Chuyện hữu duyên là tôi được gặp Bảo trong một ngày giữa mùa xả lũ. Bảo là anh tài xế của anh bạn bạn của chồng tôi trong những ngày ở Sài Gòn. Cuộc sống như mưa dầm dề mãi mãi qua những cơn bão đi tìm miếng ăn. Bảo như tôi là những nạn nhân hay thành viên của cuộc sống? Sống với những “Code of Ethics” hay không trong “a dog eat dog world”?
“Code of ethics” là bộ quy tắc đạo đức hoặc bộ quy tắc ứng xử, là tập hợp các nguyên tắc và quy định định hướng hành vi của cá nhân trong một tổ chức, một ngành nghề hoặc một cộng đồng.
“Ông sếp của em là một người biết chọn người rất giỏi”. Trong đó có Bảo, tôi đã nghĩ vậy. Luôn luôn vui vẻ, là nụ cười chân thành đầu tiên tôi được nhận từ một công ty xuất khẩu hàng hoá khô và đông lạnh cụ thể là cho những cộng đồng người Việt ở hải ngoại như Canada, Mỹ và Úc. Những gói xôi bắp và nếp than.
Noen rồi lại tết, óng ánh bóng đèn xanh đỏ hoà mắt kẹo bánh hoa quả. Rải rác những con phố là những cửa hàng với những thực phẩm sạch. Bạn tin ai? Gia đình tôi ở Úc ngại ăn mứt hoa quả quê hương vì sợ độc.
Bảo đã mang lại cho tôi một sự bình an bất ngờ, đã đưa tôi vào nơi sản phẩm sạch được chế biến đóng gói và xuất khẩu đến bếp của những gia đình tha hương xa quê hương toàn cầu như tôi.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
A new experience in my fifties is always an unexpected adventure. Wide round eyes of a child. I don’t know what will happen. I am overwhelmed by the excitement but more so the amusement.
It is my first time attending an exibition of an artist I have translated and shared more than a schooner of beer. The word surreal lacks definition in regards to the cocktail of emotions that painted my blank canvas of expectations.
I drew a blank. What on earth was “Cụ Tượng”? Something about Hàn Mặc Tử, a poet who was famous for the depiction of the moon in his poetry.
I am a stranger in a strange city, and being a stranger is my super power. I tried to catch the eye of those around me, I wanted to understand what “Cụ Tượng” means, it can’t be “Mr. Tuong” according to Google.
– It’s abstract, you’re not supposed to understand it.
– I don’t know, I came here with my husband, my husband used to go to school with the artist.
I surveyed the room, I understood, the opening of an exhibit, a social event. Art connects people. People were everywhere, immersed in conversation. My previous experience in an art gallery has always been solitude. The meaning of the latest body of work by the artist was lost in all the chaos, body heat, chatter.
My ears focused on the rise and fall , notes in Bùi Chát’s voice, his welcome speech. And still, my blank canvas remained whitewashed. Incomprehensible was my first invitation to the opening of an art exhibition.
Incomprehensible but not out of place. I was surrounded by art. I was a part of the exhibit. I am art.
Concrete is the abtract. The concrete abstract. Cụ Tượng.
Cụ Tưởng: Bùi Chát’s Solo Exhibition @TAA Gallery. HCMC. Vietnam. Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
editorial by Bùi Chát translation by Nguyễn Thị Phương Trâm
1.
Swine and Pigs are 2 completely different kinds of animals, Swine are swine and Pigs are Pigs, Pigs are Northern creatures and Swine are Southern animals. The fate of Swine and Pigs are nothing alike. Pigs will be skinned alive, their lard used to bake cake, Swine follow the arts they make porn. Between Pigs and Swine there is not just a divide in geography, but a huge gap between rich and poor, nobility and commoners, blue blood and farmers.
Swine as an identity have been around for how long no one knows, but it has to be at least before the war. A war that was dragged on and on at the detriment of both Swine and Pigs. Pigs fought in the name of their breed, Swine chased after their freedom to live. Pigs wanted a collective, unification on all fronts, they started the war for a simple reason: on this earth there can only be Pigs. Swine, with the help of those with like minds fought back with everything they got, refused to give in, so they can keep their identity, they want to be called Swine.
Finally the war ended, wins and advantages belonged to the Pigs, even though after half a century, after all the trial and imposition, Swine are not Pigs, and Pigs are no longer Pigs either, neither side cared about reunification or harmony.
But at a glance there still, rows after rows and line after line, there are pigs pen full of Swine and Pigs.
2.
Dương Tường – a poet and translator is adept in how to live with Pigs, said: The first person who called a Thrush a Thrush before it had a name was indeed a poet. I don’t know! I don’t know for sure if the person who named a Dragonfly Dragonfly, Grasshopper a Grasshopper, Mallard a Mallard was a poet or not.
It should be obvious that – I was born and raised in the land of Swine – as a poet but not once did I managed to name any thing/creature. I have composed hundreds of poems amongst them some have been published. I am a poet not because of the hundred of poems, my problem is that I believed I was a poet before I composed those poems, or it is very possible that I was able to compose those poems because I believed that I was and still am a poet. Sometimes I would wonder if I’m still a poet, and I have called myself a veteran of not war but poetry especially in the past ten years, a period of time when I have not touch or be near anything to do with poetry, reading or writing, both.
Even if I am not a poet, I can still discern cat call via the cries of Pigs-Swine what one would defined as Feline since it did cry “meow meow”, the Elephant’s trumpet in the oink oink of Pigs-Swine that is called an Elephant sound because of it long nose, and much like a crow because it is a crow, the way say a Cow is called a Cow since it would often squawk “caw caw”, “moo, moooo”…
and of course it is rudimentary that one can not apply this rule to just anything, for instance if one were to apply this rule when it comes to a Dog then it would bark “wow wow”, “ruff ruff”, “woof woof”, or one might call a Dog a Woof of a Wolf…
Derived from arguments between two regions of Pigs-Swine despite whether speech was formed or not, anyone can be a poet if this is what they want. With the desire to change the vernacular.
3.
Poetry was not an art that came first, even more so that it was not an art that had first began here. Even so, this land’s desire to change the vernacular is rather commendable.
I do not know the exactly statistic, but personally I believe that after a quarter of a century that the Pigs have been in charge there has been a 25 to 30% decline in the vernacular of Swine. Admittedly significant was the Swine’s efforts in trying protect and preserve their heritage, when they were displaced, when they were forced to leave, the most valuable asset they took with them was their vernacular. Roaming all over the world, proudly speaking their language amongst other communities, print newspapers, write and publish literature, and in whatever they might be doing they applied their vernacular. The conservation effort of the Swine populace may have succeeded if it weren’t for the effort to destroy, in other words, without the House of Pigs’ effort to change the language.
But in truth whether the house of Pigs were deliberate in trying to change the vernacular the vernacular itself was already changing, the way it would say within the politics of imperial courts it had its own evolution, and everyone can become a poet in their way.
If we truly believe the legendary tale of the Tower of Babel then what should be on our mind? The Tower of Babel does not only represent the birth of language, but also the metaphor specifically for the formation of each language. The Tower of Babel can not reside any where else but within each language, is the history of each language not the history of The Tower of Babel?!!
I like the idea of a poem being like The Tower of Babel, and it being intrinsically the will of the vernacular more so than the will of the poet. The poet clearly plays the role of the creator, he wants his creation, his poem to remain flawed, hence the words, terminologies, images in the poem finds it impossible to truly communicate, form a bond strong enough to be called friends, connect to then break, fall apart… so the poem may remain forever incomplete, forever a failure.
Reading and writing within our vernacular means reading and writing within a state of utter nonsense, utter chaos, where the conciousness is left in a state of turmoil of undefined ideas, creating and destroying simultaneously, war and peace, just as old as it is new, at the same time beg and borrow mend regenerate, born again.
In each writing endeavour, I find myself endeavouring to build another tower of Babel, while reading is an endeavour to destroy it.
Even though the subject of art was not born first, the undeniable possibility is that when art is bound by the vernacular it becomes an art that is most sustainable, and possibly the last subject of art that will survive in the end.
The business of poetry begins with the vernacular, its survival is parralel with the vernacular, it’s not easy to replace poetry with anything else but the vernacular.
Heo, lợn & thơ
Bùi Chát
1.
Heo và Lợn thực tế là 2 sinh vật hoàn toàn khác nhau, Heo là Heo và Lợn là Lợn, Lợn sinh ra ở miền Bắc và Heo sinh ra ở miền Nam. Số phận của Lợn và Heo cũng chẳng giống gì nhau. Lợn chắc chắn bị bức hại, lột da làm bánh (bánh da Lợn), Heo chạy theo nghệ thuật, làm diễn viên, sống chết vinh nhục với điện ảnh (phim con Heo). Giữa Lợn và Heo không chỉ là khoảng cách về không gian địa lý, mà còn là khoảng cách của giàu nghèo, của sang với hèn, của bần nông và quý tộc.
Tên gọi Heo có từ khi nào thì không biết, nhưng phải có trước cuộc chiến. Một cuộc chiến có thể nói là lê thê và tốn kém giữa Heo và Lợn. Lợn nhân danh giống nòi, Heo theo đuổi tự do. Lợn đã muốn thâu tóm, nhất thống mọi mặt, khởi động cuộc chiến với lý do hết sức đơn giản: trên mảnh đất này tất cả phải là Lợn. Heo, với sự giúp sức của đồng bọn chống trả quyết liệt, không chịu nhượng bộ, chỉ để được gọi tên đúng như mong muốn, là Heo.
Rốt cuộc chiến tranh kết thúc, thắng lợi thuộc về nhà Lợn, tuy nhiên sau gần nửa thế kỷ, dù đã rất cố gắng áp đặt, nhưng Heo vẫn không phải là Lợn, Lợn cũng chẳng còn là Lợn nữa, chẳng bên nào quan tâm đến hòa hợp và thống nhất.
Nhưng thỉnh thoảng cũng thấy đâu đó, hàng hàng lớp lớp, cả một bọn mặt Lợn tim Heo.
2.
Dương Tường – một nhà thơ và dịch giả có nhiều kinh nghiệm ở xứ Lợn, nói: Người đầu tiên gọi con Chích Choè là Chích Choè khi nó còn khuyết danh, người đó đích thực là nhà thơ. Tôi thì không chắc lắm! Tôi cũng không dám chắc những người đặt tên cho con Chuồn Chuồn là Chuồn Chuồn, Châu Chấu là Châu Chấu, Le Le là Le Le có phải là nhà thơ không nữa.
Dĩ nhiên tôi – sinh ra và lớn lên trong miền Heo – là một nhà thơ dù tôi chưa biết đặt tên cho bất kỳ con/vật nào. Tôi cũng đã làm hàng trăm bài thơ và xuất bản một ít trong số đó. Không phải vì hàng trăm bài thơ đó mà tôi trở thành nhà thơ, vấn đề là tôi luôn nghĩ mình là một nhà thơ trước khi viết những bài thơ đó, hoặc có thể vì nghĩ mình là nhà thơ nên tôi mới viết được những bài đó cũng nên. Đôi khi tôi cũng hay tự nhủ không biết mình có phải là một nhà thơ không nữa, và tôi cũng từng gọi mình là cựu nhà thơ trong mười năm, đó là khoảng thời gian tôi không đụng chạm gì đến thơ hoặc những gì liên quan thơ, dù là đọc hay viết.
Nhưng nếu không phải là một nhà thơ, tôi cũng sẽ thấy rõ con Mèo trong tiếng Lợn-Heo được gọi là Mèo vì có thể nó đã kêu “meo meo”, con Voi trong tiếng Lợn-Heo được gọi là Voi có lẽ vì nó có cái vòi, và tương tự con Quạ được gọi là Quạ, con Bò được gọi là Bò vì nó thường kêu “quạ quạ”, “b..òòò, bòòò”…
Đương nhiên ta không thể áp dụng quy luật ấy cho tất cả mọi sự vật, lấy ví dụ nếu buộc phải áp dụng quy luật ấy cho con Chó thì hoặc là con Chó phải sủa “nó nó”, “chó chó”, “ó, ó” hoặc con Chó phải được gọi là con Gâu hay con Gấu….
Hiểu theo cách lập luận của hai miền Lợn-Heo thì dẫu có sáng tạo ra ngôn ngữ hay không, bất cứ ai cũng có thể trở thành nhà thơ nếu họ có nhu cầu. Nhu cầu làm biến đổi ngôn ngữ.
3.
Thơ không phải là môn nghệ thuật ra đời sớm nhất, càng không phải là môn nghệ thuật ra đời ở xứ sở này. Tuy nhiên, nhu cầu làm biến đổi ngôn ngữ ở nơi đây thì quả là đáng nể.
Tôi chưa biết có một thống kê rõ ràng cụ thể nào, nhưng theo suy đoán chủ quan của tôi thì có tới 25 đến 30% cách dùng tử của miền Heo bị biến mất chỉ sau 1/4 thế kỷ nhà Lợn làm chủ. Cho dù nỗ lực bảo tồn, bảo vệ của nhà Heo phải thừa nhận là đáng kể, tài sản quý giá nhất mà họ có thể mang theo khi di tản là ngôn ngữ. Dong ruổi khắp địa cầu, sử dụng thường xuyên một cách tự hào trong những cộng đồng ngôn ngữ khác, làm báo, làm văn học, làm xuất bản, và làm gì thì họ cũng dùng ngôn ngữ của họ. Nỗ lực bảo tồn ngôn ngữ của dân Heo biết đâu có thể đã thành công nếu không có nỗ lực phá huỷ, nói cách khác nếu không có nỗ lực làm biến đổi ngôn ngữ của nhà Lợn.
Nhưng thực tình mà nói dù cho nhà Lợn có ý thức hay không ý thức về việc làm biến chuyển ngôn ngữ thì bản thân ngôn ngữ cũng tự biến chuyển, nói theo kiểu chính trị cung đình là tự diễn biến. Ngôn ngữ đã tự diễn biến, và mỗi người tham gia vào tiến trình ngôn ngữ đều ý thức được vai trò tự diễn biến của mình, rồi mỗi người đều đã có thể trở thành nhà thơ theo một cách riêng.
Nếu thực sự chấp nhận huyền thoại Tháp Babel thì ta phải nghĩ gì? Tháp Babel không chỉ là biểu tượng cho sự ra đời của các ngôn ngữ, mà còn là ẩn dụ cho sự hình thành từng ngôn ngữ cụ thể. Tháp Babel đã ở đâu nếu không phải là ở trong chính từng ngôn ngữ, chẳng phải lịch sử của mỗi ngôn ngữ là lịch sử của Tháp Babel hay sao?!!
Tôi thích hình dung bài thơ như một tháp Babel, và tôi cũng nghĩ bài thơ được hình thành từ ý chí nội tại của ngôn ngữ hơn là ý chí của nhà thơ. Nhà thơ chắc hẳn luôn cho mình có vai trò như thượng đế, hắn có bao giờ muốn bài thơ được hoàn thành đâu, vì vậy hắn đã làm cho các từ ngữ, hình ảnh trong bài thơ không thể nào hiểu được nhau, chạm được nhau để bàn bạc, liên kết mà phải chia rẽ, tan vỡ… để bài thơ luôn luôn phải dở dang, luôn luôn phải thất bại.
Đọc và viết trong ngôn ngữ của chúng tôi là đọc và viết trong sự quàng xiên, hổ lốn, đấy tỉnh xáo trộn từ chuyện này qua chuyện kia, vừa sáng tạo vừa phá hủy, vừa hòa bình vừa chiến tranh, vừa cũ lại vừa mới, vừa vay mượn chắp vá lại vừa tái tạo, hồi sinh.
Mỗi nỗ lực viết, tôi tự thấy là mỗi nỗ lực xây dựng tháp Babel, còn mỗi nỗ lực đọc là nỗ lực phá hủy nó.
Tuy không phải là môn nghệ thuật ra đời sớm nhất, nhưng biết đâu nghệ thuật gắn liền với ngôn ngữ có thể sẽ là môn nghệ thuật tồn tại lâu dài nhất, và cũng có thể sẽ là môn nghệ thuật cuối cùng cho đến khi mọi thứ kết thúc.
Thơ khởi nghiệp từ ngôn ngữ, tồn tại cùng ngôn ngữ, thật khó có thể thay thế thơ bằng thứ gì khác ngoài ngôn ngữ.
Bùi Chát is the poet, writer, publisher and artist’s pen name. Bùi Quang Viễn was born on October 22, 1979, at Hố Nai, Biên Hòa, Đồng Nai Province, Việt Nam. Born to family of patriotic Catholic refugees from the North in 1954.
Graduated in 2001 from the Faculty of Literature, Linguistics, and Journalism of Hồ Chí Minh City University of Social Sciences and Humanities. Bùi Chát named and cofounded Nhóm Mở Miệng (Open Mouth Group) with the poet and writer Lý Đợi, promoting Graveyard & Garbage Poetry.
Nhà Xuất bản Giấy Vụn (Scrap Paper Publishing House), also founded by Bùi Chát, distributions of xerographically structured sensitive works by “pavement poets”. In 2004, Bùi Chát and cofounder Lý Đợi were detained for two days for distributing flyers at a poetry reading raided by the authority. In 2005, the culture department blocked their performance at the Goethe Institute in Hà Nội.
In 2011, Bùi Chát was awarded the IPA Freedom to Publish Prize “for his exemplary courage in upholding the freedom to publish.” He was arrested on his return to Việt Nam after receiving the award in Buenos Aires and detained for several days.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
sau khi đọc thì ta đã học được nhiều bài học như sau:
không có tài ta đem tiền ra an ủi là chuyện bình thường – có tiền vui mà.
không có tài không có tiền luôn nữa thì ta làm thơ – dễ ẹc
khi thơ ta dở ẹc thì ta chơi với vợ hay mời vợ đi ăn phở cũng là chuyện vui nha – các nhà thơ nói vậy hai nhà văn Tran Chip và Nhung Hong Do ạ.
Nguyễn Thị Phương Trâm
tôi đã học tiếng việt cho ba má, ba má tôi đã ổn. bây giờ tôi muốn làm một việc ích kỷ. tôi muốn học tiếng việt cho tôi tôi sẽ dịch kiều của anh du và tập truyện ngắn của anh mai thảo xem tiếng việt của mình sẽ đi đến đâu .. I need a new goal. I feel intuitively that this is it. Ngoài công việc này, các nhà thơ nhà văn đa số không có ai tôn trọng tôi như.. làm tôi chán lắm luôn. không chơi nữa. ghét lắm.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Thế giới này toàn là “tài tử giai nhân”.
Chỉ có mình ta là con nhà nông. Mặt ta dễ thương như vậy mà hết bị người ta cho leo cây rồi lại bị chửi là vô duyên.
Ừ thì không có duyên nên phải leo cây.
Ngôn ngữ của mẹ vui ha?
photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
“Sự hữu duyên”
Cụm từ này mấy hôm nay cứ luẩn quẩn trong đầu tôi. Tôi không làm gì. Nhưng khi tôi cần gì, vũ trụ luôn ban cho tôi những gì tôi cần lúc đó.
Tôi cần học tiếng việt, vũ trụ tặng tôi ngôn ngữ của Thiện Nguyễn Văn , tôi cần thơ vũ trụ tặng tôi máu của Lê Vĩnh Tài. Khi tôi cần bạn, vũ trụ đã đưa tôi vào thế giới của những người lạ. Sự sinh linh gần gũi không bao giờ thiếu.
Vì vậy tôi có thể cân bằng nổi bóng tối của mình?
Bạn tôi trong cơn thịnh nộ:
– em hay mất thời gian làm chuyện không cần. Kiều cũ rồi. Em háo danh, em dịch nó làm chi.
Tôi thật sự không hiểu ý của anh. Vì anh không bao giờ nói thẳng như tôi. Tôi buồn nhưng tôi không trách. Ngôn ngữ như tâm hồn như chiếc vòng cẩm thạch mang bản chất của người mang không có hai chiếc nào giống nhau. Tôi tin rằng, riêng cho tôi, bạn luôn mong và dành sự tốt lành.
Tôi buồn vì tôi biết khoảng cách cũng là một sự cần thiết.
Bão như cơn thịnh nộ chỉ mang sự tổn thương không tránh được là một sự hiển nhiên. Chỉ có sự bao dung của gia đình có thể chữa lành.
Nên nhiều khi sự bình yên là cánh buồm đang ra đi, càng ngày càng xa dần.
Tôi đọc lại những khúc truyện của cụ Du tôi đã chuyển thể. Những con chữ đem lại cho tôi một sự hạnh phúc quen thuộc là những khoảnh khắc tôi được chơi với chữ.
Tôi sẽ vẫn đi con đường của tôi. Kiếm cụ Du để trò chuyện tiếp.
An adaption of Truyện Kiều/The Tale of Kiều, not a translation.
Viết lại Truyện Kiều theo tính cách của người tây phương, một sự chuyển thể hơn là chuyển ngữ, hơn là dịch.
hmmm.. có ai làm chưa nhỉ? Thật là curious.
Dịch từ “xanh” ra tiếng anh thôi, đã thấy dịch ra cả ngày không hết từ ngữ.
Diễn dịch thơ thời buổi này là hay nhất. Cảm giác một bài thơ có thể có cả vạn bài dịch thì chỉ có chia sẻ trên những diễn đàn thôi chứ in ra giấy thì cảm giác nó hơi sao nhỉ? Hơi giới hạn.
Cũng tùy thôi đúng không, tùy lúc, tùy cảm hứng. Có cần đọc lại, diễn lại không? Kiến thức và ký ức của mình thay đổi theo thời gian, đọc lại bài thơ, ý nghĩa của nó còn như lần đầu tiên mình đọc nó không? Càng dịch thơ, tôi thấy càng không muốn dịch thơ nữa.
Như Truyện Kiều của Cụ Du, cốt truyện bình thường thôi, tình yêu, sự phản bội, những bối cảnh xã hội cách làm người. Nếu tôi viết lại ra tiếng anh thì thật tình chỉ là một câu chuyện quá bình thường hơi cải lương.
Đọc Kiều sẽ hay hơn là dịch. Thưởng thức nghệ thuật và ngôn ngữ của Cụ Du hơn là câu chuyện của Kiều.
Muốn thật sự thưởng thức thơ hay ngôn ngữ của Cụ Du thì phải học tiếng việt.
Vui nữa là những điển tích Trung Hoa dạy đời thật là thú vị.
Nhà thơ không thích tôi dịch Kiều.
Nhưng những lý do của nhà thơ nêu ra không đủ để tôi bỏ cuộc:
– Kiều không còn độc giả.
– Những dịch giả đã dịch Truyện Kiều thường chỉ có một mục đích là danh vọng.
– Những dịch giả đó chưa chắc đã hiểu Kiều. Truyện Kiều đầy điển tích điển cố. Những người sống ở Việt Nam còn không hiểu làm sao em hiểu được.
– Kiều chẳng hay gì, tại sao em phải mất thời gian viết lại câu chuyện của một người sống như đã chết.
Những lý do không liên quan gì đến tôi. Toàn là những sự ngộ nhận.
Không lẽ chỉ mình tôi thật sự hiểu Cụ Du, vì tôi bây giờ đã lớn tuổi hơn cụ?
Tôi nghĩ, nếu Cụ Du không có điển tích điển cố thì làm cách nào mà viết nổi cả vạn câu thơ như một bài toán học đóng khung sáu tám sáu tám bằng bằng trắc trắc bằng bằng trong thơ lục bát nổi.
Tôi là một học trò mê toán học. Văn với tôi là một sự mơ hồ vì nó có quá nhiều định hướng định nghĩa. Thơ của Cụ Du mang lại cho tôi một thế giới ngăn nắp thật sự là quá bất ngờ.
Thoa này bắt được hư không Captured in this hairpin is nothingness
Thơ Nguyễn Du . . 23. Nhà thơ là những kẻ thích Gây sự với Hư không
Poets are the kind of people Who likes to pick fights with Nothingness
A poet’s nature is their delight In the opportunity to tease A beautiful woman . Em thích nhất Là những cơ hội Được gây sự với anh
Cụ Du, cụ không cần bạn khen cụ đã viết hay, hay không.
Dịch hay, hay không, đối với tôi không quan trọng bằng bài học cụ đã chia sẻ trong hơn ba ngàn câu thơ.
Những con chữ, và những câu thơ hoa mỹ như những tác giả khác, với nguyên tác là để câu độc giả.
Bài học của cụ quá đơn giản:
Nếu bạn không biết yêu thương và bao dung những người đàn bà trong cuộc đời của bạn, thì bạn có thể làm một người nhân dân gánh sông núi trên vai nổi không?
“quá giỏi! Quá xuất sắc luôn!
Không biết có nhờ papa cộng tác không? Chứ truyện Kiều cũng có nhiều điển tích, điển cố lắm!”
Cụ Du,
Thật tình con cái nhà giàu yêu đương nó khác.
Em nhớ thời đi học lo dọn dẹp nhà mọt sách đến mờ cả mắt rớt lên rớt xuống làm gì có thời gian làm thơ mơ màng bỏ quên cây đàn.
“Time is money”, làm ra tiền trước hãng. Cái kiểu, em xin lỗi cụ trước ạ, “dạng háng” đợi chồng mang tiền về thật là khó hiểu, em không tưởng tượng nổi. Khác gì gái bán thân chứ, mà cuối cùng chỉ yêu chỉ một ông chồng xem mình như một sở hữu.
Đi làm gái điếm có lẽ còn ý nghĩa hơn.
“quá giỏi! Quá xuất sắc luôn!
Không biết có nhờ papa cộng tác không? Chứ truyện Kiều cũng có nhiều điển tích, điển cố lắm!”
—
Cụ lớn tuổi rồi chị, mắt cụ đã mờ. Cụ như chị thôi, không phải là người đầu tiên với suy nghĩ này, cũng không bao giờ nghĩ một người như em hiểu nổi không đúng sao?
Từ xưa đến giờ có khác gì. Em chẳng giỏi gì. Google đầy trích dẫn. Thích thì tự mò ra. Sự thất bại nằm ở câu ít người hỏi là: tại sao không? Em dại ở chỗ là em không biết “sợ”. Truyện Kiều chẳng khác gì câu thơ ba dòng đầy điển tích của Nguyễn Hưng Quốc.
Dịch thơ, thứ nhất cần một chút logic, thứ hai sai thì mò thêm. Đơn giản mà. Miễn là thích. Em đã ghi nhận hành trình của em cho ai đó muốn tự học. Chẳng khó.
Khó là thay đổi cái tư duy từ “không ai làm được, thì tôi sẽ thất bại” với câu hỏi “tại sao không?”. Để em hỏi chị lại, tiếng việt của một người như chị giỏi hơn em nhiều, chị học cao hơn nhiều, em nghĩ chị sẽ dịch ra hay hơn đúng hơn nhưng tại sao chị không dịch? Chị không cần trả lời, vì em đã biết câu trả lời của chị là gì, chị chưa bao giờ hỏi mình câu – tại sao không?
Làm gì cũng vậy, không chỉ dịch thơ. Nó bắt đầu từ câu hỏi thật đơn giản là – tại sao không?
Em không giỏi đâu chị, nhưng em khác chị ở câu hỏi đó. Mong chị thông cảm ạ, em 54 này chẳng giỏi gì. Thích là làm thôi.
Cụ à,
Khi em đã chấp nhận không cách nào dịch nổi thơ lục bát thì đương nhiên em đã chấp nhận những điển tích điển cố sẽ bị trôi dạt không được thể hiện trong ngôn ngữ của em nữa.
Dịch thỏ thành rabbit của chị Hằng thì câu chuyện sẽ bị lạc hướng, em lại phải trích dẫn dài dòng.
Xin cụ thông cảm cho em ạ. Cuộc đười quá ngắn, để mình ngồi đó phân vân phân tích ạ.
Nhưng đương nhiên thật là vui khi em được cụ chia sẻ với em những câu chuyện cổ tích như chị Hằng và con thỏ; như nỗi nhớ ray rứt của Nga hoàng và Nữ Anh ở bờ sông Tương.
Vui cụ ạ.
Sự cải tiến của ngôn ngữ của mẹ đẻ tám năm nay là nhờ thơ của anh Lê Vĩnh Tài.
Tôi đọc đi đọc lại những bài thơ của anh, nhưng thường là qua ngôn ngữ của tôi, tôi mới cảm nhận được, tôi mới thấy phê.
Nhưng mới đây việc dịch thơ của anh ra ngôn ngữ của tôi không còn là một sự cần thiết nữa.
Tôi bất đắc dĩ đã thành một dịch giả vì hoàn cảnh.
Tôi từ xưa đến nay đã thích thơ của cụ Du, chỉ vì tôi muốn hiểu hơn. Như những sonnet của Shakespeare tôi muốn hiểu rõ hơn, tôi muốn viết ra thành ngôn ngữ của tôi. Nhưng ai ai từ người thân đến thiên hạ cũng đồng điệu với suy nghĩ là tôi sẽ không bao giờ hiểu nổi. Tiếng việt của tôi quá kém, đó sẽ là một con đường thất bại.
Cuộc đời tôi có nhiều những con đường cụt hứng như vậy. Nhưng tôi vẫn muốn thử.
Tôi là một người nghiện những khởi đầu tiên.
Có ai quên nụ hôn đầu tiên của mình không nhỉ?
Cụ Du nhắc mãi “gót sen” của Kiều làm tôi cứ nhớ hôm bà ngoại tôi qua Úc chơi bà đã la, khi nghe chị em chúng tôi đi:
– con gái con đứa, đứa nào cũng đi như chạy giặc, ùm ùm như một đàn voi vậy!
Làm tôi cười chết được. Nhớ bà.
Nếu các bạn còn thắc mắc tại sao tôi “dịch” Truyện Kiều thì có lẽ các bạn nên đọc lời diễn đạt của tôi ở đây với Julia.
Truyện Kiều, khó chứ, như đọc một ngôn ngữ lạ, nhưng lại quen quen vì cả một đất nước trích dẫn Truyện Kiều làm sự tò mò của tôi càng ngày càng nông nổi hơn.
Đơn giản là vậy.
Tôi tính học chữ hán trước mà tôi nuốt không vô…tôi đành học kiểu tôi hay học là vì mê thơ. Tôi bỏ lâu rồi cái suy nghĩ “dịch thơ lục bát” vì thường là khi tôi đọc thơ lục bát tôi chẳng hiểu gì vì ngôn ngữ của nó quá nôm na.
Nên tôi nghĩ nếu học cách chép và viết ra lại bằng ngôn ngữ của mình, khi viết ra xong hơn ba ngàn câu thơ của một câu truyện thì tôi đoán là mình sẽ học được nhiều từ ngữ một cách hay và vui nhất.
Hiểu thì chắc chắn là không hiểu. 8 năm nay tôi học kiểu này mà, có gì đâu mà bà ngạc nhiên chứ. Tôi nghĩ ai cũng làm được nếu họ thích. Như bà nói – như chơi. Là chơi thật. Vì tôi thích.
Ngôn ngữ của cụ Du thật là hoa mỹ. Tại sao phải mất thời gian học từ những bài lục bát khác mà không học thơ lục bát từ một tác phẩm đã thu hút cả một đất nước hơn 300 năm nay. Tôi nghĩ vậy.
Một phần nữa là vì chúng mình đã là U60 rồi bà ạ. Mắt mờ, còn nhiều thời gian nữa ư?
Cả ngày mò mẫm chữ, chỉ viết lại bằng tiếng anh được vài khúc của cụ Du.
Sự tò mò của tôi về ngôn ngữ của cụ không vơi. Nhờ Google.
“Lost in translation” thì quá nhiều. Từ Hán ra Nôm. Từ việt ra anh ngữ. Những điển tích điển cố. “All fascinating”, gọi là lôi cuốn à?
Nếu chán thì tôi sẽ bỏ. Tôi nghĩ vậy. Nhưng hiện giờ thì tôi rất thích chơi với cụ.
Làm tới đâu chơi tới đó. Thích ghê á.
Này, khó nha. Tác giả nổi tiếng nhất của đất nước người ta còn chưa dịch nổi. Mà phải thích thì mới có thể dịch hay. Mà hay thì người ta mới thích không đúng sao?
Nếu thích thì còn là nhiệm vụ không? Không thích mới là nhiệm vụ.
Tôi chưa bao giờ nghĩ dịch thơ là nhiệm vụ của tôi. Tôi dịch thơ cho tôi đọc thôi. Mà các bạn cứ suy diễn là vì các bạn “được dịch”.
Đúng, có một thời gian tôi hay cả nể, tôi dịch cho bạn, vì tôi thấy nó quá dễ, tôi chỉ mất một chút thời gian, mà bạn lại được vui. Nhưng tôi thấy bạn cứ nghĩ vì tôi thích. Tôi đã mang hoạn nạn vào thân.
Sự hiểu nhầm này cũng đều là lỗi của tôi. Tôi sẽ nhận là hẩu quả khờ khạc của bản thân với sự tự cao là mình có một lòng tốt.
Tôi thật ra không mong muốn đến sự yêu mến của ai. Tôi yêu quá đủ. Người bạn tri kỷ của tôi chẳng liên quan gì đến thơ ca. Là một người duy nhất hiểu tôi:
– Em cứ làm những gì em thích.
Tôi sống rất đơn giản, tôi sống chỉ cho đủ một ngày, tôi ít khi thất vọng, và tôi cũng chẳng còn tham vọng gì nữa. Tôi quá đủ.
Thắc mắc của tôi ngay lúc này là cuộc đối thoại của tôi và cụ Du, tôi hỏi cụ:
– Thật ra, nếu cụ chỉ viết về Thúy Vân thì độc giả chẳng ai thèm đọc cụ nhỉ.
