỏi hơn là những môn như toán và vẽ. Ông thầy dạy phụ cô giáo tôi đã xin tranh acrylic của tôi để mang về làm kỷ niệm.

Nhưng tôi nhớ rõ ràng nhất là lời của bà cô lớp sáu của mình, lúc đó tuổi của bà cỡ tuổi của tôi bây giờ “tôi không hiểu tại sao các em không bầu một người như Donna. Donna là trưởng lớp, Donna là… ” Tôi bị kỳ thị ra mặt, không giấu một lời. Còn Donna thì khác, luôn luôn nhìn tôi bằng một nụ cười chân thành ấm áp không một chút kỳ thị cay đắng. Con nít là vậy. Chỉ có người lớn là những người không đủ trách nhiệm, không đủ tư cách không đủ lòng trắc ẩn và lòng tốt.

Làm cách nào để lột da mình nhỉ?

Phần thưởng của tôi năm đó là một cuốn sách gì đó tôi quên rồi. Thường là để tặng thư viện của trường Tiểu Học St. Monica. Nhưng sau những lời của cô giáo của mình, tôi miễn tặng.

Hiện giờ, phần thưởng nhân dân Úc của tôi nằm trên tủ sách của ông bà ngoại của mấy đứa nhỏ.

Câu chuyện vu vơ của con gái ngụy.

Làm cách nào để lột da mình nhỉ?

Hiện giờ, phần thưởng nhân dân Úc của tôi nằm trên tủ sách của ông bà ngoại của mấy đứa nhỏ.

Nếu tôi cộng và trừ đi năm ngày 40 thuyền nhân đã lênh đênh trên biển, thì Nô en năm 1980 gia đình tôi đã bán căn nhà ở đường Trương Minh Giảng, tạm trú ở một cái gác của nhà người ta trước khi ra đường xuống Rạch Giá, ngang đảo Phú Quốc. Lênh đênh giữa Vịnh Thái Lan.

Những chi tiết tôi không nhớ rõ. Rõ nhất trùng trùng biệt biệt là những màn đêm. Vạch lên không thấy gì nhưng chỉ mấy nốt muỗi đốt tới giờ phút này vẫn còn ngứa.

Vậy tôi hỏi bạn, làm cách nào để mà quên. Dầu thời gian à? Xoa dịu thoang thoảng rồi ngứa tiếp.

Viết được vài câu tôi lại nghĩ – tôi thấy chị sướng bỏ mẹ, chị hết rượu vang thì chị khui chai mới, chị có gì mà cần phải kêu ca viết ra cho người ta phải sửa chính tả, ngữ pháp, thành ngữ, quán ngữ. Ừ, nhưng mà ngứa, thì viết, muỗi mà, chị nghĩ tiêu diệt hết chúng là việc dễ làm ư?

Giữa sống và chết
Tôi chọn cái ở giữa:
Viết

Câu thơ ba dòng của anh Nguyễn Hưng Quốc đem lại cho tôi một niềm hy vọng bất ngờ.

Sống khó hơn là chết và viết còn khó hơn là sống.

Viết ra cái gì cũng khó, vì nguồn cảm hứng thường là từ nỗi đau đã bị chôn vùi trong tiềm thức. Moi chúng ra làm đề tài, chẳng khác gì lấy con dao lam rạch từ từ từng hàng song song vào bên trong da thịt non của hai đùi mình. Máu chảy xót xa không ai hay. Mà đùi bạn cứ phải sa vào nhau vì bạn phải kiếm sống.

Bạn cứ vậy, chôn vùi tiếp những cơn đau vào lòng thời gian.

There are great poetry written by great poets, they were born to be poets, beyond that are the poetry written by everyone else like me.

Có những bài thơ lớn hơn tất cả chúng ta từ những cây bút của những nhà thơ lớn, từ trong lòng mẹ họ đã là thi sĩ, ngoài đó là những bài thơ của những người còn lại như tôi.

Tôi chưa bao giờ nghĩ là thơ của mình dở cả, chỉ là thơ của tôi không có gì gọi là đáng kể. Không đáng kể, vậy thì có đáng nhớ đến không? Chắc là không.

Nhiều khi dễ nhất là để gió cuốn đi.

Cả một cuộc đời, tôi đã ráng để gió cuốn đi.. Nếu tôi có thể đem tôi ra để làm một mẫu vật, một ví dụ, thì tôi đã sống nửa cuộc đời này từ chối những gì đã là sự thật. Lịch sử của bản thân tôi. Tôi đã sống xót vì những từ chối này. Tôi đã ráng chứng minh tôi là người được sống xót. Để gió cuốn đi đối với tôi là một việc thật khó làm.

Một sự thật, khó từ chối. Có thể vì vậy trong mùa thu của chúng ta, mắt chúng ta càng ngày càng mờ càng cận thị.

Chúng ta không còng thấy gì ngoài những gì trong bàn tay của chúng ta. Những ngón tay càng ngày càng yếu, chúng ta bắt buộc phải thả cả hai quá khứ và tương lai.

Cò lại là những nụ hôn của thần chết.

Lúc đó, chúng ta được phục sinh ư?

Sometimes it’s easier to let go.

Letting go for me has lasted a lifetime.. If I may be the specimen, an example, then I survived half of my life through denial. Trying to prove I am worthy of living. Letting go for me is still not an easy task.

An odd truth, difficult to deny. Perhaps this is why our eyes grow shortsighted in the autumn of our lives.

We can see nothing but what we have managed to hold onto in our hands. As our grasp grows weaker, we are forced to let go of both the future and the past.

Left is the intangible kisses of death.

Will we Easter then?

“Knowledge is power”

Trời, Google chữ knowledge mà ra nhiêu đây à:

biết tường tận, biết rõ ràng, học thức, kiến thức, sự biết, sự hiểu biết, sự thông hiểu, trí thức..

Là những điều mình không bao giờ đánh mất hay ai đó có thể lấy đi của mình.

Không như tiền, không như vị trí, không như tình yêu, không như mạng sống của mình..

Sau 1975, họ không cho chị tôi học, vì chị tôi là con ngụy. Tôi thì khác, bước vào lớp học tôi đã quàng khăn đỏ và tôi đã là con cháu của bác. Đi học, mà còn không được, vậy kiếm cách gì để sống. Tôi xinh từ nhỏ, chắc chỉ vài còn đường, nếu muốn vươn lên. Đem xác mình ra mà bán. Để xã hội nhổ vào mặt. Sự thật dã man, đúng không? Nhưng sự khôn ngoan tri tuệ, những gì tôi đã học được, họ có lấy được không?

Lý do ba tôi, đem vợ và bốn đứa con của mình ra biển để cùng chết gần ba lần.

NGUYÊN TẮC TẦM THƯỜNG

“Nghịch lý của nguyên tắc Copernican là thông qua sự hiểu biết đúng về vị trí của chúng ta, dù là khiêm tốn, chúng ta mới có thể thực sự hiểu được trường hợp cụ thể của mình. Và khi đạt được, chúng ta sẽ thấy sự thật là mình không tầm thường.”

THE MEDIOCRITY PRINCIPLE

“The paradox of the Copernican Principle is that by properly understanding our place, even if it be humbling, we can only then truly understand our particular circumstances. And when we do, we don’t seem so insignificant after all.”

My interpretation of SAMUEL ARBESMAN

Bận rộn làm ra tiền bằng hai bàn tay của mình là một niềm hạnh phúc chỉ có ai tự làm ra mới có thể hiểu được. Nhưng đôi khi tôi cũng có những ngày bán hàng ế quá không biết sẽ kiếm tiền đâu ra để trả nợ, tôi đã có lần nghĩ bụng, nếu hồi xưa mình bỏ luôn cái giấc mơ học đại học về làm thư ký cho người ta thì từ lúc đó chắc mình không bao giờ phải đứng một ngày nào. Nằm xuốt mà hưởng, hay để người ta hưởng nhỉ? Khó nói quá, vì thời gian đó đã là quá khứ.

Tôi mỗi ngày cứ vậy, đi lục quá khứ của mình trên trang nhật ký Facebook. Lục ra là thường những kỷ niệm vui, vì thật ra ai muốn đem sự buồn rầu ra bày ở chốn này, có lẽ chỉ trong thơ. Đọc thơ là một giải trí thật thú vị và một cách học tiếng Việt rất hay, nhờ vậy mà ngôn ngữ của mẹ mỗi ngày mỗi tồn tại trong tâm trí của mình. Vui nữa là mỗi ngày được đọc những khúc văn như của anh NHQ mà lại cảm nhận được, không như xưa, hơn nửa thập niên trước chữ nào cũng như chữ nào. Vui hơn nữa là được đọc những comment của top fan của nhà phê bình. Ôi thú vị làm sao ấy, làm tôi quên cả mệt mỏi trong ngày.

Đọc luôn luôn đã là một giải trí thật là thú vị.

“Đọc luôn luôn đã là một giải trí thật là thú vị.
Đọc luôn luôn (đã) là một cách học tốt nhất”

“Vâng anh, từ “đã” hơi thừa, nhưng có lẽ đã lộ ra một chút bất mãn chán nản với những gì em “đã” đọc, gọi là “rác”(a Freudian slip). Học đối với em chỉ là by-product của hành trình giải trí thôi anh ạ, như đọc tự nhiên thành dịch giả. Như đọc thơ của anh mỗi ngày là hạnh phúc của em, chứ không phải mục đích của em là dịch hết cuộc đời của anh. 🙂 Đơn giản là vậy.”

Một ngày trong cuộc đời của ông Khánh,

Ngày sinh nhật của ông Khánh là một chuyện huyền bí đối với gia đình của ổng. Ổng là một nhánh sen ra đời trong một hồ bùn lầy ở Cần Thơ, phía tây nam của Sài Gòn. Đứa con thứ hai như tôi, nhưng vì hoàn cảnh phải nhận vai anh hai. Ông Khánh chấp nhận trách nhiệm này với sự quyết tâm bằng phẳng trắng đen. Ổng nhọc làm nhọc yêu, hoàn thành là hai người con trưởng thành và bà vợ xinh (đó là tôi). Xấp xỉ ngũ thập tự nhiên rảnh. Hết lớp dương cầm, hết lớp bơi, với hết những lễ hội thể thao, hết phải gặp thầy cô giám khảo. Hết việc nhà việc ngõ xấp xỉ năm mươi, ổng xách gậy ra sân gôn. Bây giờ còn mất nhiều bóng hơn hồi xưa.

Ông Khánh ngày sanh vẫn là một chuyện huyền bí, nhưng nếu bạn nghiên cứu hai tấm ảnh hồi xưa khi còn hai mươi mốt và hiện tại. Tôi tin chắc, ông Khánh không hơn ba mươi chín tuổi. (Chỉ là không gầy như xưa thôi)

Chúc mừng sinh nhật ông chồng bảnh trai của tôi!

Chỗ tôi làm việc là nơi kinh tế xã hội thấp, học vấn cũng thấp, nhưng phần lớn họ tiếp xúc với mình một cách chân thành không cần pha chút màu. Luôn luôn với một sự tôn trọng lẫn nhau. Nhưng một số nhỏ là dân nghiện, lúc không vừa lòng có nhiều lần họ đã chửi vào mặt tôi – you’re a fucken cunt!

Tôi cười thì thoải mái và cả làng còn nghe được, nhưng tôi ít khi lớn tiếng. Tôi nói nhẹ nhàng thôi – Một, là bạn lấy toa của bạn và đi khuất, đừng trở lại. Hai, là bạn ngồi xuống ghế đây, và mình cùng đợi cảnh sát đến xử. Đây là hai lựa chọn của bạn, đơn giản mà. Thường là họ vừa chạy đi vừa chửi thề. Một lần, có một người ở lại, cảnh sát đã đến và mời họ đi.

Gần ba chục năm phục vụ người bệnh, tôi thà bị chửi một cách tục tĩu như vậy hơn là những lời đạo đức giả như – đừng làm vậy mà..

Tôi rất tự hào vì đã được sống một đời ở trên một cái đảo nhỏ tí ti. Tự chủ, sự phụ thuộc của tôi là dựa vào bản ngã phản ra từ gương mình. Tóc bạc, mí mắt sưng sụp, môi son lòe loẹt, tôi xây dựng cuộc sống của mình dựa trên bản ngã của mình. Đôi khi tôi quên cảm tạ lòng hiền lành của gia đình tôi, như anh chồng phơi dùm quần áo để tôi ngủ thêm, những lời trêu ghẹo động viên của mẹ – những hành động yêu thương nho nhỏ. Họ giữ tôi trên mặt đất, đôi chân trần trên đất bùn, từ từ, nhưng điều chắc chắn là tôi sẽ hiểu hơn, và cứ vậy từ từ tiến tới.

Trong gió ngang cả một đại dương những từ ngữ của người chưa từng quen. Những món trang sức xinh xắn tươi sáng đã nâng cao cây thông Noel vốn đã rực rỡ của tôi. Tôi cảm ơn bạn, người bản xứ.

Đó thực sự là một cuộc phiêu lưu hoành tráng vào bên trong, đánh thức từng thớ thịt đang ngủ yên trong tâm trí tôi và đã vỡ ra thành mưa ấm, giờ đang nhỏ từng giọt qua từng lỗ chân lông của tôi hương thơm tinh túy của vùng đất nơi tôi sinh ra. Màu sắc của nó là một vụ nổ, kiến thức của nó khiêm tốn.

Tôi đã mất cả năm để hoàn thành bản dịch của bài thơ sử thi.

_____

Con chim từ vùng trung du cổ đại mang hạt giống đi khắp các vùng biển—

China

Banda

Arafura (liếc sang trái vừa phải về Biển San hô)

Trên hòn đảo phẳng nhất lớn nhất rơi xuống

Một tình cờ trong khu vườn của nàng mọc lên—

những chữ A, B và C

(Thơ tặng LVT)

Cảm ơn anh Lê Vĩnh Tài

#songngutaitram

I am proud of being on an isle. Self-sufficient, my reliance is upon the ego in the mirror. Greying hair, puffy sagging eyelids, lips bleeding colour, I built my life upon my ego. I sometimes forget the kindness of my family, my husband hanging out the clothes so I may sleep in, my mother’s teasing gratitude—the smallest acts of love. They keep me on the ground, bare feet in the muddy soil, slowly, but sure I grow.

In the wind across seas, the words of strangers. Bright pretty baubles enhanced my already glorious Christmas tree. I thank thee, the stranger.

It has indeed been an epic adventure inward, waking up every sleeping fibre within my mind and Shattered into Warm Rain, now seeping from every pore scented with the essence of the land of my birth. Its colours an explosion, its knowledge humbling.

It has taken me a full year to complete the translation of the epic poem, but then, who’s counting.

September 2020

Người chuyển ngữ, người dịch, dịch giả, những người đổi chữ như đổi tiền? Vậy đồng tiền đô la Mỹ có giá trị hơn đồng tiền của Việt Nam hay không?

Tôi không thiếu tự tin, nhưng thứ tôi thiếu thường nhiều hơn là niềm tin. Tôi có tin rằng một bài thơ song ngữ của tôi có một giá trị bằng nhau hay không? Hay mọi so sánh đều là khập khiễng? Tôi không muốn ai xem ngôn ngữ của mẹ đẻ của tôi bằng một cặp mắt thương hại. Nhưng nhiều lúc tôi không tránh nổi thân phận này.

Phận nghèo cứ mãi nghèo sao? Tìm cách nào để vươn lên? Giúp đỡ lẫn nhau, hay mãi đạp lên đầu nhau để thở?

Thành công có mà, sao trước mặt chỉ thấy thất bại?

Ds thả thính nha:

Bình Minh mở mắt là tôi nhớ bạn
Bạn là 21% Ôxy trong ánh sáng
Là 4% Ôxy trong lá phổi của tôi

Tôi thấy hành trình phô bày cảm xúc của mình qua ngôn ngữ của mẹ vẫn là một sự khó khăn. Có khi làm được có khi lại không, “it is a hit and miss”. Nhưng tôi muốn hiểu thêm qua ngôn ngữ của mẹ tại sao tôi rất thích dịch truyện ngắn của nhà văn Trần Băng Khuê. Trước hết là vì những tác phẩm của nhà văn rất giàu ngôn ngữ của mẹ. Cách diễn đạt của TBK rất khác so với những tác phẩm tôi đã đọc, làm tôi cũng vô cùng tò mò và thắc mắc với những câu hỏi như: câu này dịch như thế nào, màu sắc tối hay sáng, lạnh hay nóng. Như tôi phải diễn tả một bức tranh vậy, một trò chơi rất thú vị.

Khi ngắm tranh, tôi thường ngắm chúng bằng hai cặp mắt khách quan và chủ quan, sau đó ráng đoán ra họa sĩ lúc đó tâm trạng như sao. Hình như khi tôi chuyễn ngữ tác phẩm nào cũng y như vậy, trừ ra những tác phẩm của nhà thơ Lê Vĩnh Tài. Những tác phẩm của nhà thơ tôi dịch thường là qua cảm xúc của mình.

Vui

Reading to me is rather simple, it depends on my mood:

If I wanted to face my childhood trauma,
I read Phan Nhiên Hạo’s Radio mùa hè.

If I wanted to get turned on,
I read Đoàn Duy’s translations in Early Modern English.

If I wanted a quickie,
I read Nguyễn Hưng Quốc’s 909 tercets.

If I’m feeling amorous still and wanted foreplay,
I read an epic poem by Lê Vĩnh Tài.

It’s that simple
And these are mere examples of poets who are still alive.

All you need to do to survive each day is to keep everything as simple as you like it.

Để tìm hồn nước
Hãy đến
Các nghĩa trang
______
In order to find the spirit of water vs To confirm the spirit of a nation
Please turn up
At the cemetery

Thơ Nguyễn Hưng Quốc
—–

Hôm qua tôi dịch bài thơ của anh Tuấn, tôi đã dịch nhầm từ “nước”. Làm tôi nhớ đến câu “sông núi trên vai”, nên tôi hiểu tại sao họ có thể dịch sai nếu không quen với ngôn ngữ quen thuộc hàng ngày của dân địa phương.

Đất nước, sông núi, quê hương, land and country, country, nation, ý nghĩa đều giống nhau.

Khi nói đến “in the country” thì hàm ý là “ở quê” trong “quê hương” trong “country”, ở quê thường có con sông, cái ao, có nước, thác đổ và núi đồi vậy thôi.

Muốn người địa phương hiểu thì phải tìm hiểu thêm và ráng phát âm đúng ngôn ngữ của họ. Học thêm ngôn ngữ để làm gì? Không chỉ để có việc gì đó làm, biết đâu chúng ta sẽ tạo ra những cơ hội để học hỏi lẫn nhau, là một cách hiểu nhau hơn, để bớt sự hiểu lầm, để tôn trọng nhau hơn, yêu thương nhau hơn đúng không?

Thật là khó giải thích một cách dễ dàng, nhưng có thể vì tôi lớn lên là một thế hệ nải chuối, trong trắng da vàng, suy nghĩ của tôi rất khác với thế hệ của ba má tôi và những bạn tôi trong nước.

Tôi đã nhiều lần mời gọi các bạn tôi sửa văn và chính tả của tôi một cách công khai trên trang của mình. Vì hai lý do, thứ nhất là vì tôi không thích private message, thứ hai, quan trọng hơn là vì mong muốn của tôi từ lâu, là bạn bè lớn lên ở hải ngoại như tôi được có thêm những cơ hội để cùng tôi học tiếng Việt. Có lẽ vì tôi là một người đã sống cả một cuộc đời chăng, nên phần lớn rất ít người đã đáp ý này của tôi. Thật là tiếc. Nhưng tôi hiểu, vì cả khi tiếng Anh của những bạn bè của tôi ở chốn này khi tôi đã thấy không ổn, tôi cũng ngại sửa họ. Tâm lý gọi là “self-preservation”, chẳng ai muốn làm mất lòng hay mất mặt ai.

Nhưng cuối cùng đã thành một sự mâu thuẫn, vì hành trình học ngôn ngữ của mẹ bị cắt cụt giữa một đám đông toàn là những nhà thơ, nhà văn, nhà báo, các thầy cô lớn và bé mà không được hỏi một cách công khai vì ai cũng muốn làm thầy. Ôi là quá tiếc đối với tôi.

Tôi nhớ những ngày đi học tiếng Việt, chị em tôi cao lớn nhất, nhưng luôn luôn đứng hạng thấp nhất. Học vài tháng thì chúng tôi đã bỏ cuộc. Bây giờ tôi đã thành cô học trò gìa nhất, với bao nhiêu kinh nghiệm đời, bao nhiêu đổ vỡ và thành công, bao nhiêu là nước mắt chảy ra cả dòng như máu, là những thế hệ người ta gọi là mất gốc.

Nhưng tôi vẫn bướng như ngày đầu tiên bước vào lớp học.

Facebook như là một đống rác ổ dòi, tôi muốn sử dụng mọi sự thối rữa của nó như một loại phân bón để xây dựng lại cuộc đời của tôi. Tôi sẽ luôn luôn tôn trọng mọi lời chia sẻ của bạn. Biết đâu, vì những chia sẻ này ngôn ngữ của chúng ta ngày ngày cùng thăng hoa một cách thật hiển nhiên tự do và tuyệt vời.

Ngôn ngữ của tôi đáng yêu, bạn không nghĩ thế sao?

Từ lúc đi thăm các bạn ở Chư Mang về tôi không quên được câu hỏi của AmaQuy – chị dịch nhiều thơ của anh Tài, vậy chị có biết bài nào ảnh viết về chị không?

Là một người thích viết như tôi, những hư cấu hay những gì tôi đã ghi nhận thường là những phản ứng u uất sảy ra hàng ngày của mình. Cảm xúc bị chất đầy, ồn ào, ngộp thở. Một cách hay nhất để buông chúng ra là viết.

Thơ văn của anh Lê Vĩnh Tài trong những thời gian qua đã ảnh hưởng tôi rất nhiều. Nên, thơ văn của ảnh cũng sẽ có một chút gì của tôi trong đó, đã là songngutaitram giữa đại dịch mà.

Tôi nghĩ tôi dịch được thơ văn của tác giả nào đi nữa, cách tôi dịch trong đó thường có một sự ngộ nhận đồng điệu ít nhiều khi tôi dịch những tác phẩm ấy.

Nên trả lời của tôi là – yes and no, vì tôi chỉ là một nhân vật trong nhiều nhân vật trong câu chuyện, trong cuộc đời của anh Tài hay của bạn, như bạn vậy thôi.

Tôi không phải là ông vua trên tiểu hành tinh 325, hành tinh đầu tiên hoàng tử bé đã thăm viếng trong hành trình học hỏi bận rộn của cậu ta.

Khó quá, tôi cứ lộn xắp với sắp và chọn với trọn, vậy để tôi thử viết một tản văn, xem tôi có thể nhớ nổi không nhé:

Em sắp hết bạn vì em đã chọn một còn đường không có anh. Họ chỉ yêu em khi anh còn yêu em. Trước mặt em là những ngày trọn vẹn không có anh. Chúng ta đã đến tới ngã ba, từ đây em sẽ phải xa anh, để họ có những cơ hội được sa vào anh như mưa trong những ngày ta yêu.

“Hoàng tử bé tình cờ đi ngang qua vùng tiểu hành tinh 325, 326, 327, 328, 329 và 330. Chỉ vì cậu ta muốn kiếm việc gì đó để làm và học hỏi.”

Nhà văn Antoine De Saint-Exupéry, giải thích một cách rất đơn giản.

Tôi học tiếng việt và dịch thơ văn chỉ vì tôi muốn kiếm việc gì đó để làm và biết đâu lại được học hỏi thêm. Quả thật là trong 8 năm qua tôi được học thêm rất nhiều, thế giới của tôi được mở rộng một cách lạ thường. Ví dụ như được học ngôn ngữ của một cậu bé tuổi ngọ.

Sợ không? Ngày Thánh Valentine, ds đi chụp ảnh passport cho 10 năm tới.. Nhìn giống như sắp đi cướp ngân hàng. Hải quan gặp mặt này hết làm phiền, nhiều khi lại biếu mình tiền uống cà phê chăng.

Thôi, đừng nhìn ảnh passport kia nữa, tấm tự sướng này của tôi thấy còn xem được. Ánh sáng đẹp hơn.

Một thời gian tôi hay trốn sau ống kính máy ảnh, cuối cùng thành một hành trình thật thú vị hơn cả chục năm. Nó đã là những cơ hội tôi được nghe những người xung quanh mình nói chuyện và tiếp xúc với nhau một cách rất tự nhiên, tôi giống như một người vô hình đứng giữa những đám đông.

Tôi đã học được cách hỏi những câu hỏi làm họ thoải mái tự tin vào họ hay tôi chăng? Nhưng càng ngày họ tin tôi một cách rất dễ dàng, họ chia sẻ với tôi những chuyện có thể họ không nên kể cho một người lạ mới gặp lần đầu tiên như tôi. Nhưng có lẽ vì vậy mà tôi đã chụp được góc tâm hồn đẹp nhất đầy ánh sáng của họ? Maybe, nhưng ai tôi chụp đều rất đẹp.

A sketch of Lê Vĩnh Tài by Nguyễn Thị Phương Trâm

Tôi có xin phép lưu lại tấm hình này lâu rồi. Vẽ đi vẽ lại, vẽ không ra. Không như lần đầu tiên cầm cây bút chì lại vẽ ra nét của thi sĩ với cái mũi ăn tiền. Từ đó “nghề” vẽ không ăn lương của tôi ra đời.

Thì vui thôi mà, như những người đến rồi đi tôi không nhớ hẳn là họ đã hủy làm bạn với tôi hay giữa đêm tôi tã bấm delete. Quan trọng là tôi bớt cái tính thù lâu. Già đầu rồi thì phải tiến bộ một chút chứ không lẽ cứ ở một chỗ mãi.

Nhưng ở lại một địa điểm nào đó cũng vui. Như những bài thơ ngây ngô tôi viết không hẳn là tiếng việt, nhưng vẫn là ngôn ngữ của tôi. Chồng tôi đọc bài thơ của tôi tặng chàng, chàng đọc mãi mới xong, vừa đọc vừa đánh vần, rồi khen đi khen lại – bạn anh nói tiếng việt của em thật tuyệt vời, ai cũng nói là tiếng việt của em giỏi hơn họ nhiều. Dễ thương chưa, sự chân thành của chồng tôi.

Tôi vì mê thơ mà tình cờ tôi đã rơi vào thế giới của các bạn của tôi trên núi Chư Mang.

Tôi đọc ôi nhiều thơ nhiều truyện ngắn mỗi ngày gần tám năm nay. Tôi đã dịch từng khúc thơ khúc văn. Những con chữ đẹp nhất là những con chữ chân thành cho đi của nhà văn nhà thơ. Giống như tôi đã được họ mời vào ăn một bữa cơm họ nấu, uống những ly cà phê họ pha..

Heheh, quên mình đang nói gì rồi..

Tại sao lại bỏ qua chứ? Đã hơn nửa thế kỷ ư? Thuyền nhân là ai? Tại sao các bạn mong muốn làm những nhà thơ nhà văn quốc tế mà lại không muốn thừa nhận chúng tôi là ai? Tôi xin hỏi các bạn tại sao chứ? Vì danh ư? Vì đồng tiền?
Tôi chỉ là một con chó đang kiếm đường về trong thơ của Phan Nhiên Hạo:

Một con chó vừa ra khỏi ám ảnh đêm
sủa chào ánh sáng ngày
rồi ngủ dưới mặt trời nhiệt đới
với chứng nhức đầu kinh niên

Ảnh: Anh này và tôi là vợ chồng hôm nay đã được 28 năm. Anh ta bỏ nước ra đi cùng gia đình với bốn đứa em năm ảnh bị mất nước. Tôi theo ảnh cuối năm 1980, lúc đó chưa học xong lớp ba. Chúng tôi là những thuyền nhân.

À thì ra mấy bữa nay anh chồng tôi nói về cô bé Hân, cỡ tuổi cháu của tôi. Các bạn trẻ ở Việt Nam tẩy chay cháu vì gia đình cháu có nguồn gốc thuyền nhân? Vậy thì tương lai của đất nước Việt Nam của các bạn sẽ ra sao? Bao nhiêu là tài sản của những người Việt Kiều như tôi đem về ủng hộ kinh tế của các bạn. Trong khi con bố chính quyền của các bạn đem bao tài sản của dân ra nước ngoài đầu tư vào lầu cao cửa rộng? Thức dậy đi các con ạ. Các con làm công chúa ngủ trong rừng cho đến bao giờ? Những hoàng tử là những con chó sói ở trong rừng. Ôi tôi tội nghiệp các con quá đi.

Thì ra phần lớn người ta ghét tôi, một phần yêu tôi, nhưng yêu không được họ theo nhóm đầu, nhưng rất ít người biết thương tôi. Thương thực tế thì chỉ có gia đình mình thương mình thật sự.

Ngôn ngữ thật tuyệt vời đúng không? Quá xá rõ ràng. Gần như một cộng một là ba.

anh yêu à,

em say quá, sáng sớm em đã say anh
heheh
đổ thừa anh thôi
chỉ là Champagne

thơ dở dịch hay làm sao vẫn dở
ờ
em ráng làm ngơ
như như

những giấc mơ
em mơ em là anh cơ
mờ ơ mơ huyền mờ
ờ
là gì nhỉ

là bọt á
trên má
em hồng
nồng
mùi nho mùi men

em nghen
ghen ghê
với cả con gió
lượn trên tóc anh..

heheh..

Tôi nghĩ hồi xưa mình giỏi thật, vừa lấy bằng ra làm chính thức thì bốn tuần đã làm đến 26 ngày. Lúc đó rất là đói, vừa thèm kinh nghiệm vừa thèm tiền. Ai hỏi cũng làm, làm giỏi quá nên bị lừa, cô dược sĩ 40 kí mới ra trường làm luôn việc của ba người dược sĩ không giờ nghỉ. Phòng vệ sinh em ấy cũng dọn sau giờ làm việc. Có biết gì đâu. Ta làm được thì cứ làm, vậy thôi.

Không biết mình nhìn khờ như thế nào mà bao nhiêu người xin đưa cô bé 18 tuổi qua cầu gió bay, mà cô bé lại từ chối – em về làm thư ký cho anh là được rồi, cần gì phải học thêm cho uổng đời con gái.

Nghĩ lại mà thấy buồn cười. Tôi không hối hận một ngày tự mình đi kiếm sống. Tôi chỉ tiếc là thân xác tôi giờ eo gần gấp đôi không còn sức để làm việc như năm nào. Mồ hôi nước mắt của mình vẫn sướng hơn là ngồi yên như một con búp bê cười nhạt.

Tôi chưa bao giờ được một ngày khổ.

Tin không?

Tôi giỏi vậy đấy, mà chưa bằng một góc chị gái hay em gái của tôi. Cuộc sống của tôi vòng vo tiệm thuốc tý hon, nhờ căn nhà gỗ của ba má tôi mới mượn được nổi tiền nhà bank mà đầu tư. Sang lại nhé, lúc đó liều tại vì dại mới liều được như vậy. Giờ chẳng ai dám làm, bạn bè tôi bỏ cả bằng ra bán cà phê còn lời hơn.

Như người ta nói, có tiền mới làm ra tiền. Tôi ghét nhất là câu người nghèo họ nghèo vì họ lười. Lấy công làm lời. Ôi có cơ hội làm giàu đâu, tiền từ đâu ra mà đầu tư? Lén lút làm chui thôi. Tôi thành công vì mồ hôi nước mắt của ba má tôi. Tôi là trong những người may mắn.

Chị gái của tôi là bác sĩ. Bác sĩ đi làm về cả ngày phải nấu một bữa cơm đủ ba món: món canh, món mặn và món xào. Thứ bảy chủ nhật làm nửa ngày để còn về lau dọn nhà, thêm chút thì giờ thì may quần áo đính hôn cho em gái để đỡ tốn tiền… Còn cô em gái của tôi người nhỏ xíu đem cả hãng ra tòa mà rồi cuối cùng thắng nhé.

Never say die.

Nên tôi hỏi tôi, học tiếng việt, có gì đâu mà khó? Từ từ đâm đầu vào mà tập. Có gì đâu mà khổ? Ngược lại, các bạn ở nước của người ta , tại sao các bạn không học tiếng của họ? Ba má tôi làm được kìa.