Viết ra Truyện Kiều bằng ngôn ngữ của tôi là một sự hãi hùng đầy cảm hứng. Cảm giác như tôi đang đứng ở giới chân núi bãi Trường Sơn với suy nghĩ là tôi có thể vượt qua nó. Sự hoang tưởng như sự thật của một người học trò già dạ như tôi. Tiếng nói của cụ Bill vọng về nhột nhạt trong tai tôi: – Tồn tại hay không tồn tại ư? Ừ, cụ không sai, tại sao không? Thật là vậy. Ahh, An Epic Tale of Kiều của cụ Du in my vernacular… Sigh..
October 6th, 2024
Sự điềm tĩnh của những giọt mưa xuân trên mái tôn tích tách sau nhà làm tôi quên cả thời gian. Nắng lên và mây đã trôi đi với những khúc lục bát của cụ Du thời Khổng Tử.
Tôi ngồi ôm những suy ngẫm, thời Khổng Tử, gia đình nho giáo, đàn bà chỉ là một tài sản của gia đình. Quá trái ngược với tư tưởng của tôi. Thắc mắc lớn nhất của tôi là liệu cuộc đối thoại của tôi và cụ Du sẽ bền vững không?
Theo cá nhân tôi, ngôn ngữ chỉ là một phần, nên tôi không biết sự trái ngược về tư tưởng của chúng tôi có phải chỉ là một lý do để tôi bỏ cuộc chơi ư?
Cụ không nói gì, cụ cứ ngồi bên cạnh tôi như một ly trà nóng với những làn khói bay nhè nhẹ trong suốt.
Tale of Kiều translated by Huỳnh Sanh Thông
Từ những ngày chạy trốn lạc vào thế giới của cụ Du, ngày nào ra đường tôi cũng rủ cụ Du đi theo. Nhưng chúng tôi lại ít khi lên tiếng, có lẽ vì cụ có muốn bắt đầu cuộc đối thoại nào đi nữa tôi đã chưa muốn nghe?
Nhưng tôi thấy vui, có cụ ngồi đó không nói gì, tôi có một cảm giác thật là bình an, dù rằng ngôn ngữ bất đồng. Chúng tôi đều là người Việt. Chính xác hơn là cụ thừa nhận tôi là một người Việt xa xứ chăng? Cảm giác ấy làm tôi bớt chơi vơi.
Tôi tin rằng, dần dần tôi sẽ hiểu cụ hơn. Tôi biết là cụ có rất nhiều câu chuyện thú vị muốn chia sẻ với tôi. — Mở mắt ra, lục tủ Google, kiếm được cuốn song ngữ vô cùng quý giá của cụ Du, dịch giả Huỳnh Sanh Thông dịch. Yale University Press đã phát hành . Link tôi đã kèm ở dưới cùng với link thơ tôi sẽ viết ra tiếng Anh của cụ để tôi hiểu thêm, cho các bạn nào có xu hướng quan tâm như tôi.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Kiều sold herself to pay off her father’s debt – Kiều bán mình chuộc cha [573-804]
Kim Trọng's search for Kiều – Kim Trọng đi tìm Kiều [2739-2972]
Kiều & Kim Trọng reunited – Kiều & Kim Trọng đoàn tụ [2973-3254]
Nguyến Du [1766-1820] courtesy name Tố Như and art name Thanh Hiên, is a celebrated Vietnamese poet and musician. He is most known for writing the epic poem The Tale of Kiều.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
Hôm nay là ngày đầu tiên của chặng đường mới. Sếp của tôi bằng tuổi cháu của mình.
Tôi, hôm nay, là một sự hỗn loạn của sự vui vẻ và lo âu.
Tôi vui vì sếp của mình là một con mèo vô cùng khôn ngoan và bao dung.
Nhưng e rằng ngược lại sự lo âu to đùng của mình là con chó sồn sồn nóng tính tiền mãn kinh ấy là tôi.
🙂 🙂 🙂 🙂 🙂 December 1st 2025 🙂 🙂 🙂 🙂 🙂
tiền mãn kinh nó có nhiều cái lợi mà bây giờ mình mới nghĩ ra:
1) mặc quần màu trắng không lo là lúc nào đó đột nhiên mình có một bãi chiến giữa hai đùi.
2) gây sự thì có quyền đổ thừa cơn tiền mãn kinh.
3) mây mưa bao nhiêu đi nữa không cần áo mưa.
ừ rảnh. :))
I was born in 1971, in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. My family and I were a part of the first exodus of boat people after the Vietnam War. In March 1981, we settled in Sydney, Australia. I graduated with a Bachelor of Pharmacy from the University of Sydney. I have been translating Vietnamese literature for the past five years in my search to better understand my mother’s language and culture. My translations have been shared through blogging over the past year. I am still a registered pharmacist practicing in Western Sydney. I hope to continue translating and continue to share Vietnamese art and literature, beyond borders on SONGNGUTAITRAM.ORG [now nguyenthiphuongtram.com]
July 2021, in isolation.
trâm & khánh
Tôi cần thêm thời gian với văn của Mai Thảo.
Khổ ghê.
Dịch xong như anh Churchill nói thì xong không có nghĩa là nó sẽ hay.
Tôi chỉ muốn xóa hết.
Sự thật là tôi chỉ là một người tham đọc. Tham học. Chẳng phải là nhà văn nhà thơ hay là một nhà nghiên cứu ngôn ngữ vĩ đại gì.
Không buồn nha, bực thôi. Bực lắm luôn. Bực vì tôi thiếu rất nhiều.
Nhưng.
Ngược lại hạnh phúc của tôi, sự đầy đủ nằm luôn ở gia đình tôi.
Tuần này là tuần cuối cùng tôi được làm bà chủ của một tiệm thuốc nhỏ bé của một cuộc đời nhỏ bé của tôi.
Dễ thương lắm. Cuộc đời của tôi.
Những chai rượu ngon tôi đã trả giá bằng mồ hôi nước mắt của gia đình mình.
Ba má tôi, ông chồng hiền như đất. Hai đứa con của một người mẹ không bao giờ ở nhà. Đợi đến khuya để chơi với mẹ.
Mười năm nay qua những năm đại dịch ngôn ngữ của mẹ đẻ mình đã thành nguồn cứu xót mình qua cơn tiền mãn kinh và xụp đổ của nền kinh tế.
Nghịch lý như thơ của Bùi Chát có lúc tôi không muốn sống nữa. Nhưng tinh thần của ngôn ngữ đã đưa tôi đến những hòn đảo những thiên đường tôi chưa bao giờ nghĩ mình có thể bước chân.
Tôi được làm con bươm bướm rong chơi như thơ của Lê Vĩnh Tài. Được tự ái như ba dòng của Nguyễn Hưng Quốc, một chân ở Việt Nam, một chân ở Úc, dưới háng là mây bay.
Những giây phút bay ra ngoài nỗi bức xúc ngoài sự bó buộc của miếng ăn đồng tiền qua sự bất ngờ – ngôn ngữ của mẹ đẻ.
Dễ thương chưa. Cuộc đời của tôi. Người đàn bà người Việt Nam mãi ngoài khơi.
Văn của Mai Thảo đã thành một hành trình đi vào lịch sử của ông bà ngoại ông bà nội tôi.
Là một dự định nữa để tôi nhập sâu hơn vào ngôn ngữ của anh?
Chín tác phẩm truyện ngắn gắn liền với nhau. Tôi đã dịch xong hai và đã bắt đầu dịch ba tác phẩm không theo thứ tự nào nhất định.
Cách tôi dịch mới đây đã thành một sự hỗn loạn bất ngờ không ngán thật là thú vị.
Tôi không biết sau này sẽ ra sao, nhưng sự thỏa mãn tuyệt đối nhất trong những năm học ngôn ngữ của mẹ gần mười năm nay là khi tôi đã dịch xong những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài.
Ngôn ngữ của Mai Thảo đi trước chúng tôi gần như cả hai thế hệ. Hoa mỹ qua ngôn ngữ của ông bà của chúng tôi. Tôi vừa tò mò vừa sợ. Có thể vì vậy có ngày tôi chỉ dịch nổi chỉ một câu.
Khúc văn của Mai Thảo, thậm chí, đa phần câu nào cũng đẹp. Đẹp đến mức văn của anh làm tôi hay nghi ngờ cẳp mắt của mình, tôi hay bắt đầu dịch những tác phẩm mới một cách xung động trước khi hoàn thành những tác phẩm cũ mà tôi đã bắt đầu y như những lần trước.
Cảm giác thật sự là thời gian bay đi quá mau. Tôi sợ là tôi sẽ phai màu rồi biến mất.
Nhưng Ô kê, không xong thì buông.
“Có ai như tôi không?” Trích truyện ngắn của Y Thiện, tác phẩm nào tôi không nhớ rõ.
Trâm & Khánh
Ông xã tôi không chỉ hiền, tính anh rất lành, nhờ máu cờ bạc mỗi tuần chơi poker với đồng đội anh học được nhiều thứ. Anh ngẫm nghĩ giọng anh trầm trọng:
– Em. Người đẹp người ta luôn biết là người ta đẹp. Mình không nên khen họ một cách quá thẳng. Cách tế nhị nhất là qua một người khác.
– Là sao, ví dụ em xem nào.
– Bạn anh khen vợ anh xinh lắm nè, mà còn giỏi nữa.
Sợ chưa.
Dịch những tác phẩm của anh Dũng và cậu Viễn cùng một lúc đem lại cho tôi một sự cân bằng bất ngờ.
Thừa là nếu ta nói đến sự tri âm khi ta dịch ngôn ngữ này ra ngôn ngữ kia.
Cậu Viễn tôi đã may mắn được dịp nhậu với cậu. Nhưng anh Dũng với cặp mắt hiền như phật chắc mình chỉ nên nhâm nhi những cốc trà? Nhưng tôi muốn lắm là gặp anh.
Hai người nghệ sĩ khác nhau hẳn về bản chất ngôn ngữ. Một người tôi muốn luyện võ với thì người kia thiền.
Một niềm vui đã điến với tôi qua văn học và nghệ thuật thật vô cùng bất ngờ từ lúc tôi đã thả trôi tâm hồn mình.
Cám ơn vũ trụ ạ..
Học tiếng mẹ đẻ tôi đã khám phá ra rằng mình có những thành kiến hơi khó sửa. Kỳ vọng của tôi ở những nhà thơ nhà văn ở hải ngoại là họ ít nhất viết và đọc được tiếng anh như tôi.
Khi sự thật không phải là như tôi muốn, tôi hay buồn.
Nhưng thật ra, những thuyền nhân như tôi và hậu duệ của họ có nhiều người rất giỏi khi nói đến tiếng mẹ đẻ hay ngôn ngữ thứ nhất của mình.
Mình cuối cùng là một người đạo đức giả.
Ngôn ngữ nhiều lúc nó khốn nạn:
– Mẹ tôi đẹp, mẹ tôi càng ngày càng đẹp theo thời gian. Chứ không chỉ lúc còn trẻ bà rất đẹp nhé.
Tôi mê ngôn ngữ. Tôi thấy mình quá may mắn khi mình có thể hiểu được cả hai Anh và Việt.
Chơi không chán.
Biết người biết ta là bài học của Khổng Tử right? Nhưng tôi thấy chưa hiểu hết mình là ai làm cách nào ta có thể hiểu được người khác nhỉ?
Tôi hỏi cậu bé lên mười một – tại sao con đọc sách, tại sao con đi học?
– để con biết nhiều hơn.
Chưa đủ, con đi học, con đọc sách là để con có thể hỏi những câu hỏi cần phải hỏi. Để con hiểu mình hơn. Khi con đã hiểu mình là ai, con sẽ biết rõ yếu điểm và sức mạnh của con là gì.
Chỉ khi con biết được sức mạnh và điểm yếu con là gì thì lúc đó chẳng có ai có thể bắt nạt con được ngoài tình yêu.
Sự nghịch lý là chỉ có những người thân mới có quyền làm con tổn thương.
It is what it is.
Con cần phải chân thành với bản chất của mình. Con chưa hiểu, không sao. Rồi một ngày nào đó con sẽ ngộ ra thôi. Bác tin vậy.
..
Tôi là một người hạnh phúc vì những cuộc đối thoại như vậy. Tôi được chia sẻ những khoảnh khắc tuổi vàng của một đứa trẻ có thể thay đổi thế giới nhỏ bé của mình.
Quyết tâm năm 2025 sẽ bớt uống rượu, ráng viết đúng chính tả.. khổ
Trân trọng chân ngắn chân thành hơn chân dài mài mãi không ra chuyện mà viết nổi truyện ngắn truyện cực ngắn lăn tăn mãi cãi sai chính tả ta lại cười ta có ma nó thèm đọc thọc trơi đời ơi như cái xuồng trôi suồng sã xa mà lại gần mần ngôn ngữ của mẹ đến mức đần ra luôn muôn vàn cái tội sai chính tả?
Mỗi ngày một lần, mấy con bướm rong chơi. Chúng bay từ cánh hoa này đến bông hoa khác. Sau đó chúng ngủ, để sáng mai còn rong chơi tiếp. Once a day, the butterflies wander and play. They fly from one flower to another. To then sleep, they sleep so they may again tomorrow wander and play.
—
Trong tất cả những bài thơ của anh Lê Vĩnh Tài, bài thơ này là bài thơ tôi nhớ và thích nhất. Tôi nhớ thường là tác phẩm đã dịch ra anh ngữ.
Tôi vừa ngâm vừa cười vừa đi vừa nhảy. Tâm hồn tôi như cách bướm lướt từ hơi thở này đến hơi thở khác, như những giấc mơ hồi còn nhỏ mình được bay lướt trên mặt nước thật là nhẹ nhàng thật là êm trước những cơn sóng gió..
Thích á, thích lắm luôn.
Nhưng sáng nay mở mắt ra tôi đã ngộ ra rằng, tôi như con bướm trong bài thơ, khi đã chơi cho đã rồi thì lại chở về với thơ của Lê Vĩnh Tài.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Giác ngộ: Tôi hiện giờ đang đứng trước ngã tư của cuộc đời tôi. Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm
Quen không?
Khổ ghê nha, hôm nay đi qua thăm ông bà già mình phải đóng váy diện vậy đấy.
Hai cụ hay bề ngoài, cứ lo con cái của mình lúc nào cũng ăn mặc như đang đi ăn xin vậy.
Riêng tôi thì, lâu lâu đi bụi đời vui mà.
Nhưng okay, hôm nay mình xinh hơn bình thường cũng okay nha.
Tiếng mẹ đẻ của tôi không đủ để dịch ra.
“Phá Tam Giang ngày rày đã cạn”, câu ca dao làm tôi phân vân mãi, không biết dịch ra làm sao cho đúng ý nghĩa lẫn cảm xúc, hôm bắt đầu dịch bài thơ của Tô Thùy Yên.
Từ cạn, làm tôi tự nhiên cạn lời?
Ngôn ngữ như cảm xúc, có lúc nó cũng có thể cạn ư?
Có chứ.
When your heart is broken.
Silence.
The only justifiable word.
Ừ.
Cạn lời.
Thật ra tôi muốn đi làm đến khi tôi không còn nữa. Công việc, dù gì đi nữa luôn cần một sự cân bằng giữa vật chất và tinh thần. Không cân bằng được thì mình nên buông là hay nhất.
Tôi buông được, vì tôi sống giữa tình yêu của gia đình và người thân.
Tôi được nuông chiều từ nhỏ. Khi lập gia đình thì anh cũng chiều tôi.
Tôi có bằng lái xe, nhưng tôi không lái, đi đâu xa là anh đón rồi đưa.
Tôi ít khi nghĩ đến tiền bạc. Tiền trong túi tôi là tôi sẽ làm mất, không sài. Tôi chỉ mê rượu và thơ. Thật ra tôi không biết là tôi có bao nhiêu tiền.
Tôi không biết tại vì tôi bị mất nước, hay là vì tôi đã là một thuyền nhân, là thi sĩ ư, nên tôi chết với hai bàn tay trắng cũng sẽ ổn chăng?
Tôi chỉ biết là tôi sẽ đi làm tiếp, dù công việc ấy không phải là dược sĩ.
Làm nghề “vợ” cũng OK mà.
Dược Sĩ sang năm sẽ bỏ nghành dược. Tôi sẽ theo đuổi ước mơ làm thi sĩ. Nghe thấy đã không? – Không thì dịch giả cũng okay nha.
November 17th, 2024
Có một cụ hôm nay hỏi tôi, làm thế nào để mình có thể nuôi dưỡng trí nhớ thu hồi những ký ức mới nhất, làm tôi nghĩ đến nghề chơi của mình.
Tôi đã dịch rất nhiều và cũng đã xoá rất nhiều. Nhờ vậy mà hành trình học ngôn ngữ của mẹ càng ngày càng được bổ sung nhanh chóng hơn?
Nhưng sự thật là tôi đã dịch thơ, học tiếng Việt để tự cân bằng sự trầm cảm của mình.
Nên tôi chưa bao giờ nghĩ mình đã dịch nhiều, dịch ẩu. Chưa bao giờ nghĩ mình sẽ có người đọc.
Độc giả hay sự bổ sung cho trí nhớ đều đơn giản là những phản ứng tác dụng phụ vừa lạ vừa vui..
Thời gian xua đuổi tôi như bệnh tiêu chảy không chạy đi thì sẽ có tai nạn ở đáy quần, ôi thì sẽ tiếc lắm cái quần..
Tôi chạy từ bắc ra nam, từ nam ra bắc để tìm kiếm sự lang lang của gió. Nỗi nhớ của tôi gắn bó với sự lắng nghe của những cuộc gặp gỡ lần đầu.
Tôi nhớ sự lắng nghe của chị Diệp, Giang, Chip và Vượng. Cà phê, món ăn chay, bữa cơm Huế và bia.
Bạn có tin rằng tình yêu nó có thể giúp bạn bay chỉ vì một buổi tình cờ?
Như chú ngựa con của tôi trong một buổi chiều nắng tắt qua sự khuyến khích của tôi đã biết bơi..
Nhớ ghê những khoảnh khắc như vậy.
Tôi thật sự ghét cái từ “Việt Kiều”.
Gia đình tôi là boat people, là thuyền nhân.
Tôi lớn lên không phải là một công chúa hay một thiếu nữ trong một gia đình khá giả.
Tiền tôi dùng là từ hai bàn tay trắng của ba má tôi làm ra.
Tôi mua vé thương gia bằng tiền mồ hôi nước mắt của tôi.
Tôi là thuyền nhân, tôi không cần sự thương hại hay sự ái mộ gì từ bạn.
Tôi là thuyền nhân, tôi không quên…
Tôi là thuyền nhân
Tôi là thuyền
Tôi là
Tôi.
Tôi dịch rất nhiều thơ văn rồi blog. Độc giả theo dõi, tôi thấy như tôi, rất thích đọc Lê Vĩnh Tài. Và hôm nay không phải lần đầu tiên fan lớn nhất của nhà thơ đã lên cơn ganh tị không chịu nổi. Ghét ghê. Nhưng đương nhiên, nếu có ganh thì tôi chỉ ganh với anh Lê Vĩnh Tài. Tôi phục thi sĩ hơn là ái mộ. Ghét hơn là thích. Ganh tị mà. Viết ra tôi thấy mình bớt sân si.
Nhiều khi tôi thấy những con chữ của mình vừa thiếu năng lượng vừa rẻ tiền, cảm giác như những con chữ của tôi trôi mãi lõm bõm như phân trong cống rãnh ở dưới bàn chân tôi cách xa cả vạn tấc đất và bê tông trong bóng tối.
Nhưng tôi vẫn viết nó ra cùng với sự nhục nhã trong lòng để trút bỏ nỗi lòng nhiều lúc không chịu nổi của cuộc sống.
Tôi không mong hạnh phúc, tôi chỉ cần chút cân bằng để đứng vững trong xã hội. Ngoài tham vọng đó, tôi chẳng tha thiết gì.
Sự đam mê, chỉ là một lời lừa dối rất thơ.
Nguyễn Thị Phương
Người lớn, những người trí thức, hiểu biết với một tư duy là một người bình thường không làm được thì, một đứa bé mới lớn làm gì có thể có một cơ hội học ngoại ngữ được nhỉ?
Một đất nước toàn là cừu mà con cừu nào cũng có một cái tôi “vĩ đại” thì có phải là cừu thật sự không?
Không lẽ cả đất nước ai cũng là elitist?
Nên tôi thích đối thoại với trẻ con hơn là người lớn. Qua nửa tiếng đồng hồ la hét quên cả thở, cậu bé tuổi ngựa đã lâu lâu đối thoại với bố mẹ mình qua ngôn ngữ của tôi.
—
Ôi một ngày mới quá tuyệt vời.
Tôi thấy người Việt không học nổi ngoại ngữ như nước á châu khác chỉ vì họ sợ quá nhiều thứ, nên người Việt có quá nhiều lý do ngăn trở sự thành công của mình:
– thứ nhất là sợ mình sẽ thất bại, sai thì sẽ quê. Lớn tuổi rồi học để làm chi.
– thứ hai, người Việt Nam thì phải nói tiếng Việt Nam, không thì bạn sẽ bị mất gốc. Trong những lý do vì sợ mình sẽ thất bại.
– thứ ba chỉ có những người có điều kiện mới học để bổ sung kinh doanh của họ. Lại là một lý do nữa vì sợ sự thất bại.
Thời buổi này trên mạng rất nhiều nơi để học. Ví dụ như những cái app ngôn ngữ.
Tôi học tiếng việt mỗi ngày ở Facebook. Đánh vần gần chết luôn. Nhưng vui. Tôi nghĩ bạn có thể kiếm cách vui nhất để học theo ý bạn mà không bị mất đồng nào. Miễn là bạn đừng sợ mình sẽ sai. Vì không sai bạn sẽ không bao giờ thành công.
Tôi thấy cũng lạ nha. Người Việt Nam ở Hải ngoại rất nhiều, khắp thế giới, cả một kho tàng ngoại ngữ tại sao không học ở họ nhỉ?
Bạn đâu cần dịch thơ như tôi. Chém gió thôi cũng vui mà. Sợ gì. Ai sửa tiếng việt của tôi, tôi luôn mang ơn họ. Còn vui nữa á. Học miễn phí mà.
Điều tôi không hiểu là những đất nước khác họ nói hai ba ngôn ngữ, có ai sợ mình sẽ bị mất gốc đâu. Suy nghĩ này quá lạ. Không lẽ vì bị tự ái là mình sống ở thế giới thứ ba à? Nghèo chứ đâu phải là không có học. Ai cũng có internet, ai cũng có một cái smartphone mà. Ngoại ngữ thì nhường cho con cháu của đại gia thôi ư? Nói được tiếng anh sang dữ vậy á?
Ngộ.
đi về nhà = going home [như bài hát]
—
Chuyện nghịch lý ở đây là về Việt Nam tôi là người Úc
Về Úc tôi là Người Việt Nam.
Tổ quốc của thuyền nhân là biển.
The paradox here is that going home to Vietnam I am Australian
Going home to Australia I am Vietnamese
The country for boat people like me is the sea.
Đàn ông đàn bà muốn ngủ với nhau là chuyện bình thường. Sự ân ái làm sao thô tục được.
Nhưng một xã hội sống mãi trong hang hốc đáy giếng với suy nghĩ đàn ông đàn bà không thể làm bạn với nhau thì làm sao tiến bộ nổi?
Không lẽ các anh trong trong friendlist của tôi đều là những người tôi muốn ngủ với à?
Tôi chỉ muốn già đi và chết với chồng tôi, một người đàn ông không hiểu tôi, nhưng luôn luôn bao dung, chưa một lần nào quên ý nghĩa của tình yêu là gì.
Chưa một lần nào anh gọi tôi là “một con đàn bà nói nhiều”. Luôn nhường tôi khi tôi chọc:
– anh là đàn ông anh biết gì chứ.
Tại sao nhường tôi?
Vì tôi luôn đứng ở vị thế yếu, chứ không phải vì tôi là một người đàn bà.
Những người đàn bà có học.
Này là những cô con gái của ba tôi à?
Chúng tôi lấy chồng không phải để thành một công cụ để họ sở hữu.
Gisele Pelicot, đã là một công cụ của chồng bà, từ ngày bà lấy chồng bà, khi đã 19 tuổi, không biết bao nhiêu lần chồng bà đã bỏ độc bà bằng thuốc mê.
Chồng bà mời những người đàn ông lạ về hiếp vợ mình. Hơn 70 người đàn ông như bố của bạn, anh hàng xóm, anh thợ điện. Những người đàn ông bình thường với những vị trí bình thường trong xã hội. Không một người nào lên tiếng. Đứng trước toà án họ vẫn còn tự chấn an với những lời nói như:
– Tôi không có lỗi, chồng bà ta đã cho phép tôi ngủ với vợ của anh ta..
– Tôi tưởng bà ta giả vờ ngủ..
Các “ông” bác sĩ của bà đều đồng ý:
– Đàn bà mà, có lẽ vì quá năng động, vì suy nghĩ quá nhiều, nên bộ não của họ không chịu nổi những sự áp lực như vậy nó cần phải “shut down”. Bà hay quên là bình thường thôi.
Nghe khoa học quá nhỉ.
Không một ông bác sĩ nào nghĩ đến việc thử máu của bà.
Có ai có thể tưởng tượng nổi ra một người chồng sống với mình hơn 50 năm, sau ba đứa con và sáu đứa cháu nội và ngoại đã phản bội mình một cách dã man như vậy?
Bạn còn sợ tiếng nói thô tục của một người đàn bà như tôi không?
Trò chơi thành nghề chơi, từ ngữ hay nhỉ? Đam mê hay là một sự nghiện ngập vô trách nhiệm?
Yêu hay thương? Làm tình hay tình dục? Thô tục hay uyên bác?
Một sự nâng đỡ hay bạo lực?
Nếu tôi không phân biệt nổi hay thừa nhận sự xấu xa của xã hội, những gì đang xảy ra trước mặt tôi thì làm sao tôi có thể làm một người có ích cho xã hội nhỉ?
Định nghĩa của một người phụ nữ là gì? Con, bạn gái, vợ, mẹ, bà ngoại bà nội? Hay là một công cụ để người ta dùng rồi vất đi như rác? Con đàn bà con đĩ con điếm, ngôn ngữ như vậy có làm bạn cứng không?
Bây giờ tôi hiểu tại sao người ta dịch thơ của cụ Du cứ thất bại mãi. Vì dịch thơ không phải là một sự chuyển ngữ, dịch thơ bạn cần phải dịch cảm xúc của nó.
Thơ là ngôn ngữ của cảm xúc.
Nếu người đọc không cảm nhận được cảm xúc của bài dịch của thơ đã được dịch, thì bạn dịch làm chi cho mệt mắt người đọc?
Đừng dịch ngôn ngữ của mẹ tôi nữa.
Đừng làm xấu đi nguồn gốc của tôi,
chỉ vì bạn muốn tự sướng.
Đừng mà,
Đừng.
” Chính là như thế. Dịch truyện dễ, Dịch thơ rất khó, hầu như là không thể. Lão Trung Niên họ Bùi nói:”Đa phần dịch một bài thơ chỉ bằng cách duy nhất làm một bài thơ khác mà thôi”. Một hai người thành công trong việc dịch thơ là Nguyễn Đăng Thường và Diễm Châu. Cho nên người Đức, người Pháp, người Anh muốn thấu được Kiều của Nguyễn Du chỉ có cách mời họ học tiếng Việt. Chấm hết.” ThuyVi Le
ThuyVi Le ừ, tôi đồng ý với bạn. Khổ là những người có tiếng nói ít khi lên tiếng như bạn. Không phải là họ sợ mà họ ngại thì chính xác hơn.
Quá nhiều người hiểu ít nhưng chỉ muốn làm thầy, nói thôi, không bao giờ làm. Nên những người có tiếng nói chỉ im lặng để tôi mò một mình trong bóng tối.
Sự may mắn của tôi là tôi quá mê ngôn ngữ, tôi không bỏ nó được. Không lẽ tôi phải mở miệng ra nói – tôi không cảm nhận được thơ của bạn. Nói ra vừa mất lòng vừa thành kẻ thù của những người dưng vì cái tôi của họ quá lớn. Tôi thường quên ngay những người như vậy, nhưng khổ là họ không cho tôi quên. Vì vậy tôi cũng thông cảm cho những ai chỉ muốn im lặng không lên tiếng, tôi hiểu, tôi cũng không cách nào có thể trách họ được.
Không lẽ tôi dịch thơ chỉ vì tên tuổi của tác giả? Một đất nước đầy nhà thơ mà đa số toàn chỉ biết xếp chữ. Chúng ta có thể xếp thứ tự cảm xúc của chúng ta ư?
Cảm xúc ùa đến nhiều lúc như là một cơn ác mộng. Không phải ai sinh ra có tài bẩm sinh như Phạm Hiền Mây thở ngày đêm những câu thơ lục bát đầy cảm xúc. Chúng ta phải thừa nhận một tài năng như vậy. Tôi không khen.
Nhưng xếp chữ không phải là thơ. Như xếp những nốt nhạc sẽ thành một bài hát, một sáng tác ư?
Tôi ngán ghê với công việc “chuyển ngữ” nhạt nhẽo hiện tại là “popular culture”.
Tôi từ lúc bắt đầu hành trình này, chỉ biết lưu lại cảm xúc của bài thơ như ý bạn đã chia sẻ của cụ Bùi là “viết lại bài thơ”.
Cám ơn bạn đã cho tôi cơ hội để buông bỏ nhé.
Ngày mai là ngày mới.
Chúc bạn cuối tuần vui vẻ ạ.
“Dương Diên Hồng Vâng, “nghề chơi”. Bạn làm tôi nhớ đến Bùi Giáng, ông ấy chỉ dịch Mùi Hương Xuân Sắc của Gérard de Nerval mà thôi ( thật ra ông ta cũng có dịch một ít của Friedrich Hölderlin, nhưng trong những vần thơ dịch sang tiếng Việt, ông cũng để nguyên nhiều câu nguyên văn tiếng Đức hay câu dịch mà ông ta cho là gần với nguyên tác nhất trong tiếng Pháp vì dịch sang tiếng Việt nó mất hết cái tinh tế của Hölderlin đi. Về điểm này tôi cho rằng Bùi Giáng là một người tự trọng. Bản dịch thơ Whitman, ông ta chỉ bỡn cợt với cái tựa nói lái, vì ông không giỏi tiếng Anh). Tuy vậy Bùi Trung Niên Thi Sỹ đã dịch rất nhiều sách của André Gide và Hemingway sang tiếng Việt và do nhà xuất bản Võ Tánh in. Tất nhiên truyện có dễ dịch hơn, tuy vậy khó tránh được việc Bùi Giáng đã dịch Light of The World thành “Ánh Sáng Thế Giới”; nó chẳng sai, nhưng không hay, chuyện này đòi hỏi bạn phải có kiến thức khá vì đúng ra phải dịch là “Sự Sáng của Thế Gian” mới đúng ý Hemingway ( còn bạn muốn biết tại sao tôi dịch khác với Bùi Giáng và “ngạo mạn” cho rằng tôi dịch đúng ý hơn họ Bùi thì đọc Thánh Kinh bạn sẽ rõ, vì Hemingway đã lấy câu nói của Chúa Jesus ra làm tựa đề cho truyện ngắn của mình. Mà cũng chẳng trách được BG, ông ta giỏi Phật học hơn Christianity). Chính vì lẽ này tôi đã đang là một dịch giả cho một cơ sở Thánh Kinh quốc tế (Watchtower Bible &Tracts Society) nhưng từ bỏ vì không đồng ý dịch phần Greek Scriptures từ tiếng Anh sang tiếng Việt (tôi đã dày công nhiều năm học tiếng koine chỉ cho công việc này, và sau bài giảng tiếng Anh về chữ love trong tiếng Anh cho các dịch giả của họ ở Bataan, The Philippines , họ tha thiết muốn tôi tham gia với họ tại Chi Nhánh Manilla, rồi sau đó thư mời sang Canada ,tôi còn giữ thư này do D.R. mời) tôi đã không bỏ Úc đi Canada và không hối tiếc khi thấy bản dịch tiếng Việt của họ sau này, chỉ đọc chương 6 của sách Tín Mừng theo Yoan, tôi đã ngỡ ngàng và thất vọng như khi tôi thất vọng thấy My Book Of Bible Stories do họ in trong tiếng Việt [một sách cho trẻ em]. Bản dịch cuốn này xong, bạn biết không, tôi đã phải nhờ các cháu tôi từ 6 đến 10 tuổi, ba đứa đọc bản dịch lại giùm tôi, chữ nào không hiểu phải khoanh tròn các chữ đó cho tôi sửa lại, mỗi đứa một màu mực khác nhau để tôi theo dõi được độ tuổi nào không hiểu và cần dùng chữ Việt nào cho thích hợp. Thế mà khi ra sách, trong chương 6, lại chương 6, tôi đọc thấy “Một con tốt và một con xấu”, nghe nói về Cain và Abel cứ tưởng nói về trâu bò ( Sau này ấn bản mới họ đã sửa lại thành “Một người con tốt và một người con xấu”).
Dịch truyện cho trẻ con đọc rất khó là như vậy, khó hơn dịch sách cho người lớn đọc rất nhiều. Nói sơ qua về dịch thuật như vậy để các bạn thông cảm. Cho nên với tôi Bùi Giáng rất đáng nể, nhiều chỗ trong truyện của Gide, hay của Camus, ông ta đã để nguyên tiếng Pháp và không dịch, có khi ông ta đánh sao chú thích (*) để cuối sách làm cả một bài thơ trong tiếng Việt để người đọc cảm nhận được nguyên tác.