Làm gì mà lại có chuyện ở Mỹ hai mươi năm mà không học được tiếng anh để thi vào quốc tịch thì là một chuyện quá lạ. Có thể vì vậy mà các anh chị nhà giàu mới có câu người nghèo họ nghèo mãi vì họ lười?

Ôi ngán. Hết biết mình muốn nói gì.

Than thì ai nghe, mình mình nghe thôi. Cả ngày tôi nghe khách hàng tôi than. Tôi thành một trò hề để họ cười, không thuốc gì bằng tiếng cười. Họ vui, tôi vui lây. Một thời gian dài áp lực dồn dập từ mọi khía cạnh của cuộc đời, hạnh phúc của tôi là mỗi đêm trước khi ngủ là được nằm dịch một khúc thơ của anh Lê Vĩnh Tài một cách hiển nhiên như gió. Không bao giờ nghĩ là ngôn ngữ mẹ đẻ của mình sẽ càng ngày càng đẹp như tưởng tượng. Pháp ngữ của nước người ta cũng lại càng ngày càng ổn hơn.

Không ai dạy tôi nổi, vì tôi đã sống cả một cuộc đời. Nhưng cuối cùng thì nhận ra là mình đã sống trên một hòn đảo thật đáng yêu. Người chồng hiền lành, một đứa con trai, một đứa con gái. Một túp lều tranh. Hai trái tim vàng. Ai ngờ bây giờ họ gọi tôi là dịch giả, nhà thơ, thi sĩ. Tôi thấy ngộ.

“Trâm” giọng đầm ấm của một chàng trai người nam vọng về, giọng nói của my first kiss. Làm tôi rơi cả nước mắt. Tôi đã dẹp chàng qua một bên vì tôi đã muốn nhiều hơn.

Thiên đường của ds đây, mình chưa được ăn free như vầy bao giờ. Nhìn mà thấy thích.

Mùng Tám, Ngày xuân của nước mẹ,

Anh Dong đẹp trai sẽ nói là tôi phét lác nếu tôi nhận là tôi đã phiên dịch được hết bài trường ca thơ tình của một ông già. Có những câu tôi phải Google như “lòng lại níu nhau về trừ tịch”; “there’s no place like home for the holiday”.

Theo kinh nghiệm dịch giả bất ngờ của tôi thì dịch thơ không phải chỉ đơn giản như là chuyển ngữ, vì thơ trước hết là cảm xúc.

Tính nóng nông nổi của tôi cần phải self-audit thường xuyên mới tập trung và nghiêm túc hơn trong mọi trường hợp. Câu hỏi của tôi thường là: nguồn gốc của những cảm xúc này là gì? Những hình ảnh trên kệ, tranh trên tường, hương của nhang trên bàn thờ tổ tiên, con rùa con một mình ra khơi, vị đắng của whiskey, màu máu dày đặc của shiraz, những sợi tóc rơi đen bạc đầy sàn nhà phòng tắm. Còn gì hơn là mùi hương nước lèo, phở của mẹ, tôi biết là mồ hôi nước mắt của mẹ, cả ngày trong bếp nóng, cắt và hầm và rửa, nêm và nếm.

Đọc thơ theo tôi là được thưởng thức một bức tranh, như được ăn phở của mẹ nấu, nồng độ như một ngụm whiskey, ngọt ngào và nhẹ nhàng như mùi vị của Pinot. Như lần đầu tiên anh cầm tay em.

Đọc thơ là được hưởng và sướng với những cảm xúc tuyệt vời.

Một thời gian qua một sự thỏa hiệp nào chăng, tôi đã dịch những bài thơ không đem lại cho tôi những cảm xúc như mong muốn. Gọi là tôi đã không chân thành với chính mình. Thái Hạo, ông thầy giáo nhà báo với tâm hồn thi sĩ đã bắt gặp tôi nói láo với chính mình “đây không phải là những thơ của nàng”. Sống ảo dễ hơn là sống thật, là khoa học.

Sống thật không dễ làm, nào là công lý, nào là bình đẳng, nào là phải kiếm tiền. Hơi đâu mà làm thơ selfie mãi cả ngày. Tôi viết những dòng này trên con tàu đi làm sáng chủ nhật. Thực tế là trước mặt, mình chỉ cần mở mắt ra. Nhưng mơ vẫn sướng hơn. Sự thật quá phũ phàng.

Tôi đi thăm Thiện Chư Mang Kể Chuyện, anh Tài và Băng Khuê Chip trên cao nguyên về với quyết định là sẽ sống thật hơn, dù bản chất của tôi là daydream cả ngày. Tôi sẽ nghiêm túc hơn trên blog của mình. Của tôi.

Tôi muốn cảm ơn Thái Hạo, vì anh là người đã giới thiệu thơ của Trần Thiên Thị cho tôi. Những câu thơ thật là tôi.

Chúc mừng anh Trần Thiên Thị , thật là một niềm vinh dự khi tôi đã được một cơ hội để thưởng thức thơ của anh như ngày hôm qua, dù rằng chỉ trong một ngày, bài trường ca của anh đã trải qua cả một cuộc đời. Ôi vô cùng cảm động ạ.

Mặt Trời lên là tôi đã bắt đầu một ngày mới kiếm sống. Về nhà cuối ngày nhìn những trái cà chua tí hon như nho long lanh trong ánh Mặt Trời lặn, từ trời rơi xuống tôi thấy bao nhiêu mệt mỏi của mình bốc đi như chưa bao giờ hiện hữu.

Những hạnh phúc tí hon tuyệt vời làm tôi nghĩ đến thơ của anh Tài từ trên trời rơi xuống. Tôi bỏ một trái tý hon vào miệng, cắn nhẹ vào mùi ngọt ngọt chua chua ấm áp của nắng, cảm giác thấy thích làm sao á.

Ồ, hạnh phúc tuyệt vời làm sao..

Thế hệ mất gốc vất đi của chúng tôi được hưởng rất nhiều vì sự liều lĩnh mất mạng của ông cha của chúng tôi. Chúng tôi được học tiếng Anh, chúng tôi được quyền trả thuế mua nhà nuôi thân. Chúng tôi được làm công dân Úc, được bỏ phiếu, được tự do ngôn luận, chúng tôi được làm những người trung bình điệp điệp “middle class citizen”.

Đàn bà được mặc quần, lãnh lương cao hơn chồng, đàn ông được ở nhà nuôi con.

Chúng tôi đã lớn lên với bao nhiêu quyền lợi.

Ở Úc có “middle class”, ở Việt Nam chỉ có người giàu và người ngèo, khoảng cách càng ngày càng xa. Họ muốn vậy.

Tôi thà mất gốc hơn là làm người Việt Nam.

Cưng không kìa, những trái cà chua cỡ đầu ngón tay, hạt nhả chắc từ chim hay dơi bay ngang qua vườn ds. Đây gọi là trên trời rơi xuống? Vui nhỉ.

Want or need, mong muốn hay cần thiết, vợ hay người tình. Ngôn ngữ tuyệt vời ở đây là vậy, ngôn ngữ của tôi đã thay đổi theo thời gian, mong là ổn hơn những ngày đã qua. Ba mươi tết, ba tôi khủng hoảng vì những tin không vui. Sự chết thì ngài chấp nhận ấy là sự nguồn tồn tại của sự sống, nhưng sự chia ly là một sự ngài không bao giờ chấp nhận, ngài đã phải xa vợ ngài trong những năm học tập cải tạo. Ngài nhắc đến những cuộc chia ly của bạn bè và con cháu, những thế hệ lưu vong vất đi. Ngài ngậm ngùi, muốn rơi cả nước mắt.

Năm tôi lên bốn mươi, cửa trời mở rộng một cách lạ thường, con tôi không thiếu một thứ gì từ tinh thần đến vật chất. Tôi năm mươi thì chúng đã là người lớn, không còn là những con cừu. Mười năm trải qua với nhữnh chia ly, bao nhiêu là nước mắt. Tôi kết mười năm ấy với câu hỏi: Vợ không thể làm người tình của chồng được ư?

Ngôn ngữ thông thường hàng ngày thốt ra không một chút suy nghĩ. Sự ác ứa ra như máu hàng tháng của những người đàn bà không thể làm người tình của chồng. Vợ phải trong sáng, biết nấu cơm, giỏi tiếp khách, ăn nói hiền lành khiêm nhượng. Công dung ngôn hạnh. Người tình là một loại đàn bà những người đàn ông thèm thuộc mong muốn. Khuyến rũ bẩn thỉu, giỏi triều chuộng trên giường. Trong phòng, đóng cửa khuyất mắt thiên hạ.

Tại sao vợ chỉ là cơm không phải là phở? Vợ là vợ, người tình là người tình, là phong tục lễ nghi của một người đàn ông trưởng thành ư?

Tiếng Việt không có từ misogyny.

Tôi không có máu nghiện , vì vậy tôi hay mau chán?

Tôi hay đem rượu ra làm trò hề, nhưng cả rượu tôi cũng chán. Nên khi tôi đã kiếm được sự việc gì tôi thích thì tôi không muốn buông. Có lẽ đó là chữ? Vì tôi chưa chán?

Máu nghiện, khoa học đã chứng minh trong DNA, bạn không cách nào trốn được một sự thật như vậy. Chấp nhận thôi. Khi đã chấp nhận thì cần gì đến sự phán xét.

Những người tôi yêu mến nhất là những người có máu nghiện: cờ bạc, rượu, đàn bà/ông…

[January 25th, 2022]

Đàn ông các anh quá chậm, hơi tý là giận hơi tý là hờn, không lẽ chỉ vì miếng thịt dư mà các anh đần ra à. Nào là chị em chúng tôi ăn mặc hở hang làm các anh lúng túng. Nào là sửa sắc đẹp nhiều quá hết tự nhiên, các anh không nhận ra..

Có bao giờ các anh quên nổi cái cục thịt dư cứng ngắc cao tận trời để chị em tôi thở chút chút được không nhỉ…

Sự tò mò về Bảo khiến tôi kiếm truyện của Bảo để đọc. Là algorithm của FB hay sự tò mò củ mình, có thể là vì cả hai. Ánh mắt của nhà văn hiền quen thuộc lạ thường, rải rác trên news feed của tôi là những đối thoại hóm hỉnh dễ thương giữa nhà văn và đồng nghiệp, rắc vào đó là sự tôn trọng quý mến không lời.

Sáng chủ nhật cuối tháng chạp là một ngày đẹp trời, nôn chuyến bay qua đêm từ Sài Gòn về Sydney, tôi nhìn đồng hồ thì lúc đó chỉ mới năm giờ sáng. Đọc vài tin tức, không nhớ là mình đã đọc gì, xem lại đồng hồ thì đã tám giờ, nắng đã hanh hanh nóng. Tôi bò dậy, lưng còn đau vì thứ sáu vừa rồi, tôi cố nhảy dây mà quên mình không còn là một thanh niên hai mươi nữa. Vừa đánh răng, vừa đếm những nốt tàn nhang trên mặt mình, nốt đầu tiên lớn hơn mấy nốt kia, làm tôi nhớ đến những tháng mang thai cậu con trai đầu lòng. Nằm lê liệt ê cả lưng mấy tháng trời vì sợ mất con… Đầu óc của tôi cứ vậy đi một vòng, ngày nào cũng sống lại những ngày xa vời, vậy thì tôi “Biết vọng cố hương, biết thương sứ mình” chăng? Tôi luôn nhớ đến tô canh bí đỏ nấu với đậu phộng ran, vì thịt có kiếm được, có tiền thừa đâu mà mua? Tối vừa rồi mới đây, tôi ngồi húp từng thìa nước mắt – ồ ồ, ông Táo lại về trời. Tôi đọc những tản văn của Bảo mà cầm không nổi nước mắt của mình. Buồn, ngậm ngùi lẫn những niềm vui bất ngờ qua những trang giấy mới. Chưa dịch ra tiếng Anh, mà ngôn ngữ của Bảo từ con chữ đầu tiên đã thành ngôn ngữ của tôi.

Cám ơn Bảo, I am your Number ONE Australian FAN.

Nhà văn Tống Phước Bảo và Shipper K

Có lẽ anh Tài nhận xét về tôi là đúng, lúc đó anh em chúng tôi vừa mới nhập cuộc phiêu lưu của rượu – Trâm như là một mục hạ vô nhân vậy. Tôi ngơ ngác như nai vàng, không lẽ Google ngay giữa cuộc phiêu lưu. Gần nửa năm bay đi, nhưng lại như hôm qua tôi đã lên chuyến bay ngàn dặm để được gặp chàng, tôi không nhớ gì, mà chỉ nhiêu đó kỷ niệm thoang thoáng vui, thoang thoáng buồn.

Tôi là một thuyền nhân phá sản tỵ nạn không có một đồng trong túi, mà tôi dám chơi với tỷ phú, tôi chơi với con của nhà vua thượng đế, tôi chơi luôn cả anh nghiện thuốc phiện, chàng điên ngày đêm phê cần sa, chị nghiện ice cuối cùng mất mạng trên đống rác chúng tôi dọn ra cuối tuần. Chưa tính tới những nhà thơ lớn, nhà văn nhỏ..

Tôi thấy yêu dễ hơn là ghét, chơi một mình sướng hơn là cả một đám đông. Ghét là một việc làm nặng nề mất thời gian, tôi không thèm ghét làm chi cho mệt. Nếu tôi có ghét bạn đi nữa, tôi ghét chỉ vì tôi đã yêu, vì yêu dễ mà. Tôi xem không ra gì mọi sự ngoài tình yêu, ngoài những gì không liên hệ đến giây phút này. Ngay bây giờ.

Anh chị ồn ào quá, tôi bấm delete, vậy thôi, thật là đơn giản.

Hiện giờ hạnh phúc của tôi là được nửa tiếng đối thoại mỗi ngày với cậu bé tám tuổi sắp lên chín.

Tôi đã kiếm được Hoàng Tử Bé của tôi.

Họ nhà Trần, tớ chạy trước để chạy trốn trách nhiệm, anh kia đi sau phải lãnh hết.

Tôi luôn không có một đồng nào trong túi. Vậy không biết tôi ngu hay tôi khôn. Tôi chỉ biết chắc chắn là khi tôi nằm xuống lần cuối cùng, tôi sẽ không còn một đồng nào trong túi.

Nhẹ nhàng làm sao đi ấy.

[Học tiếng Việt]

“Anh yêu à, em có sống đâu khi anh không bên em” Ernest Hemingway

Chuyện thủ dâm như việc sinh con đẻ cái, có gì đâu mà anh cần phải xấu hổ, nó cần sự tế nhị của anh sao? Con của anh từ âm hộ em chui ra là một phép màu, tại sao anh lại xấu hổ? Nhớ anh, da thịt em cần hơi ấm, em tự giải quyết là việc đương nhiên.

Năm 2023 rồi anh ạ, phụ nữ họ đang yêu nhau. Họ rút từ những ngân hàng tinh trùng và thụ thai.

Em xin mời anh vào xếp hàng anh yêu ạ, để anh còn có cơ hội, để đến phiên mình xấu hổ. Sống trong những hang động vang vang tiếng nói của anh, cũng vui mà. Nhưng em trên hai đầu gối của em giữa hai đùi của anh năn nỉ và xin mời anh.

Yêu anh, em đợi anh.

[Học tiếng Việt]

Đi một vòng trên mạng xã hội trong mười mấy phút thì đã biết ai ai đang làm gì. Ds học thêm được từ “rôm rả”.

Rôm rả thơ anh thơ em

Những bài thơ chảy như kem

Dây dưa đầy mạng lèm bèm

Làm dược sĩ ơi hỡi thèm

Đạo đức giả “lên ngôi”? Lên ngôi, là vua? Vua là một người đàn ông? Người đàn ông Việt Nam ư? Sự misogyny từ một người đàn ông tôi còn hiểu? Mà từ một người đàn bà thì làm tôi xấu hổ? Hơn quá xấu hổ?

Thi hoa hậu dành cho một thế giới lên ngôi?

Cô Phương Anh, bằng tuổi con gái tôi. Nếu tôi là mẹ của cháu, chắc chắn là cháu không đi thi hoa hậu. Nếu cháu có muốn đi thi hoa hậu đi nữa, vẫn là quyền lợi của cháu. Trong hoàn cảnh lộ dáng quyến rũ Thượng Đế đã ban cho cháu để sinh ra những đứa con của ngài, cháu cần gì phải xin lỗi.