Bùi Giáng hiểu Nguyễn Du, hiểu Kiều hơn ai hết (dich Kiều đòi hỏi người dịch phải biết hoàn cảnh và bối cảnh khi thi hào viết ra những câu “oái oăm” ấy nữa) nhưng hình như Bùi Giáng chưa một lần toan tỉnh dịch nó sang tiếng Pháp hay tiếng Đức bao giờ. Có những đoạn Kiều ông ấy tự làm thơ để người đọc biết xem ông ấy đã hiểu nó đến thế nào, để rồi cuối cùng “hạ” một câu xanh dờn “Vui thôi mà”. Ừ, vui thôi, “cuộc đời đó có bao lâu mà hững hờ” Phương Trâm nhỉ? Việc cần làm cứ làm, không thì lại giống con rết (centipede) mất. Một người dịch hay sẽ làm người đọc phát điên lên được, tôi nhớ một lần tại chợ sách cũ, Lê Huy Oanh ôm chầm lấy tôi, nói “nó đoạt giải là phải” , hôm ấy Oanh nói về Hoàng Hiệu đoạt giải dịch thuật của Tổng Thống .Rồi tiện tay anh ta lấy quyển Bác Sĩ Zhivago do Nguyễn Hữu Hiệu dịch ra, mở ở vài trang đầu “Thấy không, thấy không? Nó dịch là ‘nắp ván thiên’ chứ không dễ dãi dịch là ‘nắp hòm phía trên’. Tuyệt vời chứ còn gì nữa” Chuyện ấy khiến tôi nhớ mãi, một dịch giả (Lê Huy Oanh) nói về một dịch giả khác tài ba hơn mình như thế nào. Tôi trân trọng cả hai, và tôi cũng biết Hoàng Hiệu tinh tế từ khi đọc quyển sách mỏng Quả Bong Bóng Đỏ (truyện phim trẻ em của Albert Lamorisse) do thiền sư này dịch. Vậy thì dịch thuật là một hobby, yêu thì dịch chứ không vì lí do gì khác, chứ “nghề chơi” rất đúng.” ThuyVi Le
Về quê, Northern Vietnam. Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
FRIENDSHIP
Tình bạn là mối quan hệ cần một sự xúc tác như mẹ tôi nói không? Khi đã nói đến mối quan hệ của một người dịch như tôi và một tác giả như anh Lê Vĩnh Tài?
“Sự xúc tác” là chemistry giữa hai người rất quý mến nhau, chưa hẳn đã hiểu nhau, sự thu hút như nam châm không hẳn là một sự thể lộ ngoài da, như ánh mắt?
Như lần đầu tiên tôi gặp cậu Nguyễn Quý, cậu đã là cục nam châm của tôi, nhưng với những người khác lại không thấy gì? Tình bạn cần thiết phải chút “chemistry”.
Như tối hôm qua email xong tác phẩm của anh Nguyễn Hưng Quốc, không biết tôi đã dịch đi dịch lại đã bao nhiêu lần vì ngôn ngữ mẹ đẻ của tôi yếu. Suy nghĩ của tôi bay vu vơ với món nhậu hơi thất bại nồng mùi mỡ vịt. Hay nhỉ, tập thơ anh Nguyễn Hưng Quốc viết, giống như là anh đã viết cho tôi vậy. Tôi đã cười một mình. Lạ lùng và hiếm là sự hiểu biết và cảm nhận của tôi với thơ của anh. Tôi xem anh như là bạn của mình từ khi đã đọc xong câu thơ đầu tiên. Cảm xúc của tôi sôi nổi bùng cháy rơi xuống như tro tàn xám cả một bầu trời tối tăm những năm tháng quá cô đơn một mình hơn cliché. Chỉ cần một câu thơ ba hàng thôi ư? Tôi là một người may mắn bất ngờ.
Như buổi chiều đi thăm vợ chồng Vượng và Giang? Bữa ăn đã bất ngờ như bữa ăn cuối cùng. Bao giờ còn được một cơ hội như vậy nữa ư? Những cốc bia vàng óng ánh phun bọt kỷ niệm. Những món ăn Huế nàng Giang làm từ sáng, món bắp xào chàng Vượng đã làm ấm lòng một người xa lạ như tôi. Chàng say như tỉnh thức qua cuộc đối thoại của bốn chị em lần đầu tiên được gặp nhau. Tôi nói quá nhiều mà lại không bao giờ đủ, vì còn quá nhiều để tri âm?
Những giây phút đẹp vì luôn rơi là những giọt lệ chia ly. Dù chưa gặp mà đã ngấm mùi vị chia ly thì nên gặp làm chi vì cuối cùng là ta sẽ phải buồn?
Tình bạn đẹp nhất là bữa tiệc cuối cùng.
Người về chiếc bóng năm canh, Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi. Vầng trăng ai xẻ làm đôi, Nửa in gối chiếc, nửa soi dặm trường.
Nguyễn Du [Truyện Kiều: 1523-1526] _____________________
Mẹ tôi, chị Phương Anh sáu tuổi, tôi bốn tuổi, em Tùng hai tuổi, trong tay mẹ là em Thảo vừa lên một. Gia đình tôi đứng trước căn nhà ở đường Trương Minh Giảng tiễn bố tôi đi sau 30 Tháng Tư.
Waiting for the scent of my husband coming home Etched in the long shadow of the afternoon Lonely departure
The moon, who had taken a hammer to it The crumbling half of dampened clay on my pillow A billow of dust across a horizon without you.
Spring 2024
Làm gỏi vịt cần một con vịt tươi, con vịt hôm nay đông lạnh, nên mỡ vịt bị hôi nhức cả đầu. Tiếc ghê. Nhưng sao giờ. Buông thôi.
Nhưng buông không được là từ “family”.
Hôm nào tôi đi thăm một người bạn, bạn đã hỏi tôi:
– đã có tuổi, tại sao anh ấy không bỏ vợ mình mà làm lại cuộc đời? Không lẽ vì quá tham, muốn cả hai, vợ và người tình?
Tôi không biết. Tôi chỉ biết rằng, sống không dễ. Tôi chỉ biết rằng nếu không có chồng tôi, tôi sẽ không được tồn tại như ngày hôm nay.
Chiếc áo cưới và bộ đồ vét chúng tôi cũng đã phải mướn. Vợ chồng tôi sống với những ngày đeo chiếc đồng hồ Rolex giả ư? Thời gian trôi qua bằng cả chục chiếc xe, nhớ mãi chiếc xe Honda màu đỏ đầu tiên, chưa gì đã gần ba mươi năm lập gia đình. Buồn vui với những ngày tiền xài không hết đến những ngày ngân hàng không thèm cho chúng tôi mượn tiền.
Chồng tôi, người cầm tay tôi trong những ngày tôi bị bỏ rơi. Những ngày thi rớt, những ngày khóc mòn cả thời gian. Luôn bên cạnh tôi qua những cơn điên.
Cơn điên cuồng như thơ ca, quá nhiều những nhà văn, và những nhà thơ. Tôi thì chỉ muốn học tiếng Việt, và đã đạt được hơn mong muốn của mình.
Hãnh diện hơn là con của chúng tôi đã là những người lớn biết yêu, đã dọn ra sống riêng, là những người công dân nộp thuế hàng tuần, là những người có ích lợi cho xã hội.
Nhà tôi, my home, bây giờ hết cuộc đời này là chồng.
Học tiếng Việt vui, thực tế thì học cái gì mình thích là một trò chơi hơn là học.
Nhục nhã là khi bố mẹ mình nhắc hoài chuyện mình đứng hạng thứ ba trong lớp học tiếng Việt năm nào đó. Già đầu nhất trong lớp, béo béo nữa, chắc cũng nhất lớp.
Hạng ba tôi khoe ở đây là đếm từ hạng bét trở lên. Thứ ba dở nhất lớp.
Mỗi lần bố mẹ tôi nhắc thì tôi thường chỉ cười – hạng bét thì sẽ hay hơn nhỉ?
Nên tôi đã ngưng học. Đã là 35 năm.
45 tuổi học lại tiếng mẹ đẻ qua thơ ca đã thành một trò chơi quá tuyệt vời. Hẳn là một trò chơi tôi chưa từng chán.
Chưa gì đã 8 năm.
Vui.
Trump = bạn của Putin
Trump = bạn của Un
Trump = bạn của những nhà độc tài
Tín đồ của Trump = người Việt tỵ nạn bỏ nước ra đi vì một chế độ độc tài
Bỏ phiếu cho Trump = bỏ phiếu cho một chế độ độc tài
Cộng trừ nhân chia này đơn giản không đúng sao?
Công việc từ thiện = là chính người cho đi là người được nhận hưởng nhiều nhất.
Vì vậy công ty nào thành công đều có một chi nhánh từ thiện.
Công việc câu “like” trên mạng xã hội, cũng vui thôi, làm một canh youtube thành công không dễ, chuyện cầu mong sự thương hại của nhân loại như tình dục là một cách “câu” nhanh nhất. Đơn giản là tâm lý. Tôi thấy quá bình thường. Chuyện này có nhiều người đã làm, không nhiều thì ít. Các bạn càng lớn tiếng thì họ càng được thêm view thêm tiền, càng vào “bẫy” của họ.
Nhưng tôi hiểu, trong những hoàn cảnh lũ lụt bạn không làm gì được bạn thấy mình quá bất lực. Nên hành động của bạn nhiều lúc hơi thừa. Okay mà.
Bình tĩnh. Thu thế giới của bạn nhỏ lại một chút, con bạn okay chứ, ba má bạn thì sao, anh em bạn ổn chứ? Còn dư bao nhiêu thì bạn có thể giúp được thì giúp.
Dư là dư không chỉ về vật chất không, vì tinh thần như sự hy vọng mỏng manh còn quý hơn là miếng bánh trung thu bị mốc trong bao ni lông.
Bình tĩnh, đừng quên người nam, bắc và trung điều là những người Việt Nam.
Nhiều lúc một lời hỏi thăm – bạn ổn chứ? = R U OK? đã là đủ.
Trump = Rhetoric = Tu Từ Học à?
Trump = Cars salesman Dangerous man I almost bought his car.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Mấy bữa nay tôi rất rảnh, ngày nào cũng pha một ly trà đá Long Island uống = 5 shot rượu mạnh pha với Red Bull. Uống một mình. Vui thôi chứ không say lắm, mà cũng chẳng thấy cô đơn buồn bã đủ để mà viết ra những nỗi niềm.
Sửa lại những bài thơ, từ ngữ chưa quen, bây giờ đã từ từ quen dần. Kiểu khoai nhừ như bạn tôi hay nhắc.
Tôi nghĩ đến cô con gái của tôi tuần này đã bước vào hành trình mới, công việc mới. Nhớ đến câu nói của con gái tôi nói trong những năm mới lớn, mới biết yêu:
– mama, you shouldn’t idolise anyone. You shouldn’t put anyone on a pedestal.
Thần tượng thì tôi không có, nhưng tôi có những người bạn tôi rất quý mến dù chưa bao giờ được gặp họ ngoài đời. Không cần nói nhiều đã hiểu, ngoài giới tính ngoài tuổi tác. Hiếm có.
Có lẽ chúng ta cần phải định nghĩa lại ý nghĩa của tình bạn chăng?
Tại sao một người nông dân không có thể là một người trí thức chứ?
Bà ngoại tôi đã là một người nông dân, vì nạn đói vì di tản từ bắc vào nam, bằng trí tuệ của bà đã nuôi năm đứa con của bà thành người, những người đã có vị trí và giá trị trong xã hội.
Thiếu gì người đọc sách mà không hiểu ý nghĩa của hai từ “suy nghĩ”.
—
Ừ, bực.
Về Quê với Ao tù, Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương
Tuổi thơ theo như những người đã trưởng thành thì tôi là một đứa trẻ hay tò mò, cấp hai tôi đã chọn học toàn những môn học không cần thiết cho hành trình đủ điểm vào đại học.
Thân phận của một người tỵ nạn chỉ nhiêu đó. Bạn không vào được ngành y khoa, thì nha khoa, y sĩ nhãn khoa rồi mới đến dược.
Cấp hai làm gì hiểu nổi anh Shakespeare muốn nói gì, nhưng vẫn phải học. Hai môn mình được chọn thì tôi đã chọn học nhạc và môn thứ hai là gia công kim loại/nghề mộc. Tôi mê hai môn đã được chọn như nhau. Nhưng để sống sót tôi đã phải bỏ những đam mê của tuổi thơ nhường cho những môn khoa học.
Hôm nay tôi hơi buồn cười là nhờ những môn học “vất đi” ấy tôi mới có đủ kiến thức để dịch thơ chăng.
Sáng nay tôi lục tủ moi ra những món quà quý báu đã được tôi ẩn giấu trong bóng tối ở đáy ngăn quần áo trong góc walk in cupboard của tôi.
Đi học mình học dốt vậy mà cũng nhận được vài cái huy chương, món quà sinh nhật bạn Trần Quốc Phú tặng mình lúc mình nghĩ mình đã là người lớn, và cuốn Kamasutra chị hai tặng trước khi tôi bước qua cầu gió bay(hết quần áo?).
Sống thực dụng thì ít nhất mua cuốn này về để mà đọc, không đọc thì ít nhất xem minh họa, trang nào cũng có, để còn biết bộ phận nào hợp với nhau cho công việc giao hoan giao hợp. Yêu cũng cần sự nghiên cứu khoa học. Vì thực tế nếu bạn chỉ biết nằm đó giang chân ra hoài thì cũng hơi chán.
Tôi nhớ những đêm trùm mền đọc lén những cuốn tiểu thuyết. Từ cuốn To Kill a Mocking Bird đến The Hobbit. Những cuộc phiêu lưu của cuộc đời tôi nằm đa phần là trong những cuốn tiểu thuyết.
Sống thiếu ngôn ngữ tôi không biết tôi sẽ sống như sao.
Tôi là một người may mắn, sống đã là một người con, người chị và em, người vợ, người mẹ, dược sĩ, những người không có sách, không cách nào có thể tồn tại. Vì sách mà tôi có thể sống thực sự hàng ngày từng giây từng phút.
Không có sách làm gì bạn có thể gọi tôi là dịch giả? Hạnh phúc của tôi cuối đời này là một sự khám phá quý nhất đó là ngôn ngữ của mẹ.
Sáng nào trên con đường ra tiệm thuốc của chúng tôi đều là một cơ hội để hai vợ chồng tôi tâm sự. Nhờ vậy mà chúng tôi vẫn còn sống sót chăng?
– Em nhạy cảm quá, ai nói em sai là em nổ đùng cả lên.
– Những cơn giận dữ ấy đa phần là em đã dành cho em vì sự thiếu hiểu biết của em, chứ sức đâu mà em có thể dành những cảm xúc đó cho thiên hạ.
Những cơn thịnh nộ, những bài học đau thương đã mang lại cho tôi những niềm vui bất ngờ, những lần đầu tiên bất ngờ.
Những cơn thịnh nộ tôi đã dành cho những người tôi yêu, tôi thương. Lưỡi của tôi bén hơn dao lam. Giọng của tôi gầm như sấm sét. Tình yêu vô đáy của tôi đã làm tổn thương họ…
Anh yêu,
Khi anh nhắc đến em trong thơ của anh, “em” của anh là những em, là một con số không nhất định đúng không?
Sự yên bình lang thang như mây trôi. Thích nhất là khi ba tôi đã nhận lời viết lời giới thiệu cho chúng tôi.
Tôi cần phải biên tập lại ít nhất một chục lần nữa. Nhưng đây là bản thảo đầu tiên tôi in ra để tặng ba má tôi.
Dịch hay chuyển ngữ cần một sự nghiên cứu khoa học. Ngôn ngữ như cơ bắp nhịp thở trong huyết quản của chúng ta, cần thiết là sự chú ý tập trung cặn kẽ.
Mênh mông ngôn ngữ của mẹ và ngôn ngữ đất nước đã nuôi dưỡng tôi thành người. Tôi như là một nhà nghiên cứu từ ngữ và văn hóa.
Ngộ nhất là tôi tự nhiên đã rơi vào thế giới này.
Ảnh tôi về quê gặp chiếc ao tù.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Kỳ này lang thang hơi lâu. Tôi nhớ cái giường của tôi. Chiều cuối cùng ở đất mẹ, tôi lang thang tiếp, kiếm nơi để cắt gọn gàng lại mái tóc bù xù của mình.
Trời nắng rải rác vài cọng mây, vài bước thì mặt tôi đã đỏ như đã uống hết hai chai bia Tiger. Cặp mắt tôi đọc được hai từ “cắt tóc” tôi mừng quá, tôi leo liền mười bước cầu thang đá cẩm thạch đen hơi quá dốc.
Nhìn vào tiệm rõ ràng hơn thì tôi thấy là một nơi làm việc dịch vụ du lịch nhiều hơn là cắt tóc. Những việc phục vụ của họ là gội đầu và đấm bóp v..v.. tôi nghĩ có lẽ cho các anh. Các nàng phục vụ trẻ và xinh cỡ tuổi con gái của tôi, mặc như nhau những váy đầm màu xanh lá mạ lộ ra những cặp đùi chưa gặp nắng, và những cổ áo của các em rất mát. Anh thợ cắt tóc nhìn lẻ loi một mình, với đồng phục tương tựa như tôi.
Anh thợ cắt tóc trọc đầu đam mê nghề của mình, nên đã chưa bỏ nghề như nhóm bạn trong lớp mình, như sự đam mê dịch thuật của tôi chăng?
Vui là lần đầu tiên tôi được đi lạc vào một nơi tôi chỉ nghe đến và nghĩ mình cũng sẽ không bao giờ bước vào.
Tuyệt vời là anh thợ cắt tóc cho tôi một mái tóc rất đẹp. Không cần sấy khô, khi khô thì đã biến thành những làn sóng của biển. Anh như là một nghệ sĩ và tôi đã thành một tác phẩm nghệ thuật của anh.
ảnh của Nguyễn Thị Phương Trâm
Cảm giác nhốt mình trong một cái gác để dịch thật là thú vị. Sáng sớm tôi mò ra ngoài kiếm tô mì rồi bò qua tiệm cà phê xin WiFi ngồi gõ chữ như mình đang bị thôi miên.
Kỳ này tôi tự tin hơn, vắng nhà lâu hơn, ngồi giữa đám đông dài hơn. Các cháu làm ở tiệm đổi hết ba ca thì tôi mò đường đi kiếm ăn. Chủ tiệm cùng anh gác ngõ quen mặt tôi không còn một chút ngượng trên môi dành cho tôi những nụ cười sáng vời vợi bất ngờ. Hôm cuối cùng tôi đã bắt tay chào anh tạm biệt.
Tình người hay nhất khi chỉ thoáng quen thoáng biết chưa thiết phải hiểu nhau. Cảm giác nhẹ nhàng ngược lại so với những cảm xúc của tôi trong ghế máy bay từ Sydney qua Singapore ngủ ở phi trường qua đêm để sáng hôm sau bay về Sài Gòn.
Nước mắt trào ra lúc nào tôi cũng không biết, vai tôi run lên một giai điệu nặng nề. Những tiếp viên hàng không, họ không nói gì. Họ để tôi hiển nhiên bình tĩnh khóc. Bình tĩnh trút bỏ.
Những cảm xúc ấy tôi thường đem chúng chôn chúng vào những câu thơ. Vì sự trầm cảm tôi mới có thể dịch thơ. Như vì thơ tôi đã thoát được sự trầm cảm.
Nếu tôi là một siêu nhân, thì tài của tôi là trầm cảm.
Bạc đầu vậy chứ, sáng sớm đã có người trả tiền cà phê cho thi dược sĩ nha.
Ừm, gì mà đợi mãi 53 tuổi mới được người lạ không biết mình là ai trả tiền nước cho mình. Lần đầu tiên trên cuộc đời nha.
Ice Americano lang thang trên đất mẹ, ảnh của Nguyễn Thị Phương Trâm
Một thành phố mà không có ai có tóc bạc thì tôi thấy làm lạ lắm luôn.
– Cô ơi cô, cô bảy mươi mà da cô đẹp lắm luôn, đẹp hơn con á..
Ba cô con gái và một cậu thanh niên thay phiên nhau thốt lên sự tuyệt vời ấy.
Cảm giác đi tới đâu người ta cũng mời tôi mua kem để xóa bớt những lớp thời gian của tôi làm tôi rất buồn cười.
Tôi thường mua kem để làm mát da, cho da bớt khô, da khô rất khó chịu, đơn giản là vậy. Nhưng ai dạy được ai? Như ai sẽ hiểu được ai?
Những cô gái xinh đẹp bán hàng không hiểu khách hàng thì làm sao bán nổi. Tôi muốn mua nhưng các bạn đã đẩy tôi vào một vị trí không mua được.
Sống thực theo thời gian không dễ theo nhận xét của tôi trong những ngày lang thang ở nước mẹ…
Lần đầu tiên uống bia Austria. Việt Nam ta nói đến văn hóa bia thì tôi thấy 100% đi trước Úc.
Vui á.
Tôi đọc Truyện Kiều cảm giác giống như tôi đang đọc cuốn từ điển có nhịp điệu có vần. Đọc một khúc, tra từ điển hết hai phần ba trang.
Nhưng không bỏ xuống được, nhiều khúc nghe quen quen lại làm tôi thắc mắc muốn biết thêm. Tôi lại đọc thêm.
Một phần là vì nhịp điệu của lục bát chăng?
Ôi tôi thấy mình mù chữ quá luôn.
Cà phê muối lang thang trên đất mẹ, ảnh của Nguyễn Thị Phương Trâm
Máu nghiện như máu trầm cảm sinh ra đã là bản chất của mình. Tại sao lại phải xem nó là một sự xấu.
Khi đã xấu thì sẽ rất nguy hiểm. Bạn sẽ ráng giấu nó đi vì bạn thật là xấu hổ. Xấu hổ thì làm sao làm chủ được bản thân của mình?
Tôi không có máu nghiện, nhưng tôi có máu trầm cảm, có lẽ vì vậy cặp mắt của tôi mãi mãi u sầu. Không thay đổi được. U sầu thành một vẻ đẹp riêng bổ sung cho cuộc sống hàng ngày của tôi.
Tôi sinh ra đã có thơ trong huyết quản của tôi. Sự trầm cảm nó dễ thương lắm, nó là người bạn đồng hành của tôi, tôi thương nó lắm. Khi nó khóc, tôi để cho nó khóc.
– Bạn khóc đi, tôi đây, tôi sẽ luôn luôn ngồi đây bên cạnh bạn.
Có ai có một người bạn tri kỷ và đáng yêu như tôi không?
Uống rượu làm tình như đọc thơ, hay là uống rượu đọc thơ như làm tình. Chưa uống mà đã say.
Cuộc sống mệt như làm tình, hay làm tình mệt như cuộc sống. Cần gì phải đợi đến cuối cuộc đời để sống lại, khi mình có thể sống lại mỗi ban mai.
Tôi là ai, hay ai là tôi. Tôi chỉ biết rõ hơn ban ngày là khi tôi nhìn mẹ tôi khóc, tôi biết mẹ sẽ hy sinh tất cả cho tôi. Tôi biết tôi là con của mẹ.
Nước mắt chảy xuôi, như cha đã phải bỏ nước ra đi để chị em tôi có một tương lai.
Mấy hôm nay tôi bận rộn với miếng ăn, thời gian khi có thì tôi ráng sửa lại những tác phẩm tôi đã dịch. Cảm giác này giống như tôi đang làm bài học các giáo viên giao y như trong những ngày ngồi dưới mái trường.
Không khác những ngày thơ ấu, tôi tự nuôi nấng sự an ủi trấn an cho riêng mình, vì mình là nhà phê bình ray rứt nhất đối với những đứa con tinh thần của mình.
Nhưng mỗi lúc sống quá cô đơn trong não, trong nội tâm, thành lú là một chuyện quá bình thường. Tôi hay vu vơ hỏi gió, hỏi mây. Các chàng luôn luôn bền lòng đáp ứng những thắc mắc của tôi.
Cảm giác, rất lạ, giống như có ai đó quàng vai mình và nói nhỏ vào tai:
– Bạn đừng lo, tôi hiểu.
Nè, các tình yêu. Công thức trẻ mãi là gì biết không?
Dễ nha.
Ai hỏi mình bao nhiêu tuổi thì bạn hãy cộng thêm 10 tuổi nữa, thì họ sẽ khen mình trẻ thôi. Không đúng sao?
Cả cuộc đời bạn được khen trẻ, bạn sẽ trẻ mãi, mà còn được cơ hội lên đầu người ta ngồi.
Nếu bạn nghĩ ấy là một sự che giấu sự thật, vậy thì tôi nhuộm tóc bạc có khác gì đâu?
Đúng không?
Ahhhh.. .mệt quá
Tôi thốt ra với anh đồng nghiệp tuổi con mèo:
– Work is my life / Cày là cuộc đời của tôi .
Anh ta đáp:
– Living is hard work
Dịch ra thế nào để thành thơ?
Đàn ông thế hệ của tôi vẫn dại, năm 2024 rồi mà họ vẫn còn nghĩ đàn bà đẹp thì phải đẹp tự nhiên, lấy vợ thì vợ của mình phải trinh tiết nhất.
– em không như những cô gái khác, em không phấn son, em đẹp thật là tự nhiên..
Úi trời, các anh hay ngồi ở những quán cà phê hay quầy rượu đúng không? Nếu không thì ra công viên một hôm và nhìn cho kỹ ạ.
Những nàng bị khen như trên có thật sự tự nhiên hay không?
Em ấy có xăm lông mày không? Còn môi thì sao, có xăm luôn không? Chưa tính mí mắt, xăm còn đau hơn là sinh nở, tôi biết, mắt tôi nhìn đẹp tự nhiên đúng không? Chị em chúng tôi xăm mình, xăm luôn cả cửa mình để cho các anh được những cảm xúc hồng hào như những ngày các anh trút bỏ sự sung sướng của các anh ngày xưa. Chị em chúng tôi phải khâu lại cả màng trinh để giữ gìn hạnh phúc gia đình ư?
Tóc nhuộm đen thật là tự nhiên đúng không? Còn lông mi, thật hay giả? Xem kỹ lại đi.
Chưa nói đến chuyện cắt da cắt thịt bẻ xương.
Làm đẹp là quyền lợi của ai và cho ai?
Tôi chỉ xin các anh suy nghĩ trước khi các anh mở miệng ra khen kiểu ấy, xem như ấy là quyền lợi của các anh như:
– em không như những cô gái khác, em không phấn son, em đẹp thật là tự nhiên..
Vợ các anh cũng nghĩ như các anh thì tôi xin chịu thua.
Tôi luôn luôn phục những thầy cô của tôi, dạy học tôi biết chắc là không phải vì lương mà vì sự thành công của học trò của mình.
Nhiều hôm nói chuyện với cậu bé tuổi ngựa, tôi nói chuyện nhưng lại không nghe được những lời đáp ứng. Tôi hiểu vì một phần sóng mạng có thể rất yếu, hay vì sự tập trung của một đứa trẻ, nhưng tôi lo hơn là những cuộc đối thoại của tôi và cậu bé đã không đạt được sự thành quả.
Trong những giây phút lo âu không nghe sự đáp ứng, tôi hay hỏi cậu bé:
– What are you doing?
Tôi đã không mong lời đáp ứng, nhưng tối hôm qua cậu bé trả lời thật là bất ngờ :
– I am đang nói chuyện với Mrs. Tran.
Cậu bé trả lời nửa Anh nửa Việt. Phản ứng tự nhiên của một đứa trẻ như tôi năm nào mới đạp chân xuống phi trường Sydney, Úc Châu.
Ba tác phẩm đọc nhiều nhất từ lúc tôi bắt đầu chơi blog.
Tác phẩm thứ hai phần lớn là vì tôi hay chia sẻ lại hàng ngày qua những khúc hư cấu tập đánh vần.
Tác phẩm thứ ba được đọc nhiều vì tôi đã gửi nó vào một cuộc thi nhưng không đạt được giải nào.
Nghĩ lại thôi cũng thấy vui làm sao á. Là có người đọc thơ của mình.
Kể lại cho ba má tôi nghe chắc ba má tôi cười chết luôn.
Má tôi sẽ nói:
– bà con biết làm thơ à?
Unfriend hay block không phải là một vấn đề, có gì đâu, tôi làm hoài.
Mỗi khi bạn Lê Vĩnh Tài làm tôi bực, tôi unfriend.. hôm sau tôi hết giận, tôi lại năn nỉ xin làm bạn lại, no problem, như đã không có gì. Là bạn mà, lâu lâu cũng cãi lộn, không lẽ cái gì cũng đồng ý thì, tôi đem bạn tôi lên bàn thờ, để thờ vậy.
Nói đến tôn giáo hay chính trị, cần thiết là những câu hỏi. Chúng ta là con người, mỗi người với một bộ óc riêng.
Còn block thì tôi chỉ block ai message hỏi lặt vặt, mê tôi quá nên cứ hay lải nhải. Còn ai gửi ảnh trần truồng dương vật gì đó thì tôi sẽ để dành lưu lại forward cho mọi người được thưởng thức cho vui.
Facebook friend là gì chứ? Những người tôi tâm đắc thì tôi đã xin email hay số điện thoại của họ.
Cuộc đời quá ngắn ngủi, con của tôi như chồng tôi, như ba má tôi, không có ai chú ý đến những vấn đề của “Facebook”, còn tôi xem nó chỉ là một công cụ như WordPress để học tiếng Việt.
Đừng suy nghĩ quá nhiều làm chi cho mệt.
Okay, những tình yêu?
Nguyễn Thị Phương Trâm
Cách tôi học tiếng việt đã thành dịch thơ dịch cảm xúc, kết quả là ngôn ngữ mẹ đẻ của tôi càng ngày càng giàu hơn. Dù tôi vẫn nghĩ chưa đủ để in ra giấy. In ra rồi, sửa không được.
Blog của tôi cuối cùng là một cuốn sách tập vỡ lòng thật là thú vị.
Tuyệt vời hơn nữa là hiểu biết của tôi về những tôn giáo khác như chính trị thế giới càng ngày càng rộng hơn.
Tầm mắt của tôi xa hơn. Bây giờ tôi hiểu bạn nhiều hơn là ngày tôi đã bắt đầu tìm hiểu về bạn.
Hôm kia tôi ngồi self-audit, ôn lại cuộc đời mình.
Tôi đã tò mò ngồi lục xem những kết quả thống kê của mình trên blog. Vui nhất là khi thấy tác phẩm Thơ Ba Dòng của anh Nguyễn Hưng Quốc là tác phẩm nhiều người đọc nhất từ năm tôi bắt đầu dịch thơ của anh.
Tôi biết là trong nước và hải ngoại khắp thế giới, độc giả từ layman đến elitist điều mong được đọc những tác phẩm của anh. Tôi rất vui là họ có thể đọc thơ của anh trên blog một cách dễ dàng, ở đâu có smartphone có internet có WiFi là đọc được.
Khi đã chia sẻ với anh thì anh đã chia sẻ với tôi một tin rất vui. Trong những giáo viên trong lớp tuyển dạy tiếng Việt của anh ở tiểu bang Victoria, có một cô đã thốt lên – thơ của thầy hay quá thầy ơi! Cô đã cho những học sinh lớp 11 dịch thơ ba dòng của anh ra tiếng Anh rồi sau đó đem bản dịch tôi ra so sánh.
Tôi mừng quá khoe liền với chồng đang phụ mình bán thuốc. Anh ta nói:
– Em không sợ họ chê bản dịch của em à? Cười em thì sao?
– Ôi, em thấy vậy thì càng vui. Là bài thơ như bài dịch đã đạt được hơn kết quả của nó. Những cuộc đối thoại ngoài bài thơ vượt ngôn ngữ..
Thật ra, tôi rất quý những người tên Tuấn. Tôi sợ, là sợ những fan mê cuồng của những người tên Tuấn
Nguyễn Thị Phương Trâm
Khi đã bắt đầu bước vào tuổi hồi xuân của mình, tôi thấy tôi đã hay hứa và cũng hẹn nhiều nhưng tôi không cần đến sự nhất quyết phải làm gì cho ai hay phải làm sao để hoàn thành công việc của mình với họ.
Vơi nhiều là những kỷ niệm đầu tiên như những nụ hôn đầu tiên. Với những nụ hôn sau đó, bạn chỉ là một diễn viên trong cuộc đời mình. Bạn có thể ví trong mỗi khoảnh khắc bạn đã mang một mặt nạ riêng biệt cho nó chăng?
Nhiều khi tôi nghĩ mình đã nghiện sự thất vọng sự cô đơn của mình. Nhưng không hẳn là vậy. Vì mỗi tối tôi vẫn ôm chồng tôi khi ngủ. Nâng cằm của chàng lên khi chàng ngáy quá to giống như đang trút bỏ hơi thở cuối cùng của mình.
Sự thất vọng tôi thường dành riêng cho mình. Sự thất hứa của ai đó tôi luôn nghĩ là quyền lợi của mỗi người.
Tôi đã lưu trữ nâng niu những lời hứa của tôi với những người thân trong gia đình mình. Tôi thấy mình đã hoàn thành nhiệm vụ của mình dù tôi luôn luôn nghĩ không bao giờ đủ.
Sự thất hứa không hẳn là một sự tuyệt vọng phản bội. Vì cuộc đời tôi thấy có hứa gì đâu.
Dịch thơ không phải là nghề của tôi, tôi chỉ muốn tập đánh vần lại ngôn ngữ của mẹ tôi, nhưng tôi đã bị lạc hướng vì những sự ồn ào bên ngoài thế giời nhỏ bé của mình.
Tôi không mong, không muốn làm một cái cầu giữa hai ngôn ngữ để người ta đạp lên hay bước qua từ thế giới này đến thế giới khác.
Facebook trước hết chỉ là một công cụ để tôi học. Tôi đã quá tham khi tôi nghĩ mình có thể áp dụng nó như một lớp học, một hội trường ngôn ngữ.
Hiểu, sự u ám lạnh lẽo luôn đứng bên cạnh những ánh sáng ấm áp. Sự tuyệt vọng không phải là ngôn ngữ của tôi.
Tôi ngồi một mình, sau cuộc đối thoại với cậu bé 10 tuổi học tiếng Anh… Niềm vui ngập tràn trào ra cốc Cognac trong tay, trên môi, trong cổ họng tôi, làm tôi thật ấm lòng. Tôi nhớ lại mục đích của mình.
Tôi thật là may mắn, vì tôi đã được kết nối với những thầy cô trên diễn đàn này, gọi là Facebook.
Mà cũng vì Facebook mà tôi được hãnh diện dạy một cậu học trò 10 tuổi thông minh khôn ngoan chịu trách nhiệm biết ơn không thiếu suy nghĩ như cậu ta.
Cuộc đời tôi giữa mùa thu tự nhiên được vui, được hạnh phúc như ý thơ.
photo: Trần Băng Khuê, writer and editor of SÔNG HƯƠNG LITERARY JOURNAL in Huế, Việt Nam.
Đừng in thơ nữa, để dành tiền đi uống bia sướng hơn! Save the trees! Bảo vệ rừng!
Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi thấy mệt ghê, các bạn không hiểu tiếng anh, thì đừng nên dịch thơ. Các bạn biết tiếng anh nhưng không cảm nhận được cảm xúc của một bài thơ thì cũng đừng nên dịch thơ.
Tôi lâu lâu đọc ngang qua những bài dịch tình cờ thôi mà tôi không cách nào xóa nổi sự tệ hại tác phẩm mắc dịch của các bạn để lại trong đầu của tôi.
Cuối cùng các bạn đã lừa các nhà thơ kém ngoại ngữ để kiếm tiền mua danh?
Mệt ghê á, tôi học 8 năm mà tôi vẫn còn phải tập đánh vần mà tôi đã đánh giá những tác phẩm của các bạn đã “chuyển ngữ” trong nước quá tệ.
Nhưng các bạn lừa các nhà thơ nhà văn để sống sót làm tí tiền uống bia thì okie, tôi hiểu. Tôi cũng mê bia mà.
Chúc các bạn dịch giả trong nước mọi sự thành công nhé.
Mệt.
Tôi không đủ tự tin để dịch tiếng Anh ra tiếng Việt, dù tôi đã làm, dù sự việc ấy đã là một cách để học tập của mình. Tôi làm gì dám nghĩ đến việc in thơ tiếng Việt.
Khi tôi blog những tác phẩm tiếng Anh, những bạn giỏi tiếng Anh, hay những người với trình độ như tôi còn hay lo về những vấn đề như ngữ pháp chính tả. 8 năm mỗi ngày một bài tập. Tiếng Anh lẫn tiếng Việt của tôi càng ngày càng khá hơn.
Nên ngày hôm nay tôi mới có thể nêu lên vấn đề thơ tiếng mẹ đẻ của tôi đã được dịch ra tiếng Anh một cách quá tệ. Những người dở tiếng Anh là những người hay phê phán ngôn ngữ của tôi một cách tào lao nhất. Bạn đọc một khúc văn bạn đã không hiểu làm sao bạn có thể hiểu thơ.
Thơ đập theo nhịp của trái tim, nó ngồi lên, nó đứng dậy, nó tập đi rồi nó mới biết nói. Các bạn sinh ra chưa biết nói mà muốn cả thế giới hiểu các bạn thì trời ơi, ai hiểu nổi.
Trước khi các bạn muốn viết, các bạn phải tập đánh vần chứ. Đừng nói với tôi là quá trễ. Đừng nói với tôi là im lặng dịch thơ uống rượu đừng quá ác. Tôi không ác thì thế giới sẽ đọc những bài thơ chuyển ngữ in ra sẽ xem ngôn ngữ của mẹ tôi, thơ ca của mẹ tôi như là một trò hề!
Trời ơi, đã có nhiều những bản dịch được in ra sách nữa mới chết, họ không thấy ấy là tội ác ư, khác gì đốt rừng phá rừng. Tôi không muốn nói, nhưng tôi buồn muốn khóc. May là ở hải ngoại không có ai có thể mua để đọc, không thì cả một đất nước phải bị buộc tội xấu hổ!
Tôi chưa nói đến những tác phẩm đã dịch được in ra trên những tờ báo du lịch trong nước. Trời ơi tôi vừa đọc vừa xấu hổ tội nghiệp tác giả đã được dịch!
Tôi thật sự xấu hổ.
Bạn ơi tôi đã là một thế hệ nải chuối vất đi, trong trắng da vàng mà còn bị đau đớn xót xa vì ngôn ngữ của mẹ tôi.
Còn bạn là người Việt Nam, bạn không biết xấu hổ ư?
Tôi blog từ những tháng đầu tiên của đại dịch, tôi đã mở cánh cửa sổ ra để đón chào một thế giới đầy thơ vòng quanh thế giới.
Thơ của tôi chia sẻ không khác gì một giọt nước mắt giữa biển khơi.
Tôi chỉ muốn một người đọc được một bài thơ tôi đã dịch thôi thì tôi đã thấy hạnh phúc vô cùng. Cảm giác như trong vô số những giọt nước mắt, họ đã nhận được giọt nước mắt của tôi trong bàn tay của họ. Tinh thần của tôi được nâng lên vì những bàn tay nhỏ bé của họ vòng quanh thế giới..
Thơ của một tác giả như anh Lê Vĩnh Tài thôi mà tôi còn chưa cảm nhận hết được làm sao mà tôi có thể cảm nhận hơn gì mà cả trăm nhà thơ!
Tào lao!
Money = Không phải là một sự thông minh trí tuệ! Để mà bạn in ra những tác phẩm tào lao!
Success = Là khi bạn đã biết đánh vần thành người trước khi bạn làm ra thơ! Chứ không phải in sách tào lao!
Trời ơi, tôi không nguôi nổi cơn thịnh nộ! Tôi đã bạc hết cả đầu, tôi chỉ muốn lo cho con tôi thôi. Nhưng bạn cứ đẩy tôi vào một thế kẹt.
Bạn người dưng!
Nguyễn Thị Phương Trâm
“You refugee” = rác của xã hội
Không được trắng như người Ucraina. Bạn là ai? Thì bạn là người tỵ nạn, bạn là thuyền nhân?
Như rác trôi bồng bềnh giữa đại dương?
Khoe sách mới nha.
Tôi vừa đọc vừa khóc. Tôi cứ nghĩ những tổn thương, đã là quá khứ. Nhưng những ký ức trở về như mới đây, chỉ là ngày hôm qua.
Quê quán của VIET THANH NGUYEN là Buôn Ma Thuột. Quê của bạn tôi. Ở vùng đất đó ai cũng viết hay chăng?
Nhà văn sinh cùng năm với tôi, qua Mỹ trước tôi cỡ nửa thập niên. Anh không đọc tiếng Việt được như tôi, nhưng mất thứ này lại được thứ khác.
Cuộc đời sao biết được.
tiền không mua được tài tài không mua được tôi tôi không mua được tiền ừm, nó cứ vòng vo kết quả là gì, có ai biết không? đơn giản là . . . . . . . . . . . . tôi thích tài . . à quên nhầm nhé là tôi thích tiền
Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi là một người lịch sự không bỏ nổi cái tính cả nể mà sáng sớm đã có người gọi tôi là:
“F..ken slut! Chinese whore, you should go back to your country!”
Sáng sớm mà tôi đã được thưởng thức một kịch bản vui bất ngờ.
Dễ thương.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi là một người may mắn, những người đàn ông thương tôi sống với tính cách nữ quyền, they are feminists.
Họ nâng đỡ tôi khi tôi cần sự giúp đỡ, đơn giản là vậy, không vì tôi là một người đàn bà.
Each word is a flame Each poem is a fire Each genius is a wildfire
thơ của tôi:
Your are within me An explosion of words A wildfire
Dịch ra như thế nào?
Những gì tôi làm thường là một sự cố ý, là một thí nghiệm, trò chơi?
Những bài thơ tháng tư, không phải là cuả tôi. Tôi đã cố ý không ghi tên của tác giả. Việc này, tôi chỉ có thể làm với những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài. Chỉ vì anh là bạn của tôi, và anh cũng đã hiểu thừa tính nghịch nghợm của mình.
Có lần, nhiều hơn là ít, tôi chọc tức anh ta để xem anh ta sẽ làm gì.
Cuộc đời mỗi lúc thật nhàm chán, có anh để chọc tức mà còn được anh viết ra thành thơ thì này là kinh nghiệm đầu tiên trong cuộc đời tôi.
Bốn chị em tôi, bây giờ đã hơn 50 tuổi, không còn nhiều những khám phá đầu tiên nữa, thậm chí, rất hiếm.
Trong những sự đầu tiên, là những cuộc phiêu lưu ở sứ Chư Mang. Đã thành những bài thơ và những khúc hư cấu viết ra qua ngôn ngữ của mẹ.
Những cuộc phiêu lưu đầu tiên thật là dễ thương.
Chuyện Việt Kiều lên voi xuống chó:
Anh ta học y khoa cùng năm với chị tôi, đứng cao cỡ tầm mắt tôi. Khi nhắc đến hình thức bề ngoài, thì tôi là một người hay kỳ thị cao thấp, bố tôi đã không mấy cao, tôi thì lại nhỏ con, tôi chỉ mong gặp được một đối tượng nào đó cao hơn tôi vừa đủ để quàng vai tôi một cách hiển nhiên dễ dàng. Mập hay gầy, xấu hay đẹp, đối với tôi không phải là một vấn đề, người ta được ngắm tôi thôi là đủ rồi, không đúng sao?
Bạn của chị tôi, có thể đã thích tôi chăng, giờ thì hơi khó nói, khó nhớ ra những chuyện vu vơ quá cũ, cuối cùng là những tin đồn hay là một ảo tưởng trong đầu tôi không đáng kể. Ra ngoài đường chắc tôi bây giờ cũng sẽ không nhận ra anh là ai. Tôi chỉ nhớ là anh hay qua nhà tôi mượn sách của chị tôi, hay bộ xương người đem về học trước khi thi.
Anh đã đi vượt biên cùng một đứa em trai nhỏ hơn anh vài ba tuổi. Hai anh em ở trọ trong một cái garage sây bằng mái tôn và fibro sau một căn nhà đi bộ cỡ năm phút là đến nhà tôi. Nhà tôi rất gần trạm xe điện, nên rất tiện. Theo trí nhớ của tôi thì nhà tôi trên con đường anh đi đến trạm. Anh thường phải đón chuyến xe điện lên thành phố rồi chuyển sang chuyến xe buýt mới tới đại học NSW, một chặng đường tốn thời gian mất đi vài tiếng.
Sáng anh thường thức dậy sớm lo cơm nước cho em trai đi học và khi đi học về có sẵn gì để ăn và học bài, rồi sau đó là những chuyến xe đến những mái trường y trong khuôn viên đại học. Từ hội trường anh đi làm hầu chân tay đến khuya mới về nhà, nghỉ ngơ một chút chăng, rồi học tiếp. Giấc ngủ tôi nghĩ, anh đã nhét vào đâu đó.
Anh có một nụ cười thật hiền, không vượt nổi sự xấu hổ nhút nhát để nói chuyện với bốn chị em chúng tôi, nên tôi chỉ nhớ những câu chào nhỏ nhẹ lễ phép của anh khi anh gặp cặp mắt của ba má tôi.
Nụ cười của anh thật ấm áp, ấm như tổ ấm của hai anh em. Những tấm lòng ấm áp trong một mái nhà nóng đốt như lửa giữa những mùa hè và lạnh cóng giữa những mùa đông. Anh vo vén từng xu từng đô la, dư bao nhiêu thì anh gửi hết về nuôi ba mẹ ở Việt Nam.
Một đồng đô la to lớn, bố mẹ anh sống thoải mái, sướng như vua.
– Tháng này sao con gửi ít vậy, sao ba mẹ sống nổi?
Mùa thi, anh phải nhường giờ cho người khác làm. Tiếc lắm những đồng tiền to lớn ấy, nhưng anh không thi rớt được. Có thời gian đâu mà anh có thể dành cho thi rớt.
Anh đã là người duy nhất kiếm ra tiền để nuôi em trai và ba mẹ. Anh là một người Việt Kiều thành công. Còn trên lưng voi.
Depression = cảm giác quen thuộc rơi như nước mắt Grit = không bao giờ bỏ cuộc
Nguyễn Thị Phương Trâm
Sự chấn thương của chiến tranh, bạn nghĩ nó ngưng khi bạn đã nằm xuống. Nhưng nó sẽ bám theo con và cháu của bạn.
Những câu chuyện, dù nhỏ đến bao nhiêu, dù bạn nghĩ nó không phải là một vấn đề xin hãy cứ kể cho các con và các cháu của bạn nghe.
Chúng sẽ hiểu. Chúng sẽ nghe.
Tôi, luôn luôn tin vậy.
Love = cần hơn một người Duy trì = Practice makes perfect hư cấu = the figment of our imagination wanker = chim non mà hay hót ngon
Nguyễn Thị Phương Trâm
Trong gần ba mươi năm lập gia đình, tôi đã đếm được bao nhiêu ngày hạnh phúc. Nhưng có lúc chúng tôi đã ngồi cầm tay nhau và khóc. Anh là nguồn sống của tôi, nhưng tôi lại hay quên. Hôm nay anh đã thêm một tuổi, nên cả một tuần lễ ngày nào cũng tập thể thao. Anh tôi rất sợ già. Từ ngày lấy nhau anh đã sổ tướng một tý, tóc muối tiêu anh nhuộm lại bằng mầu của những ngày đầu. Mặt đẹp trai của anh không khác ngày chúng tôi đã được gặp. Khi anh tôi buồn ví như mặt trăng che khuất mặt Trời. Nhưng lúc anh tôi cười, đôi mắt cũng cười theo. My husband, a man of very few words. When he smiles his eyes lights up. But when he sulks, a mass of grey cloud hovers. In the twenty years, we have laughed and cried. He’s the rock I’ve often taken for granted. Growing old is something he dreads. The last week had been a frenzy of sit ups. Given a little extra padding for cold days, hair peppered a sexy grey, his handsome face had not changed since the day we were married. Happy birthday chồng.
Khánh and Trâm
Garbage = Có tài mà không có đức là thứ vất đi!
nguyễn thị phương trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm
Một thời gian tôi rất mê chụp hình, nhất là những tấm ảnh của bạn bè gia đình và những người liên quan xung quanh họ.
Tôi đã nghỉ trò chơi ấy hơn cả chục năm nhưng kinh nghiệm của những năm tháng đó đã giúp tôi hiểu tôi như tâm lý của những người khác trong xã hội đã phổ biến trên mạng là những tấp ảnh selfie. Chúng ta có thể đã càng ngày tự ái hơn cùng một lúc không còn tin ai sẽ chụp chúng ta y như ý mong muốn của mình.
Kiệm lời = keeping your f..ken mouth shut, before you decide to ruin a soulful dream!
nguyễn thị phương trâm
Nè các tình yêu, anh văn của tôi là Úc chứ không phải là Mỹ nhé. Khác nhiều.
Ví dụ như: người Úc hay đem bản thân mình ra làm trò hề, còn người Mỹ thì có anh Trump là trò hề.
Khác nhiều nhé.
Mệt.
Cởi “tr”uồng khác với “ch”uồng heo, nhưng thật ra, có khác lắm không?
thơ Nguyễn Thị Phương Trâm
Khổ ghê, tôi nghĩ nhiều người hay nhầm. Không phải vì quá nhiều thơ dở mà vì quá nhiều bài thơ nghe giống nhau.
Thậm chí có rất nhiều bài thơ hay, nhiều lắm luôn, nhiều đến mức đọc thấy ngán vì đề tài của chúng quá quen thuộc.
Như đề tài tình yêu, đọc một hồi thì bạn sẽ nhận ra ý nào giống cụ Nguyễn Du và ý nào là của anh Shakespeare. Cả khi bạn viết về bạn thôi, cách bạn yêu có khác gì cách cô hàng xóm của bạn yêu không? Có thể chỉ khác là cô ta thích ăn cơm, bạn thì thích ăn phở.
Bạn đọc càng nhiều thì ý tưởng của những tác giả bạn nể sẽ thấm vào từng chân tóc của bạn. Cuộc đời của bạn sẽ thành một hành trình đạo văn của những tác giả bạn đã đọc. Khác, thật ra có khác nhiều lắm không?
Đề tài nào cũng đã được in ra mà, nhờ anh Miller mà từ “l..” được phổ biến trong Văn Chương.
Bạn nghĩ bạn khác chỉ vì bạn có thể là đứa con yêu quý nhất của mẹ, bạn là thế giới của mẹ, bạn tuyệt vời nhất trong mắt mẹ.
Nhưng ô kìa, ai cũng có mẹ.
Nên trước khi bạn lên án sự đạo văn, hãy nhìn lại cuộc đời mình xem.
Lúc đó tôi muốn hiểu tôi hơn, nên tôi đã dịch ra tiếng Anh để cầm trắc hơn ý của tác giả. Một phần đã là tại sao LVT lại viết được nhiều như anh ta đã và mãi sáng tác. Nhưng trước hết vẫn là một cách tôi khám phá thêm về mình giữa một vũ trụ đầy thơ.
Thơ như nghệ thuật cần đến sự tinh thần hơn là vật chất.
Đã là thuyền nhân, tôi làm sao quên rằng vật chất bạn có thể đánh mất nó một cách dễ dàng. Tinh thần ngược lại sẽ được lưu lại mãi trong mỗi chúng ta. Là một gia tài to lớn.
Thơ vui mà, như hơi thở vậy, cứ viết đi, dở rồi sẽ hay.
Tôi sẽ đọc.
Cảm giác được mẹ tôi đọc những bài thơ bằng tiếng Anh tôi viết, tôi đã thấy vui, nhưng khi nghe mẹ tôi đọc những khúc văn tôi viết bằng tiếng mẹ đẻ thì tôi thấy lòng mình càng xôn xao hơn, nhưng luôn luôn là một sự hạnh phúc đẹp nhẹ nhàng của cuộc đời tôi.
Thơ ca là một cuộc đối thoại dài đáng yêu với những người thân thương của tôi.
Qua những cuộc đối thoại qua những trang digital, tôi đã và tiếp tục học cách đánh vần lại cuộc đời mình, bằng tiếng Anh lẫn lộn, trộn chung với ngôn ngữ của mẹ.
Mẹ tôi hay hỏi:
– ngữ pháp tiếng Anh con cũng đã không học à?
– mum, con không nhớ, qua Úc học dở dang mọi lớp. Lo học đủ điểm vào đại học. Thành người, có chồng, có con, cần gì đến ngữ pháp mum.
Tôi sai nhiều. Tôi vấp ngã. Tôi bò dậy. Tôi đứng lên lại.
Công khai.
Bạn có phải là người đã hỏi:
– bạn ổn chứ?
Một thời gian dễ thương nhất là chặng đường SONGNGUTAITRAM. Hai con đường đi song song với nhau như đường rày. Sự thực tế không như thế. Mức độ ngôn ngữ của tôi chênh lệch với anh Lê Vĩnh Tài chồng chất lên cao vút như cái file đầy ngập những trường ca anh đã gửi tôi qua messenger trong những ngày đầu. Ngôn ngữ của tôi ôi nghèo nàn thiếu sót. Nên khi nghe những lời khen, tôi hay bật ra cười, vừa xấu hổ vừa thích cùng một lúc. Những cảm xúc này gần như luôn luôn đi song song với nhau; bạn xấu hổ, bạn đầu to.
Hôm nay, blog của tôi với cái tên ba tôi đã đặt cho tôi, là một sự thực tế. Nó dễ thương như những sợi tóc bạc của tôi.
Vâng.
TÔI.
Không có cái TÔI, làm sao tôi dám học đánh vần lại cuộc đời của tôi một cách công khai?
Sự kết lành, bắt đầu từ tháng ba.
—
Tôi, hôm kia, lang thang trên mạng. Tình cờ ngang qua một câu hỏi:
– Người học trò này là người Việt hay là người Úc gốc Việt?
Làm tôi đã tự nhiên ngấn lệ. Sự tổn thương chỉ nhiêu đó.
Vâng, lần đầu tiên, tôi đã thừa nhận rằng dù đã lạc lõng, bị bỏ rơi, bị từ chối nguồn gốc mình, tôi vẫn trước hết là người Việt Nam.
Tôi sẽ theo gương anh Viet Pham và chú Vượng Nguyễn định dạng lại trang BLOG. Bản dịch tôi sẽ đăng song song với tác phẩm gốc tiếng Việt, nếu không thì bản gốc tôi sẽ đăng trên bản dịch.
Tôi sẽ từ từ chữa lành bằng cách di chuyển từng khúc văn, khúc thơ.
Cám ơn sự quý mến của các bạn,
Trâm
Cảm xúc của tôi thay đổi như tuần trăng, mỗi lúc như một cơn mưa. Tôi nhớ lúc đang ngồi dịch con nai thần thánh của anh lê vĩnh tài, tôi nhớ rõ ràng là nó đang đứng giữa một khu rừng khóc nức nở một mình.
Sáng nay đọc lại thì thấy con nai, nó đứng trong một khu rừng dửng dưng ngóc đầu lên, dù rằng nó biết, những con chó sói rình nó ngày đêm trong bụi rậm.
Như hôm kia lang thang trên mạng xã hội, tôi thấy anh viet pham khen ảnh của anh khiem do “you da man” tôi lại nhầm là “đẹp dã man”, vì cảm xúc của tôi khi ngắm những tấm ảnh chụp như tranh của anh do khiem ngay lúc đó là vậy.
You see what you want to see = chất xám trong cái họp xọ của mình nó ghê gớm như vậy.
Nên đôi lúc mình cần một chút kiểm xoát. Đọc lại, nghĩ lại. Vì tôi luôn luôn nghĩ, cái tâm trong mỗi chúng ta đều đáng yêu, đều đẹp, vì khi đã vượt qua những nỗi đau bạc đầu, chúng ta sẽ óng ánh cứng như kim cương và sáng như bình minh.
(Đừng nóng như mặt trời
nóng như mặt trời thì nóng quá)
Tính phơi nắng, nhưng Sydney lại đang mưa.
Chấn thương không phải là một cuộc cạnh tranh.
Chỉ vì bạn không thể nhìn thấy hay chạm vào nó nên nó không có ở đó. Những vết bầm tím do một cú đấm vào mặt, đá vào bụng sẽ biến mất trong một thời gian ngắn, nhưng những vết sẹo tâm lý vô hình thì vẫn luôn còn đó, luôn hiện hữu. Những vết sẹo này sẽ không bao giờ rời bỏ bạn.
Tất cả chúng ta đều có những vết sẹo này, vâng, bạn ạ. Bạn cũng có những vết sẹo này.
Vì vậy, khi bạn nhìn thấy ai đó khóc, ai đó bị tổn thương mà không có bất kỳ sự nguy hiểm nào đe dọa đến tính mạng xung quanh họ. Điều đơn độc bạn cần làm là ngồi xuống bên cạnh họ, cho phép họ, cho phép họ khóc. Hãy để họ khóc cho đến khi họ hết nước mắt, cho đến khi họ không còn gì nữa. Hãy để họ khóc cho đến khi trái tim họ mềm yếu trước tình yêu của bạn, vì từ cử chỉ đơn giản này, bạn đã thừa nhận nỗi đau của họ, vì bạn đã im lặng ngồi đó lắng nghe nỗi sợ hãi của họ và đồng cảm.
Họ không muốn gì hơn từ bạn ngoài sự lắng nghe, dù ấy chỉ là tiếng khóc nức nở.
Sự kết lành, bắt đầu từ tháng ba.
Narcissistic là tự ái đúng không? Nếu bạn hiểu sự tự ái là bạn tự yêu bản thân mình. Vậy thì bạn hết tự ái rồi không phải ư? Bạn nhuộm tóc hay không nhuộm tóc. Bạn khóc hay không khóc. Bạn cắt da thịt của bạn là chuyện của bạn. Miễn là bạn vui. Miễn là chuyện của bạn không ảnh hưởng đến ai.Thật ra. Nếu tôi không sai. Khi bạn vui. Mọi người xung quanh bạn cũng vui. Bạn tự nhiên đã thành người khác. Đây theo hiểu biết của tôi là bài học của Phật, không đúng ư?
🙂
Renewing my driver’s license for another 5 years.
Mặt tôi mắt sáng còn minh mẫn như vậy mà người ta không cho bằng lái xe mười năm nữa, cắt nửa tương lai trên đường của tôi! Hu hu.. Có ai học lái xe không? Tôi dạy.
Giỡn thôi. Cái gì tôi cũng học cho bằng được, nhưng chưa chắc đã thành công, làm thầy không nổi. Nhưng okay, vui là vẫn có thể học tập thêm. Sẽ giỏi hơn. Ai đó học cùng thì còn vui hơn nữa.
Bạn nghĩ xem, tám năm, từ lời hát tôi dịch của cụ Trịnh Công Sơn “Như Cánh Vạc Bay” giờ đã là 8 năm.
Ôi lộn xộn: gi và d, tr và ch, s và x, ra và xuất, nội và ngoại. Bạn cũng có thể là tôi.
Cưng không?
NGUYỄN THỊ PHƯƠNG TRÂM
Văn Học và Nghệ Thuật Vượt Biên Giới
When Stitch was still a kitten
Nè nè các anh cách chị nhầm rồi nha. Cứ nghĩ là tôi hiểu hết những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài . Là tri âm tri kỷ gì đó, không phải đâu nha. Tại những tác phẩm khó hiểu quá làm tôi cuối cùng thành một con người vô cùng tò mò.
Ừ, tò mò, nên tôi cảnh cáo các bạn nha. Bạn giấu gì trong thơ, tôi sẽ moi ra hết cho mà xem.
Ừ, doạ.
Age without the humiliation of a middle age woman = Già đi một cách tự nhiên ngoài sự nhục nhã, ngoài sự nuối tiếc thanh xuân của một người con gái.
Làm một người đàn bà tuyệt vời mà, có gì sai.
Tôi không trách bạn, nếu bạn muốn trẻ mãi.
Nhưng bạn nên, thừa nhận sự chấp nhận của một người đàn bà muốn chết đi một cách tự nhiên như tôi.
Má tôi có bầu với chị tôi lúc 18 tuổi, phải nghỉ học. Đi làm thư ký cho một ông bác sĩ ở nhà thương tư không lâu thì ba tôi đã giữ bà ở nhà, vì bà rất xinh.
Không công ăn việc làm, má tôi nuôi bốn đứa con từ một đến sáu, sau ba tôi đi học tập cải tạo bằng đan những cái rổ. Những ngón tay thon đã rỉ máu. Đã cõng tôi trên lưng hết năm này đến năm khác vào bệnh viện vì tôi hay khó thở.
Má tôi luôn luôn tiếc những ngày đóng áo dài trắng đạp xe đạp đi học, xua đuổi mãi những cái đuôi, những đứa con trai, bây giờ người ta gọi là stalker.
Khi tôi thi điểm quá thấp không đủ vào trường y, sau mấy tuần lễ khóc lóc chui một góc, má tôi là người đàn bà cầm tay tôi, đưa tôi đi đón chuyến xe công cộng đến đại học Sydney ghi tên vào lớp dược. Má tôi đã điền những cái form, đóng tiền, mua những cuốn sách gãy lưng với lương làm chân tay chưa đủ để mua lại chiếc nhẫn cưới vài chỉ.
Tôi thương tiếc những ngày má tôi không được đi học.
Má tôi, sự hy sinh của má tôi, là ánh sáng, là ngôn ngữ của tôi.
Sydney 8 March 2024
Tôi, lang thang trên mạng. Tình cờ ngang qua một câu hỏi:
– Người học trò này là người Việt hay là người Úc gốc Việt?
Ông thầy đã trả lời một cách đơn giản:
– Là người Việt Nam.
Làm tôi đã tự nhiên ngấn lệ. Sự tổn thương chỉ nhiêu đó.
Vâng, lần đầu tiên tôi đã thừa nhận rằng dù đã lạc lõng, bị bỏ rơi, bị từ chối nguồn gốc mình, tôi vẫn là người Việt Nam.
Sydney 02 March 2024
Itaewon, Korea 2019
Biết đau mà vẫn yêu, vậy là ta ngu hay ta can đảm? Sống, khó quá đúng không?
Ý của anh Jeremy Goldberg, thôi đi ngủ, mệt.
28 February 2024
đứa con tinh thần = the birth of an inspiration
nghe đã làm sao á
27 February 2024
Sáng, trời còn tối, tôi đã nhảy ra giường, đi kiếm ba má tôi. Má tôi thì đã thức từ bốn giờ hơn, ba tôi mới dậy đang từ lầu trên xuống. Đầu gối bên trái của ba tôi đã bớt đau nhiều, không cần chống nạng nữa. Tôi qua nhà ba má tôi với mục đích là đem thuốc uống hàng ngày cho hai cụ, nhưng thật ra quan trọng hơn là tôi muốn khoe lời động viên của cụ Tạ Quang Đông, má tôi cười, còn ba tôi nói:
– Con viết có duyên lắm
Cụ lập đi lập lại mấy lần, rồi cụ nhắc đến chuyện Báo Người Việt:
– Tờ báo có uy tín đàng hoàng mà không có một lời cáo lỗi thì cũng không hay. Ba thì biết ngay không phải thơ của con viết, anh Tài có nói gì không?
– Con nói trước vậy thôi cho vui, con cũng hay tính xa, anh Tài okay mà. Con nói với ảnh: bảy năm trời ngày nào cũng dịch thơ của ảnh mà con cũng không bị lây cái hay của ảnh, làm gì viết nổi một bài trường ca.
Má:
– Nói vậy ảnh có thích không?
– Mum, ảnh biết tính con hơi cà chua, ảnh la con là hay vặn lời. La con cũng đúng, nhưng, sự thật vẫn là sự thật, ảnh luôn hiền. Bực lắm ảnh chỉ nói vài câu.
Ba má tôi luôn luôn dễ thương như vậy, rất quý anh Lê Vĩnh Tài, ông thầy có công nhiều nhất về hành trình dạy tiếng Việt cho tôi. Dù tôi là một học trò rất bướng.
Tôi nhắc đến cô bé Như Mai ra sách song ngữ với cả 305 tác giả người Việt. Ba má tôi mỉm cười, vui hơn bình thường. Sự dư âm của ngôn ngữ của hai cụ đã thêm một bước nữa vượt biên giới.
Chúc mừng bạn Như Mai.
Trâm
Chủ Nhật, Sydney 25 February 2024
Tại sao những người đầy sự đam mê, năng lực và sức sống như anh Anthony Bourdain và Robin Williams đã tự sát?
Câu hỏi này tôi đã hỏi con gái tôi.
– Mamma, because living is painful, I don’t blame them. They have the right to end their life.
Một con thú vật trong cơn đau gần chết, cử chỉ nhân từ nhất của bạn là kết thúc cuộc đời nó một cách nhanh nhất. Cắt dứt sự đau đớn.
Quyền lợi cuối cùng của nhân loại, không phải là sự sống chết ư?
Sydney 24 February 2024
Trâm and Shani
Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
Hoàn cảnh ngày hôm nay..
Mấy tờ báo trang web tiếng Việt ở nước ngoài, hiện tại không có finantial support = hỗ trợ tài chính . Biên tập, tôi nghĩ là người Việt không hiểu Anh Văn chăng.. buồn và thương họ cùng một lúc, thương chứ không phải là thương hại, vì vẫn là một cơ hội vui như cơ hội tôi rất thích là được chơi blog. Còn người Việt như tôi ở nước ngoài trình độ tiếng Việt thì lại quá thấp.
Tôi tự trả lời câu hỏi của tôi trước Tết. Cuối cùng thì những trang báo tiếng Việt, không có những người đọc như tôi. Buồn, nhưng chưa hẳn là một sự tuyệt vọng. Người Việt lan tràn khắp thế giới, tuổi trẻ Như Mai mới phát hành thơ song ngữ là một niềm vui đáng ghi nhận, dù con đường vẫn còn dài vời vợi, nhưng không thiếu hy vọng.
22 February 2024
Email của tôi gửi báo Người Việt trước tết, có lẽ AI là biên tập. Họ đăng chỉ bản tiếng Việt. Nhưng gắn tên tôi vào làm tác giả của một bài thơ tôi rất thích của anh Lê Vĩnh Tài.
Thương ba tôi, cả một mùa tết không được khoẻ, lại bị mừng hụt nữa..
Thương.
______
7 February 2024
—
Chào Bạn,
Chị em tôi đã là những người thuyền nhân, là thế hệ đầu tiên lớn lên ở Úc. Thời gian trôi mau và con của chúng tôi đã là những người lớn sống những đời sống riêng. Vì vậy 7 năm qua tôi đã có rất nhiều thời gian ngoài việc bận rộn gia đình để học lại tiếng mẹ đẻ của mình. Như mới đây thành độc giả của Người Việt “to expand my vocabruary”.
Tôi hiểu đây là tờ báo tiếng Việt, nhưng tôi vẫn thắc mắc là không biết Báo Người Việt có những độc giả như tôi không.
Học tiếng việt đã là và vẫn còn là cách tôi đối phó với những ám ảnh của tuổi thơ của chị em chúng tôi. Những ngày sau 1975, vượt biên, những trại tỵ nạn, và đời sống trên miền đất ba tôi đã hứa là tuyệt vời với những chú chuột túi.
Tôi thấy vui là khi tôi bắt đầu học cách đánh vần lại thì tôi không bao giờ nghĩ đến sự bất ngờ là sự quyết định viết những dòng chữ này trong những giây phút này, những giây phút tôi đánh vần từng từ để viết cho bạn. Tôi không biết là bạn sẽ đọc hay không. Nhưng càng viết thì tôi thấy tâm hồn tôi càng nhẹ nhàng hơn. Tôi không cầm được nước mắt.
Tôi xin gửi đến bạn một bài thơ dài tôi mới chuyễn ngữ xong cuối năm vừa rồi.
I hope my words find you well. Thank you for reading.
Nguyễn Thị Phương Trâm.
—
21 February 2024
Bạn ơi, thơ của anh Lê Vĩnh Tài, tôi chuyển ngữ sang tiếng Anh, bạn sửa lại dùm nha, tội cho tôi quá đi. Nếu bạn không đăng tiếng Anh bạn cứ xóa tên tôi, chỉ để tên anh Lê Vính Tài thôi ạ.