Đàn ông ngu thì tôi còn hiểu, đàn bà ngu theo thì tôi thấy đáng tiếc. Mà thật ra có tiếc không nhỉ? Những thứ vất đi, nhân loại cần phải quan tâm đến không?

Chắc chắn là không.

December 2022

Tôi muốn làm một social experiment mấy bữa nay: ráng cân bằng con số bạn nam và nữ trong friend list của mình. Vui là, giờ tôi đã đạt được rồi.

Nhưng tôi đang thật là lo ngại vì toàn là các bạn quá tài giỏi, nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà phê bình, dịch giả, nhà phiên dịch, thạc sĩ..

Tôi giống như đã đào cho mình một cái hố sâu. Cả nửa thập niên, tôi chỉ vừa mới phân biệt được “trả” và “chả”..

Ui nhột quá đi.

Nhưng tôi rất mong các tình yêu sẽ luôn cứ tự nhiên vào nhà tôi sửa ngữ pháp và chính tả của tôi ạ. Cám ơn nhiều nha.

My door is always open.

Chắc tôi thèm có cháu, hay thèm tuổi thơ, miễn một buổi đối thoại với cậu bé tám tuổi làm tôi thấy trống rỗng một cách lạ thường. Đang tập hát bài Jingle Bells thì cậu bé hỏi:

– Bác Maria à, tại sao Noen đến là có nhiều người chết nhỉ?

– uhmm, không phải hẳn vậy con. Ngày nào cũng có người chết. Nhưng Noen ai cũng vui vẻ nên những gì buồn mình thấy buồn hơn thôi con…

Hết Jingle nổi luôn..

Anh,

Họ làm em buồn. Mong muốn của em đơn giản, em mơ một ngày, tiếng mẹ đẻ của em thốt ra, sẽ được hùng hồn như những con chữ anh đã khắc lên như áo khoác mùa đông, từng mảnh một, trên da thịt em. Họ làm em buồn, áo của anh như áo gai, xé rách da thịt em. Họ làm em buồn, áo của anh như nước mắt. Mặn và xót, máu và nước mắt.

Máu và nước mắt của mẹ.

—

Thơ của anh Tài quyến rũ vì thơ văn của ảnh vô cùng lãng mạn, bắt mắt liền cặp mắt của độc giả. Nhưng sau màn sương khói làm bạn hơi mù vì yêu những con chữ của ảnh, thì độc giả mới có thể nhận ra sự thật của bài thơ thấm thía như thế nào. Như củ hành, bạn lột từng lớp, cay và đắng, hầm lâu thành ngọt. Tôi sửa thơ của anh Tài, tôi không bao giờ ngán là vậy.

Và đương nhiên là có những khúc thơ vu vơ lơ tơ mơ, chẳng hiểu tại sao ảnh đã viết chúng. Những khúc này, tôi không nhớ.

—

Em yêu anh là chuyện đương nhiên đối với em, em không hiểu anh. Em không hiểu tại sao cả ngày anh chui đầu vào đám mây đen thùi lui làm chi chứ. Sự sám hối của anh chẳng có lợi cho ai, chỉ làm em mệt, lại bắt buộc em phải vỗ về một người đàn ông già hơn em. Anh biết già là gì không? Là không ngây thơ ấy. Anh biết ngây thơ tuổi này hàm ý là gì rồi chứ? Em yêu anh là chuyện đương nhiên. Đơn giản vậy mà cứ làm rối cả lên. Anh ghét em, em vẫn yêu anh, anh không biết sao? Ngốc vừa vừa thôi.

Minh Họa, của họa sĩ ở Las Vegas, tuần trăng mật của vợ chồng tôi.

Chồng tôi ít nói, chúng tôi thường tâm sự vớ́i nhau trong xe, trên đường đi làm. Xe như một lồng kín chạy hoài với mục đích kiếm ăn kiếm sống. Đi tới, tóc càng bạc, càng không muốn quay lại.

Chúng tôi lấy nhau lúc đó chỉ vài năm, ảnh chia sẻ với tôi những câu, tôi không bao giờ quên:

– Có những lúc mình cãi nhau, em la hét, em đập bàn đập ghế, em nhìn giống như một con quỷ dữ. Đầu óc anh trống rỗng, anh không nhận ra em. Trong những giây phút đó, anh ráng ngồi yên, anh nghĩ lại những ngày đầu mình gặp nhau.

I remember how much I love you.

Anh yêu à, bi kịch của anh Bill dựa vào đời sống hàng ngày.

Chuyện Romeo và Juliet là sự thật anh nhé.

Em hiểu là vai em gầy

tình anh thật là lớn

Nhưng em xin anh

em xin đừng

đừng ạ

Đừng mà

đừng anh

đừng

…

hỏi vặt

Vì em yêu anh vô cùng

đến mức

anh sẽ mất mạng đấy anh yêu.

Tôi đã đợi gần nửa một thế kỷ để tự nắm hẳn được sự đàn hồi. Nhưng thơ đã hiểu từ mới mười tuổi. Mười tuổi tôi lòng vòng học tập nói, sợ trước là quên tiếng của mẹ. Quên tiếng của mẹ, mất gốc. Tôi như là một vạt rừng bạch đàn, tý ánh sáng, nóng là bốc cháy, những hạt giống sống vì lửa trôi mãi, gốc non nay còn mai là đám cháy.

Mỏng manh, vậy mà cứ nghĩ mình là cổ thụ.

Tôi chỉ muốn ngủ, ngủ luôn, nhưng Đêm và những khúc rời cứ mãi rơi.

_____

Đâu hình như lúc lên mười

thơ đã biết làm thơ…

Mẹ mua cho thơ

bút chì, tẩy

và mấy tờ giấy…

thơ bắt đầu biết dùng những chữ:

giấc mơ – có “tính năng tò mò”

khiêu dâm – bao gồm “sự dịu dàng của gió

và câu chuyện đau lòng lúc thơ đi ra đó

hai đêm…”

im lặng – là “sự yên tĩnh và nổi nóng”

vào một ngày mùa xuân

sự đàn hồi – là “nắm bắt mà không ràng buộc

ngay bên dưới

hai đầu gối

của thơ…”

thơ – thật ra

như “một ứng dụng của sức nén tạo áp lực”

khi chúng ta nói mớ

mọi chuyện đang dần dần

bóc ra

hở cả thịt da

tanh bành

làm ai cũng thấy

trừ nơi kín

đáo

dưới áo của thơ…

*****

I have waited nearly half a century to grasp the idea of flexibility. But poetry has understood this from the age of ten. At ten, I was learning to talk, afraid first of losing my mother’s language. Losing my mother’s tongue meant losing my roots. I am like a grove of eucalyptus, a little light and it ignites, the seeds perpetuate in the fire, endlessly drifting, today I am new roots tomorrow fire.

The fragility, and here I thought I was, an ancient tree.

All I want to do is sleep, sleep that endless sleep, but Night and its continuing verses are ever falling.

It seems as soon as poetry turned ten

poetry began to compose poetry.

Mother bought pencils

rubbers, and papers

for poetry.

poetry knew how to apply the words:

dreams – denoting “curiosity.”

allure – an accumulation of “the gentleness of the wind

and the heartache of being there

two nights in a row…”

silence – is both in “repose and anger…”

a day in spring

flexibility – means “holding on without restriction

right beneath

the knees

of poetry…”

poetry – actually

like “an application of compression and pressure.”

when we bullshit

and it all slowly

unravels

exposing the crude

flesh and all

could see

except for

the private part

beneath poetry’s clothes.

—

December 2020

Tôi mê chụp ảnh từ lúc con tôi ra đời, gom góp thời gian thì chính xác hơn, một thời phải chờ đợi nửa tuần xem những tấm hình chụp có đủ ánh sáng. Gom góp ánh sáng từ cặp mắt của con tôi là những giây phút hạnh phúc tuyệt vời. Chúng lớn lên với ống kính của mẹ. Nên tôi thích chụp người hơn là cảnh, nếu cảnh thì phải có người, người tôi chụp thường có cảm tình với người chụp, nên ảnh tôi chụp có tinh thần của họ. Cảnh không có người, hay thú vật, thì ít nhất đối với tôi cần ánh sáng tâm hồn của người chụp, là cặp mắt biết nhìn sâu vào chính mình.

Tranh họa, như thơ, như văn cũng vậy thôi. Tôi mê những tâm hồn như vậy, tôi đọc, ngắm, như một người ăn trộm bí mật của họ. Là một sự thân mật khó tả giữa hai người lạ, giữa dòng đời nhiều lúc không nuốt nổi. Mặn, đắng, chua, cay, say làm sao.

Càng ngày ds càng thấy mình bớt bị áp lực vì những con chữ. Chúng đã đuổi tôi như một ác mộng ngày đêm không nghỉ.

Thật ghét, nhưng lại vô cùng đáng yêu là sao nhỉ?

Xin các tình yêu cho ds xin một chút chút thời gian nữa nha, tôi hứa sẽ từ từ đọc lại những tác phẩm của bạn. Hiện giờ vẫn còn cả núi chữ phải sửa..

Chưa gì thì đã gần hết tháng các linh hồn. Công việc biên tập thì tôi nghĩ cả đời này tôi nghĩ sẽ không xong. Bất ngờ là tôi chỉ còn 13/57 truyện ngắn của NVT để sửa lại. Tôi giống như đã leo qua hơn nửa con đường lên núi Chư Mang.

Hiện giờ tôi đã sửa và blog xong 794 tác phẩm; thơ ngắn thơ dài, truyện ngắn, flash fiction, editorials, và hai tập thơ(một tập chỉ hoàn tất 1/10). Đủ để in cỡ hai chục tập thơ hay truyện ngắn chăng?

Vui nha.

Vui hơn nữa là được làm cô giáo dạy tiếng Anh của một cậu bé lanh lợi tuổi ngọ rất đáng yêu. Nhưng chưa chắc ai sẽ học ở ai.

Cậu bé hay thắc mắc:

– ủa bác cũng phải Google à?

Tôi cười:

– vì bác làm sao giỏi tiếng Việt bằng con, bác xa Việt Nam từ cỡ tuổi con bây giờ. Bác sẽ dạy tiếng Anh cho con, rồi con dạy tiếng Việt cho bác. Vậy được không? Mình chốt nha?

– yes Mrs. Tran, it’s a deal!

Tôi được nhận quà noel sớm năm nay.

Lạ quá, tôi không hiểu algorithm của thế giới ảo này luôn. Khi nghĩ mình hiểu nó thì nó lại nghĩ khác. Thông dụng là được thả phản ứng của mình một cách dễ dàng. Giờ không lẽ ta phải thốt ra là ta đã đọc không biết có hiểu hay không, đã đọc và đã cảm nhận được bằng trái tim hay tiếng cười.

Tự nhiên bị trật tự mất tự do. Nghĩ lại thì thấy cũng okay. Không phản ứng luôn cũng vui. Tu hành thôi.

Uhm.. Tập đánh vần tiếp. Heheh. *wink

Khi bạn là bạn, thơ của bạn, văn của bạn sẽ không giống ai. Khi bạn thật sự biết mình là ai, bạn sẽ là bản sao duy nhất là bạn.

Đừng lo là tôi sẽ thấy được sự kiêu ngạo của bạn. Vì chính vì sự kiêu ngạo của bạn mà tôi đã được rơi một cách tự do từ bao giờ.

Tôi đã yêu bạn từ bao giờ?

Triết gia trâm.

Broken English(những người nói tiếng Anh không rành) = người Tây ba lô nói tiếng Việt

Tôi thường dùng Broken English để nói chuyện với các cụ tị nạn không nói được tiếng Anh từ khắp thế giới ở những nơi tôi làm. Nói từ từ, lập đi lập lại những chữ cần thiết để họ đủ hiểu cách uống thuốc cho đúng và ổn thì tôi mới yên tâm, vì không phải lúc nào các cụ cũng có con cháu đi theo.

Lúc mới đầu học tiếng Việt, những tác phẩm tôi đã dịch lại như Broken English, đọc rất tức cười. Hiểu là vì tôi dịch ra để hiểu. Giờ tiến bộ hơn chút chút thấy hơi xấu hổ, cả nguyên cái blog như vậy. Nhưng khi ôn lại kỷ niệm học tiếng Việt của mình thì thấy mình càng ngày càng hiểu mình và hiểu ta hơn. Tư duy bản thân càng ngày càng được tỏa sáng, bớt trong bóng tối của người bạn tri kỷ của tôi.

Nói đến bóng tối, lâu lâu cũng hơi chút chút tủi thân, nhưng thường là hợp với tôi hơn. Tôi rất thích ở trong bóng tối. Tôi đã viết cả một bài thơ chàng đã dịch.

Ôi thật là tuyệt vời khi ta đã dịch ra một bài thơ thành ngôn ngữ thật sự hùng hồn ra ngôn ngữ của ta.

In the shadows an ego
sweet as dew 
flew
In the shadows who knew
I'm airborne
a mist
An ego in the dew flew knew
I'm a hot air balloon
across the sky high
The shadows, wings
a whisper of silent hope
Me, flying
in the shadows sigh…
_____
by Nguyễn Thị Phương Trâm, translation into Vietnamese by Lê Vĩnh Tài 
---
Trong bóng tối bản ngã tôi 
ngọt ngào như giọt sương, 
bay
Trong bóng tối ai biết cái bản ngã 
tôi đang bay trên không 
một làn sương mù
Bản ngã tôi trong sương bay 
tôi biết bản ngã tôi là quả khinh khí cầu 
trên bầu trời cao
Những cái bóng, những đôi cánh 
thì thầm hy vọng thầm lặng
Tôi, đang bay 
trong bóng tối thở dài

Chào buổi sáng nè, khoe sự dậy thì trên cằm dược sĩ nha. Mà nè áo xưa ta mặc rộng giờ vừa y. À thì là vì ta đã lớn với tuổi dậy thì lần thứ nhì trong dòng đời ta.

Wednesday 20th, November 2019

Moving back in time to see the children, the adults, the great aunt and the birth of a new family in light of the church. The scar of the Vietnam war was still raw, crawling through the back alleys, through the cliche of Vietnamese nail salons and the endless odd jobs and sacrifices. These refugees, a success story, my children’s family.

It was the first time that we met, they drew me into a world of considerable heartache and exuberant joy at the union of their children. A proud established first generation of professionals and businessmen, their grandchildren, the second generation of colourful Americans spread out all over the South American continent.

Thank you, thank you for your love and kind regards. Thank you for the tears tossed in with the laughter. Through your children I wish you happiness, I wish you healing and peace. I leave with you, my love.

—

Bước lại quá khứ gặp những đứa bé, người lớn, bà cố và một gia đình mới dưới sự an bài của Đức Kitô. Vết thương của 30 tháng tư vẫn mới, bò qua những hẻm đường mù mịt bóng đêm, qua những quầy móng tay khuôn mẫu mãi mãi những nghề vặt vãnh để kiếm ăn như bà má của tôi, những hy sinh. Những người tị nạn, những thành công, của gia đình của con tôi.

Lần đầu tiên chúng tôi gặp, họ dẫn tôi vào một thế giới với bao đau buồn trộn đều với những niềm vui với vu quy của con của họ. Thế hệ thứ nhất của họ thành công trong chuyên nghiệp và kinh doanh, thế hệ thứ hai những màu da đủ sắc xuyên lục địa của Mỹ.

Cám ơn, cám ơn lòng yêu lòng mến của các anh chị và các cháu. Cảm tạ những giọt nước mắt lẫn vào trong những nụ cười. Vì con và cháu, anh chị sẽ đem lại hạnh phúc, sự an lành và bình an. Chúng em xin để lại lòng mến và yêu.

Nó làm tôi cái từ ư
tương tư từng từ từng chữ
đôi khi tý nam tính nữ
trộn ráo hầm đến nhừ

Cứ thử xử lý hậu giữ
hay kệ dữ như sư tử
Mửa chút đùa ngày mẫu tử
Làm mẹ lúc đôi lúc tôi - chỉ ừ

May 2019

How did a good Catholic girl from a strict Vietnamese refugee family get the privilege of drinking wine? Sacrifices, hard work and a gamble.