Chân thành cảm ơn bạn,
Trâm.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Chải tóc kiểu này, mặc chiếc áo dài nữa, thì nhìn cụ lắm ha.
Đa số các anh là những người nói tôi nên đi nhuộm tóc. Các chị thì ngược lại. Đương nhiên tôi nói ở đây là theo thống kê tôi đã theo dõi hàng ngày từ ngày tôi cắt hết mái tóc và ngưng nhuộm giữa Tháng 12 mới qua đến hiện tại.
Có lẽ các anh sợ chết hơn các chị chăng?
Tới mùng một tết thì tóc tôi đã mọc ra mức độ bạc như vậy.
Thật ra, tôi muốn cạo đầu để bắt đầu lại từ đầu – a reset, nhưng chồng tôi phản đối chỉ nhiêu đó – em cạo đầu thì người ta sẽ hiểu xấu đủ chuyện, nào cancer nào em điên, nên tôi chiều ảnh, tôi đã cắt ngắn gọn lại thôi.
Quyết định này không phải là một quyết định dễ làm mà tôi đã coi thường, nó là mong muốn của tôi từ ngày tôi mới bạc đầu. Tôi nhuộm tóc bạc của tôi vì tôi không muốn nghe người khác phàn nàn, đương nhiên, đôi khi tôi cũng thắc mắc – không biết mái tóc màu đỏ hay xanh vàng gì đó sẽ hợp với mình không, ngoài đó tôi chỉ mơ một mái tóc dài màu ánh trăng.
Bây giờ nghe câu “ai mua trăng…” của chàng Hàn Mặc Tử, tôi thấy ôi gì mà thấm thía…
18 February 2024
Nguyễn Thị Phương Trâm
Chúc mừng con gái và con trai mới của ba má, đã dọn ra riêng trong căn nhà mới 🥂
Their apartment is no. 2 . Today is the second day of the year of the dragon, 11 February 2024. A cool day to celebrate my children’s new home. I am teary and overwhelmed. Hu hu..
Tết 2024, Khánh & Trâm
February 11th, 2024
Happy anniversary to my husband of 29 years. Grey shall be the new age of my marriage. I don’t believe birthdays and marriage are traditionally celebrated in Vietnam.
It is an era of globalization, today, I simply have no words in the vernacular of my mother tongue. But, I do want to mark the moment.
Relationships are hard, all we can do is to strive to be present. Meditate and ponder the moment, and strive to be better people for those all around us. There is nothing more charitable than that.
February 2, 2024 Beauty should not be defined by anyone else but you. — Không lẽ cạo đầu là phải đi tu ư?
Người ta cạo đầu để đi giết người kìa, không đúng sao?
Cuộc đời này đẹp hơn bạn nghĩ, khi bạn nhìn xa hơn cặp mắt của thiên hạ. Trang điểm hay không trang điểm là quyền lợi của bạn, tùy cảm xúc.
Bạn muốn cắt da làm đẹp là quyền lợi của bạn, bạn đau mà, bao nhiêu viên thuốc cũng sẽ không bao giờ chữa nổi nỗi đau ngoài da lẫn trong lòng bạn.
Nếu bạn cần phải làm đẹp lại âm hộ của bạn tại nó không vuông vẫn là quyền lợi của bạn. Bạn thanh hoa sự sung sướng của mình trong tình dục là tốt mà. Nhưng bạn đừng làm việc đau đớn đó vì đối tượng của mình, vì họ không đủ. Dương vật của họ quá nhỏ hay âm hộ của bạn quá rộng vì những đứa con của họ. Không lẽ chỉ có nhiêu đó ư?
Sự to nhỏ, nằm luôn luôn trong cặp mắt của bạn, là quyền lợi của bạn.
Em già đi trước mặt anh Em sẽ là địa ngục của anh
– tại sao chị muốn kết bạn?
– tôi lớn lên ở Úc, em viết thơ hay quá, tôi thì muốn học tiếng việt
– chị ở Úc có nhiều người chị có thể học như Hoàng Ngọc Tuấn
– tôi mới học, tôi không biết…
Cuộc đối thoại đó chưa gì đã gần 7 năm. Cô bé tuổi cỡ cháu của tôi, lớn hơn con tôi một chút. Cô bé là nhà thơ, theo trí nhớ của tôi thì cũng rất xinh, nhưng tôi không nhớ tên, cô là trong hai người, và cũng là người đầu tiên hỏi tôi muốn gì.
Mỗi lần nghĩ lại tôi thấy buồn, nhưng vui hơn là buồn. Cảm giác như không có thật. Một sự bất ngờ, đầu tiên, thật thú vị.
Trên cuộc đời của tôi lúc ấy chưa ai “có học” nói chuyện cộc lốc với tôi như vậy. Làm tôi lúc đó giật cả mình, mừng là con tôi không đứa nào là nhà thơ.
Người thứ hai sau này hỏi tôi với một tư cách khác hẳn, lúc anh ta hỏi tôi, tôi không biết anh ta là nhà báo. Sau này nghĩ lại mới hiểu tại sao ảnh đã hỏi tôi lần lượt gần một chục câu, tại sao tôi thích thơ. Anh ta nói chuyện lịch sự có duyên, viết thơ rất hay.
Nhà thơ khác với nhà báo nhiều nhỉ?
Nguyễn Thị Phương Trâm
NOTE TO SELF
January 28th, 2024
Quán văn: is both a place and a gathering of people who love literature.
A spot: is a point of interest but not necessarily a place to gather.
A circle: is a gathering, but a gathering is not a circle. A circle is both a place and a gathering. Think of King Arthur’s Round Table. It’s a circle of knights, where you are equal at that table not just any party.
In a literary circle, you all have equal love for literature, despite your differences and disagreement all have equal love and rights to literature.
Làng Văn would be a village full of all these little circles / quán văn. These little circles are a refuge/shelter for people to discuss freely their ideas and or love of literature without prejudice.
Poetry is perhaps in this case lost in translation. Difficult to translate. One must try and think beyond the literal sense of the word, think of what it stands for, what it symbolizes beyond the layers of emotions.
Poetry might seem often vague, but poetry is the reason how I managed to learn so much about the world.
Like today for example, translating a poem by Đinh Thị Như Thúy, I found the true meaning of “quán văn” a terminology that had puzzled me for years.
Thank you so much to those lovely people who played word games with me today yeah…
I could be wrong. And it won’t be the first time. And that is the beauty of it.
Cheers to life, love, poetry, and literature.
Trong cả vạn hạt cát, anh đã chọn yêu em. Giọt máu của mẹ.
Chúc mừng con gái của ba má.. Congratulations on buying your first home with your life partner.
January 23, 2024 —
“Mới lớn lên trăng sẽ thẹn thò Thơm như tình ái của ni cô. Gió say lướt mướt trong màu sáng Hoa với tôi đều cảm động sơ.”
Ảnh: Đà Lạt, Việt Nam, February 2015
Tôi nhớ trong những ngày đầu blogging và đã hàng ngày thường xuyên đọc ngôn ngữ của mẹ, tôi không biết phân biệt ai là nhà thơ lớn và ai là những tác giả không có tên ngoài vài nhà thơ tôi thấy mọi người hay trích đoạn. Tôi thích những ngày đầu như vậy. Tôi là một đứa trẻ mò mẫm trên bãi cát tìm kiếm những vỏ sò trôi dạt theo những làn sóng từ đáy biển lên bờ.
Blog của tôi là một kho vỏ sò dễ thương quý báu. Lâu lâu ai đó đi ngang qua đọc, tôi luôn luôn thấy ngạc nhiên, vì giữa cả vạn bãi biển họ đã kiếm được kho vỏ sò của tôi. Tôi hay khoe trên mạng xã hội của mình.
Một nhà thơ / nhà báo đã message hỏi – mấy người đọc đó là ai? (Có tên tuổi gì không?)
Làm tôi vẫn buồn đến ngày hôm nay. Tôi không cần tên khác. Tôi rất thích tên ba tôi đã đặt cho tôi.
Cho tôi xin hỏi lại bạn là ai? Cần gì phải mất thời gian nói chuyện với một con cừu trắng như tôi?
Lòng tốt của nhiều người tôi thấy quá thừa.
Vâng, tôi thù lâu.
Book + beer = down time, cheers!
Photography by Nguyễn thị Phương Trâm
Một ly bia hơi cho bớt khát thôi, nhưng không say, vui hơn là say. Nhưng tôi đang lên cơn chân thành chia sẻ. Tôi muốn hỏi bạn một câu, tôi sẽ hỏi theo hiểu biết của những người hay hỏi tôi chỉ một câu:
– tác giả nào đáng để tôi dịch sang ngôn ngữ của tôi?
Mỗi lần ai hỏi, hay có ý hỏi câu này thì thường, họ không bao giờ cần lời đáp của tôi. Vì trong đầu họ đã biết câu trả lời đúng đối với họ là gì. Nên cuối cùng những lời đáp ứng của tôi đều là vô dụng thừa thãi.
Những người này không chỉ là những người phải sống trong một chế độ chủ nghĩa cộng sản, mà cũng là những người sống ở những nước tự do của những thế hệ từ con tôi đến ông bà của chúng.
Tôi thấy buồn cười, mỗi khi được hỏi câu này. Vinh dự chứ, vì họ dùng từ “đáng” trong câu hỏi của họ.
– đáng dịch – đáng được nhiều người đọc hơn – đáng đăng trên báo – đáng đăng trên báo ở nước ngoài – đáng in – đáng in song ngữ
Nói một hồi thì tôi đã thành nhà vua trên ngai vàng lúc nào không biết. Huống chi công chúa, hoàng hậu. Tôi như là god vậy. “The god of words” nghe cũng hay hay.
Toàn là suy nghĩ của những người dưng chưa một lần thắc mắc hỏi tôi muốn gì. Tôi chia sẻ hàng ngày, tại sao tôi thích “dịch” thì họ là những người không thèm đọc, chỉ vì dương vật của họ cứng hơn của tôi?
Khổ.
Chúc mừng bạn.
Tôi chưa bao giờ đến ngày hôm nay nghĩ đến câu hỏi trên – ai đáng.. ? Đúng là trò hề.
Chữ là trò chơi của tôi như chơi cờ vua cờ tướng đánh bài uống rượu. Vui thì tôi chơi, không vui tôi kiếm chỗ khác để chơi. Đơn giản là vậy.
Trên một Bàn Cờ bạn phải biết và học hỏi thêm về đối tượng của mình. Sự tìm hỏi tò mò luôn luôn thú vị như một cuộc đối thoại với một người mình thích. Lúc đó chỉ có hai ta. Là một mối quan hệ kết nối thân mật rất đặc biệt chỉ có ngay lúc đó. Bạn có thể trở lại, nhưng không bao giờ như lần đầu tiên, nhưng hiểu biết nhiều hơn thì trò chơi đi vào sâu hơn..
Khác gì làm tình, đúng không? Nên không lẽ ai bạn cũng ngủ với được à, ngoài ấy là nghề nghiệp của bạn, tôi không tính.
Nhưng nếu bạn muốn những việc tôi đang làm thành một nghề thì phải có sự trao đổi vật chất, đúng không?
Tôi thấy câu hỏi của bạn quá vô duyên, khi bạn hỏi tôi – ai mới là đáng..?
Nhưng nếu muốn tôi trả lời thì trong thế giới này ai cũng “đáng” để tôi dịch, tôi đọc, tôi nghe. Vì thực sự tôi nghĩ sinh vật nào sinh ra có hơi thở đều đáng được sự tôn trọng của tôi, dù loài người hay thú vật.
Tôi có bao giờ hỏi bạn thích tôi, hay xin bạn yêu tôi bao giờ chưa? Hơn nữa, bạn nghĩ tôi cần lời khen hay ngai vàng của bạn ư? Tôi chỉ có một tham vọng – tôi chỉ tham vọng làm người.
Ước mơ của tôi là ai cũng được một giọng nói, ai cũng được một cơ hội được nói, được kể ra câu chuyện của mình. Và chúng ta đều ngồi ấy và nghe ngoài sự đồng ý.
Ôi thật là khó đúng không?
Không sao.
Tôi còn sống, nên tôi vẫn còn hy vọng.
23rd January 2024, Sydney Australia
Em này single malt, vẫn còn non lắm, mới mười tám à. Nhưng chắc chắn sẽ ngon hơn blue label. Khổ, muốn mở nếm thử, nhưng mai còn phải đi cày.
Ừm khoe, quà tặng. Một sách, hai rượu, tôi đơn giản vậy á.
Nhưng sách tùy sách, rượu tùy rượu. Tôi là con người mà.
Photography by Nguyễn thị Phương Trâm
Photography by Nguyễn thị Phương Trâm
Nỗi sợ hãi lớn nhất của tôi là khi đến lúc tôi phải nằm xuống, cuộc đời tôi chỉ là một chuỗi giai thoại. Tôi thật sự đã sống ư?
– mẹ là ai?
– em là ai, anh đã yêu một người trong giấc mơ ư?
Tôi, cuối cùng như bạn, chỉ là cát bụi.
Tôi bây giờ, không còn nghĩ đến ngày mai.
– Bạn biết tôi yêu bạn chứ?
Không biết các bạn nghĩ sao?
Nhưng từ ngày đầu tiên tôi đã quyết định lưu trữ nguyên vẹn dấu chữ của tên của những tác giả tôi sẽ dịch. Tránh khỏi sự nhầm lẫn giữa những tên như Anh và Ánh, hay Nguyên và Nguyễn.
Thế giới bây giờ là một global village. Tại sao tự nhiên trên mạng bạn bị mất dấu nhỉ. Tiếng việt theo nhà thơ Nguyễn Quý đang đứng hạng 20 thông dụng nhất toàn cầu.
Tôi là ngọn cỏ xanh mùa hè là con cừu trắng mênh mông một mình trong chảo mùa đông.
Trâm.
January
Ừm, thì em là củ khoai tây, học đủ thứ ngôn ngữ để làm anh say.
我愛你
Je t’aime
愛してます
Ich liebe dich
أحبك
Te amo
kuv hlub koj
사랑해요
🥴
Hôm qua tấm ảnh minh họa tôi chia sẻ đã lộ ra nửa núm vú mà không ai nói gì nhỉ? Ai cũng có một cặp mắt mờ như tôi chăng? Hay là nói ra thì sẽ lộ ra là mình đã thấy?
Không sao, tôi crop ra rồi. Tuổi của tôi không biết mắc cỡ là gì.
Làm tôi nghĩ đến kỷ niệm sanh hai đứa con. Không biết các anh có ai dám nằm dạng háng để y tá, bác sĩ, sinh viên đi qua đi lại xem mình như một mẫu vật đang ị ra lẫn phân và sinh vật không nhỉ?
Nghĩ đến chồng tôi trong một hoàn cảnh như vậy, làm tôi cười chết được. Chồng tôi, ra ngoài đường cũng không dám cầm tay tôi.
Em bé 9 tuổi hôm qua nhận được quà:
– ngầu quá, quá ngầu, perfect! – cool, very cool!
– cool?
– cool nghĩa là ngầu đó con
– à, cool, very cool bác.
Mỗi ngày khám phá được một từ mới. Như vậy thì là quá ngầu rồi đúng không?
Một năm 365 từ?
Vừa đủ cho bạn làm một bài thơ?
Quá cool!
Biết đâu cuối năm chú rồng tôi sẽ khám phá được 365 ký tự. Một người học theo cách của họ thì thế giới này thật là hoàn hảo, perfect như cậu bé 9 tuổi của tôi.
Nguyễn Thị Phương Trâm
January 13th, 2024
Tâm đắc của tôi là sự tiến hóa của ngôn ngữ thông dụng từ ngày tôi đã bỏ nước vượt biên giới.
Ngôn ngữ thường lộ ra nguồn gốc của mọi cá nhân dù bạn đã ráng xóa đi nguồn gốc của mình.
Trong những trò chơi tôi thích nhất là đọc những hồi cảm của “top fan” của những người có tiếng nói. Những top fan thường rất tự tin và luôn nghĩ tư tưởng của mình luôn luôn đồng điệu với nhân vật của công chúng.
Mạng xã hội đã tạo ra một cảnh trí mới. Bạn có thể nằm trên giường bạn trong đồ ngủ như thói quen của tôi trước khi đi ngủ, tôi hay nằm dịch một bài thơ. Cửa phòng ngủ của tôi đóng, chồng tôi vẫn còn ở dưới nhà xem K-Drama, con gái tôi đang ở phòng kế bên streaming trò chơi online. Chú mèo con đang ngồi rình trên chiếc ghế cạnh kệ sách ngoài cửa phòng của tôi. Tôi nghe tiếng chìa khóa của con rể tôi sột soạt vừa từ gym về dưới nhà. Tôi như là một nữ hoàng trên ngai vàng trên giường của mình. Ai dám đụng đến tôi phải qua bao nhiêu người và móng vuốt bén nhọn của chú Mèo màu trắng bạc.
Tâm lý con người luôn đơn giản. Nhưng họ quên là họ đã mời cả thế giới vào phòng ngủ để nằm lên trên giường để ngủ chung với họ. Công khai hay không công khai, rồi cũng đến tai của người bạn không ưa. Sự thống kê rõ ràng là vậy, qua screen shot và lời nói. Tin vui không lan tràn nhanh bằng tin đồn bất hạnh. Đây cũng là một trò chơi rất vui của tôi, những social experiments.
Tôi một hôm đi coi bói, tâm hồn tôi lúc đó nặng nề mệt mỏi, tôi đã khóc. Thật ra hôm ấy chỉ là một trải nghiệm mới, là trong những social experiment của tôi. Thầy bói ăn tiền thường chỉ là một người với cặp mắt quan sát rộng và suy nghĩ đa chiều giỏi về những gì liên quan đến tâm lý con người. Biết xem tướng, nhưng đọc tôi sai bét. Nhưng cũng là một nghề công phu mất thời gian, tôi không ngại trả tiền cho một tiếng đồng hồ của họ. Hôm đó tôi cố ý ghé vào thăm một cái loa gần nhà thầy bói, nàng rất xinh, nổi tiếng trong cộng đồng là xinh và rộng lượng, vừa có tài lẫn tiền, rất siêng năng làm ăn, ăn nói luôn luôn lễ phép dễ thương đài các. Nhưng chưa một lần nào tôi thật sự tin lời nói của nàng. Sự tò mò hôm đó của tôi được cơ hội để giải thoát? Kết quả làm tôi vô cùng thất vọng. Vì điều thật sự là tôi không muốn mất thêm một người bạn nào. Tôi không trách họ, nhưng tôi không chơi nữa.
Sự tham vọng làm người tốt, là một điều tốt. Nhưng tốt hơn ai? Bạn cần phải có một sự trách nhiệm nào đó dù ít hay nhiều, không đúng sao? Bạn có biết nhận là mình là người đã sai bao giờ chưa? Từ “xin lỗi” có trong ngôn ngữ của bạn không?
Đó là những câu hỏi tôi tự hỏi mình.
“”ĐẠI GIA” XƯA VÀ NAY. “Đường Tống bát đại gia” là tám đại văn hào lừng lẫy nhất của triều nhà Đường (dài gần 300 năm) và triều nhà Tổng (hơn 300 năm). Đường và Tống là hai triều đại rực rỡ trong lịch sử của Trung Hoa; tuy nhiên, trong hơn 600 năm của hai triều đại đó chỉ có “bát đại gia” là Hàn Dũ và Liễu Tông Nguyên (triều nhà Đường), Âu Dương Tu, Tô Tuân, Tô Thức (Tô Đông Pha), Tô Triệt, Tăng Củng, và Vương An Thạch (triều nhà Tổng). Tám đại gia này là những văn nhân, những tư tưởng gia, những học giả, đã để lại những kiệt tác văn chương và những dấu ấn văn hóa quan trọng trong lịch sử Trung Hoa.
Nước CHXNCN Việt Nam thời bây giờ thì giỏi hơn nhiều: chỉ trong vòng vài chục năm nay đã có hàng trăm “đại gia” xuất hiện. Những “đại gia” này chẳng cần có học vấn, văn chương, nhân cách, đạo đức gì cả; họ được ca tụng là “đại gia” chỉ vì họ phát giàu nhanh chóng (bất kể bằng những trò gian ác, lừa đảo, tham nhũng, lưu manh, vân vân…).
Đời sống của tôi rất đơn giản, và tôi bây giờ, chỉ dịch LÊ VĨNH TÀI.
Vậy nha, lại cuối năm nữa rồi kìa.
Chúc các bạn năm mới một sự an lành y như mong muốn của tôi.
Kính Mến,
Trâm. January 9th, 2024
Stitch. Photography by Minh Tâm
An phận, làm một con cừu cũng okay mà, được chú bạch dê lo cho đủ thứ. Từ miếng cỏ non đến sự bảo vệ. Nhưng khi bạn là một con chó sói, sống nay đây mai đó như một con mèo hoang đầy cá tính cô con gái út của tôi đã đem về nuôi. Biết đâu, thơ như cuộc đời bạn sẽ vui hơn.
Bữa sáng thổn thức vì thơ.
January 9th, 2024
January 8th, 2024
tôi là con chó con
là chú chim non
tôi, là một sự chân thành
Nguyễn Thị Phương Trâm, January 2nd, 2023
Em này hôm nay 53 nè, cưng không?
Ừm 35 cũng được, làm nghề thi sĩ thì chị này cũng có nghề tán tỉnh nha các tình yêu. Chồng tôi tặng thiệp nè. Cưng không.
Cưng lắm luôn.
Chồng còn nói – nhiều người trẻ hơn, đẹp hơn em nhiều, anh chẳng hiểu, vậy mà anh chỉ mê em.
Ghê chưa
source: social media
2023, người đàn ông đầu tiên đã chiến thắng sau cuộc chơi chữ với một người đàn bà!
Chúc mừng anh Johnny Depp!
Yêu quá đi, những con mèo của tôi.. ❤ [source: social media]
December 31st, 2023
Anh yêu,
Nhiều khi em chỉ muốn anh đè em ra, dạy em một bữa cho đã!
“School” em, please!
Em mệt mỏi quá với công việc cãi nhau với những con ma ngoài đường!
Ma mà anh, thích nói chuyện vòng vo chuyện cũ. Cả lũ chúng thích quyến rũ những người như em.
Gặm xương mãi cũng ngán anh yêu. Lâu lâu em cũng thèm thịt sống.
[Thư tình cuối năm]
December 19th, 2023
Sáng sớm đã nghĩ đến rượu thấy vui, dược sĩ lưu lại chút chia sẻ nha.
Tôi thấy chưa say ngất xỉu lần nào thì cũng hơi tiếc. Chúng ta luôn luôn phải giữ kẽ, lo cho danh dự của mình và gia đình, chưa bao giờ một lần tin những người uống chung với mình…
Chuyện dữ danh dự là đúng, nhưng chưa bao giờ uống say đến mức gục ngã trong sự bảo vệ của gia đình và người thân thì quá tiếc.
Người say nhìn xấu vô cùng. Nhưng những người thương yêu mình không bao giờ xấu hổ vì mình.
To be truly drunk is to let go of all inhibition. You are truly free. I have been lucky to be in such a trusting company more than once. Beyond the hangover, I knew who I could count on in the palms of my hands.
I do talk too much.
Perhaps the way women drink varies with men, our body mass index alone differs.
But, I love all alcoholic beverages, especially those brewed with history and crafted with respect and expertise.
Alcohol at a small dose is an aphrodisiac though too high a dose can render you impotent.
If you are never truly drunk, how do you know what your dose of impotence might be? How do you truly know yourself?
To be or not to be? Now that is the question! As Old Bill might say.
December 18th, 2023
Nghĩ thấy cũng buồn cười, tính nhõng nhẽo của tôi không cách nào bỏ được. Mười giờ sáng giữa tuần, tôi lấy cớ đi thăm ba má tôi. Nhưng vừa bước vào nhà thì câu hỏi đầu tiên của tôi là:
– Ông bà ngoại sao rồi, ba có chai rượu nào mở không cho con xin miếng?
Ông bà già không nói gì ngoài:
– Chai ba mở ngon lắm.
Tôi ngồi xuống uống chưa hết hai ly giữa những câu chuyện không đâu vào đâu thì lại:
– Mum có gì ăn không? Con hơi chóng mặt. Sáng giờ con chưa ăn gì.
Tôi năm mươi mấy, có hai đứa con lớn, một cháu ở xa nhà, một cháu sắp dọn ra với bạn trai. Biết đâu sẽ được làm bà ngoại bà nội trong thời gian gần đây. Nhưng uống rượu một mình với ba má ngồi bên thấy ấm lòng làm sao á.
Ba má tôi, không la, không nói một câu, chỉ ngồi đó xem tôi uống, nghe tôi nói. Tôi không có máu nghiện, tôi uống rượu chỉ trong những lúc tôi hứng, tôi vui, hay tôi muốn tâm sự, tôi không tin ai. Tôi chỉ tin vài người đếm đủ trên đầu những ngón của một bàn tay.
Rượu ngon và ngọt, không bằng sự lắng nghe của những người thương yêu và luôn luôn chấp nhận những khuyết điểm xấu nhất của tôi.
Tôi thật sự là một người có phước.
December 9th, 2023
“Birds of a feather flock together”, không biết quê ta có câu thành ngữ như câu này không? Chuyện này rất bình thường thôi. Như khi tôi học ngôn ngữ của mẹ, tôi đã tìm ra bạn. Như khi tôi trong hành trình đọc thơ tôi đã tìm ra bạn.
Nhưng nhiều bạn ở giữa những vũ trụ của những người ở giữa những vũ trụ của mình. Toàn là những ông vua và những bà hoàng làm tôi nhiều lúc thật hoang mang, tôi chỉ muốn chui vào lại hố sâu đen tối nào đó để không bị cháy da vì ánh sáng của bạn. Mắt tôi đã mờ, nỡ nào bạn lại muốn cướp đi luôn cặp mắt của tôi?
Đúng thật là, tôi đã thành một dịch giả, nhưng mỗi lần tự xưng mình là dịch giả thì tôi thấy tôi như là một trò hề. Dù rằng tôi không phải là một người mù chữ.
Một người giỏi hơn tôi nhiều là chị hai của tôi. Chị hai của tôi đã một thời gian dịch thơ đăng báo. Nhưng cũng vì những lời thiếu suy nghĩ của một thế hệ đi trước chúng tôi mà chị tôi đã bỏ cuộc.
Tự ái chứ, tại sao không tự ái?
Thời đó tôi không biết gì, lo ăn lo sống, nằm đau cả lưng để sanh ra một thế hệ mất gốc khác.
Tự ái chứ, tại sao không tự ái?
Nhưng tôi là một người may mắn, tôi sinh ra là một người cứng đầu rất xinh gái. Sự thật là vậy. Hai bản tính mà họ hay đem ra để hạ thấp tinh thần của tôi.
Tự ái chứ, tại sao không tự ái?
Mấy bữa nay tôi ngày nào cũng buồn nghĩ đến chị tôi. Tôi thật tiếc tài năng của chị tôi.
Tự ái chứ, tại sao không tự ái!
Thi sĩ vs dược sĩ
“Anh đưa em vào giấc mộng” = “Anh làm em buồn ngủ quá”
Cảm xúc của em khi em đọc thơ anh = em cảm nhận được trí tuệ của bài thơ anh
December 2nd, 2023
Biển Nhớ của nhà Trịnh dịch ra sao nhỉ?
A Sea of Yearning à?
Chuyển ngữ chữ của Trịnh là khó nhất trong việc học đánh vần của tôi. Tôi đã lớn lên với những dòng thơ của chàng.
Những nốt thơ của Trịnh tuôn theo những cảm xúc trong dòng đời của tôi từ những năm ba tôi nằm trong học tập cải tạo đến những ngày lênh đênh trên biển Thái nhớ cái quần cụt hững thủng lỗ đít của mình.
Cả một cuộc đời tôi lăn lộn mãi với câu hỏi – quê tôi sẽ nhận ra tôi không?
Câu trả lời thường là những cặp mắt nhẹ nhàng mỉm cười – em/chị/cô/bác/bà từ đâu đến?
I am forever drifting with the waves in a sea of yearning for a place to call home.
Giờ tôi mới hiểu thấu thơ của Du Tử Lê – Khi tôi chết hãy đem tôi ra biển…
Cuối năm thường lắm với những câu hỏi buồn như vậy. Tôi hiểu, cố lên ạ.
Qua những lời thơ tôi xin chia sẻ. Chúng ta sẽ sống xót.
Thương Mến,
Trâm
Sydney 28th, November 2023
3 giờ sáng, cụ ông 80 ngủ không được thủ thỉ với cụ bà 75:
– Em, em còn thức không?
Cụ bà thở dài, nhưng luôn luôn dịu dàng đáp:
– Em cũng không ngủ được, đợi em xíu, em đi lấy Panadol cho anh.
Cụ ông mỉm cười:
– Cám ơn em, bữa nay anh làm sao biển của em nha em yêu.
November 14th, 2023
Viết, tôi muốn viết, tôi muốn viết ra bằng ngôn ngữ của mẹ tôi. Để bạn có thể hiểu rõ hơn những gì tôi muốn nói? Được hiểu một phần thôi, cũng là một cảm giác hay?
Mới đây chưa gì đã là một năm, năm mươi hai tuần khi tôi đã dịch xong tập thơ của Pháp Hoan và mới đây trong vài tháng tập thơ của anh Nguyễn Hưng Quốc. Cộng lại không bằng một phần những bài thơ tôi hay dịch hàng ngày của anh Lê Vĩnh Tài?
Đâu đó cũng không sai. Không phải là một sự cố ý, ấy chỉ là những sự tình cờ. Như khi đứa con trai đầu lòng của tôi nghĩ mẹ của nó cần đến tác phẩm The Copernican Mediocrity Principle.
Mau thật á, tôi nhát quá, trong giờ phút cuối tôi không dám xách theo trong những chuyến đi về thăm đất mẹ. Những cuốn sách quý..
Chúng ta là những con cừu màu trắng, chúng ta như nhau thôi. Chúng ta mỗi ngày phải lo ăn lo ngủ, lo làm ra tiền để mà sống sót. Không biết, thì chúng ta học hỏi thêm. Cứ mỗi ngày như vậy, bầu trời của chúng ta càng ngày càng được mở rộng.
Tôi là một con cừu, là một sự chấp nhận chứ không phải là một sự cố ý khiêm tốn khiêm nhường.
Mỗi ngày một khám phá bất ngờ như em Mimosa hôm qua.
Tôi không tưởng tượng được con số lớn như vậy, năm năm với mỗi ngày một đoạn văn một khúc thơ. 365 ngày lần 5 năm, có hôm tôi đã dịch cả chục tác phẩm.
Một tủ thơ và cả hàng trăm truyện ngắn. Con cừu màu trắng ba ba bập bẹ tiếng mẹ đẻ thật dễ thương.
Mấy bài thơ, khúc văn, tôi lưu trữ trong tâm trí tôi bằng ngôn ngữ của tôi. Ngôn ngữ của tôi là tiếng anh. Ôi lâu quá rồi tôi ít khi đọc những tác phẩm bằng ngôn ngữ của tôi ngoài những bài tôi đã dịch, lưa thưa chỉ vài khúc văn hai ba cuốn tiểu thuyết, quá ít.
Đọc cuốn Socialist Realism của Tuan Ngoc Nguyen, tôi có một cảm giác giống như mình được một bữa ăn buffet linh đình toàn là những món ăn mình rất thích, những mùi vị trung thực là ngôn ngữ của mình. Từ giờ Bình Minh một ngày chủ nhật đến những giờ phút chạng vạng ánh sáng Mặt Trời qua cửa sổ phòng ngủ của tôi. Chú mèo con của bà ngoại ngủ được mấy giấc rồi nhỉ, tôi lai rai đã mấy ly trà?
Mắt già của tôi mừng khi khám phá ra những tác phẩm mình thích đều đã được thâu thành những audio books đăng trên Spotify. Tôi không đọc, tôi nghe, tôi vẫn được trở lại vị trí xưa.
Tôi ngừng hẳn việc chuyển ngữ, tôi trở về với ngôn ngữ của mình. Như tôi được trở về tử cung ấm áp của mẹ.
Tiếng Việt là chuyện của bạn. Không phải là ngôn ngữ của tôi. Bạn phải hiểu điều này chứ. Tôi chỉ là một con cừu như bạn. Nhờ vậy tôi mới học được ngôn ngữ của bạn. Đơn giản là vậy. Một con cừu trắng, chứ không phải một con cừu đen. Đó mới là the Copernican Mediocrity Principle. Đó là cách tôi đã học ngôn ngữ của bạn.
Nói đến chuyện nghỉ dịch thơ, thì hẳn không phải là sự thật dù rằng đa số những tác giả hay độc giả hay nghĩ là mấy năm nay tôi là một dịch giả. Quả thật công việc của tôi là công việc của một dịch giả. Trong công việc nào tôi cũng nghiêm túc trong mọi trường hợp. Tôi yêu thơ, tôi yêu chữ, tôi yêu ngôn ngữ. Trong tình yêu là sự tôn trọng. Tôi luôn luôn tôn trọng những con chữ.
Nhưng tôi xin bạn ngưng đọc một chút. Tôi xin bạn hãy dành một chút thời gian để nhìn qua cặp mắt của tôi.
Những ngày đầu, mỗi ngày tôi đã học tiếng Việt bằng cách đọc từng khúc văn một của nhà văn Nguyễn Văn Thiện. Những khúc văn từ Chư Mang đọc như thơ, tôi cảm nhận được nhịp điệu của nó, nhưng hiểu thì thú thật như dầu nấu ăn bồng bềnh trôi trên mặt nước rồi trôi đi xuống đường rãnh, xuống cống, mất tiêu. Ôi mịt mù tối tăm. Nhưng vì tôi cảm nhận được nhịp thở của núi Chư Mang, tôi đã bước theo và leo từng bước tiến tới ngọn núi trong trí tưởng tượng của một người lạ.