My father after being reeducated risked his children’s lives at sea on a punt for freedom. The freedom my children takes for granted today; to have an open conversation with your parents on marriage equality; to be a woman supporting her family without the derogatory term of “wearing the pants”; to drink alcohol without gender; to have sex without the question of birth. Respect should come without conditions (The fine print with my old eyes is impossible to read, surely your worth is no less than mine).
—

Làm sao mà một người đàn bà công giáo, từ một gia đình tị nạn bó buộc nghiêm khắc lại được cơ hội ngồi đây thưởng thức rượu vang. Là vì những hy sinh gãy lưng liều lĩnh của ba mẹ tôi.

Ba tôi sau khi học tập cải tạo, liều mạng của các con trên biển để kiếm tự do. Cái tự do mà các con tôi ỷ y coi thường; như trò chuyện hồn nhiên về hôn nhân giới tính với bố mẹ; đàn bà đi làm nuôi gia đình không bị bôi nhọ với cái câu “mặc quần”; uống rượu không chia rẽ nam nữ; sự giao cấu không cần nguyên nhân mang thai. Sự tôn trọng phải vô điều kiện (những dòng chữ li ti bé nhỏ kia với cặp mắt già của tôi thật khó đọc, không lẽ cái giá trị của tôi ít hơn của bạn).

November 2018

Người chồng đã xem blog của tôi lần đầu tiên hôm nay!

Bây giờ là sáu tháng, 80 người theo dõi, 2500 khách truy cập, 5000 lượt xem, 500 tác phẩm đã xuất bản trên SONGNGUTAITRAM.

Nó đã giúp tôi thoát khỏi sự bùng nổ bên trong cái đầu khó đọc, kém ngữ pháp, kém hiểu biết tiếng Anh và tiếng Việt. Tôi đã tính đến chuyện quay lại trường học, mặc dù chỉ dựa vào bản năng và đọc sách thôi đã giúp tôi tiến xa đến mức này. Cảm giác như tôi luôn bị mũi dao đâm.

Có lẽ chứng khó đọc là một lợi thế, cả hai ngôn ngữ đều đi ngược chiều nhau. Có lẽ đại dịch đã mở ra cho tôi một thế giới đáng bị cấm đối với một trong những định chuẩn của tôi. Nhưng, đối với tình yêu, sự chăm sóc và nỗi đau mà tôi nhận được từ những người xa lạ, tôi hầu như cảm thấy khó nuốt, cảm ơn bạn.

Kể từ “… tất cả những gì tôi yêu, tôi yêu một mình” Edgar Allen Poe.

October 2020

Hai ý tưởng độc lập, cả hai đều được viết trước khi chúng tôi biết đến nhau. Bạn có thể nói tôi là người đạo văn của anh Lê Vĩnh Tài, hoặc sự thật là tâm trí của tôi đã phù hợp với anh ta ở một mức độ nào đó. Từ đó sinh ra một sự hợp tác và mối quan hệ cộng sinh kỳ diệu. Bản dịch của tôi về tác phẩm của anh ấy là một sự phản ánh của thơ anh ấy.

Vào lúc này, xem qua kho lưu trữ văn bản của mình, tôi đã kết luận rằng, trước hết tôi phải thừa nhận với bản thân mình là trong thế giới văn học. Anh LVT là người bạn tri kỷ của tôi.

Phượng rơi rỉ dỏ rực rỡ vỉa hè. Nàng sắn vạt áo dài vào dây thung ở lưng quần, vạt gió luồn vẫy tung hai hàng mây trắng, hai bàn chân nàng trên bàn đạp của xe đạp thật vững vàng và nhất định hướng xuống đại lộ, dài ơi dưới bóng những cây cổ thụ.

Cậu ngày nào cũng đạp xe theo nàng về, cậu không mấy cao, da dẻ ngâm nắng. Nhưng khi cậu cười, hàm răng trắng, dưới khểnh thật khó quên – em đợi anh, mai anh có lệnh đi ra trận gần biên giới, em đợi anh nha? Ngậm ngùi lẫn trộn lạ lùng nỗi buồn và hy vọng lời của cậu. Giờ nàng chỉ còn nhớ được nụ cười trong sáng đó. Hè năm đó mưa chảy đỏ những cành hoa phượng, cậu không một lần nữa gặp mùa thu.

_____

Orange jacarandas litter Saigon pavements with its blossoms in full summer. Tucked in the long skirt of her áo dài escaped in a cloud of white, her feet hastened with purpose on the pedals, down the avenues under the outstretching shade of the ancient trees.

A particular boy followed her home every day from school, he was on the dark side in appearance, average height. His smile was bright, with a bottom, left crooked tooth egging to be noticed – Wait for me, they are sending me to the front, wait for me won’t you? A strange mixture of hope and sadness in his voice. All she can remember now is that white smile. The orange petals rained and bled that summer, he never saw the next fall.

_____

Twenty-six with four children under six, April thirtieth 1975, her husband was on the losing side of the Vietnam war. With a few months of work experience from a stint at the city public hospital, she sent her husband to be re-educated. It took four years.

Her long waist-length wavy hair twisted in a tight bun, lengthening a pale white neck. She never smiles, emotions are for the weak. Spasms of small coughs express irritation and suppressed anxieties. The huge dark pools of her eyes flash moments of desire, sadness, despair. But, who would dare look? On white horses (from the winning side) they came, in earnest to rescue this angel from her tragic circumstance.

_____

AUGUST 2020

Two independent ideas, both written before we have ever met. You could say I plagiarised LVT, or the truth is my mind has matched his at some level. Hence the beauty of our collaboration, our symbiotic relationship. My translation of his work is a reflection of his poetry.

At this moment in time, going through my archive of written text, I have come to conclude, I must admit first and foremost to myself, in the world of literature. LVT is my soulmate.

Falling in love is a thick fog appearing overnight, 
one would stumble into it knowingly, 
but totally blind, unaware of that head-on collision!

Nguyễn Thị Phương Trâm
---
thơ Lê Vĩnh Tài

The best way to get her to love you is to turn off the headlights, 
and head straight for the darkness…

she will render in your ear
a song of white clouds and snow

your body will be like the mist
autumn shall be within you
your hands will be a bit cold
since you’re going to turn into winter

the best way to fall in love
it’s as simple as drinking a glass of peppermint water
a nip of a strong spirit
don’t worry about how drunk you’ll get
don’t dwell on the bitterness beyond it

don’t over analyse
as though there’ll be an impending war...

Cuối năm ngày nào tôi cũng uống rượu. Họ mời tôi uống, không mời tôi cũng uống. Vì tôi biết uống trong đám đông quên dễ quên mau say hơn một mình. Vì cuối cùng trong đám đông tôi không còn là ai. Cả một vạn ngàn người bò như kiến vác bao nỗi sầu – họ mất cha, mất chồng, mất con trong một mùa hy vọng… còn tôi tôi đã quên lời cầu nguyện.

Trí óc tôi từ xưa đến giờ vẫn vậy, lạ, dù tôi muốn dừa cho những sợi tóc bạc. Như người tình cũ tôi vẫn nhận ra mặt, nhưng những người quen cùng một thời thì tôi lại không nhận ra ai.

Những kỷ niệm như những tấm ảnh, những bài thơ, những message như những người đi qua đời tôi, tôi không ngại bấm delete.

Chúng ta trong một thời điểm trong xã hội sống những giây phút trên mạng vô ý nghĩa.

Nhưng may mẹ tôi đã chọn nghề phù hợp với bản chất của con mẹ. Tôi nghiện những nụ cười nở ra trong vài lời chọc ghẹo của mình. Bạn bệnh, bạn muốn buồn ói, bạn không cần một người lạ giảng cho bạn nghe phải trái của sự sống tốt. Bạn chỉ cần một linh hồn khác chấp nhận là bạn đã ngã. Ngã như thế nào, cách chữa trước hết là sự chấp nhận. À, thì tôi cũng đã chấp nhận tôi là một người bệnh nhân.

Sự hiểu biết, chấp nhận, ngộ là hay bị lộn với tình yêu. Tình yêu nhân loại thì dĩ nhiên, nhưng tình yêu bạn bè, tình yêu lứa đôi là khác hẳn mà những sợi tóc bạc trên đầu bạn vả lại không định nghĩa sự khôn ngoan và hiểu biết. Bạn có đủ sức để yêu và thương nhiều như vậy không? Có ý nghĩa bằng? Đương nhiên là tùy bạn, ở đây không có sự đúng sai.

Nhưng bạn còn nhớ những giây phút đầu tiên bạn hôn đứa con đầu lòng của bạn? Bài thơ đầu tiên?

December 15, 2020

“Trong tiếng Anh, có một cách viết lồng hai chữ “word” (từ) và “world” (thế giới) vào nhau một cách thú vị: wor(l)d. Ngôn ngữ và thế giới là một. Ngôn ngữ của một người chính là thế giới của người đó.”

Trích từ VĂN HỌC VIỆT NAM TẠI ÚC, của Nguyễn Hưng Quốc.

Tôi đọc đi đọc lại không chán, vì là một nhận xét thật thú vị đầy trí tuệ, đã nêu lên rõ ràng những gì tôi muốn nói.

Đơn giản theo cách tôi nghĩ, tôi đứng ở một vị trí khác với bạn. Vì sự chấp nhận khác biệt này tôi mới có thể dịch ngôn ngữ của bạn một cách thành công hơn.

Cuối cùng trong những tình cờ bất ngờ qua sự tìm kiếm nguồn gốc và ngôn ngữ của mẹ, tôi đã sống giữa những thế giới. Thế giới của ngôn ngữ của tôi và của bạn.

Sống cần có ý nghĩa không? Như một phần cơm nóng vừa mới chín cần những món ăn? Hay như bát cơm độn, nguội, nêm bằng nước mắt? Tôi ngồi với ly rượu whisky nồng chút chút mùi gỗ, hình dung mình ném nó xuống sàn nhà vỡ tanh bành xé nát sự yên tĩnh của nắng chiều, một bãi nước óng ánh với những mảnh thủy tinh đẹp tuyệt vời. Từ từ tôi đứng dậy, bước lên vũng rượu như vũng nước đái của con trai hai tuổi không kịp vào bồn cầu. Tôi thấy bàn chân không của mình đạp lên từng mảnh thủy tinh, chúng cắt qua làn da dầy dưới gót chân, bàn chân, ngón chân. Máu loang ra pha từ từ và nhẹ nhàng đau nhức nhối từng đợt và từng đợt xót xa. Như vậy là đủ ý nghĩa chưa?

Theo định luật nguyên tắc tầm thường, nỗ lực cố gắng hòa nhập với đám đông sẽ giúp chúng ta vượt qua những khó khăn. Chúng ta có thể tự đứng vững một mình giữa đám đông.

—

According to the mediocrity principle, the effort of trying to blend in with the crowd will aid us in surpassing hardship. We are able to stand tall and alone on our own in a crowd.

Triết gia Trâm nghĩ vậy, heheh.

Tôi và nhà văn leo cầu thang, lên lầu rồi lại xuống lầu không biết đi đâu. Chúng tôi đi lạc vào căn phòng có thể gọi là hang rượu của nhà hàng. Vách tường cao đóng tủ từ sàn đến trần nhà. Những chai rượu trưng bày lẻ loi trống vắng làm mất đi sự ấm cúng của một hang động? Có lẽ tôi không thích cách họ trưng bày những chai rượu. Mắt tôi lướt qua từng chai, tôi quên hẳn nhà văn đứng đâu đó trong ba vách tường – Ồ kìa em, chai Macallan! Tôi thốt ra giống như tôi đã nhận ra một người quen. Tự nhiên tôi thèm mùi vị gì cũng được quen thuộc. Trong hang rượu của họ dù nhìn quen quen, minh họa đăng trên mạng xã hội chăng, tôi vẫn thấy mình lạc lõng hơn bình thường.

Tối hôm đó tôi có hẹn bữa tối cuối cùng, sáng hôm sau, tôi bay về Sài Gòn. Gồm ở phố núi một bữa cơm tối đầu tiên và bữa ăn cuối cùng. Đầu tôi rỗng tuyếch không nghĩ gì, 48 tiếng bay như trong một giờ – Em chào chị ạ. Tôi hơi giật mình vì một phần, gặp Quý là một chuyện bất ngờ. Chàng trai cười với cặp mắt nghịch ngợm thật nhẹ nhàng lạ thường. Một tay ôm túi sách, tay kia tôi vịn nhẹ trên lưng ghế, chân tôi khuỵ xuống chút chút mây trời đâu đâu quay một hai vòng. Trên đời tôi bị mấy lần choáng váng như vậy, vừa đủ để đếm trên một bàn tay. Hiện tượng lạ thường này tuy theo luật tạo hóa? Những người đàn ông này có tiềm năng ban cho tôi những đứa con hoàn hảo nhất?

Bất ngờ ghê, những kỷ niệm ở phố núi.

Cách chúng ta đọc sách, đã không còn chỉ trên giấy, những con chữ đeo theo chúng ta trong những đám mây. Thêm một cuốn từ điển cũng đeo theo chúng ta, nhiều lúc không ra gì nhưng vô giá trị, đó chính là Google. Tôi thành một dịch giả không biên giới? Biên tập biên dịch của một cái blog gần hai năm. Tôi nghĩ lại thấy buồn cười. Tôi cười tôi thôi. Vì cách tôi đọc tiểu thuyết, thơ và truyện đã thay đổi quá nhiều. Tôi không còn nhớ mình là ai. Tôi rất buồn. Vì mỗi lúc thấy mình chỉ là một cánh cửa để người ta mở ra, đi qua, đi ra và đi vào. Nhưng tôi không đơn giản như một cánh cửa.

Mấy bữa nay tôi bực bội về nhiều thứ, chỉ muốn kiếm ai để gây sự. Với chồng thì, mỗi khi vừa lớn tiếng một chút thôi, tôi đã thấy hối hận. Tôi biết theo kinh nghiệm từ nhỏ, chỉ có những con chữ mới có thể giúp tôi thoát khỏi những u uất trong cuộc sống. Đọc sách, viết thư, làm thơ, sau này dịch thơ. Đầu óc của tôi được mở rộng, những con chữ đem tôi ra khỏi thế giới nhỏ xíu của mình, thế giới tối tăm buồn thảm. Vui nhất và bất ngờ nhất là phố núi.

Phố núi, trong đầu tôi chỉ có núi, voi và ngựa, đó, tôi ngốc nghếch như vậy đấy. Tôi tưởng biết tiếng Anh là tất cả, là đỉnh trời. Khổ chưa. Vì khi ta sống trong hang, ta nghĩ hang động của ta là vũ trụ. Tôi chọc bạn tôi là thần tượng của mình, chỉ vì tôi ganh(thì kiếm người giỏi hơn ganh mới bõ công đúng không?). Nhà thơ Lê Vĩnh Tài quá tài, thơ của ảnh tôi đã dịch cả ba năm, sửa đi sửa lại bây giờ mới hiểu. Mỗi lần sửa lại tôi hiểu thêm, hiểu thêm không chỉ thơ mà người. Người không phải mình thi sĩ mà cả người đọc như tôi. Sự lãng mạn trong thơ của LVT thu hút người đọc như hơi thở, độc giả được cuốn theo con chữ như nhịp điệu của trái tim, như những con sóng kéo ta ra khơi một cách nhẹ nhàng và kéo ta xuống đáy biển lúc nào không hay. Lãng mạn nhưng bạn cũng có thể mất mạng.

Anh,

Cuộc đời này sống như một gánh nợ không vơi. Em không hiểu gì hết. Đầu óc em như một trái bầu rỗng tuyét với những hạt bầu linh tinh ồn ào làm em chỉ muốn cào nát da thịt em. Em có đủ tất cả. Em có anh bên em. Em có những con chữ. Những con chữ phản bội như kiến lửa, chúng cào xé đốt từng mảnh vui mỏng manh của em. Chúng bò vào miệng em cắn từng miếng một từ con lưỡi của em, chúng bò xuống cổ họng em, vào bụng em, vào ruột dạ em.

Anh, anh đâu rồi? Anh muốn ôm đống nát này ư? Cho em xin, cho em xin anh yêu ạ, một hơi thở cuối cùng?

Em chẳng hiểu tại sao anh lại muốn yêu một người như em. Em chỉ là một bãi mảnh vỡ, vụn. Những hạt bụi đời.

Let’s talk about the elephant in the room

There’s no such thing as a free lunch

—-

Nước ta có câu nào tương tự không nhỉ?

____________

Tôi rất quý sự yên tĩnh thanh bình của mình. Nó cô đơn thú vị làm sao. Nhưng tôi để ý rằng tôi đi đến đâu, cuối cùng, tôi luôn luôn cũng thành một con voi béo giữa chợ, ồn ào cùng mùi hôi của loài thú nhân loại. Loài voi có một trí nhớ rất tốt, chúng nhớ mọi tri tiết, từ cây mía bạn mua cho nó ăn, từ chiếc xiềng sắt buộc nó làm tù nhân cả một cuộc đời. Nó mơ ước từng giây, kiếp sau nó sẽ là con bướm trong vườn địa đàng của ông bán mía.

Tôi không hiểu tại sao việc học ngôn ngữ không dành cho lớp học mà lại thành chuyện chém gió ngoài chợ trời. Ở chợ để làm gì? Để mua bán đúng không? Bạn đi ăn xin, bạn cũng phải trả giá. Một thời tôi cũng phải đi ăn xin, xếp hàng để lấy chiếc áo che bớt cái thân nở nang dậy thì giữa chợ.

Ngoài chợ trời có những gì? Bạn muốn bán gì cho tôi? Tôi đến đây để mua chữ, chữ của bạn bán bao nhiêu? Với những lời chua ngọt nhạt nhẽo tầm thường như vậy bạn bán cho ai? Tôi đến chợ để mua những con chữ để bổ sung cho cặp mắt mù của mình mà bạn lại bán cho tôi một cặp kính râm? Toàn là những ẩn dụ mệt mỏi bạn không nghĩ sao? Bạn biết tôi muốn mua gì không? Tôi chỉ muốn học chữ của mẹ, mà bạn lại vạch váy cho tôi xem cuộc đời tàn phai của bạn ư? Mà có chắc là cuộc đời của bạn không? Bạn có bao giờ sống thử cuộc đời của bạn lần nào chưa?

Ôi người bạn thân yêu của tôi, hãy thử đi, hãy thật sự sống lại trong cuộc đời của mình. Bạn sẽ thấy rằng bạn tuyệt vời biết bao. Tin tôi đi.

Mưa nữa kìa anh, em chỉ muốn ôm anh ngủ cả ngày – ôm thôi sao em yêu? Anh lại chọc em nữa kìa. Gió lạnh nhưng lại ấm lạ thường anh ạ, như ly nước lạnh cả một ngày bận rộn em quên uống nước, như ly instant coffee đã lạnh ngắc trên góc kệ em quên uống hết. Cà phê pha chỉ có vị đắng, làm em thèm mùi của anh. Hôm nào đợi em toát mồ hôi cả vỉa hè, anh làm em cảm động, không thương sao được.

Em mệt quá anh, thời gian kéo dài ra như sợi dây thung kéo quá cỡ không còn sức thu mình lại. Em như thời gian vậy ư anh yêu? Giờ em mỏng như lớp sương khuya, vừa đủ để anh nhớ đến hình dáng em ư? Trước khi em tan theo dòng đời này ư?

– hello con, con ở đâu mà ồn ào quá kìa.. Con nhận được email của ba chưa? Đầu dây bên kia vừa rè rè pha vào những giọng lạ cười cợt đùa giỡn không quen. – Yes mum. Tốt rồi, má cúp nha, ồn quá con.. Năm phút sau smart phone của tôi dựt dựt, hiện lên tên của con trai đầu lòng, đầu dây bên kia giờ chỉ có tiếng của con tôi – Mum, mum có sao không? Có chuyện gì không?.

Tôi hơi giật mình, tôi không biết trả lời làm sao. Giọng nói đầu dây bên kia là giọng nói của một người đàn ông, mỗi con chữ đã được phát âm một cách rõ ràng, từ từ, lễ phép và nhẹ nhàng. Là ai, chứ không phải con tôi. – Không, ông nội giờ không còn nằm nhà thương, về rồi. Ba chỉ muốn biết con nhận được email chưa thôi, tuần sau là routine apartment inspection con nhé – dạ, con lo xong rồi mum. – Ồ, vậy thì ổn rồi, má cúp nha. Yes mum, I love you mum.

Là lần đầu tiên tôi quên hỏi thăm con, lần đầu tiên tôi quên nói – mẹ yêu con. Con trai xa ổ vài tháng mà đã trưởng thành. Biết đâu trong vài tháng bạn không nhận ra tôi.

Anh yêu,

Món mồi tình yêu thật là thú vị, làm em quên cả những gì em cần phải làm. Xem xong phim “Blonde” của Joyce Carol Oates làm em quên cả những người đàn ông như anh. Anh yêu, anh yêu em, anh yêu vợ của anh như người tình.

Nàng Marilyn Monroe là xác chết của Norma Jeane anh ạ. Norma Jeane là một người đàn bà thông minh và khôn ngoan, mà những người đàn ông như anh em của Kennedy xem nàng như một con “blow up doll” tuyệt vời.

Em nghĩ đến con gái của chúng ta, em chỉ muốn khóc.

Anh yêu, em cám ơn anh, cám ơn anh đã biết cách yêu em.

Tài năng sẽ là một thương phẩm kỳ quặc. Bạn không thể mua hoặc bán nó như muối hoặc cà phê, cũng không thể mua nó bằng sự nổi tiếng và danh tiếng hay sự chăm chỉ. Arrogance, sự kiêu ngạo là một tính cách của những thiên tài, và khổ đến mức nào đi nữa, tại sao nó phải là một sự tiêu cực?

Sự kiêu ngạo trong xã hội chỉ tiêu cực đối với những người thiếu cả tài năng và thiên tài.

Ghen tị cũng không hẳn là một điều xấu, nó là bản chất bẩm sinh trong tất cả chúng ta. (Tôi không đơn độc với những suy nghĩ như vậy, cảm ơn UnD)

Đó là một bi kịch nếu bạn không thể thừa nhận bất kỳ sự thật nào trong số này. Sự mù quáng thật đáng buồn và bạn sẽ bị sự mù quáng này phá hoại tâm hồn bạn.

Tâm hồn bạn sẽ từ từ nát bấy, mà không ai hay, bạn sẽ như một xác chết biết thở. Bạn sẽ già đi, bạn sẽ thành những bà già, những ông già, những người già. Bạn sẽ hỏi những câu như – ta đã trả đủ thuế cho xã hội chưa?

Có gì sai lầm đâu trong sự thừa nhận một người có năng khiếu hơn mình. Cuộc sống của bạn sẽ được phong phú hơn vì công việc của họ. Ăn cắp tác phẩm, đạo văn những nhân tài không khác gì chính bạn ăn thịt bạn từ trong ra ngoài. Bạn có thể phủ nhận nó, nhưng nó đang tiễn hành xảy ra trong bạn ngay bây giờ, trong hiện tại.

Những chân lý như vậy ta không chỉ tìm thấy chúng trong sách vở mà ngày ngày trong cuộc sống của chúng ta.

—-

Talent would be an odd commodity. You can not buy or sell it like salt or coffee, nor can it be bought with popularity and fame or hard work. Arrogance is a character of genius, and hell, what’s so negative about that?

Arrogance is negative only to those who lack both talent and genius.

Jealously is not necessarily a bad thing either, it is innate in all of us. (I’m not alone with such thoughts, thanks UnDao)

It is a tragedy if you are unable to acknowledge any of these truths. The blindness is sad and destructive. One can but implode.

What’s wrong with acknowledging someone who is more gifted than you. Their work can enrich your life. Stealing someone else’s work can eat you from the inside out. You may deny it, but it’s happening to you right now.

Such truths are not just found in books but in life.

Tôi nghĩ không phải mình tôi. Một người đàn bà á châu nhỏ con so với họ, tôi đã kiếm sống ở nơi này gần hai thập niên. Các anh từ da trắng đến da đen gặp tôi chưa chào là đã thốt ra thiệt to và giận dữ, cả phòng mạch, không ai thoát khỏi tiếng vọng của họ – Tôi mới được thả tù! Các anh đã ở tù từ vài tháng đến cả chục năm. Hiểu làm sao được suy nghĩ của một người lạ, tính chi cả một ổ tù nhân? Ba tôi cũng đã phải ở tù mà.

Tôi ngưng những ngón tay không ngừng trên bàn phím. Thường là đánh toa thuốc, đặt hàng, hay dịch thơ, trả lời email. Tôi ngước mặt lên, nhìn vào cặp mắt của anh to tướng lớn tiếng.

– Vâng, chào bạn, bạn tù lâu không? Được nghỉ ngơi tốt chứ? Như ở khách sạn vậy, tôi mong lắm được những ngày nghỉ như vậy, tập gym, đọc sách, có người nấu cơm cho mình một ngày ba bữa. Tôi nghĩ thầm tiếp, bao nhiêu là tiền thuế cực khổ của tôi đã làm ra để nuôi bạn. – Mười năm ư? Trong tù không lên mạng được, bạn giống như một người du hành thời gian rồi nhỉ, a time traveller.

Phần nửa như những người điên tiêm thuốc tôi bán, họ đều trở lại xã hội một cách bình thường, đương nhiên với trợ cấp của chính quyền, từ từ kiếm tiền, kiếm cách để hòa hợp lại với xã hội. Những người này xem tôi như bạn họ.

Thứ dữ như bạn nghĩ, chưa chắc đã “dữ” như tôi. Họ bảo vệ tôi bằng cách đứng nhìn, là những nhân chứng, không bao giờ chen vào việc làm của tôi. Họ hiểu, khi nhìn vào cặp mắt của quỷ, chỉ là một phản chiếu trên gương, nó chính là cặp mắt của mình. Không ai có thể cứu mình, nên trên một bãi chiến, chỉ có bạn có thể cứu được bạn. Một là bạn giả vờ chết, hai là bạn chiến đấu đến hơi thở cuối cùng, hai bàn tay bạn sẽ đẫm máu. Chưa biết chắc ai là anh hùng.

“Dịch giả học tiếng Việt” Lê Vĩnh Tài

Nè các tình yêu, hôm nay bắt buộc tôi phải nói thẳng. Mạng xã hội tôi dành cho học tiếng Việt, và sống một 100% ảo.

Tôi đã có chồng gần ba mươi năm. Chồng tôi rất đẹp trai, rất dễ thương, rất đáng yêu.

Mạng xã hội không phải là nơi để tôi kiếm tình yêu. Nếu tôi cần thì tôi sẽ đăng cập ở Tinder. Tính đây là đàn ông lẫn đàn bà.

Tôi cũng không cần ai để “tâm sự”, tôi không phải là cái thùng rác.

Xin đừng gửi selfie, hay chuyện gì không liên quan đến việc học tiếng Việt.

Ngoài việc chữ nghĩa, tôi sẽ block bạn.

Thần chết đã rượt theo tôi nhiều lần, nhưng tôi đã chạy nhanh hơn Người.

Tôi không có đủ thời gian để hận, để ghét những người dưng.

Xin Chào,

Trâm.

Anh yêu,

Em không thèm danh vọng hay nổi tiếng như em thèm anh, anh toàn suy bụng anh ra bụng em. Anh thích ồn ào pháo bông, tốt cho công việc thôi, em hiểu. Nhưng em, em chỉ thèm sự yên tĩnh, em chỉ xin anh dành chút chút thời gian cho em, chút thơ cho em mỗi ngày thôi anh yêu.

Em đợi anh.

Đam mê qua nghiên cứu của Robert J. Vallerand, sẽ đem cho bạn một tâm lý lành mạnh và hạnh phúc, khi ấy là một sự đam mê hài hòa (harmonious passion). Ngược lại, nếu ấy là một sự đam mê ám ảnh (obsessive passion) bạn, thì chẳng khác gì một người không có đam mê, còn có thể hại mình hơn.

Dù đam mê bạn là gì đi nữa, tôi muốn lưu ý luôn những đam mê xã hội thường chỉ trích là xấu như rượu, đánh bài, thuốc lá v..v.. trong nghiên cứu của Vallerand chẳng khác gì với thể thao, đọc sách hay làm việc từ thiện. Miễn là không có sự kiềm chế, khó dễ. Bỏ vẫn được, vẫn vui, vẫn sống. Như tôi cũng có thể bấm một nút là cái blog của tôi cũng có thể biết mất. Tôi sẽ không tiếc.

Suy nghĩ từ xưa đến giờ khó mà thay đổi được, đúng không ạ. Nhưng tôi biết với bản thân mình, đã sử những người “nghiện” trong cuộc đời tôi không khác gì những người hoàn toàn hoàn hảo. Chẳng ai tốt chẳng ai xấu. Chỉ có những con người bị tổn thương, lâu lâu cần một nụ cười, lời cám ơn. (Thậm chí được tôi chửi, là một niềm vui).

Anh,

Em sinh ra để làm vợ anh thôi? Cuối tuần em thích ngâm ở trong bồn tắm với những suy nghĩ như vậy, em ngâm trong nước muối nóng thiệt nóng, cơ bắp em mềm từ từ tan cùng những bọt xà phòng, giống như chúng đang sôi bùng bục. Suy nghĩ của em sôi bùng bục, da thịt em sôi bùng bục. Nóng, đỏ.

Em nghĩ đến những người đàn bà, họ thật đáng yêu. Họ mỏng manh với những suy nghĩ của nụ hôn lần đầu, họ tiếc, tại sao tự nhiên họ bị mất trinh, mất giọt máu vô dụng, vô ý nghĩa. Những đứa con gái sáng như mặt trời, con của chúng ta.

Chỉ nhiêu đó mà nước trong bồn đã lạnh, mát rượi như ngày đầu gió anh thổi, cay mắt em.

Nghĩ đi nghĩ lại mình cũng hơi liều, tự nhiên chưa bao giờ dám đi đâu xa một mình mà dám leo núi một mình để gặp thi sĩ. Như em mười sáu mê chàng hay nàng ca sỹ diễn viên nào đó xếp hàng cả ngày để được gặp thần tượng của mình.

Vậy thì chuyện hồi xuân có thật những tình yêu ạ.

Thần tượng của tôi hiền hơn thơ chàng viết, việc gì cũng từ từ nhưng luôn luôn bận rộn với công việc không làm thi sĩ. Đương nhiên rồi, sống thì phải có ăn mới sống nổi đúng không? Việc này đối với tôi là đương nhiên, nên tôi thật ra vẫn thấy rất ngại với mọi người ngoại trừ một lần gặp thi sĩ.

Tôi có rất nhiều câu hỏi, nhưng tôi muốn gặp một lần để thấy phản ứng của mình như thế nào với một người thần tượng của mình. Một người đã đem lại cho tôi nhiều cảm hứng từ họa chân dung đến những khúc thơ thật dễ thương. Những cảm giác thật thú vị. Không biết ngoài đời có thú vị không?

Ngược lại thì, thật ra, ai gặp tôi, họ nghĩ thế nào thì là chuyện của họ. Vì tôi biết mình cũng như ai thôi, xấu và đẹp, dã man và dịu dàng, ác và tốt, đen và sáng. Rất đơn giản. Đương nhiên nếu thần tượng mình không ghét mình thì tốt hơn.

Nhưng núi vẫn còn đó, cao nguyên vẫn hiu hiu gió mát.

Tôi chưa bị block, chắc mọi sự vẫn an vui và rất ổn.

Tranh: 19 chứ không phải 16

Anh yêu,

Hôm nay Sydney mưa lâm râm, lạnh, nhưng lạnh chưa đủ để em nhớ anh. Tiền mãn kinh nó thích mát anh ạ, khổ vậy đấy. Anh đừng nghĩ là lúc nào em cũng thèm ôm anh. Sướng một mình là chuyện bình thường anh nhé.

“Có lẽ phẩm chất của một bài thơ hay là “bài thơ… hơi bị ít gặp” chăng?’

Sứ mệnh của nhà thơ là làm sao cho tiếng kêu ấy phải là âm thanh ngôn ngữ của mình.

Làm thơ dở không khổ bằng thơ cứ nhạt nhạt giả giả. Vì làm thơ dở, anh còn có hy vọng sẽ làm thơ hay. Còn giả lả thì vô phương.