Có những lúc xấu hổ làm sao ấy, mặt mày đỏ lừng nhớp nháp toát mồ hôi, sáng mát thích thú, nắng trưa thường quá nóng, chiều về trời đổ lạnh. Nhưng ngày mai là ngày mới. Tôi học đánh vần với những ly rượu vang hơi nặng túi, có thể vì những giọt rượu hồng như máu mua từ những đồng tiền bán thuốc của tôi đã đem lại cho tôi một chút tự tin – chị là dược sĩ, chị là bà chủ, phân biệt “ch” với “tr” hay “s” với “x” là chuyện nhỏ!
Rồi đùng một hôm tôi gặp những dòng thơ của nhà thơ Lê Vĩnh Tài. Những cảm xúc trong những dòng thơ của anh làm tôi say hơn là rượu. Tôi từ những ngày đó nhớ lại hay nhận ra nhịp thở của chính mình. Tôi nghiện đến mức đêm nào trước khi đi ngủ tôi phải đọc một khúc thơ tôi mới ngủ được kiểu như lời của y Thiện nói hôm nào – chị uống một chút rượu nhẹ để giúp mình ngủ chị ạ.. Vâng, thơ của anh Lê Vĩnh Tài mấy năm nay mỗi đêm là một cốc rượu nhẹ. Không uống không ngủ được.
Tôi viết tới đây thì mọi việc nửa thập kỷ qua đã thành lịch sử của tôi trong hành trình học tiếng mẹ đẻ của mình. Những bài tập, đã được lưu trữ trên blog là lịch sử của tôi, hay nhật ký cũng ổn mà.
Vậy cuối cùng bạn có thể kết như sau: tôi đã nghỉ dịch thơ văn nhưng tôi vẫn đọc thơ của anh Lê Vĩnh Tài.
Thơ mang tính chủ quan. Tôi rút ra từ những câu thơ những bài học cần thiết để bổ sung cho cuộc sống.
Thơ đem lại cho tôi những lời an ủi bất ngờ. Lời của thơ xoa dịu những tổn thương cũ rích. Đó là những bài thơ quý giá nhất đối với tôi.
Có nhiều bài thơ tôi lướt qua, đem lại cho tôi một cảm giác giống những con chữ đều đều vô cảm, tác giả giống như đã chết từ bao giờ.
Ôi những nghĩa trang đầy thơ.
Buồn.
Tôi không thích ồn ào, tôi thích những người im lặng làm việc dù rằng họ đang ngồi giữa một đám đông. Họ vẫn bình tĩnh làm việc, tập trung vào định hướng của mình. Những người biết lắng nghe ngôn ngữ của mình và chấp nhận sự sai lầm của mình, để mở ra cơ hội sửa chữa bản thân. Những người im lặng hiểu sự lắng nghe là gì.
Ngoài đó là những người ồn ào, luôn luôn xung quanh họ là những người ồn ào. Họ thay phiên nhau la hét để chỉ được nghe giọng nói của mình. Họ không còn nhận ra chính họ. Nhưng tôi nghe, tôi hiểu, tôi nhận ra họ. Tôi luôn luôn bị trong một trạng thái lo âu, là họ sẽ khám ra là tôi biết và hiểu những bí mật của họ. Tôi chỉ muốn chạy trốn vào một hang động tối om nào đó. Lạc trong đó, họ sẽ không tìm thấy tôi núp trong những bóng tối đen như mực, mãi mãi đêm.
Vâng, tôi thà như vậy. Tôi thèm một sự yên tĩnh vô biên mực đen.
– Em cần gì ánh sáng, khi anh là hơi ấm của em.
Chuyện người lớn, ai chưa trưởng thành, đừng nên đọc. Tôi đồng ý ghê với một quan niệm tôi mới lượm được trên mạng.
Khác gì làm bếp, nấu cơm, rửa chén ấy, tôi tự làm tôi lên đỉnh cũng được.
Nhưng, người khác làm dùm thì sẽ vui hơn. Đúng không?
Khổ.
“With age comes wisdom, but sometimes age comes alone” – Oscar Wilde
Age does not equates to wisdom
Trí tuệ chẳng liên quan gì đến tuổi trưởng thành
“…cụ thấy nhột à? Tâm lý thôi cụ ạ, mình thường là suy bụng mình ra bụng người ta, này okay thôi. Kinh nghiệm của tôi trong 53 năm thì, như cũng mới đây thôi, một đứa trẻ tám tuổi đã dạy tôi một bài học để đời, chưa nhắc đến những bài học tôi đã học từ hai đứa con của vợ chồng tôi. Người Việt các anh hay lạm dụng câu “kính lão đắc thọ” để bắt nạt những đứa con nít già như tôi.. Khổ, không sao, tôi không chấp.”
Buồn còn hơn cả những giọt máu của những đứa con của tôi. Chúng lớn lên trong tình yêu của chúng tôi. Chúng chưa bao giờ cần phải đem thân mình ra mà bán.
Tôi nhớ lại những ngày ở đại học, anh bạn tôi gốc Lebanon theo đạo hồi, nhưng lâu lâu cũng hay ăn Salami Pizza với chúng tôi. Anh ta một hôm chỉ vào mặt tôi trong một cơn thịnh nộ:
– Chúng mày là những khách hàng của nó!
Tôi thời ấy rất ít nói, tôi ngồi yên trên bãi cỏ nhìn người bạn vui tính của tôi bước đi trong cơn giận dữ.
Mùa thi bận rộn học thi, bận đi xin giấy bác sĩ với bao nhiêu lo âu là tôi sẽ rớt, may là ông anh rể của tôi là một ông bác sĩ. Tôi chịu thôi, tôi đã phải bỏ qua cho bạn tôi.
Rồi những ngày qua đi với nhứng nỗi giận hờn, ta chỉ còn một chọn lựa, đó là ngồi xuống để hứng trong hai bàn tay những giọt nước mắt chia ly của mối tình đầu. Cô bạn gái cùng năm của chúng tôi da trắng như sữa với làn tóc dài đỏ rực rỡ ngang lưng như lửa, trong ba năm đại học đã phải đem thân mình ra bán để kiếm tiền, kiếm sống tự do một cuộc đời sinh viên thơ mộng quá ngắn ngủi.
Anh viết hay vậy, em dịch hoài chữ của anh mà không lây
Em lẩy bẩy từ nhỏ chăng, chân tay em vơ hoài chữ của anh, chúng cứ chạy, chúng như mây
Ơ hay, lại đây ngay
Cho em xin một chút hương, chút bông phấn hoa tay
—-
Heheh, nhớ thơ của chàng, em làm thơ
Lê Vĩnh Tài AI
Photography : Drs. Anh & Anthony Lam, Na Uy, October 2023.
Có phải là tôi chán thơ ca nên không muốn dịch nữa? Tôi không còn thiết tha gì khi nói đến đề tài ngôn ngữ ư? Có hẳn vậy không?
Tôi thấy mình đã đạt được mục đích. Tôi học tiếng việt để giúp ông bà ngoại của con tôi vượt qua những tổn thương của quá khứ. Ba má tôi bây giờ đã chấp nhận và đã vượt qua những vết thương của những con thuyền vượt biên giới, những ác mộng trong những trại cải tạo, những ngày mơ mộng lo âu về tương lai trong những trại tỵ nạn, những lớp học với những ngôn ngữ lạ với những màu da lạ.
Học được ngôn ngữ của mẹ, tôi sẽ không bị mất gốc, đúng không?
Bây giờ tôi đã có thể đối thoại với bạn bằng ngôn ngữ của bạn, tôi chỉ muốn trở về với ngôn ngữ của mình. Cảm giác thích thú thân xác tự nhiên nhẹ nhàng làm sao ấy.
Bạn nói – Tiếng Anh không hay bằng Tiếng Việt. Tôi thấy ngộ. Cuộc đời này tuyệt vời nhất là những gì bạn đã chưa khám phá, chưa hiểu lắm, không đúng sao?
Biết đâu, một ngày nào đó, bạn sẽ đối thoại với tôi qua ngôn ngữ của tôi được chăng?
Chúc bạn mọi sự may mắn trên con đường tìm kiếm tiếng nói của mình.
#songngutaitram
Em nghĩ anh nghĩ nhầm về em. Em chấp nhận con người. Nhưng họ không chấp nhận em là em. Họ muốn em là một người họ mong muốn. Không phải riêng trong tình yêu, này trong mọi khía cạnh của những mối quan hệ gần xa. Nên em tránh xa họ, để em còn giữ lại được nguyên vẹn hơn em là ai. Vì em có thể vào vai của một người họ mong muốn một cách dễ dàng và tự nhiên, đó, thật sự là tài của em.
Bắt đầu học lại từ đây nha..
Hết sợ rồi, mới lên lớp mà. 🙂
Friday 13th, 2023
Lâu quá rồi, tôi không đi đâu, sáng nay mở mắt ra, phơi xong mớ quần áo tôi quyết định ra đường rong chơi. Đi lạc chăng? Tôi đi lạc vào thư viện nhỏ xíu của tuổi thơ, kiếm chỗ để bỏ phiếu cho ngày mai? Nhâm nhi ly latte đậm thiếu vị gì đó của tôi? Tôi leo lên chuyến xe Metro, lạc vào khu vực gần nhà cô em út của tôi để bỏ phiếu? Có lạc không? Vì tôi vẫn biết bầu “NO” cho chàng.
Tôi hỏi chàng, khi chàng đứng trước mặt tôi, với nụ cười sáng hơn Mặt Trời không còn nữa.
– Anh muốn em bỏ phiếu như thế nào, em sẽ nghe lời anh?
Chàng ngấn lệ.
– Anh đã năn nỉ họ bao nhiêu lần, anh đã bị những ông cha, bà sơ bắt cóc anh từ nhỏ, anh chỉ muốn biết bố mẹ anh là ai thôi. Họ có giúp được gì đâu.
Chàng khóc. Lần đầu tiên tôi thấy chàng khóc.
– Dạ, em hiểu, nguồn gốc là tất cả. Anh muốn em thả phiếu như sao em sẽ làm theo y như ý muốn của anh.
Chàng nói tiếp
– Chết đi, anh chỉ muốn để lại nhiêu đó gia tài cho hai đứa con của anh.. No em, no em ạ. Em phải thả phiếu NO cho anh.
Tôi muốn ôm chàng vào lòng, nhưng trong cuộc đời này, tôi đã yêu quá đủ.
Con đường cuối cùng đã đi lạc vào khu vườn nhỏ xíu với cây trà đàng sau nhà của ba mẹ tôi. Chưa gì đã hết một ngày xuân lá mạ cả một bầu trời. (2023 Referendum)
Sống thực tế là một sự mong muốn của em từ lúc em nghĩ em đã trưởng thành. Lần đầu tiên của em đã là trên hai ghế đằng sau của xe Toyota Corolla màu trắng. Xe “Corona” thì đúng hơn, dễ phát âm hơn anh ạ. Những người tỵ nạn mới qua làm gì có tiền mua xe Mẹc của Đức, Corona cũ mua lại của Nhật vừa túi tiền. Xe màu trắng sẽ sạch nhất, đi cày cả ngày, còn thì giờ đâu để rửa xe.
Sống không thực tế là lần đầu tiên anh nằm trên em, chúng ta trôi từ từ trên một chiếc giường làm bằng mây trắng và những giọt mưa. Trong căn hộ trên tầng số mười sáu của khách sạn quá nhiều sao. Tim anh đập phình phịch, lộn nhịp. Những nốt nhạc đưa em qua những đỉnh núi màu xanh của gió.
Nguyễn Thị Phương Trâm in toons
Hai từ “chuyển ngữ” hay “dịch” không thôi đã là một chuyện để bàn cãi. Tôi nghĩ ai đó ngồi sửa những tác phẩm như bài thơ tôi kèm ở dưới trong lúc tôi lên cơn nghịch ngợm thì tôi sẽ không chỉ buồn mà còn bực mình lắm luôn. Làm sao mình có thể làm hài lòng mọi độc giả nổi. Nên tôi chọn tôi trước hết.
Dịch hay chuyển ngữ không dễ, khó lắm luôn, đã 5 năm rồi kìa, như người ta thì tôi đã có một tủ sách đầy sách tự in ra rồi đúng không? Cuối cùng dịch thơ văn chỉ là một trò chơi với chữ thật là thú vị. Thú vị hơn nữa là được thỏa mãn bản thân của mình(hay cửa mình?).
108. It’s late, out in the garden, and she’s out of breath from Fucking The moonlight — Khuya, ngoài vườn, nàng hổn hển Làm tình với Ánh trăng – thơ Nguyễn Hưng Quốc
Ảnh = Ai sai? Ai nhầm?
Tôi thích nhất là những ngày đầu tháng, theo lịch của blog, của công việc, tôi giống như bắt đầu trở lại từ đầu. Kiếm tiền trả nợ, làm mới lại những bài thơ đã dịch chưa ổn lắm. Tôi ráng tin vào trực giác của mình.
Ngày chủ nhật sửa đi sửa lại cũng đã hơn ba trăm tác phẩm.
Thương ơi là những ly cà phê hôm nay từ Costco, mới mua của ông chồng đáng yêu của tôi.
Nhờ đi tĩnh tâm ở núi Chư Mang mới biết đến loại cà phê Robusta. Nghĩ đến kỷ niệm bị say ở Sài Gòn vì cà phê hơn 24 tiếng, tôi bị sợ đến già, à quên, mình đã già. Nhức đầu, chóng mặt, buồn nôn, toàn là những triệu chứng chết người nhưng không chết. Cho chừa cái tính nghĩ rằng mình chỉ mới ba mươi.
Đến tuổi làm bà rồi nhưng loại cà phê uống nhiều nhất của quê hương, tôi lại mù. Vậy mà cứ nghĩ mấy chục năm nay, mình là người biết uống cà phê.
Chưa trễ, vẫn còn học được, biết nhận lỗi, là vẫn còn sửa được, từ suy nghĩ hẹp hòi của mình đến ngôn ngữ.
Vui.
Dịch thơ, vì tôi đã bị mù chữ, tôi đã dịch theo cảm xúc của ngôn ngữ và linh cảm của mình về tác giả. Sự cảm xúc dù cần thiết, chưa đủ để bổ sung cho dịch thuật của mình.
Ví dụ như từ “nhẫn tâm” tôi hay dịch là “heartless” vì tôi tin rằng con người thường là “heartless” hơn là “compassionate”.
Khi dịch thơ, cảm xúc cần một sự cân bằng.
Vậy thì khi chúng ta sống khác gì với khi chúng ta đọc thơ?
Minh & Tâm
Con trai lớn con gái của mẹ hai giọt máu yêu
風 Fēng phong gió wind
海 Hǎi hải biển sea
山 Shān sơn núi mountain
月 Yuè nguyệt trăng moon
秋 Qiū thu autumn
夕 Xī Tịch đêm evening
旅 Lǚ Lữ chuyến đi xa travel/journey
懷 Huái Hoài thoughtful/yearning
刀 Dāo Đao dao knife
心 Xīn Tâm Tim heart
心 xīn tâm tim heart 思 sī tứ suy nghĩ thoughtful 悲 bāi sầu buồn heavy heart sad 忍 rěn nhẫn tâm tha thứ tolerance endure
I am not so much that interested in literature per se, what I truly find fascinating is language. How English intrinsically comes from Latin and Vietnamese from Traditional Chinese. The influences, how they evolve as did the human evolution from apes to primates.
I feel like I’m stuck, I am unable to move on, unable to correct the bulk of my translations if I do not explore what came before my childhood lessons.
I have no choice, but to explore Hán Việt, and how wonderful it is to have at my disposal Pháp Hoan’s translations of a thousand and one endless pieces of poetry to learn from and explore.
Who would have thought. Me at fifty two, with baby steps, learn Traditional Chinese.
The vast next work of humanity through language. A sky full of stars.
Cheers,
Trâm
27th September 2023
Nguyễn Thị Phương Trâm
Làm sao quên nổi tháng tư?
Sáng nay qua thăm ba má tôi, tôi mới biết không chỉ mình tôi thèm món cơm nguội với mì gói. Nói chuyện với các dì các bác tôi khám phá ra rằng chúng tôi nhớ những ngày được thỏa mãn cái bụng đói với mì gói nước sôi trong những ngày ở trại tỵ nạn, thêm cơm trắng thì còn gì sang hơn. Hôm nay tôi xin ông bà già chút rau trong vườn để tẩm bổ thêm.
Sướng cái miệng làm sao.
Ảnh: không khoe tô mì, khoe tình yêu của chồng, món cháo chàng nấu cho bà xã lười vào bếp trong những ngày cảm cúm.
“Bán nước” “A country for sale” by Đinh Trường Chinh
Sống mới đây thôi, thấy mình già từ lúc nào không hay, chưa làm gì, ngồi yên một chỗ mà vẫn bị đau lưng, họ mời mình lên lưng con lừa còn leo không nổi, huống chi leo lên lưng voi.
Mong muốn của tôi là một cuộc đối thoại đẹp đẽ vui vẻ không sai chính tả với ba má tôi. Tôi thấy là đã gần đạt được rồi, vì mới đây tôi được lên lớp.
Tôi hỏi bạn tôi hôm tôi được lên lớp:
– ủa em nổi tiếng à?
– em nổi tiếng hơn anh, nhưng anh không ganh.
Tôi nghĩ bụng, ai mà đi ganh hay chấp với những ai dở hơn mình. Thì giờ đâu.
– vâng, anh lại thọc em kìa. Em infamous thì đúng hơn. Em nổi tiếng là một học trò già nhất và dốt nhất trong lớp.
Trong hành trình học đánh vần của tôi, sự nghịch lý nhất là in sách đốt rừng.
Sự chọn lựa nằm trong lòng hai bàn tay của tôi. Chúng dính những giọt máu của những đứa con tôi đã hủy diệt. Anh là gì của tôi? Những nụ hôn của mùa lá, trôi đi, trôi đi cùng những hạt bụi nứng theo thời gian. Những cơ hội muộn, không còn một giọt máu xanh xao.
Buông.
Không dịch thơ nữa, tự nhiên, tôi có nhiều thời gian để đọc hơn.
Đọc mà lại hiểu, không như hồi xưa. Này vui, vui hơn nữa là những người bạn của tôi ở đây, nhiều người viết rất hay.
Cảm giác được đọc những bài văn từ từ với một sự thư giãn bất ngờ, sướng làm sao…
Yêu những thầy cô quý mến của tôi.
Cho em xin gửi anh một lời chúc mừng nha. Em đã dịch xong 909 bài thơ. Những bài thơ đã kết cho núi và cỏ một tình bạn quá bất ngờ đúng không ạ?
Thank you anh Nguyễn Hưng Quốc for this rather unexpected and wonderfully odd adventure.
The vessels at sea Breath rising and falling Along with the beating of the waves
—
Những chiếc thuyền nằm yên trên biển
Thở phập phồng
Theo nhịp tim đập của sóng
712.
Each long sigh each grain of dust An eclipse Of the sun
—
Mỗi tiếng thở dài một hạt bụi
Che khuất
Ánh mặt trời
713.
Dewdrops perched on the temple’s rooftops listened to a sermon With no chance of enlightenment Disappeared into nihilism
—
Những hạt sương trên mái chùa nghe thuyết pháp
Chưa kịp giác ngộ
Đã vội tan vào hư vô
714.
The fluey clouds Pale and coughing Drifts away in heavy clumps
—
Những đám mây bị cúm
Da tái nhợt và ho sù sụ
Nằm ườn trên không
715.
The summer scorching sunlight Slaughtered the poor Innocent weeds
—
Mùa hè, cái nắng oi ả
Sát sinh
Những đám cỏ dại
716.
The Creator gave humanity A gift from the Garden of Eden: Flowers
—
Thượng Đế gửi tặng loài người
Một món quà từ địa đàng:
Hoa
717.
In war, the prettiest of all things The oblivious fluttering butterfly wings Amidst the exploding artillery smoke
—
Trong chiến tranh, hình ảnh đẹp nhất
Là những cánh bướm bay vẩn vơ
Giữa khói súng
718.
Loveliest is a river: Peacefully flowing A heart suddenly pouring into a spring The trickling of a delightful verse
—
Thích nhất là nhìn sông: Thật yên ả
Lòng tự dưng hoá dòng nước
Trôi như một câu thơ đẹp
719.
The sky is the deepest of blues The hues of our youth A kiss at the tip of our tongue
—
Da trời màu xanh biếc
Gợi nhớ thời trẻ thơ
Nụ hôn treo đầu lưỡi
—
Here ends my journey of a thousand and one mile.
NB. Thank you to all the artists, photographers, and translators for going along with my journey. I am forever in your debt.
Hồi xửa hồi xưa tôi không bao giờ nghĩ sẽ có một ngày nào đó như mấy tháng năm vừa qua. Nghĩ đến việc mình học một ngôn ngữ khác qua micro learning, qua văn như thơ của Nguyễn Văn Thiện chỉ là những ngày trôi đi như phù sa trong tâm trí tôi.
Một thời gian tôi hay add anh Nguyễn Hưng Quốc rồi lại xoá đi xoá lại, sợ mà, sợ lắm luôn, sợ bị rày vì mình là học trò luôn luôn dốt nhất lớp. Nhưng sự tham lam tôi dành riêng cho ngôn ngữ của mẹ mình đã chiến thắng.
Làm gì nghĩ đến việc dịch thơ cho Nguyễn Hưng Quốc. Tôi thấy nhiều lúc mình thật là một đứa nhóc đáng yêu.
Ảnh: Ba tôi và cậu con trai của tôi, con tôi hiểu tiếng việt nhưng lại chỉ có thể đáp lời bằng tiếng anh. Đó gọi là passive bilingual.
08/09/2023
Sáng nay tôi chợt nhớ lại một cuộc chuyện trò với một cô em – Chị không được unfriend em, người ta sẽ suy diễn..
Tôi thấy buồn cười, thì tôi chiều cô em, tôi không unfriend cô ta. Tôi thấy bạn bè trên mạng xã hội chỉ là những tình bạn vu vơ không gò bó vô trách nhiệm.
Những người tôi mong muốn gặp, tôi đã chủ động tìm kiếm bằng mọi cách để gặp họ. Gặp không được thì tôi sẽ dành thời gian cho những người khác. Tôi hiểu, ai cũng như tôi thôi, tuỳ hoàn cảnh, tuỳ thời gian. Tôi là một người biết tự trọng, bạn đừng hiểu nhầm. Tôi sẽ không bao giờ dành thời gian cho sự tủi thân khi bạn vô cớ chạm vào tự ái của tôi.
Những việc tôi đã làm, những tác phẩm tôi đã dịch, tôi không cần bạn mang ơn tôi. Nhưng bạn đừng chơi đểu – Sống trong một xã hội bạn cần phải biết trên biết dưới. Bạn đem những bài dịch của tôi đi đăng ở đâu cũng được tôi sẽ không bao giờ quan tâm. Nhưng khi bạn đem tên tôi ra đăng tầm bậy không hỏi tôi một lời thì bạn có thể gọi mình là thi sĩ được ư?
Tôi đang trên một con đường mài rìu chặt cây. Tôi thấy tỉa cắt bớt những gì không cần thiết, để cho rễ của cây bớt phải mệt mỏi tìm cách sống là một công việc bạn cần phải làm.
Tôi thích vui, thích cười, nhưng tôi không phải là một trò hề chỉ vì ước mơ của bạn không phải là để làm người, mà bạn đã quên những lời dạy dỗ của cha con tổ tiên của mình. Tôi không phải là một người tốt bạn có thể lợi dụng.
Tên của tôi là một danh dự ba má của tôi đã ban cho tôi. Bạn đừng quên.
September 4th, 2023
Đàn bà ngoại tình thì tôi biết, đem chúng ra ném đá như trong phúc âm và sách thánh. Còn các ông thì sao, thành thi sĩ hết cả đám à?
Tôi thấy vô lý nữa là Henry Miller đã đạo văn cái lon của chị em tôi mà cứ được các thi sĩ ca ngợi hoài hoài mãi mãi như một siêu nhân. Nhưng mỗi lần tôi nhắc đến cái lon của chị em tôi thì thi sĩ ám chỉ là tôi tục và nham nhở. Thi sĩ lọt ra từ những lon của chị em tôi đúng không? Là chuyện tự nhiên mà, tại sao lại tục chứ?
Em hiểu và đã chấp nhận từ đầu em là cỏ, dù rằng em là một loài cỏ thật đáng yêu, em vẫn là cỏ. Anh ngược lại là một ngọn núi tồn tại từ bao giờ, mấy năm nay em được hưởng bóng mát của anh giữa những thử thách bất ngờ. Bất ngờ chỉ vì em yêu thơ.
Em không dám đánh giá hay phê bình thơ của anh, trong thế giới văn học của anh, vì trong thế giới của anh, chỉ có mình anh mới có thể đánh giá và phê bình thơ của mình. Em chỉ muốn chia sẻ với anh lời của cỏ, lời của một người đọc.
Khi em ngồi xuống giữa sự yên tĩnh chung quanh em, sau tỉnh giấc, trước bình minh vào một ngày mới, thì em mới có thể tập trung vào việc đọc thơ và cảm nhận thơ của anh một cách khách quan hơn. Tâm trí của em được thư giãn với nhịp điệu của ngón tay của mình, gõ đi gõ lại từng chữ từng ký tự một trên bàn phím. Không như trên tàu đi làm hay về nhà, hay là giữa những cái toa thuốc, sáng sớm vào một ngày nghỉ, là những giây phút em thật sự ngồi yên một chỗ.
Thơ của anh bày tỏ tình yêu vượt tôn giáo, màu da và giới tính. Your poetry is unique in its form, it is short and sweet, yet it is full of compassion, understanding and acceptance beyond politics. Your book of poetry is a masterpiece.
August 31th, Papa’s birthday, 2023.
Khoe nè. Tôi treo bức tranh của bạn tôi trên bức tường mà cả nhà tôi cuối một ngày dài mệt mỏi, đi làm về mở cửa ra là được ngắm và được đón chào vào lại tổ ấm. Cảm giác ấy không chỉ lung linh tình yêu mà óng ánh hơn nữa một sự gì đó thật thiêng liêng. Tôi càng ngắm bức tranh của Chinh , tôi càng thấy mọi khía cạnh của cuộc đời tôi càng đẹp, cả những góc mệt mỏi đen tối.
Tôi yêu bạn, cảm ơn bạn.
Trâm.
Ông bà Thiêm
Ba má của tôi, họ có bào giờ lo nghĩ gì về thơ ca hay thèm gì văn chương. Cả ngày họ bò ra họ làm. Khi thân xác họ không còn đứng được nữa, hai người đã đầu hàng, chịu về hưu. Họ sống ở trong một căn nhà ấm cúng, hàng rào cao vút trời, hàng ngày nhìn qua, những song cửa sắt, họ đọc những tin tức từ khắp thế giới trên những mây cao xam xám đầy mạng.
Ba má tôi, rồi đến phiên tôi, sẽ thành tù nhân của ký ức.
Được học một ngôn ngữ khác là một sự đặc quyền. Dù tôi là một người đàn bà, tôi lớn lên với rất nhiều những đặc quyền như vậy dù rằng gia đình tôi là trong những người thuyền nhân.
Mỗi người trong chúng ta có quyền chọn con đường của mình, ấy là trách nhiệm riêng của mỗi người, trong đó là quyền mong muốn sự danh vọng. Tôi hiểu những sợ hãi của sự chết, chúng ta mong muốn sự tồn tại của chúng ta trên thế gian này chăng? Sự lãng quên là một sự sợ hãi đáng kể.
Tôi, ngày hôm nay không sợ chết, tôi chết ngày hôm nay thì gia đình tôi được hưởng, họ không còn phải lo lắng về việc gì liên quan đến kiếm ăn hay tiền bạc. Xác chết của tôi rất có giá trị miễn là tôi không tự sát. Đây là một trong những thành đạt đáng kể của tôi, ngoài đó tham vọng là một sự không cần thiết, tham vọng của dịch giả không làm ra tiền, không mua được vé tàu hạng thương gia. Nhưng tôi sẽ không bao giờ trách sự tham danh vọng của bạn, miễn là bạn đừng đem nó ra làm phiền tôi. Đừng mà, đừng đem những mối quan hệ của bạn ra để dọa tôi.
Tôi là một người không sợ chết, khi tôi chết, mong ước của tôi là được lãng quên trong ký ức của những người thân thương. Tôi không muốn vì tôi mà họ phải đổ lệ.
Me & Lê Vĩnh Tài at the World Coffee Museum, Summer 2023 in BMT, Vietnam
Bài viết của anh DQ Do , bây giờ đã hơn 4 năm. Tôi chỉ mong rằng tiếng mẹ đẻ của mình đã tiến bộ hơn.
Tôi nghĩ là cũng đã khá hơn một chút xíu. Vì kỳ vừa rồi về thăm anh Lê Vĩnh Tài, tôi đã có cơ hội nho nhỏ là đã gặp được nhà biên tập của báo Chư Mang, anh Nguyễn Văn Thiện, nói chuyện với nhà văn lần này tôi đã hiểu không sót một câu.
Tôi hình như lần đầu tiên trên đời mình hết sợ và hết xấu hổ khi được một cơ hội để đối thoại với nhà văn kiệm lời đẹp trai vui tính đa tình ở phố núi. Cảm giác này vừa dễ thương vừa vui hơn bình thường. Khác nhiều với những ngày đầu khi tôi phải tra từ điển từng chữ từng câu văn của nhà thơ. Mong một ngày nào đó người ở Chư Mang sẽ được dịp sang chơi với tôi và gia đình ở miền đất của chuột túi.
Vô cùng quý mến và thương yêu những ân nhân của tôi.
Trâm.
August 18, 2023 — Bài của anh DQ Do, xin mang về nhà làm kỷ niệm. Cám ơn anh DQ Do và Nguyễn Thị Phương Trâm… Tháng 6, 2019 ————-
THỬ DỊCH MỘT BÀI THƠ SANG ANH NGỮ
Hãy cùng đọc và cùng dịch bài thơ dưới đây của Lê Vĩnh Tài:
“khi bạn đặt tên một ngôi sao bằng tên của tôi tôi đã khóc vì chân bạn vẫn bám trên mặt đất trong khi trên đầu tôi là những đám mây còn nhớ khi anh viết tên em trên màn hình máy tính mực đã phai từ trang này qua trang khác chúng ta đã hôn lên môi người lạ để át mùi vị của chúng ta khi tên của em trên đầu lưỡi của anh còn nhớ khi chúng ta đã không bao giờ có được nhưng mọi thứ đã xảy ra thôi, chúng ta hãy quên…”
* * *
Cô Nguyễn Thị Phương Trâm trong nhóm chúng ta từ hơn năm nay đã liên tục dịch thơ Việt ra Anh ngữ, đặc biệt là thơ của Lê Vĩnh Tài. (Không hiểu sao chàng thi sĩ Buôn Mê này lại được cô Trâm ái mộ đến thế? 😊 )
Việc làm của NTPT đáng được khuyến khích. Nếu như ai có khả năng tiếp sức với cô ấy, cô ấy sẽ rất vui. Trâm vì dịch nhanh, vì vẫn còn xa lạ với ngôn ngữ Việt hôm nay, nhất là thứ ngôn ngữ trong thơ, nên đôi lúc gặp khó khăn khi dịch.
Tôi đưa bài dịch dưới đây của cô ra Văn Đàm để chúng ta đóng góp ý kiến, trao đổi hiểu biết với nhau về dịch thuật, trước là để hỗ trợ NTPT, sau là để mọi người chúng ta có cơ hội học hỏi. Tôi không hề có ý định chỉ trích bài dịch. Chỉ mong những ai thích dịch thuật cùng nhau học hỏi và phát triển khả năng của mình.
Chúng ta hãy cùng thử dịch bài thơ trên của Lê Vĩnh Tài. Hai câu đầu như sau:
“từ khi bạn đặt tên một ngôi sao bằng tên của tôi tôi đã khóc”
Cô Trâm đã dịch thẳng nghĩa hai câu này như sau:
“when you name a star after me I had cried”
Cô dịch câu đầu rất hay, nhưng câu thứ hai, không hiểu tại sao cô lại sử dụng thì “past perfect” (tạm giải thích là quá khứ của quá khứ). Người Việt hay làm lỗi trong vấn đề chia động từ. Thật ra, nhà thơ cũng “chia” động từ sai vì nhà thơ không khóc trước khi người ta dùng tên nhà thơ đặt tên sao. Chữ “đã” ở đây thừa (và sai thời gian tính) nếu câu đầu nằm trong thì hiện tại (present tense). Nhưng người Việt đọc hai câu thơ này có thể hiểu (đúng) rằng (toàn bộ) chuyện xảy ra trong quá khứ. Nếu câu đầu nằm trong thì hiện tại, thì câu thứ hai chỉ nên dịch thành:
“I cry”
Còn nếu như chuyện (trong cả hai câu) xảy ra trong quá khứ, ta sẽ dịch như sau:
“when you named (past tense) a star after me I cried”
Hai câu này đúng nghĩa hơn. Đơn giản vậy thôi.
[Thì past perfect chỉ sử dụng để diễn tả một chuyện xảy ra trước một biến cố trong quá khứ. Người viết ghép chữ “had” (ở đây trở thành “auxiliary in the past tense”) với “past participle” của động từ mình sử dụng, nhưng chỉ khi nào nói về chuyện xảy ra TRƯỚC một chuyện khác TRONG QUÁ KHỨ. Thí dụ:
I had called you before I left home – Tôi đã gọi anh TRƯỚC KHI tôi (đã) rời nhà (chuyện trong quá khứ). Người Việt dễ bị mắc lỗi khi “chia” động từ trong Anh ngữ, vì chúng ta chỉ sử dụng các chữ phụ thuộc (auxiliary) đơn giản như “đã”, “sẽ”, “đang”, “vẫn”. Chúng ta nên để ý về cách chia động từ khi dịch.]