Thơ, theo tôi nghĩ, nên bí ẩn chứ không nên bày tỏ, nên lỏng lẻo chứ không bắt buộc…

Tuy nhiên, tôi nghĩ thi sĩ nào cũng có khả năng lắng nghe (bằng linh cảm) ý kiến của những người đã đọc thơ mình mà không có hồi âm, hình như thế.”

Ai nói vậy ta. Mấy bữa nay vừa sửa những tác phẩm tôi đã dịch, vừa thắc mắc thân phận “người đọc” của tôi. Mà có người đã thốt ra những gì tôi muốn nói năm 2006, giờ tôi mới thấy.

Đúng là ngôn ngữ hùng hồn của thi sĩ.

___

Các bạn có thể đọc thêm theo nút giới đây nha:

Lê Vĩnh Tài

Một bài thơ hay là một bài thơ ta ít gặp hơn một bài thơ dở

Nguyễn Đức Tung Nguyen thực hiện

—

Anh yêu,

Em hiểu mà, thơ của anh, đã được khắc lên da thịt em từ ngày em theo mặt trăng về núi. Những khúc thơ cuốn vòng eo em.. Từ rốn chạy theo nỗi buồn vui nhột nhạt giận hờn, những con chữ của anh đá nâng hai cánh tay em như chim hải âu bay vào giấc mộng của biển. Sóng biển cuồn cuộn êm ái dữ dội dịu êm.

Anh à, em nhớ anh.

—

Anh yêu,

Em không tiếc một giây một phút nào em đã yêu anh, dù có những lúc ước mơ của em là được dịp bóp cổ anh từ từ, từ từ nhìn sự sống rạng rỡ tan đi trong cặp mắt của anh. Cặp mắt tinh hoa đáng yêu. Rồi chúng ta sẽ khóc, vì em đã giết được tất cả cuộc đời anh.

Trái tim khoan dung của em là một trái tim chưa bao giờ tồn tại, em đã vẽ nó thật lung linh, thật đẹp, để lừa anh thôi. Anh ngốc lắm, em muốn giết anh, để họ không còn ai để yêu, để ôm, để hưởng mùi hơi ấm.

Hơi ấm của em mà họ dám.. Là của em, là của một mình em.

—

Anh à,

Tại sao anh phải khổ như vậy chứ. Tình yêu ta sẽ bốc mùi như mắm mốc đi cả thời gian. Em sợ gì chứ, sự cô đơn như mắm tôm để em ngấm tình yêu ta, như bánh đúc bà ngoại em hấp nóng hổi những năm ba em phải học tập cải tạo.

Anh nghĩ sao cũng được, em sẽ chấp nhận tất cả. Vì khi sống, chúng ta phải sống đúng cách, để chúng ta khi đến ngày bắt buộc phải đón chuyến đò cuối cùng đó, chúng ta cùng có thể nhắm mắt lại, thiếp đi. Em trong vòng tay anh, trong một giấc ngủ nghìn thu.

ngày thương nhau em đâu có biết
phút chia tay lặng lẽ bình thường...
(bài này chưa dịch)
hôm đó mưa mặt trời mầu xám
trưa tháng tám mù mờ tình thương

—-

Anh yêu,

Anh quá chậm, là tình yêu ư? Anh muốn yêu em ư? Anh nghĩ yêu em dễ vậy sao? Anh phải biết đúng cách yêu em. Biết yêu em, anh phải giữ gìn tổ ấm hạnh phúc gia đình của mình và người thân, khác gì sức khỏe và tinh thần?

Anh quá chậm, không có gì lãng mạn bằng chiến tranh giết người chia ly và tuyệt vọng. Thơ tình ư? Dịch xong Khúc Thụy Du em thật sự rất thất vọng với những lời đã được phổ nhạc. Thơ tình ư? Những con chữ vĩ đại ư?

Là hơi thở, là sống sót, tình yêu chỉ là một món mồi cho cuộc sống.

—

Viết thư, riêng tôi là một cách thoát những nỗi niềm u tối, từ nhỏ tôi rất thích, mới đây là đã cho Chinh. Mực và giấy. Dịch thơ khác một chút ở chỗ không chỉ được thoát hiện tại mà còn là một cách học.

Nghĩ lại thì một cô bé người công giáo như tôi bao giờ dám nghĩ đến văn của Henry Miller. Chỉ vì sự tò mò của tôi qua hành trình đọc thơ văn Việt tôi mới hiểu “vần ồn” là gì. Nhiều lúc thấy mình thật xấu hổ vì suy nghĩ và hiểu biết của mình năm mươi mà vẫn còn quá hẹp.

Nhờ Henry Miller, tôi chú ý nhiều đến những chi tiết khi viết hay làm thơ. Cách tôi dịch tự nhiên khác hẳn. Chính xác hơn, ổn hơn. Đây chỉ là một ví dụ. Tôi tưởng tôi đã đọc nhiều, nhưng anh Tài còn đọc nhiều hơn tôi, không cách nào so sánh nổi. Hiểu thôi tại sao tôi mang ơn ảnh.

Tôi như con cóc vừa trong hang, nhảy ra ngoài.

—

Anh yêu,

Em nhớ, chấp nhận đúng hơn, từ nhỏ em đã mê đàn ông, đàn bà cũng có, nhưng không nhiều bằng đàn ông. Sự thu hút thần thái không chỉ vì những vị quyến rũ, màu sắc da thịt của họ, mà là chớm trong họ là một mùi cô đơn trí tuệ?

Tại sao em yêu anh? Câu hỏi vô duyên anh không nghĩ sao? Vì sự cô đơn trí tuệ? Vì anh biết trước khi cặp mắt ta nhận ra nhau?

Em ngốc ghê, nhưng anh vẫn kiên nhẫn đợi em. Anh đã không quên những cánh tay giây đồng hồ, cả chục cái đồng hồ trên góc tủ của anh. Tích tách ngày đêm, anh không quên đếm một giây, ôi hỗn loạn ồn ào, ôi êm ái ào ạt những cơn sóng đập vào bãi bờ em. Những hạt cát…

—

Mau thật, ngoài việc làm, tôi tự nhốt mình trong nhà và bạn thân nhất của tôi nàng Shani(the dog) đã ra đi, một thời gian chỉ với rượu, giờ cuối năm với chàng Lucifur(the cat).

Gặp vài lần đứa cháu chưa đầy một tuổi, tiễn đưa một bố của bạn tôi về miền đất bên kia. Là thời gian tâm sự nhiều nhất với ba má tôi.

Thời gian còn lại là hoàn toàn trên blog. Cỡ 300 bài thơ và truyện ngắn tôi chưa edit lại, vẫn còn format cũ.

Mấy tuần vừa qua tôi thấy mình không cần phải dịch nữa, tôi không nhớ việc dịch chữ như gần nửa trục năm qua. Việc học tiếng Việt vẫn còn nguyên vẹn một con đường dài vun vút, chắc chắn là sẽ không bao giờ hoàn hảo như mong muốn của tôi, nhưng sự hoàn hảo tôi tin rằng trong đời tôi sẽ chỉ là những giây phút hai đứa con tôi đã chào đời.

Cuối cùng là tôi đã có nhiều thời gian để đọc. Và tôi rất vui khi đã khám phá ra càng ngày càng nhiều người dịch văn Việt ra nước ngoài như Anh, Pháp.. v.. v. dù rằng so với những tác phẩm dịch sang tiếng Việt thì vẫn còn quá ít. Nhưng tôi vẫn vô cùng vui, tôi mong là sẽ thành một phong trào thú vị để chia sẻ ngôn ngữ của đất nước mẹ đẻ của mình.

Nghĩ đến một phong trào như vậy làm tôi thấy bỗng nhẹ người hơn. Tôi chúc các bạn ấy đạt được những đam mê như tôi đã. Tôi chúc các bạn như tôi luôn luôn thành công, đây là niềm vui của một cánh đồng chữ tôi giữ mãi mãi trong tôi. Tôi mong họ sẽ nhận được sự hỗ trợ của những nhà văn nhà thơ như tôi, nhất là trong những ngày đầu.

Tôi sẽ giành cuối năm Tân Sửu để sửa tiếp những tác phẩm còn lại. Còn lại là những tác phẩm của nhà thơ Lê Vĩnh Tài và những bài tập làm thơ và những hư cấu vụn của dược sĩ.

Tôi đọc lại những kỷ niệm cũ, tôi thường ngồi cười tôi. Thú thật là tôi nghĩ sẽ không có độc giả, tôi nghĩ rằng chỉ mình tôi đọc những bài dịch của mình. Vui.

Chúc các bạn mọi sự an lành.

Trâm

December 29th, 2021

Dược sĩ khoe áo jacket từ thập niên 80 nha, khoe thêm việc con Ba Thiêm được anh Nguyễn Hưng Quốc gọi là dịch giả nha.

Lông mày tô cũng đẹp nữa kìa.

Anh yêu,

Bó hoa giống em ghê, đã khô cằn, nhưng vẫn còn xinh chán.

Người con gái hôm nay hồn gợn sóng
vì bóng đêm gần gụi thích hơn ngày
sáng và tối cùng cưu mang một bóng
và lạnh ngoài là rượu nóng bên trong

Vũ Hoàng Thư
[nhại “Người con gái mặc quần” – Bùi Giáng]

Cả ngày tôi đã phải bán toa thuốc cho người điên. Trong vòng sáu tháng họ như những người bình thường, bình thường đây có nghĩa là họ có thể trở lại với quần chúng. Họ có thể đi làm lại, đạt được những quan hệ ý nghĩa trong thế giới của họ.

Trên mạng xã hội, tôi cũng gặp rất nhiều người như vậy. Tôi xin miễn dành những thời gian ở thế giới này cho họ. Tôi quá mệt với việc làm, tôi chỉ muốn viết thư tình, dịch văn, và đọc thơ.

Tôi đến tuổi này, không tham vọng gì cả. Tôi không muốn làm một anh hùng gánh sông núi trên vai. Tôi chẳng thèm gì nàng thơ. Tôi cũng chẳng thèm ai hiểu tôi. Một ai đó cười cùng hay không cũng ổn.

Tôi, cuối cùng là một con người riêng tư ích kỷ. Mau chán, đi kiếm mãi trò chơi để đốt thời gian.

Tôi hay xóa vì quá nhiều thứ thật chán, dở, và nham nhở, không đem gì tốt cho hạnh phúc hay sự ổn định của gia đình và người thân trong thế giới của tôi.

Tôi không phải là thánh, thần, hay thiên thần. Gần với bóng đêm hơn là ánh sáng. Rất lạnh và rất mát.

Anh yêu, 

Ganh làm chi chứ, anh là beer, họ chỉ là mồi. 
Anh bỏ cái tính xấu đó đi. 
---

Anh yêu,

Em giải thích làm sao chứ? Tại sao em yêu anh? Tại sao em yêu thơ?

Em hỏi ba hôm đó

– ba, Thái Hạo là ai ba?

– cậu này một thời gian là nhà báo

– à thì ra, tại cậu ta hỏi con giống như đang interview con vậy, tại sao con thích thơ của cậu, cậu không phải là nhà thơ.

Anh, thơ của Thái Hạo như bức thư tình của đêm. Em bị cuốn theo những cánh đồng thơm ngát mùi hương của lúa, những con côn trùng tích tách ráng sống, những nụ hoa bắt buộc phải nở nóng hổi mùa hè. Cậu ta gửi đi những con chữ vào bóng tối rì rào vào những hàng cây không cần ai nghe, có lẽ cho những chú mèo dưới chân giường nghe chăng?

Anh yêu, em nhớ anh, cặp mắt gì buồn, không dám nhìn em.

---
Yêu anh như ăn mì gói
Xơi hoài em vẫn thấy đói anh ơi

Em xơi em lại đầy hơi
Đầu đuôi thoát ra khơi khơi tình mình
---

Recap.

Những tác giả tôi đã sửa xong trong hơn 500 tác phẩm:

An Thu, Bạch Diệp, Benedict Smith, Bùi Giáng, Bùi Kim-Anh, Choé, Cố Thành, Du Tử Lê, Dư Đằng Duy, Dương Diên Hồng, Đặng Tiến, Đinh Thị Như Thúy, Đinh Trường Chinh(chưa xong), Đoàn Phú Tứ, Đoàn Xuân Cao, Đỗ Khiêm, Đỗ Trung Quân, Hieu Kien, Hoàng Xuân Sơn, Hồ Minh Tâm, Huy Cận, Hứa Hiếu, Inra Sara, Kiều Maily, Lê Vĩnh Tài(chưa xong), Linh Phương, Nguyễn Bắc Sơn, Nguyễn Bính, Nguyễn Đình Toàn, Nguyễn Đức Sơn, Nguyễn Lãm Thắng, Nguyễn Man Nhiên, Nguyễn Quý, Nguyễn Thái Bình, Nguyễn Thị Phương Trâm(sẽ không bao giờ xong), Nguyễn Tuân, Nguyễn Văn Gia, Nguyễn Văn Thiện(chưa xong), Niê A Dũng, Phạm Công Thiện, Phạm Hiền Mây, Phạm Thái Lê, Phan Nhiên Hạo, Sấu Mã, Tạ Xuân Hải, Tản Đà, Thanh Dang, Thanh Tâm Tuyền, Thảo Nguyên, Thảo Phương, Tô Thùy Yên, Trần Băng Khuê(chưa xong), Trần Duy Trung, Trần Huyền Trân, Trần Mộng Tú, Trần Quốc Toàn, Trần Thiên Thị, Trúc Thông, Vàng A Giang, Vũ Hoàng Thư, Vũ Ngọc Giao, Vũ Trọng Quang, Xuân Diệu.

Chưa edit:

E. E. Cummings, Emily Dickinson, Kipling, Nikita Gill, Nguyễn Hưng Quốc, Pháp Hoan, Phương Anh, Rumi, Thái Hạo, Trịnh Công Sơn, William Shakespeare.

Anh yêu,

Sao anh lại gọi em là mục hạ vô nhân? Anh chậm quá, quyến rũ nhất là một bộ não trí tuệ.

Tôi lâu lâu rất sến và vô cùng bolero, dịch thơ tình là tôi nghĩ đến liền những nàng trong tranh vẽ giữa đêm của Chinh as he burns the midnight oil…

Anh yêu,

Em nhớ anh lắm kìa. Chịu không nổi luôn. Em kiếm ai đó, để em bớt nhớ anh được không?

Mình chốt nhé.

Không có chỉ trích làm sao có phê bình? Không có sự khôn ngoan thì làm cách nào để đạt được trí tuệ? Không có con đường thì làm gì có mục đích? Không có mục đích thì làm sao sống nổi? Không có cái tôi thì bản ngã từ đâu ra? Không có con gà thì trứng chỉ là giấc mơ?

Cuối tuần uống rượu với ba.

Ba: bạn của con nhiều đứa có vẻ ngây thơ.

Ds: đúng là ba con có máu nhà văn có khác. Ý ba là con chơi với toàn là những đứa ngu à, năm mươi mấy mà còn ngây thơ thì chỉ đem dục thùng rác.

Tiếng Việt quá hay đúng không các tình yêu?

Tôi thấy muốn chán luôn, sửa đi sửa lại hoài mấy năm nay những bài dịch mà những con chữ nó cứ vẫn ngang phè phè. Tui đem giục một đống chữ vào thùng rác. Giận. Ghét.

Mà nè, hôm nay cả ngày sửa lại thơ của ông professor ở Huế thấy hơi phê, tự nhiên, vì “con tim đã yêu trở lại”?

Tôi nhớ lại những ngày dịch những tác phẩm của ông thầy, tôi dịch một vèo ba chục bài, những bức tranh u buồn đẹp tuyệt vời đẫm niềm tin tình yêu bất hạnh và hy vọng, có lúc đến mức trầm cảm trầm trọng tôi phải ngưng đọc.

Nhưng tôi đã yêu chữ từ lúc khám phá ra nó. Nó trong mạch máu tôi. Không có chữ, thì sống làm chi cho mệt.

À mà nè những tình yêu ạ, trong hiện tại những tác phẩm tôi dịch xong luôn luôn hay và đẹp, lúc nó thành những bài dịch của quá khứ chưa chắc sẽ còn hay và đẹp khác gì người tình mới của bạn đúng không? Mới như tuần trăng mật.