* * *
Chúng ta hãy đọc hai câu tiếp:
“vì chân bạn vẫn bám trên mặt đất trong khi trên đầu tôi là những đám mây”
Cô Trâm dịch:
“as your feet are planted on the face of the earth while above my head are clouds”
Chỉ dịch nghĩa thì hai câu này không có vấn đề gì. Chữ “as” cô Trâm sử dụng cũng có nghĩa là “because” (bởi vì) nhưng lại làm người đọc liên tưởng đến nghĩa thứ hai là “trong khi”. Dùng “because” ở đầu câu, theo một số học giả, không được chỉnh lắm, nhưng trong thơ, đảo ngữ là chuyện thường, nên ta cứ sử dụng “because” để dịch nếu muốn độc giả hiểu rõ nghĩa hơn.
Dịch “mặt đất” thành “face of the earth” nghe rất sát nghĩa nhưng lại quên đi người Việt thích ghép chữ theo bộ đôi để nghe cho kêu hơn, hay hơn. “Mặt đất” ở đây thật ra chỉ có nghĩa là “đất”, nhưng nói “chân bám trên mặt đất” nghe hay hơn “chân bám trên đất”. Chữ “đất” đây dùng để đối lại chữ “mây” ở câu dưới nên dịch ra “earth” thì mất đi sự quân bình trong việc đối chiếu đó. Chúng ta do đó nên dịch mặt đất thành “ground”. (Nếu thay vì “mây”, nhà thơ nói đến “trời” thì ta sẽ dịch ra “earth” để đối chiếu với “heaven”). Để tôi thử dịch hai câu này:
“because your feet were (dùng thì quá khứ để đi với hai câu trên) planted on (hoặc “in”) the ground while clouds flew above my head”
Nhà thơ muốn chúng ta thấy cái giới hạn của mình và cái tự do của mây nên nếu ta có cách thể hiện được ý tưởng đó khi dịch, ta nên làm. Ở đây tôi sử dung thể thụ động (passive voice) ở câu trên và thể chủ động (active voice) ở câu dưới để thể hiện ý tưởng đó. Thêm động từ “fly” (flew) vào không làm cho câu thơ dịch bị sái nghĩa. (Đây gọi là dịch thơ 😊 ).
* * *
Ba câu thơ tiếp như sau: “còn nhớ khi anh viết tên em trên màn hình máy tính mực đã phai từ trang này qua trang khác”
Cô Trâm dịch thành:
“recalling when I wrote your name on the screen the print had faded from one page into another”
Còn nhớ … Ai nhớ? Ở đây, chắc ai đó chính là “Anh”. Anh nhớ. Chúng ta cũng có thể hiều câu thơ đó là “Hãy để anh nhớ khi anh viết tên em”.
Có nên dịch “còn nhớ” ra “recalling” không?
Chữ “recalling” gây ra nhiều phức tạp ở đây. Dạng “present participle” hoặc “gerund” này dễ làm người đọc hiểu lầm lắm. Thử đổi chữ “recalling” bằng “singing” và bỏ chữ “when” đi. Singing I wrote your name có nghĩa là tôi viết tên em trong khi hát. Dùng “recalling” cũng làm người đọc nhầm lẫm. Chi bằng cứ giản dị:
“Remember when I wrote your name”
“Màn hình” dịch là screen là đúng rồi. Còn máy tính thì sao? Dịch ra “computer” nghe kỳ quá. Nhưng nhà thơ có thể có ngụ ý riêng khi dùng hai chữ “máy” và “tính”. Vậy ta có thể dịch kiểu mập mờ, nửa nạc nửa mỡ: computing device (để người đọc phải suy nghĩ).
Cô Trâm dịch chữ “print” rất hay, vì ta biết không thể có mực trên màn hình được. Tiếng Việt dùng “mực” được, cho có vẻ tượng hình. Dịch qua Anh ngữ là “ink” thì hỏng. Chữ “print” hay tuyệt.
Còn “phai từ trang này sang trang khác” không thể dịch là “faded from one page into another” được. “To fade into” là phai màu này (vào) thành màu khác. Ở đây phải dịch là “faded from one page to the next (hoặc to another).” Một lần nữa, past perfect không sử dụng được.
“remember when I wrote your name on the screen of my computing device prints faded from one page to the next”
* * *
Ta đọc tiếp:
“chúng ta đã hôn lên môi người lạ để át mùi vị của chúng ta khi tên của em trên đầu lưỡi của anh còn nhớ khi chúng ta đã không bao giờ có được nhưng mọi thứ đã xảy ra thôi, chúng ta hãy quên…”
Cô Trâm dịch:
“we kissed the lips of strangers to leave the taste of us when your name is on the tip of my tongue recalling what we may never have like all that had happened so, forget it we should…”
Hình như cô Trâm hiểu lầm nghĩa chữ “át”. Át là làm mất đi, làm chìm đi, ở đây nên dịch là “drown” hay “drown out”. Chữ mùi vị có hai ba nghĩa: mùi ngửi thấy, vị nếm được, hoặc vừa mùi vừa vị. Để chắc ăn, chúng ta lựa cách thứ ba: vừa mùi vừa vị. Smell and taste. Một lần nữa, chúng ta hãy đổi “recalling” thành “remember” và “had happened” thành “happened” hay “did happen”:
“we kissed strangers’ lips to drown out our own smell and taste when your name was at the tip of my tongue remember when we could never have all those things but they happened Let us then forget…”
Cô Nguyễn Thị Phương Trâm là người bảo tôi góp ý kiến cho những bài dịch của cô. Thỉnh thoảng có thì giờ và có câu dịch nào lạ, tôi sẽ đóng góp. Viết bài này để cảm ơn cô và cũng để những ai thích dịch thuật (nhất là dịch thơ) cùng chia sẻ. Trong tinh thần Văn Đàm và xây dựng
* * *
when you named a star after me I cried because your feet were planted in the ground while clouds flew above my head remember when I wrote your name on the screen of my computing device prints faded from one page to the next we kissed strangers’ lips to drown out our own smell and taste when your name was at the tip of my tongue remember when we could never have all those things but they happened Let us then forget …
LVT
“Em hủy theo dõi mọi người, em chỉ theo dõi một mình anh, sao lại nói em tham chứ?”
Nghĩ ra câu hài hước này làm tôi tự nhiên nghĩ đến những ngày sau 30 tháng tư 1975. Cả con mèo hoang nó theo dõi mình. Lúc đó tôi chỉ mới bốn tuổi, hay bị các sơ đuổi ra ngoài hồ ở với mấy chú vịt vì tôi hay nghịch ngợm.
Chị hai tôi lúc đó sáu tuổi, sau này mới biết là chị đã bị thầy cô đuổi trường học – mày đi học làm chi! Chị của tôi đi lang thang ngoài đường cho đến giờ tan lớp học mới về nhà. Má tôi phải lo cho em trai tôi mới vừa hai tuổi và cô em út vừa được đầy năm. Tôi là đứa nhóc sướng nhất được ở trong vườn với mấy chú vịt.
Chị hai tôi đã thành một người bác sĩ giỏi, giờ là trưởng ban hội y tế Úc-Việt. Chị tôi khá giả nhưng ít khi thấy chị sắm cái gì cho bản thân mình, làm gì hoang như tôi. Tủ rượu lúc nào cũng đầy không thiếu một chai.
Nhưng bốn chị em tôi sống và thành công vì những con chữ.
Tôi yêu chữ hơn người tình, người tình có đem lại cho tôi một cuộc sống tốt đẹp hơn ư?
Thơ của tôi là một con mèo con
chưa biết cách điều chỉnh móng
vuốt mình
Những con chữ học làm người
cỡ mười đã là nhân dân nước
người ta
Con mèo con
tập đánh vần thôi
thì giờ đâu dành cho sự lãng mạn ôi
thơ lục bát lục bình lục bục
Dạ thưa thầy
em chỉ muốn làm người
mèo con mãi mãi
sao ư?
Nghĩ đến con mèo hoang, tôi lại nhớ lần đầu tiên ăn thịt mèo. Dai dai, không mùi vị gì. Làm gì mà có thịt cày mà ăn, món ấy để dành cho những ngày lễ hay tiệc như đám cưới. Tôi nhớ ông nội tôi làm đám cưới cho chị họ của tôi. Các chú dọa – thịt chó chỉ cho người lớn ăn, con nít ăn nhiều quá thì không tốt, tôi không nhớ rõ lý do là gì, có lẽ vì các chú đói quá thôi, nên đã dành đồ ăn của mấy đứa con nít. Ông nội tôi giết không nổi cún của ông, ông mướn một chú trong làng đến giết nó. Chú ấy đi đến đâu loài chó chúng sủa đến đó. Tôi lúc còn nhỏ thấy chú thật sự là ác mới có thể làm việc ấy được. Là tuổi bà rồi nên tôi giờ nghĩ khác, khổ nhỉ, đói quá, nên chú bất đắc dĩ có cái ngành khốn nạn như vậy.
Thời ấy làm gì có món đặc sản thịt rừng như những lần đầu tiên tôi đóng vai con mẹ Việt Kiều, vừa đen vừa béo, có phải là dược sĩ không mà đi đâu cũng mặc quần đùi. Ấy là đánh giá của một người thân.
Bác tôi đói quá vào rừng săn thú gì cũng được, lúc nhím, một lần con cú, một lần nhìn thẳng vào một đôi mắt cọp. Cọp nhìn bác ròm quá nó cũng thả cho đi.
Bạn hỏi tôi tại sao dân của đất nước của mẹ tôi cái gì cũng ăn? Sao không biết tởm và xấu hổ nhỉ?
À, đói mà, ngoài khơi, những thuyền nhân kia, hay như trên những con đảo hoang khi họ đói bạn nghĩ họ ăn gì?
Anh, em nghe rồi, em sẽ nghe họ, những người tốt bụng muốn giúp em, em sẽ lưu lại những gì có thể bổ sung cho trò chơi của em. Nhưng em sẽ nghe anh là em sẽ vẽ riêng cho em một con đường riêng. Dịch thơ theo cách của em. Đoàn Duy, là cậu PQT giới thiệu, em không hiểu tại sao tốt bụng với em như vậy, cứ muốn thúc đẩy em mãi. Cậu ta nói em cứ lẩn quẩn mắc kẹt, muốn em học thêm ở ông Huỳnh Sanh Thông. “Muốn chơi phải chơi cho tới”. Em thấy câu này là hơi passive aggressive, hơi bắt nạt em. Nhưng, em nghe xong, đọc vài bài nghiên cứu về dịch thuật. Họ kết là mỗi người dịch theo thời gian thường là kiếm một cách riêng của họ, their own formula. Thì em đã làm, như anh hay nhắc. Nhưng những nghiên cứu này đem lại cho em sự an ủi là em cứ làm theo cách của em từ ngày đầu, theo cách của em.. Mà anh, em không muốn làm dịch giả đâu anh.. em sẽ làm việc tốt hơn, nhưng em không muốn làm dịch giả. Anh Nguyễn Hưng Quốc tránh là phải.. Em muốn làm thi sĩ như anh. Hì hì..
Tình yêu không lẽ chỉ là mây bay và mưa phùn? Da em trắng anh chẳng cần ánh sáng, mặt mày em tái mét suốt ngày trong cái quầy bán thuốc từ phút bình ninh đến sau giờ hoàng hôn vĩ đại tuyệt vời em chỉ thèm chút ánh sáng, nhưng ra ánh sáng thì anh lại chê em xám. Ừ nhỉ em làm cách nào mà có thể dám so ánh sáng cuả mình với một người tình như anh?
Tình yêu là gì, tình yêu là những bà cụ hàng rong xa quê hương đầy tình thương trong những truyện ngắn của Tống Phước Bảo. Da cuả các cụ xám xịt nhăn nheo, có thì giờ đâu mà xem những cái clip sửa xác đẹp, hay ngồi quầy cà phê chép gió.
Tình yêu là má em những năm tháng đau bao tử nhức đầu cáu kỉnh đợi ba em bước vào cửa ngày mùng một tết hết năm này sang năm khác một thùng bánh biscuit sốp rắc đường ôi ngọt ngào năm năm trời ăn không hết.
Đương nhiên, tình yêu nó sẽ thèm hơi, thèm da thịt. Cháu ơi, cho bà ôm một chút rồi hãng đi, con ơi ở lại với mẹ uống hết ly trà rồi hãng về, chỉ là những mong muốn, có cụ nào dám làm phiền con cháu của mình với những câu mất thì giờ con cháu như vậy.
Em tiếc sao nổi “anh chưa được dịp yêu em”?
—
7 stages of grief
Shock WTF
Denial block
Anger láo
Bargaining còn ai để block nữa không
Depression buồn ghê lại hết bạn
Acceptances and hope đến rồi đi thôi
Processing grief xong
Em đã vượt bảy bước trong hành trình chấp nhận tình yêu của mình. Mình hay hai ta? Ta giờ đã là một? Ngôn ngữ của mẹ thật là đáng yêu.
Bây giờ mỗi sáng khi em mở mắ em ra, khi trời chưa sáng, em nằm yên đó vài phút nghĩ ra ai tín của mình, sáng nay:
Nếu mình muốn sống thật sự, thì mình phải luôn ý thức rằng, ngày hôm nay, là ngày em sẽ chết, ngày cuối cùng em hiện hữu trong kiếp này.
Anh nghĩ sao? Có ổn không?
Xưa em hay đi tìm kiếm nhữnh tác giả mới để em học thêm ở những trang em đi ngang qua. Em cứ nghĩ những trang này sẽ đăng những tác phẩm hay để bổ sung cho ngôn ngữ của em. Nhưng, cuối cùng em kết luận rằng, đám đông họ không biết hẳn là họ thích gì. Toàn là qua politics và những mối quan hệ không tránh nổi sự thiên vị. Bình thường thôi.
Trong thế giới văn chương của anh, nếu em có một vị trí nào trong đó, em biết là em đứng hạng cuối cùng. Đây là một vị trí không làm em buồn hay tủi thân, vì điều ấy là sự thật. Vì sự thật là văn việt của em chỉ nhiêu đó so với ngôn ngữ của anh thì nó xa vời vợi. Nhưng nhiều người nghĩ hạng bét là một vị trí họ có thể lợi dụng. Nhưng họ có lợi dụng em được hay không, đó cuối cùng vẫn là quyết định của em. Khác gì trong trại thú vật của nhà văn gì á em quên, em thường nhớ cấu trúc tâm hồn của ai đó hơn là tên của họ, tính này em không thay đổi nổi, em xấu hổ lắm khi em không nhớ nổi tên của những khách hàng của em, dù rằng em nhớ từng chi tiết một liên quan đến những toa thuốc và hồ sơ lịch sử bệnh hoạn của họ.
Em để họ “lợi dụng em”. Em dành thời gian để xem họ sẽ làm gì. Đây là một trò chơi thú vị của em. Em thấy cuối cùng con người thật là đáng thương anh ạ. Em không chấp họ, vì họ như em thôi, họ chỉ muốn sống xót và hiện hữu.
Anh là người em thích ngắm và nghiên cứu nhiều nhất, vì anh rất tài khi nói đến sự che giấu sự thật. Thật là thú vị đối với em, ngôn ngữ của anh là một bảo tàng bí mật để em khám phá và explore. So với đám đông thì họ lại quá dễ hiểu đến mức chán chường ngán đến cổ họng ứa ra những vị chua ăn mất thời gian của em. Tham vọng của họ, tình yêu của họ, ước mơ của họ đều đều là những ảo tưởng không chân thành. Họ không hiểu hay chấp nhận những nỗi buồn hay những thất bại của họ thì làm sao họ có thể cảm nhận nổi hay hưởng được đỉnh của hạnh phúc là gì, huống chi viết ra nổi một bài thơ có ý nghĩa?
Em yêu của anh.
Anh yêu,
Chúng ta sinh ra để buồn hả anh? Nỗi buồn như là một người bạn song hành đi theo em từ trong âm hộ của mẹ ra ư? Bây giờ em đã thành bóng tối đen nhất của anh. Em là cái đuôi kéo dài một thời gian không nhất định của anh? Như những dấu chân của những con rùa con hiễn nhiên hướng về biển? Như em cả một kiếp này đã đi kiếm anh?
Cuối cùng em cũng sẽ trở về với mẹ, đễ ủ ấp những trái trứng, con của chúng ta? Hay em sẽ bị hãm hiếp, giết, chết đuối ở ngoà biển vì em bơi quá yếu, hay vì lưới của nhân gian này quá rộng?
Em sẽ không sợ, vì bao la biển cả là tình yêu của anh ư?
Vì thật ra em là ai chứ?
Anh yêu,
Tình yêu là gì anh nhỉ? Em không biết. Họ thường ví nó như là biển, nhưng, em nghĩ nó như là những con chữ em gõ ra hàng ngày. Như những bài thơ em đã dịch? Em edit chúng hình như cả vạn lần trong từng giờ mỗi ngày. Chúng không phai, chúng càng ngày càng óng ánh hơn, y như lần đầu tiên em tình cờ đọc được thơ của anh.
Bài thơ của anh chỉ vài chữ, nhưng đã làm bao nhiêu nỗi buồn, bao nhiêu sự cô đơn của em biến mất, giống như chúng đã chưa bao giờ hiện hữu. Bài thơ em mơ sẽ giống như lần đầu tiên anh ôm em, em sẽ được ấm thật lâu giữa lòng bài thơ.
Rồi em giận ghê gớm luôn, những con chữ này anh đã viết cho ai? Ghét lắm.
Mà cũng vô lý nhỉ, em là ai?
“Đúng là em nổ kìa, chụp tấm hình cháu ngoại của em mà em nghĩ nhiều người chỉ thấy bút danh của anh. Thật tình, làm em nhột quá. Nhưng em vui anh. Hôm qua em có hẹn với nhà giáo trường Marie Curie Hanoi, rất thích được nhận những cuốn sách của anh. Anh chồng là nhà báo Nông Nghiệp. Mỗi lần em nhìn những cuốn sách của anh không ai đọc em lại buồn. Nhưng hôm qua thật là vui. Vui lắm anh. Ông chồng là công chức, sách về được thôi. Em tính gửi thêm. Nhưng em ngại quá, em thôi. Chúc anh cuối tuần vui vẻ.”
Khó quá, nên không ai dám làm vì sợ mình sai? Vậy thì vì tôi không biết gì nên tôi dám làm? Tôi thấy, như tình yêu thôi, mình chỉ cứ đâm đầu vào mà yêu thôi, không đúng sao? Không thì tiếc lắm các tình yêu không nghĩ vậy sao?
Tôi không nghĩ là tôi gan hay dũng cảm gì cả, tôi thích vậy thôi, nhưng thích mới làm được, không thì như mình bị hành hạ vậy. Cảm giác hành hạ như gánh một cây thánh giá vô lý. Cho ai? Gần hết thời gian rồi kìa, như ông XD đã ôi thổn thức thốt ra vội vàng vội vàng thôi..
Cứ làm đi, chết bây giờ cũng sẽ vui…
Thông báo:
Từ ngày hôm nay, tôi sẽ không block ai hết, đối với tôi cử chỉ ấy quá tiêu cực.
Đề nghị của nàng Võ Thu Phương hay hơn. Ai in box tôi với những ảnh cá nhân của mình, dù rằng dương vật của bạn đẹp tuyết vời làm sao đi nữa, tôi không thể khoe lên trang của mình một cách công khai vì quy luật của Facebook.
Nhưng, tôi hứa với các bạn là tôi sẽ chia sẻ hình ảnh của bạn với những bạn trong friend list của tôi một cách công bằng không phân biệt trai gái.
Vậy nha.
Chúc các tình yêu một ngày tích cực hơn.
Tiếng việt mình gì mà rắc rối như con mối. Tại sao mình lại phải viết ra không được viết xuống. Tại sao mình không được đăng ra mà mình chỉ được đăng xuất. Còn anh thì, anh không được tinh ra, anh cứ phải, ít hay nhiều xuất mãi?
“Tại sao cứ phải dao động,mà không phải giao động. Giao là gặp nhau, là cắt nhau. Ví dụ: giao hợp” Tạ Quang Đông
Anh yêu,
Em không hiểu, tại sao anh cứ ồn ào đem cái lon của em ra làm thơ mãi? Nàng thơ quá hẹp hòi với anh à? Anh nhìn xuống hai bàn chân anh xem kìa, anh không nhận ra con mắt vĩ đại của anh sao? Hay là tại vì nó hơi hí, chỉ một mí? Ồ ồ, đáng yêu quá nhỉ.
Anh yêu,
Em không hiểu sự thắc mắc của anh về hình thức của thơ. Em không hiểu tại sao nó cần phải ngắn hay dài, lục bát hay tân hình thức, đầy cảm xúc hay lạnh teo. Em chỉ biết, miễn là em yêu nó vậy thôi, là đủ sướng rồi, đúng không anh?
Art by Jessica Hong
Jessica Hong, cô con gái lớn nhất của cô em út của tôi. Ông bà nội của cháu là trong những người tàu-việt bị đuổi theo cách vượt biên công khai ra khỏi đất nước của ông bà ngoại của cháu, sau 1975. Cháu nói – con không muốn nhắc đến những bức tranh ấy nữa. Những bức tranh đã moi móc đào lên lịch sử của cháu ư? Những năm tháng tăm tối ấy trong vực thẳm của một cô bé mới lớn trên con đường tìm kiếm mình là ai? Tôi không biết. Tôi chỉ biết cuối con đường ấy, từ vực sâu là ánh sáng.
Ánh sáng có thể làm ta choáng váng quên đi những nỗi buồn của số phận chăng? Tôi không biết. Tôi chỉ biết văn học và nghệ thuật là một nguồn sống đáng yêu, đáng quý. Tôi không cách nào sống, không có chữ, không có sắc màu, không những bài hát không nốt nhạc trong tĩnh mạch của mình.
Silence was the best gift you gave me. Words ruin everything. Because now, I have to take responsibility for your words.
Why, why did you decide to open that can of worms? It doesn’t matter who cares for whom. Because in life, words mean very little, it is what we do for each other that counts.
I wanted you to be more than other men. Because we are no longer children.
I never want to push you away. Because your words, the air I want to breathe for the rest of my natural life. Ten more years, twenty years? It is not too much to ask. Your words are the only valuable treasure I selfishly possess.
I hate it, I abhor the way other people “translate”, read your words and misinterpret it, and it sounds nothing like you. But, I stay silent, because I know this is what you want.
I want you to please stay silent, because I acknowledge all the people in your life. Men and women alike.
—
Anh Yêu,
Em khác gì anh, em chỉ là một món đồ chơi trong một xã hội vô biên không nguồn gốc.
Em là một điếu thuốc lá anh hít hà thật sâu thật sướng trên môi anh, trước khi anh thẩy nó xuống một con đường không tên, để anh có thể nghiền nát, đập tan ánh sáng và hơi nóng của nó, nó đã cháy, đã nóng, đã nồng nàn duy nhất chỉ vì anh, cho riêng anh.
Em là một ly rượu mạnh, lâu lâu anh cũnh muốn sang, hơi hoang, bỏ tiền mồ hôi trí tuệ của anh ra để anh hưởng, óng ánh màu vàng hàng hàng từng dòng dưới cống rãnh.
Em là một thói quen quá hấp dẫn và thú vị, em biết mà.
Yêu anh.
—
Deep down, you know, you are just a toy I love playing with. Hence, in self-preservation. You do not trust me. You have never trusted me. I am the same as everyone else. Though you find me rather intriguing. With all the success in your life. I am the person you will fail to understand. The person you think you understand, it is someone I have allowed you or anyone to see and understand. You do not know me. And that is okay. It is fine.
No one, likes to lose their favourite “habit”, their favourite toy. I’m sorry my dear, but “we” could never be best friends. It took you 5 years, to admit something you think is real. You simply like the IDEA of me.
I just woke up from a good sleep. Sleep that I have not had for a long time. Life is full of uncertainties. But when it comes to me and you. I am certain.
Uống rượu học đánh vần, tôi chưa bao giờ, vô cùng hãnh diện làm một “dấu chấm” bao giờ. Từ ngày hôm nay trở đi chăng, tôi sẽ bớt lo một ông thầy nào đó bắt mình đứng sau lớp khoanh tay nhìn vào một bức tường trắng đen, không màu.
Yes, poetry has the potential to heal all trauma. 🙂 — 439. Hắn sống bám vào chữ Chữ nuôi hắn Mỗi dấu chấm một số phận — His living is hanging on every word The words fed him Each full stop is a human fate. Thơ Nguyễn Hưng Quốc
“Ruồi bu” trong vườn dược sĩ
Một con ruồi bị đập chết trong bãi rác Linh hồn nó bay chung chiêng Luyến tiếc cái thiên đường mới mất
Một người thầy hoàn hảo là một người thầy như thế nào? Tôi đã chia sẻ từ đầu, trước 7/8 năm đã trôi qua, là ước gì trong những ngày trong lớp học tôi đã được một ông thầy dạy học cho tôi như nhà văn Nguyễn Văn Thiện. Nhà văn tôi không biết có tin tôi không khi tôi đã chia sẻ sự thật này với anh ta. Những câu động viên như – khó lắm hả chị? Vâng em, khó quá, đi ngủ hẵng, xem sáng mai có nghĩ ra nổi không.
Những ngày đầu, tôi chỉ lo nhà văn cười tôi mỗi lần tôi mở miệng, thốt ra vài câu tiếng việt không đâu ra đâu. Nhưng tôi tin trực giác của mình, chưa một lần nào Thiện đã cười tôi – mỗi lần chị gặp một khó khăn, chị đều vượt qua mà. Tôi chỉ cần nhiêu đó, một người âm thầm tin tôi, cảm nhận được hành trình đi tìm kiếm ngôn ngữ của mẹ mình. Anh ta đã tin tôi hơn là ba má tôi đã tin tôi.
Ảnh là một người dưng, mới đầu tôi tưởng ở trong rừng. Vâng, tôi dốt vậy đấy, tôi nghĩ cái gì tôi cũng biết. Đi du lịch ở khách sạn 5 sao từ bắc vô nam, nhưng không biết Tây Nguyên là một thị trấn đầy ánh sáng.
Nhờ ông thầy mà một đứa học trò dốt như tôi dịch xong cả một tiểu thuyết. Là một sự khởi đầu cho những bài trường ca tôi đã dịch.
Nên nếu bạn muốn dạy tôi, bạn hỏi bí quyết của Y Thiện trên núi Chư Mang. Đơn giản là vậy.
Các anh muốn làm thầy thì trước hết các anh phải biết làm gương. Chỉ có cái miệng la hét thì ai thèm nghe. Tôi thấy buồn cười nhất là khi các anh không đủ can đảm làm những gì các anh mong muốn mà lại suốt ngày muốn dạy một con đàn bà nửa nạc nửa mỡ như tôi. Muốn làm thầy dạy tiếng anh cho tôi, ít nhất phải ngang hàng anh ngữ với tôi, để mà “dạy dỗ”.
Tôi thì lại là một người yếu ngôn ngữ dù là tiếng anh hay tiếng việt. Học, thì học ở người giỏi, ai mà đi học ở người dở, đơn giản là “gần mực thì đen gần đèn thì sáng”. Ví dụ như tôi học tiếng việt qua văn của Thiện và anh Tài vì họ giỏi, nên tôi hay đòi hỏi rất nhiều ở họ.
Tôi đã bay mấy chuyến máy bay để đến gặp họ, ăn cùng họ để hiểu thêm tại sao họ lại giỏi như vậy? Họ hay ăn gì, hay uống gì? Làm cách nào ngôn ngữ mẹ đẻ của tôi có thể khá hơn? Kết luận của tôi cuối cùng là họ sinh ra đã giỏi, nên tôi đã chấp nhận thân phận của mình là sẽ không bao giờ viết giỏi bằng họ.
Những người bất đắc dĩ đã thành những người ân nhân và những người thầy của tôi. Tôi sẽ không bao giờ quên. Ngoài đó toàn là những người làm mất thì giờ mà tôi không có. Mới đây có một ông Tây Ban Nha, ngỏ lời hỏi tôi làm biên tập viên cho tạp chí của ổng, với chủ yếu là đại diện văn việt. Tôi thấy buồn cười, là trò hề thì đúng hơn, tôi đã từ chối ngay. Một người như tôi mà không biết vị trí của mình trong xã hội thì ai sẽ biết sẽ hiểu?
Muốn dạy tôi thì ít nhất bạn phải ngang hàng dốt nát như tôi, thì tôi sẽ nhận bạn là thầy của tôi. Đơn giản mà.
Từ “thị phi” này nghe hay nghê. Sống trong một xã hội làm sao chúng ta có thể tránh nổi sự thị phi của xã hội? Chúng ta không sa vào sự thị phi thì sự thị phi cũng sẽ sa vào chúng ta.
Có một thời gian tôi giao lưu rất rộng, chụp rất nhiều những tấm ảnh lưu niệm. Tôi rất thích khi tôi đã chụp được những tấm ảnh rất đẹp và hồn nhiên của các bạn tôi, gần lẫn xa. Chụp một tấm ảnh có hồn không khác gì vớ́i thơ văn hay dịch thuật, người chụp cần một sự liên kết với đối tượng của mình. Tôi lại là một người rất thích nghe những câu chuyện của những đối tượng của mình, nhất là những người tôi mới gặp. Thời gian trôi qua rất mau, và càng ngày những mối quan hệ của tôi đâm ra càng thêm phức tạp. Tôi trốn dần dần sâu hơn vào sau ống kính của máy chụp hình.
Con người đối với tôi là một màu xám đáng yêu. Nhưng họ đòi hỏi quá nhiều ở tôi những sự việc mà tôi chỉ dành cho gia đình tôi và công việc kiếm sống. Sống chúng ta cần những ranh giới, những ranh giới này sẽ đem lại cho chúng ta sự tồn tại.
Sự tồn tại cần thêm những gì? Tình yêu? Sự hiểu biết và lòng trắc ẩn từ bi? Khó nói quá, vì thật ra quan trọng nhất đối với tôi là tình yêu. Chúng ta có thể yêu người khác như chính bản thân mình. Nhưng quá nhiều lần chúng ta đã quá ác với chính bản thân mình. Tôi đã để những quan hệ này lợi dụng lòng tốt của tôi, gần đến mức tôi để họ ảnh hưởng một cách không tốt đến gia đình tôi.
Gia đình, trong tôi, là một sự thiêng liêng khó diễn tả qua ngôn ngữ. Tôi có thể sống chết cho gia đình tôi, ngoài đó, không có gì quan trọng bằng. Vì hoàn cảnh và đời sống của tôi chăng? Tôi không biết. Nhưng gia đình tôi rất nhỏ, bắt đầu với chồng con của tôi, sau đó là ba má và anh chị em.
Tôi sống rất đơn giản, tôi ăn ngon, ngủ ngon, nhiêu đó là đủ cho cuộc sống tồn tại trong tôi.
À, anh yêu, chúng ta nhắm mắt lại, mong ôi một giấc chiêm bao như ngày nào ta còn biết yêu? Em thò hai bàn tay vào túi quần của em, thì em lại thấy một lần nữa không còn gì? Những kỷ niệm bụi bặm màng nhện cũng không còn ư? Thoang thoảng mùi đất gọi ta về, ẩm ướt cùng cơn mưa hàng tháng, nhưng về đâu đây anh yêu?
Tại sao? Tại sao chứ?
Why am I a mere butterfly in a kaleidoscope of butterflies in your eyes?
Ừ, thì em say..
Không còn nhiều thời gian nữa đâu những tình yêu ạ. Yêu ai thì cứ tỏ tình ngay đi. Đừng kiểu nhà nàng ở cạnh nhà tôi như anh Nguyễn Bính ạ. Nghe tôi đi.
Nhiều khi được yêu lại thì sao, không thì được một cú đấm cũng vui nha..
Ừm, triết lý chủ nhật của dược sĩ.
Thành người trước
cứu nước
là bước
sau
Dịch bài thơ nhi đồng của ông thầy mà tôi lại ngậm ngùi cả ngày. Dịch quá nhiều thơ chăng? Sự tự nhiên của tạo hóa là những chia ly như sự chết đúng không?
Những sự chia lìa, như những đứa con của tôi cũng phải ra đi để tìm kiếm một cuộc sống riêng.
Nước bốc đi theo nắng, để lại một đống muối óng ánh để nêm nếm cuộc đời còn lại của ta chăng?
Dịch những bài thơ nhi đồng đem lại cho tôi một chút an ủi chăng?
Tôi ngồi nghe các ông già lưu vong chửi con cháu của rồng tiên một cách cay đắng tục tĩu, như một bát nước lã thẩy vào mặt tôi trong một buổi chiều gió buốt thấm da thịt, liệu chúng có thành người không?
Liệu con của những ông già này còn nhớ đến quê hương không? Hay là những người Việt Kiều nửa nạc nửa mỡ chỉ về quê hương của tổ tiên để tìm kiếm ẩm thực quen thuộc chúng đã được thưởng thức ở những phố Việt rải rác ở hải ngoại khắp thế giới với đồng tiền to lớn của chúng?
Ôi những đồng tiền giá trị hơn mạng người.
Ai cũng thích giảng, nhưng có bao nhiêu người viết nổi một bài thơ về sự tồn tại của muối?
Tôi thấy các bạn hay comment “chất”, nhưng tôi lại không cảm nhận được. Có lẽ bây giờ hiểu được sâu hơn?
Chất, chất lượng, chất xám, substance, substantial, matter, what matters, grey matter?
Hay quá nhỉ, ngôn ngữ á.
Khổ quá kìa, không phải là tôi hay kỳ thị những người nổi tiếng. Tôi hơi khó tính một chút thôi. Tôi chỉ thích đọc thơ hay.
Sao, như vậy là CHẤT chưa?