Tác phẩm nào trong hiện tại đều hoàn hảo tuyệt vời. Nên bạn đừng bỏ cuộc cứ dịch cứ viết cứ sáng tác đi ạ. Vì một ngày nào đó bạn sẽ luôn sống trong hiện tại. Và hiện tại sẽ là thiên đường của bạn.

Tin tôi đi.

Mà nè, tôi thường không tin những ai hay nói “tin tôi đi” nhé. Khổ.

Anh yêu,

Tình yêu vô hạn anh ạ, với những người đàn ông.

Anh yêu,

Sống để làm gì nếu em không biết cách yêu anh? Chuyện mình mơ hồ như cổ tích à, em là công chúa ư, mà anh quá nhẹ nhàng với da thịt em? Nắng thời gian héo cả những giây phút ta yêu nhau, ơ kìa, em bạc cả đầu. Trách anh ư? Không, làm sao em dám trách anh, em giận em hơn, ngôn ngữ của không đủ để yêu anh.

Anh yêu,

Khổ ghê, em spam Chinh cả nhày hôm qua nên hôm nay anh Mark muốn gây sự. Không lẽ cả ngày chỉ thư và thơ tình cho anh thì mới ổn? Em viết cho anh hằng ngày kìa, mà anh cứ làm thinh, anh xem em như mây khi em chỉ thèm mưa?

Anh đâu? Vào đuổi anh Mark giùm em nha? Cả đời em, em phải tránh những anh Mark, những anh xem em như cục thịt. Họ cắt em ra từng lát một, họ sào nấu, họ ăn tái, họ băm em ra xào với xốt, lâu lâu họ thẩy em vào nồi nước sôi sùng sục, hầm em mềm, đủ để họ xé em ra từng sợi, họ nhâm nhi thêm muối thêm mắm, ôi khắm. Em là mắm ruốc ư, anh kìa, không thèm em sao?

Anh, anh đâu rồi, em có bị sai chính tả không? Anh yêu, ngữ pháp của em có ổn không, tốt rồi ư?

7 stages of grief

WTF

block

láo

còn ai để block nữa không

buồn ghê lại hết bạn

đến rồi đi thôi

xong

Anh yêu,

Khó quá, họ ganh tị với em, anh bị ghét lây kìa, em xin lỗi. Em chỉ mong họ được một ngày nào đó nhú lên như một nụ bình minh, như cánh diều hồi nhỏ mong đợi làn gió nâng cao, như lần đầu tiên anh dạy em cách yêu anh. Trong sương mịt mù bao vây, thấm từ từ da thịt em, mát rười rượi những giọt lệ óng ánh của tình yêu anh, em còn biết gì là ngày đêm.

Anh yêu,

Em không thích, một là anh hiểu, hai là anh không, sao cũng ổn mà. Anh biết tại sao chứ? Anh chậm quá, tại vì em yêu anh chứ sao, sao trên trời chứ làm chi dưới đất, em hiểu, lóng lánh trong mắt em nữa, cũng chỉ vì em yêu anh thôi. Anh chậm thật luôn. Em không muốn giải thích, lập đi lập lại, thời gian của em thà để dành ngồi thơ thẩn nhớ anh.. Đơn giản vậy mà cũng không hiểu, tự dưng làm em giận anh ghê.

Nhà thơ Vũ Trọng Quang và Nguyễn Thị Phương Trâm at Norfolk Mansion, Saigon, Vietnam

Tôi, thường xuyên dẫn cả gia đình về thăm quê hương, gia đình tôi may mắn là được định cư hết ở Úc. Tôi không thích làm phiền ai, tính cả Thiện và Chip. Anh Quang thì lại thật là dễ thương, “no” không có ý nghĩa gì đối với ảnh.

Tôi không phải là minh tinh hoa hậu, nhưng đứng cạnh ảnh thì lại tự nhiên xinh, hơn cả diễn viên.

Cám ơn anh Quang nhiều nhiều.

Nhà văn Trần Băng Khuê và Nguyễn Thị Phương Trâm in Buon Ma Thuot

Ba tôi đọc xong cuốn này rồi của Chip – Tiếng nói, cách viết rất mới.

Chip thật đáng yêu, có thể là điên hơn tôi một chút. Tôi đeo theo đít nàng như người tình. Lúc say không còn nhớ gì, nàng là người dẫn tôi đi vệ sinh, bắt tôi về phòng ngủ.. Tôi bắt đầu yêu nàng từ lúc nào không biết luôn, không muốn biết luôn cả chồng nàng..

Nguyễn Quý và Nguyễn Thị Phương Trâm in Buon Ma Thuot

Bất ngờ nhất là khi được gặp ông chủ Mật Nhân Đỏ ở phố núi nha. Cậu này một trăm phần trăm không ăn ảnh, ngoài đời có duyên và bảnh trai hơn rất nhiều, một trăm phần trăm “type” của tôi nha. Ông thợ điện này lại có một tài năng ngâm rượu ngon hơn Macallan, uống xong tha hồ hứng, vì vậy mà tôi phải xin phép về sớm.

Ông bạn tôi chưa bao giờ lấy vợ, có yêu một cô, là đàn em của tôi, rất dễ thương, nàng lấy một anh nàng không yêu, họ hiện giờ rất hạnh phúc. Còn ông bạn tôi thì hiện giờ là boss của dòng tên Úc Châu. Ông ta có một giọng nói nhẹ nhàng, ánh mắt luôn luôn trong sáng, hôm kia, chắc cũng lâu rồi, ngồi uống rượu ổng nói – cãi lộn la hét đi nữa vẫn là một cách đối thoại, ác hơn là sự im lặng. Vì vậy chăng ông bỏ luôn chuyện lập gia đình?

Tôi ít chửi thề, chỉ vì sự khủng hoảng của ông chồng tôi, chồng tôi rất hiền, không chửi thề với vợ bao giờ – We swear playing golf all the time, but it’s nothing.. but when you swear honey, when you use the word “fuck” it’s scary, I don’t recognise you, it looks like you want to rip someone apart, you mean murder…

Chấp nhận vậy, trong một hội chiến, giết người cũng là một cách đối thoại.

Khi tôi đã đánh mất sự tôn trọng và niềm tin của bạn. Tôi không mong ngày về. Vì Ngài đang đợi tôi.

Ồ, từ “tương” hay quá

Từ tương tác thành tương giao tương đương với tương ngộ tương phùng tương kiến trong tương lai tương cảm ái tình tương tư.

Nguyễn Quý, Nguyễn Thị Phương Trâm, Lê Vĩnh Tài và Nguyễn Văn Thiện (source: LVT social media page)

Thiện is exactly the person he portrays in social media, what you see is all you will get, no more, no less. The writer is sincere, reserved, and steadfast in every action and reaction. He is a good father, loyal friend, and protective lover. He is a rock, a friend you want by your side, Tài is fortunate to have such a friend and confidant.

Thiện chính xác là con người anh ấy miêu tả trên mạng xã hội, những gì bạn thấy là tất cả những gì bạn sẽ nhận được, không hơn, không kém. Nhà văn thật chân thành, kiệm lời, kiên định trong mọi hành động và phản ứng. Anh ấy là một người cha tốt, một người bạn trung thành và một người luôn luôn bảo vệ người mình yêu. Anh ấy là một tảng đá, một người bạn mà bạn muốn ở bên cạnh, Tài thật may mắn khi có được một người bạn tri kỷ như vậy.

Anh yêu,

Sự sống là gì? Con chuột mun co ro trong một góc tủ thối rữa, sau cái máy computer khủng lồ của một thập kỷ đã quá cũ, nó chết một mình sau những cơn đau. Nó nghĩ gì trước khi nó chết anh nhỉ? Nó nghĩ đến miếng ăn vụn ư? Hay vọng về từ ổ là những lời lo lắng nhỏ nhẹ của mẹ nó trong bóng tối – con yêu của mẹ, cẩn thận con nhé, con người, chúng rất tham, chúng có nhiều đồ ăn nhưng chúng thà vất đi chứ không nhường cho người khác. Không đến phiên mình đâu con ạ. Em nghĩ đến ổ bánh mì em ăn không hết, em nghĩ đến mẹ của nó trong ổ, giữa đống rác, bụng đầy những đứa con. Em nhớ những ngày em đã sống với đứa con đã chết trong bụng em…

Nói gì đây về anh Tài, tôi ganh với Thiện chút chút vì luôn luôn được ở bên cạnh chàng với cốc cà phê hay lon Heineken bạc. Tôi thua Thiện xa, vài giọt Robusta thôi mà tôi đã bị say sẩm hết nửa ngày, chưa nhắc đến rượu.

Lần đầu tiên gặp các ngài, tôi trước đó đã quyết định phó thác linh hồn của tôi cho các ngài. Là vì tôi luôn lắng nghe trực giác của mình, như chàng đã viết? Một trăm phần trăm.

Người say rượu không nên nhớ lại những gì mình làm trong những cơn say, xấu lắm, tôi chỉ biết qua lời của những người thân là tôi rất trẻ con, hay khóc, hay ôm, hay – I love you, khi tôi say.

Sáng hôm sau tỉnh giấc, tôi không nhớ gì, nhưng lâng lâng trong tôi là một hạnh phúc lạ thường, các ngài đã lo cho tôi như một đứa trẻ lên ba.

Cám anh Tài, và hai em Thiện và Chip.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet and translator, born 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

By Nguyễn Thị Phương Trâm

There's magic in translating a body of work from one language to another.

View all of Nguyễn Thị Phương Trâm's posts.

29 comments

jonicaggiano says:

Sep 13, 2022 at 7:56 am

Trâm you look so lovely. We’re all these people writers you translate for in English? I bet it is breathtakingly beautiful there. Sending you my appreciation and prayers for a publisher who will realize what talented a person you are as well as all those beautiful poets you translate for as well. 🦋

LikeLiked by 3 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Sep 13, 2022 at 8:03 am
  
  Yes, I’ve finally gotten to meet some of them on my last trip to Vietnam. Thank you for your kindness and prayer Joni. ❤
  
  LikeLiked by 2 people
  
  Reply
  1. jonicaggiano says:
    
    Sep 13, 2022 at 8:27 am
    
    Thank you for sharing your visit with us. I can’t imagine someone not grabbing this opportunity to publish this poetry. Often when I read your work or your translations I find my self moved emotionally to tears. People need to hear these stories. I wish I had time to read them all. You shouldn’t have to pay either because the work is brilliant. I am going to continue to pray about this. Blessings my friend. 🌹
    
    LikeLiked by 2 people
  2. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
    
    Sep 13, 2022 at 8:28 am
    
    Thank you thank you my love.. cheers. xxoo
    
    LikeLiked by 3 people
  3. jonicaggiano says:
    
    Sep 13, 2022 at 9:06 am
    
    You are so very welcome. You have a gracious heart. 🦋❤️
    
    LikeLiked by 3 people
Pingback: Uống rượu, tập đánh vần – El Noticiero de Alvarez Galloso
Priti says:

Oct 26, 2022 at 11:51 pm

Beautifully expressed yourself . You are an excellent writer ! Best wishes 🙂 .

LikeLiked by 2 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Oct 27, 2022 at 7:16 am
  
  Happy writing to you too, thank you Priti. Wishing you a lovely day. Trâm
  
  LikeLiked by 1 person
  
  Reply
  1. Priti says:
    
    Oct 27, 2022 at 2:11 pm
    
    Same to you 🤣
    
    LikeLiked by 2 people
100 Country Trek says:

Nov 13, 2022 at 1:12 pm

Yes..we brings memories back of our time in Vietnam.

LikeLiked by 3 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Nov 13, 2022 at 1:15 pm
  
  It’s always lovely to hear from you my friend. I hope your new week brings you many joyous moments
  
  LikeLiked by 3 people
  
  Reply
sircharlesthepoet says:

Apr 25, 2023 at 4:18 am

This was really fulfilling to read. Your writing is very eye-opening to me. The more that I read your work, the more I realize that we have a lot in common as far as way of thinking is concerned, life history, the life journey we are currently on, and what we want to make out of our existence. I’ve been translating one of MY poems (hehehehehe) into Haitian Creole and the experience has been so eye opening. It also has been helping me get closer to my Haitian roots, spiritually. It’s hard to explain that spiritual journey but, as someone who also left their home country when very young for safety reasons and reasons that were out of our control—as people trying to reconnect and learn about their roots—I think you’d understand it the most. I thank you immensely for your vulnerability.

LikeLiked by 2 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Apr 25, 2023 at 10:18 am
  
  I am so happy to share your joy in searching through the rubble for your roots. I hope that you will find your place in the soil and grow. You are the few people who sincerely understand what I am going through in my mid-life. The mass believe my vulnerability is a weakness, I am egging for attention and fame. In truth, all I want is a better connection with my parents. I want to listen, I want to understand more, I want them to face their pain, so the wound can stop festering and finally heal. 40 years of grieving, a lifetime of grieving. I want them to know, they are not alone. Thank you 26, you have brought me light on a cloudy day. ❤
  
  LikeLiked by 2 people
  
  Reply
  1. sircharlesthepoet says:
    
    Apr 26, 2023 at 2:19 am
    
    The mass is so blind. Vulnerability is such a great depiction of strength! I think what you want for your parents is so precious! In addition to what you mentioned, I also want my parents to forgive themselves so that they can stop suffering for the choices that they HAD to make. I wish the both of us strength, patience, persistence, and passion, as we continue our journey. I’m honored and humbled to know I have that impact on you my friend 💕
    
    LikeLiked by 2 people
  2. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
    
    Apr 26, 2023 at 7:25 am
    
    You are always kind and compassionate, never lose that. Cheers to healing yeah! (and to us patting ourselves on the back, heheh)
    
    LikeLiked by 2 people
  3. sircharlesthepoet says:
    
    Apr 27, 2023 at 4:41 am
    
    Thank you 🙂 I’ll do my best to keep it! And yesssss to patting ourselves on the back! I always give myself a good pat-on-the-back from time to time! Cheers 🥂!
    
    LikeLiked by 2 people
Sports Savvy says:

Aug 19, 2023 at 9:00 am

What an inspiring journey! Thank you for sharing your story and passion for translating Vietnamese literature. Truly remarkable!

LikeLiked by 2 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Aug 19, 2023 at 9:06 am
  
  Thank you, I find it odd to find you here commenting on my diary in my mother’s tongue yeah. Wishing you many wonderful sporting moments. Tram. 🙂
  
  LikeLiked by 1 person
  
  Reply
vermavkv says:

Aug 21, 2023 at 1:03 pm

Thank you so much for this useful cause..All the best.

LikeLiked by 4 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Aug 21, 2023 at 1:22 pm
  
  Cool. Cheers.
  
  LikeLiked by 2 people
  
  Reply
.Killa. says:

Dec 31, 2023 at 1:28 pm

Whoa, I am beyond captivated — you are phenomenal 🤟🤩☺️

Happy New Year my friend 🥂🙌😆🥳🎇🎈🎉

LikeLiked by 4 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Dec 31, 2023 at 1:39 pm
  
  I know right! Heheh, Happy New Year to you too my friend 🥂🎊
  
  LikeLiked by 3 people
  
  Reply
  1. .Killa. says:
    
    Dec 31, 2023 at 11:25 pm
    
    Hehehe, thanks alot 😆🤭💙💙, I appreciate your lovely New Year wishes, and my New Year resolution for 2024 is to make sure I enjoy you and your content even more 🤟😂😁💗
    
    LikeLiked by 3 people
Dr. K Anil Roy says:

Jan 9, 2024 at 4:04 pm

Good work…keep going

LikeLiked by 4 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Jan 9, 2024 at 4:55 pm
  
  Thanks, so many cool words to learn!
  
  LikeLiked by 3 people
  
  Reply
How to Ex Love Back – Lost Love back says:

Jan 23, 2024 at 7:25 pm

good work

LikeLiked by 4 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Jan 23, 2024 at 7:50 pm
  
  Heheh, thanks 🍻
  
  LikeLiked by 3 people
  
  Reply
Azamfarooq says:

Mar 31, 2024 at 8:27 pm

Nice post

LikeLiked by 4 people

Reply
1. Nguyễn Thị Phương Trâm says:
  
  Mar 31, 2024 at 8:44 pm
  
  Thank you 🙂
  
  LikeLiked by 2 people
  
  Reply