Thơ chỉ là ngôn ngữ thôi, một cách để bày tỏ cảm xúc hay suy nghĩ của mình? Có lẽ tôi hiểu một phần tại sao Thái Hạo giống như đã ngưng làm thơ.
Khi đã vượt qua một giai đoạn quá bất ngờ trong cuộc đời mình, thơ không đủ chữ để anh ta viết ra những gì ảnh cần và muốn nói ra một cách rõ ràng và chi tiết hơn.
Tôi buồn một phần vì không còn được chia sẻ những khúc thơ tung ra trên bàn phím giữa đêm của ảnh nữa. Làm thơ không phải là một lựa chọn của thi sĩ, ấy chỉ là một việc bất đắc dĩ. Để thoát chăng. Như tôi đã được thoát nhiều lần qua những bài thơ. Thơ là những cảm xúc bất ngờ. Như tôi đã bất ngờ dịch thơ. Nhưng tôi rất mừng khi biết rằng tiếng nói duy nhất của anh ta vẫn còn tồn tại.
Thơ chỉ là một ngôn ngữ rất riêng, thường thu hút vì sự mờ ảo. Nhưng thu hút hơn đó nữa là sự thật.
Không cần nhắc đến thằng Mỹ, quan tâm của tôi trước hết là thằng Bắc Kỳ, thằng Huế và thằng Ngụy thua cuộc ở Miền Nam.
Tôi không cần nhắc đến con đàn bà làm chi, vì chúng sinh ra từ một nhánh xương sườn của thằng đàn ông. Vô dụng.
Đọc thoáng qua phỏng vấn của nhà văn Phạm Thị Hoài trên Diễn Đàn Thế Kỷ, tôi nhớ lại những chia sẻ của ba má tôi. Họ đã bỏ quê hương hai lần, vinh dự lớn lao của họ là đã được giải phóng hai lần. Đi đến đâu họ bị đuổi đến đó.
Tôi là một con đàn bà, con của thằng Bắc Kỳ và thằng Ngụy. Rất kỳ thị.
Đây là bài thơ tôi đã sáng tác sáng nay.
Câu trả lời dưới đây liên quan đến sự “egosurfing”, đã nêu lên sự phức tạp của thời đại ảo tưởng trên mạng xã hội. Những diễn viên nổi tiếng lướt mạng để tìm kiếm và vo vén cái tôi của mình.
“Anh Tài em surf tên anh thôi, vậy còn là “tự sướng” không? Em để ý là mỗi lần em chuyển ngữ tác phẩm nào CHO em đi nữa thường là giống như những tác giả này nghĩ em đang tưới hay bón phân cái tôi của tác giả ấy vậy, họ không cần phải egosurf. Em nói chung thôi. Mới đầu thì okie, nhưng hiểu nhầm em mãi làm em ngại lắm luôn, khó chịu thì đúng hơn. Sau này em bắt đầu dịch để cho họ im cho em sống, nhưng họ lại làm tới, cái đầu họ càng bự.. Rồi em nghĩ ủa sao mình một là ngu hai là ngu ba là ngu.. Toàn là công lao của mình làm mà không được gì, mà lại còn ngu hơn. Họ lại còn giận dỗi ngược lại vì em không muốn đọc thơ dịch thơ của họ. Rồi em nghĩ, ủa chồng mình hay con cái mình không đòi hỏi gì mà họ lại là những người dưng hay làm phiền mình. Những người dưng có những tham vọng em nghĩ cũng tốt thôi, ai cũng cần có nên có một tham vọng gì đó để càng ngày càng tiến bộ hơn để thành một con người tốt hơn, nhưng họ hay quên đó là tham vọng của riêng họ, sự tham vọng sẽ thay đổi tùy người. Em duy nhất chỉ yêu thơ, em yêu ngôn ngữ vì ngôn ngữ làm nên thơ.. Chứ em sinh ra là không phải để đi vuốt cái tôi của người dưng. Em hiểu họ thôi mà họ hay hiểu nhầm là em thích họ. Chỉ là sự hiểu biết bình thường. Đơn giản mà.”
Mở mắt ra là đã thấy đàn ông Việt Nam ôi, luôn luôn thật là dễ thương. Cứ như mới lớn vậy. Các anh bốn mùa đều dễ thương.
Cưng.
‘Nhà văn Phạm Thị Hoài có câu: “Đàn ông Việt phức tạp hơn gấp bội, sống ở thế kỷ 21, tuyên ngôn ở thế kỷ 30, tư duy ở thế kỷ 19, cảm xúc ở thế kỷ 18, yêu đương ở thế kỷ 20, và, lấy vợ ở thế kỷ 15”.’ TH
Đàn ông Việt Nam dễ thương quá đi.
—
Phạm Thị Hoài, the writer has once said: “Vietnamese men are tenfold more complicated than most, they live in the 21st Century, they lecture about living as men in the 30th Century, with the logic of men in the 1900s, the emotional maturity of men in the 1800’s, have sex like men in the 20th Century, and, marry women from the 1500s”
Audit của Blog: 50% là những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài 35% là những tác phẩm của những tác giả khác 15% còn lại là những tác phẩm của tôi Heheh, người ta ganh với ông anh của tui là phải.
Vậy thì tôi có thể kết luận rằng ngôn ngữ của mẹ tôi càng ngày càng khá hơn vì ngôn ngữ của anh Lê Vĩnh Tài.
Sự áp lực của cuộc sống cần mộ̉t sự kiểm soát(self-audit) thường xuyên để chúng ta có thể lấy lại sự cân bằng của cuộc sống của chúng ta, càng bị áp lực chúng ta càng cần đến sự kiểm soát.
Trước những tượng đài? Tôi quỳ tôi khóc Ôi ôi tôi Là một đứa nhóc
…
Khi chúng ta đã vượt qua được những sự kiểm soát này thì chúng ta sẽ thoát. Thoát nhữnhg sự lo âu buồn phiền.
Chúng ta sẽ thành một bài thơ.
Nhà thờ Đá, Ninh Bình, Vietnam
Vào cửa hông hay cửa trước nhà thờ? Cánh cửa kính của nhà thờ Công giáo hình như đang mời gọi tôi vào. Tôi đẩy nhẹ cánh cửa, thì ra chúng không bị khóa. Tôi thấy hơi ngạc nhiên, một phần là sáng sớm nhà thờ đã mở cửa, hay hai là tôi đã bước vào. Nhà thờ vắng bóng chỉ mình tôi đi lạc vào giữa sự yên tĩnh của các thánh và thánh đường của Ngài.
Tôi leo hình như một con đồi từ trạm xe điện đến nhà thờ St. Mary North Sydney. Trời lạnh, dưới hai lớp áo tôi đã toát mồ hôi. Tôi cởi cả hai lớp áo để lên chiếc ghế dài, tôi bước từ từ những bước nhỏ, thong thả dần dần đến gần tượng Đức Mẹ Hằng Cứu Giúp, tôi quỳ xuống. Nhà thờ không một tiếng động, tôi nghe thấy chỉ tiếng thở thật dài của mình.
Nước mắt từ từ trào ra, như hôm nào tôi đã quỳ dưới chân Mẹ.
St. Mary Church North Sydney, Australia
Hôm nay ds dậy sớm, đi học tiếp. Lớp học kế nhà thờ St. Mary, lâu rồi tôi mới được một dịp đi xưng tội một cách thật bất ngờ. Tạ ơn hơn là xưng tội, vì trong những năm qua, tôi không biết đã bao nhiêu lần tôi và gia đình tôi được cứu rỗi.
Thượng Đế không xa những tình yêu ạ, luôn luôn bên ta.
Thế hệ chuối như tôi, trong trắng ngoài da vàng, chắc chỉ biết viết văn Việt chuối.
Okê thôi, tôi sẽ tiếp tục tập đánh vần. Vì tập đánh vần khác gì tập làm người, đúng không?
Thả thính đã, chuyện gì trầm trọng bạn có thể thêm sau. Đây gọi là “a narrative hook”.
Thính độc đáo tôi thả hôm qua là “tên” của nhà phê bình Nguyễn Hưng Quốc, còn thính của nhà thơ Lê Vĩnh Tài thường là “em” nhé, em ấy luôn luôn thật là quyến rũ.
Nhiều người như ba má tôi nghĩ, Nguyễn Hưng Quốc hay viết chửi chế độ Cộng Sản Việt Nam. Tôi không nghĩ vậy.
Khi bạn đang chửi, bạn đã mất sự bình tĩnh, lý luận của bạn sẽ không còn sáng suốt.
Sự phê bình đi song song với sự khách quan. Nếu bạn cảm thấy lời phê bình của ai đó là một sự chửi bới phán xét, ấy không còn là một sự phê bình nữa.
Sự phê bình là một nhận xét khách quan.
Ví dụ như khi tôi nói tôi vẫn còn dốt tiếng Việt, đây chỉ là một nhận xét khách quan về chính bản thân mình. Là sự thật. Không khác gì khi tôi nói một bài thơ dịch ra không còn là một bài thơ. Nó chỉ là một đống chữ cùng nghĩa đã xuống dòng. Vì thơ cần có nhịp điệu của vũ trụ, “like say an avalanche” hay như thác đổ tích tắc mưa rơi.
Tiếng Việt của tôi vẫn còn rất dở, có thể vì lý do tiếng Việt tôi dở, tôi sẽ không bao giờ ngưng dịch thơ văn. Vì lúc nào tôi cũng muốn giỏi hơn.
Suy nghĩ của nhiều người quá chủ quan, quá mau với suy nghĩ là tôi cần sự thương hại hay cần ai đó vuốt. Nếu bạn là một người tinh tế thì bạn sẽ không bao giờ mệt mỏi với việc suốt ngày thương hại một người nghèo ngôn ngữ của mẹ như tôi.
Tôi biết tự mở chai Champagne, và nốc từ chai mà. Vậy nhé. Đừng lo cho tôi.
Kỷ niệm này vui nè, 24/25 tháng mười 2019, là sketch đầu tiên tôi vẽ lại sau 30/40 năm không vẽ, mà cũng là lần đầu tiên tôi vẽ chân dung của ai. Tôi vẽ bằng bút chì sau một cái hóa đơn của hãng thuốc tôi mua hàng ngày. Là thử cho vui thôi, không nghĩ là mình vẽ nổi..
Khi vẽ ra nét, cảm giác ấy như say sau vài cốc rượu, phê lắm nha.. Các bạn hãy thử xem.. Vừa không tốn tiền mà lại còn tốt hơn cho sức khỏe của mình.
_________________________
True story
Quiet morning at work, I’m sketching LVT
Me: mum have a crush on this poet
Isabella: so, how does dad feel about that? Khanh (dad): …. (Sideway glance at mum – she’s lost it! )
— Câu chuyện có thật
Buổi sáng yên tĩnh tại nơi làm việc, tôi đang phác thảo LVT
Tôi: mẹ phải lòng nhà thơ này
Isabella: vậy, bố cảm thấy thế nào?
Khánh (bố): …. (Liếc nhìn mẹ – hmmmm…!)
Ba người chân dung tôi thấy thật là khó vẽ:
1. Nguyễn Văn Thiện, nhà văn ít selfie và tôi cũng ngại hơn nữa là người tình của chàng không thích tôi ngắm từng nét một của chàng, nhâm nhi quá lâu nàng sẽ không thích?
2. Phan Quỳnh Trâm, ôi, tôi thử vẽ hoài mà không được nha. Tôi nghĩ vì mỗi khi hai chị em ngồi tâm sự, cảm xúc cao trào quá mức tôi vẽ không ra nét?
3. Trần Băng Khuê, tôi rất thích phác thảo chân dung thần thái của nhà văn, nhưng việc này luôn luôn là một sự khó khăn đối với tôi. Có thể như PQT, tôi muốn nhét hết những vẻ đẹp của nàng vào trong một bức tranh ngay lúc đó chăng?
Ồ trà bông bồ công anh, hơi khó diễn tả nha, ds sĩ hơi ngại, dù rằng lá non đã ăn hai ba lần với mùi vị của rocket hơi đắng đắng rất ngon, đây là lần đầu tiên pha trà với hoa và củ gốc của nó.
Vị của hoa ngọt ngào rất xanh của lá cây hương vị của đất.
I love it.
1993, là năm cuối của tôi tại Đại học Sydney.
Về cơ bản, bản chất của con người thường không thay đổi. Tôi đã dành 3 tiếng đồng hồ để “Đi tìm thời gian đã mất” (tài liệu về phim dành cho trẻ em) Tôi tình cờ đọc được một dòng chữ viết nguệch ngoạc ở mặt sau của một phong bì ảnh cũ (29-10-1993). Tôi không nhận ra hay cảm nhận nổi những dòng chữ của một thiếu nữ đã viết ra câu thơ năm 1993, tôi cũng không nhận ra người thiếu nữ trong bức ảnh này. Tôi nhớ mình đã hay một mình, tôi nhớ những giờ phút cô đơn vô tận. Trong cuộc sống, tôi đã chôn vùi nụ cười của những người trong hình ảnh này, những tình bạn. Còn đâu một thực thể xã hội đã giải thể.
—
1993, my final year at The University of Sydney.
Fundamentally, people’s nature does not change. I’d spent a good 3 hours “Looking for Lost Time” (the children’s documentation on films) I’d stumbled over a scribble written on the back of an old photographic envelope (29-10-1993). I do not understand the young women in the verse, nor do I recognize the woman in this photograph. I remember being alone, I recall endless hours of solitude. In living, I have buried their smiles, their friendship. The dissolving social butterfly.
Ngày nghỉ giữa tuần thật yên tĩnh. Mở mắt, tôi chỉ mong một ngày nắng để phơi đống quần áo chất đầy. Sáng nay đánh răng xong, leo cầu thang xuống nhà vào phòng giặt, chú mèo con quấn theo từng bước, thì tôi đã khám phá ra rằng anh chồng tôi đã dạy sớm hơn tôi. Anh đã kẹp từng chiếc áo ống quần lên dây một cách thật là dễ thương, chúng bay phất phơi cùng gió thu trong một bầu trời xanh sâu thẳm không dính một đám mây.
Tôi thở nhẹ – ôi, cám ơn ông chồng ba mươi năm của tôi. Tôi ẵm chú mèo lên – nè, con đi pha cà phê cho bà ngoại nha. Vì dạ dầy của tôi không còn dụng nạp được đường của sữa tươi nữa, cô con gái đã mua cho mẹ sữa yến mạch để sử dụng pha cà phê mỗi sáng.
Mở laptop ra, lướt qua những trang blog, đọc qua những đối thoại với những blogger khác thì sáng tôi đã được một đối thoại với một cô blogger từ Cách Lan. Mới đây thôi, cô ta đã theo trang của mình, và cô ta đã hay vào đọc thường xuyên. Làm tôi nghĩ đến những lời của các nhà thơ, nhà văn, nhà báo – Họ là ai? Có tên tuổi gì không? Có nổi tiếng không? Em cần dịch những người không nổi tiếng không?
Những thắc mắc như vậy, không còn là một nguồn bực bội cho tôi nữa, dù rằng những câu hỏi như vậy làm tôi cụt hứng, làm tôi bắt đầu nghi ngờ mọi cử chỉ của mình. Ôi buồn cười, toàn là chuyện của những người dưng, không liên quan gì đến mình. Con người vốn sống với quan niệm là mình là trung tâm của vũ trụ, quan niệm này ổn thôi, tôi không trách ai, vì tôi cũng vậy mà.
Tôi dịch thơ văn của mẹ là một sự bổ ích cho tôi, tôi làm ba má tôi vui, vẫn là một lợi ích của tôi, vì tôi là trung tâm của vũ trụ của mình.
Tôi rất phục và muốn học từ những người giỏi và có công trong tất cả khía cạnh của cuộc sống. Tôi không quan tâm đến sự phổ biến ảnh hưởng nguồn gốc của ai, vì mình còn có thể học được nhiều từ cử chỉ của một con kiến hầu màu đen trong cả một đoàn kiến màu đen mà.
Hiện giờ tôi chỉ có một mong ước rất thú vị trong bucket list của mình, là được gặp một người có công trong văn học đó là anh Nguyễn Hưng Quốc.
Nguyễn Thị Phương Trâm 27 with child.
Sự phức tạp của từ ngữ gây ra những vết sẹo tình cảm bị chôn vùi mà tôi nghĩ rằng mình đã quên mất. Những lời nói và dòng bình luận vô tư, tưởng như mùi dầu máy đưa tôi về tuổi thơ trong lòng chiếc thuyền gỗ nhỏ chạm trổ hoa văn, rồi chợt nhận được tin nhắn của mẹ “tối nay nếu hai vợ chồng con không bận thì qua ăn cơm với ba má, tối nay má nấu phở”.
Mẹ tôi với tấm lòng nhân hậu, nhẫn nhục chịu đựng những năm tháng ba tôi ra đi. Hai mươi bảy tuổi (giống như tôi trong ảnh chụp), với bốn đứa con nhỏ. Không có Medicare, không có dịch vụ xã hội, không có nhà ở, không… những năm tháng đó má tôi, hình như đã chưa kịp lớn.
—
The complexity of words provokes buried emotional scars I thought I’ve since forgotten. Passing comments, much like the smell of engine oil takes me back to my childhood in the hull of a tiny carved wooden boat, then I would suddenly get a message from my mum “come for dinner tonight if you’re not busy”.
My mother with her kind heart, her patience in enduring the years my father was gone. Twenty seven years old (like I am there in the snapshot), with four tiny children. There was no Medicare, no social service, no housing, no… She was then, still a child.
Lốm đốm như hai nốt muỗi cắn, tôi dậy thì giữa thời gian trong những trại tị nạn. Tôi hay một mình trên bãi biển, tôi khờ khạo không lanh lẹ như chị hai. Chị tôi lẫn đẩy xếp hàng lãnh lương thực mỗi ngày. Ôi những gói mì tôm thơm phức. Mẹ tôi trong góc lều, ngồi ôm hai đứa em tôi.
Bác Tư đeo kính mắt với cặp mắt rất hiền, tôi không nhớ nghe bác nói bao giờ. Trong cái xuồng máy tí ti nồng mùi dầu, chị hai ôm tôi dưới miếng ván màu xanh dương (hình như là vậy). Bác Tư không nói gì, chín với mười một im re như bác. Ba má tôi lúc đó chắc xót ruột biết bao, chịu thôi, gia đình tôi phải chia ra hướng về con tàu 5×10 mét vuông. Từ thành phố về, trắng bóc, ngơ ngác như nai vàng. Mùi dầu cho đến ngày nay, mỗi khi đi ngang qua cây xăng sẽ làm tôi buồn nôn, vọng lại trong mũi tôi nồng mùi ói mửa.
Bác Tư đi Mỹ, không biết bây giờ bác ở đâu, có đoàn tụ được với vợ con bác không. Tôi thật sự không nghĩ tới cho đến giờ phút viết xuống những dòng chữ này. Cuộc đời trôi đi một vèo bốn mươi năm. Tôi chỉ muốn chia sẻ với bác một lời cảm tạ, trong đầu đời tôi, bác là một quý nhân phù trợ – cháu cám ơn bác.
Nếu tuổi tác có thể đo được sự trí tuệ của tôi,
vậy thì tôi vẫn là một tuồng hề,
một kẻ ngốc.
—
If age is a measure of my wisdom,
I am then,
still a fool.
Tôi hỏi cậu bé chín tuổi:
– nếu con thấy bố hay mẹ con khóc thì con sẽ làm gì?
– thì để bố hay mẹ con khóc cho đến khi bố hay mẹ con hết khóc, chứ làm gì được bây giờ.
Sự khôn ngoan từ một đứa trẻ chưa trưởng thành.
Đừng mà, đừng xem nỗi đau của một người trước mặt mình như là không có gì. Đó là một sự cao trào của cảm xúc. Sự hạnh phúc lẫn sự đau đớn.
Nếu bạn đã có phúc được thấy và cảm nhận được nước mắt của một người đàn bà lên đỉnh, thì có thể bạn hiểu điều này.
Cuộc đời này sẽ vô cùng trống vắng và nhạt nhẽo nếu chỉ có những nụ cười.
The Anzac
Để Chúng Ta Không Bao Giờ Quên.
“Họ sẽ không bao già đi, như chúng ta là những người còn lại sẽ già đi: Sự mệt mỏi của tuổi già không còn là sự lo âu của họ, như những năm tháng cũng sẽ không còn có thể lên án họ. Khi mặt trời lặn và vào buổi sáng Chúng ta sẽ nhớ họ.” — Lest We Forget.
“They shall grow not old, as we that are left grow old:
Age shall not weary them, nor the years condemn.
At the going down of the sun and in the morning
We will remember them.”
Robert Laurence Binyon
Chồng – em yêu, có người mong được thông minh và xinh đẹp như em mà không được kìa.
Vợ – Hì hì, em yêu chồng. Còn gì nữa không?
Vui hoài cũng chán nha, phải có buồn mới có vui đúng không? Nhưng okay, để tôi viết thư tình và đổi gió một chút.
——
Anh yêu,
Sao khi em bên anh em không cách nào làm người lớn được nhỉ. Em nhõng nhẽo với anh, em mắc cỡ, em sẽ không dám nhìn vào đôi mắt anh, giọng nói của em nhão nhoẹt không ra câu không ra lời. Em cứ yêu anh hoài em sẽ mất đi tiếng nói của loài người thì sao đây anh yêu.
Nhưng mà anh, khi mình yêu nhau, mình cần gì đến ngôn ngữ đúng không anh?
Yêu anh,
Em
PS. Ngủ ngon nha anh yêu
Hôm kia ba má tôi nhắc đến giải văn chương của Dương Thu Hương, cô là trong những người đã giải phóng gia đình chúng mình. Lời nói của hai ngài lúc đó vừa cay vừa ngậm ngùi.
Má tôi – con có nhớ được gì không, bữa cơm đầu tiên họ thả ba về?
– Ồ con nhỏ quá, con không nhớ mum.
Má tôi kể tiếp về hôm đầu tiên họ thả ba tôi về từ trại học tập cải tạo.
– bữa cơm đầu tiên ba ăn một lượt tám bát cơm. Cả nhà rất im lặng, mọi người ngồi quanh mâm cơm nhìn ba ăn không nói một câu. Bà ngoại ngồi nhìn ba một cách lo lắng, bà lo là ba con ăn nhanh quá bị bội thực mà chết. Con Thảo nó sợ lắm, nó cứ đứng sau lưng cửa phòng nhìn ba, ba đến gần nó là nó khóc. Nó không hiểu tại sao tự nhiên có một người đàn ông lạ ở trong nhà mình.
Em tôi sinh năm 74, nó một tuổi thì ba tôi đã biến mất.
Tôi thấy lạ là, tại sao chúng ta làm việc gì đi nữa chúng ta cũng phải cần đóng khung chúng như một huy chương đeo trên vai. Tôi nghĩ đến những ngày ăn khoai mì xả ra không nổi một cục bo bo, làm gì mà có thời gian nghĩ đến sự đam mê. Vâng tôi phát biểu và rao hàng giỏi lắm. Vâng, vì đam mê tôi mới có thể dịch ra cả ngàn ngàn khúc thơ và khúc văn. Úi trời, bạn đang bịt mắt ai đây? Bạn nghĩ bạn có thể bịt mắt của bạn một cách dài lâu vậy được ư?
Tôi học tiếng việt để ba má tôi vui, tôi học ngôn ngữ của ba má tôi là cách tôi nói chuyện với hai ngài. Tất cả những gì tôi đã làm nửa thập niên qua là vì tôi muốn hiểu ba má tôi hơn. Sự văn chương trong tôi ư? Chỉ là một đối thoại giữa tôi và ba má tôi.
Vâng, tôi, tôi, tôi và tôi. Đam mê ư? Làm gì mà có chuyện đam mê, có thì giờ thở đâu mà bạn có thời gian cho đam mê. Tại dốt thì bạn phải học, đam mê chỉ là cái bóng mơ hồ trong tâm trí của một người bất bình thường không dám chấp nhận sự thật. Bạn dốt thì bạn phải học, đơn giản mà. Sự đam mê là cái gì đó che bớt đi sự ngu dốt của bạn. Bạn đừng có nhầm, rồi sau này bạn phải trả một giá rất nặng, bạn sẽ bị đi lạc xa thêm vào sự ngu dốt và ảo tưởng của bạn và không cách nào kiếm nổi đường về để mà nhặt, để mà gom góp lại những gì gọi là dignity/self-respect của bạn.
Tôi thường xuyên thất vọng là mình tại sao không giỏi hơn, tại sao mình là dược sĩ không phải là bác sĩ. Nếu mình là bác sĩ, thì mình sẽ giỏi hơn nhiều, thông minh hơn, ngôn ngữ của mẹ mình sẽ giỏi hơn. Cần gì ngày này qua ngày khác bạn phải đi lặn vào ký ức của mình để tìm kiếm từng con chữ “mất dạy”.
Sự dốt nát có khác gì đâu với sự đam mê.
My sketch of Đinh Trường Chinh
Chào buổi sáng.
Trời vẫn còn chạng vạng ánh sáng Mặt Trời. Cảm giác như sẽ có một hứa hẹn gì đó mới mới ở dưới chân trời mới.
Tôi rất vui, khi tôi chia sẻ việc làm cô giáo cho một cậu bé 9 tuổi. Vui thôi, chứ tôi không dám gọi mình là cô giáo, dịch giả hay là họa sĩ. Vì thật sự là làm cô giáo không dễ như dịch thơ văn cũng không dễ. Thậm chí việc chuyển ngữ của tôi, chỉ là một trò chơi đam mê học ngôn ngữ của mẹ.
Người đời người ta có câu rất hay, và thật là thú vị: “hát hay không bằng hay hát” là vậy.
Ảnh học trò chụp cô giáo Trâm dạy tiếng anh. Nghịch quá luôn.
Cậu bé khoe với cô giáo – môn con học giỏi nhất là môn anh văn.
Tôi – vậy à, bác chúc mừng con. Môn việt văn thì bác lại dở nhất con ạ, bác luôn luôn đứng hạng bét.
Ông nội của tôi là nông dân biết trồng lúa, còn tôi chỉ là một đứa mất gốc chỉ biết cày.
Thơ của anh là gu của em Của anh là gu của thơ em Anh là gu của em của thơ Là gu của em thơ của anh
“Trong văn chương, có một người bạn để có thể nói chuyện (hoặc dịch) là một sự may mắn.” Nguyễn Hưng Quốc
“The translation itself is a conversation.” Đoàn Duy
Chuyển ngôn ngữ của mẹ sang tiếng Anh là cách tôi đọc thơ tiếng Việt. Nếu bài dịch là một cuộc đối thoại giữa tác giả và người dịch thì người dịch phải là một người biết lắng nghe. Tôi luôn luôn tự hào về việc cố gắng lắng nghe của mình, tôi đã thành một người lắng nghe có nghề, tôi hàng ngày im lặng nghe khách tôi kể ra những bệnh tật của họ, tôi dành thời gian để họ có thể cảm nhận được sự đồng cảm(empathy) của mình.
Trong một cuộc đối thoại như một tác phẩm tôi đã dịch ra, khi tôi đã hài lòng, lúc đó luôn luôn đem lại cho tôi một niềm vui hạnh phúc khá bất ngờ. Vì tôi đã hiểu được bài thơ, ít nhất là đã hiểu một phần nào đó suy nghĩ và lòng của tác giả. Cảm giác này là một sự thân mật gần gũi tuyệt vời khó diễn tả.
Xưa nay tôi đã và hay nghĩ là tôi ít khi được nói chuyện với Nguyễn Văn Thiện hay anh Lê Vĩnh Tài. Tôi đã leo núi, đi kiếm hai chàng ở núi Chư Mang để tìm hiểu và nghiên cứu thêm. Nhưng thật ra những cuộc đối thoại đã xảy ra hàng ngày trong những ngày tháng đã biến mất theo thời gian trong nửa thập niên đã diễn ra.
Văn Chương vui là được những đối thoại như vậy chăng? Nếu luôn luôn là niềm vui như vậy thì từ ngày hôm nay, tôi sẽ chấp nhận sự Văn Chương trong tôi.
Con cháu rổng tiên khắp thế giới. Những đứa con của bác và những đứa con của ngụy.
Con của ngụy. Tôi có máu rồng tiên không?
Con cháu của ngụy đi vượt biên giới thành thuyền nhân chết ngoài biển.
Con cháu của ngụy lang thang bỏ học thành thuyền nhân dạng háng ra cho chúng hiếp cả cuộc đời đóng vai những con điên.
Con cháu của ngụy trong tay mẹ thành thuyền nhân lênh đênh giữa đại dương ăn thịt sống của bà ngoại mà sống xót.
Con cháu của ngụy…
Câu chuyện vu vơ của con gái ngụy.
Năm mười ba tuổi tôi công nhận mình thật dễ thương, còn được bầu làm công dân Úc tý hon tốt nhất của trường. Tôi lúc đó tiếng anh cũng đã khá, nhưng giỏi hơn là những môn như toán và vẽ. Ông thầy dạy phụ cô giáo tôi đã xin tranh acrylic của tôi để mang về làm kỷ niệm.
Nhưng tôi nhớ rõ ràng nhất là lời của bà cô lớp sáu của mình, lúc đó tuổi của bà cỡ tuổi của tôi bây giờ “tôi không hiểu tại sao các em không bầu một người như Donna. Donna là trưởng lớp, Donna là… ” Tôi bị kỳ thị ra mặt, không giấu một lời. Còn Donna thì khác, luôn luôn nhìn tôi bằng một nụ cười chân thành ấm áp không một chút kỳ thị cay đắng. Con nít là vậy. Chỉ có người lớn là những người không đủ trách nhiệm, không đủ tư cách không đủ lòng trắc ẩn và lòng tốt.
Làm cách nào để lột da mình nhỉ?
Phần thưởng của tôi năm đó là một cuốn sách gì đó tôi quên rồi. Thường là để tặng thư viện của trường Tiểu Học St. Monica. Nhưng sau những lời của cô giáo của mình, tôi miễn tặng.
Hiện giờ, phần thưởng nhân dân Úc của tôi nằm trên tủ sách của ông bà ngoại của mấy đứa nhỏ.
Câu chuyện vu vơ của con gái ngụy.
Năm mười ba tuổi tôi công nhận mình thật dễ thương, còn được bầu làm công dân Úc tý hon tốt nhất của trường. Tôi lúc đó tiếng anh cũng đã khá, nhưng giỏi hơn là những môn như toán và vẽ. Ông thầy dạy phụ cô giáo tôi đã xin tranh acrylic của tôi để mang về làm kỷ niệm.
Nhưng tôi nhớ rõ ràng nhất là lời của bà cô lớp sáu của mình, lúc đó tuổi của bà cỡ tuổi của tôi bây giờ “tôi không hiểu tại sao các em không bầu một người như Donna. Donna là trưởng lớp, Donna là… ” Tôi bị kỳ thị ra mặt, không giấu một lời. Còn Donna thì khác, luôn luôn nhìn tôi bằng một nụ cười chân thành ấm áp không một chút kỳ thị cay đắng. Con nít là vậy. Chỉ có người lớn là những người không đủ trách nhiệm, không đủ tư cách không đủ lòng trắc ẩn và lòng tốt.
Làm cách nào để lột da mình nhỉ?
Phần thưởng của tôi năm đó là một cuốn sách gì đó tôi quên rồi. Thường là để tặng thư viện của trường Tiểu Học St. Monica. Nhưng sau những lời của cô giáo của mình, tôi miễn tặng.
Hiện giờ, phần thưởng nhân dân Úc của tôi nằm trên tủ sách của ông bà ngoại của mấy đứa nhỏ.
Nếu tôi cộng và trừ đi năm ngày 40 thuyền nhân đã lênh đênh trên biển, thì Nô en năm 1980 gia đình tôi đã bán căn nhà ở đường Trương Minh Giảng, tạm trú ở một cái gác của nhà người ta trước khi ra đường xuống Rạch Giá, ngang đảo Phú Quốc. Lênh đênh giữa Vịnh Thái Lan.
Những chi tiết tôi không nhớ rõ. Rõ nhất trùng trùng biệt biệt là những màn đêm. Vạch lên không thấy gì nhưng chỉ mấy nốt muỗi đốt tới giờ phút này vẫn còn ngứa.
Vậy tôi hỏi bạn, làm cách nào để mà quên. Dầu thời gian à? Xoa dịu thoang thoảng rồi ngứa tiếp.
Viết được vài câu tôi lại nghĩ – tôi thấy chị sướng bỏ mẹ, chị hết rượu vang thì chị khui chai mới, chị có gì mà cần phải kêu ca viết ra cho người ta phải sửa chính tả, ngữ pháp, thành ngữ, quán ngữ. Ừ, nhưng mà ngứa, thì viết, muỗi mà, chị nghĩ tiêu diệt hết chúng là việc dễ làm ư?
Giữa sống và chết Tôi chọn cái ở giữa: Viết
Câu thơ ba dòng của anh Nguyễn Hưng Quốc đem lại cho tôi một niềm hy vọng bất ngờ.
Sống khó hơn là chết và viết còn khó hơn là sống.
Viết ra cái gì cũng khó, vì nguồn cảm hứng thường là từ nỗi đau đã bị chôn vùi trong tiềm thức. Moi chúng ra làm đề tài, chẳng khác gì lấy con dao lam rạch từ từ từng hàng song song vào bên trong da thịt non của hai đùi mình. Máu chảy xót xa không ai hay. Mà đùi bạn cứ phải sa vào nhau vì bạn phải kiếm sống.
Bạn cứ vậy, chôn vùi tiếp những cơn đau vào lòng thời gian.
There are great poetry written by great poets, they were born to be poets, beyond that are the poetry written by everyone else like me.
Có những bài thơ lớn hơn tất cả chúng ta từ những cây bút của những nhà thơ lớn, từ trong lòng mẹ họ đã là thi sĩ, ngoài đó là những bài thơ của những người còn lại như tôi.
Tôi chưa bao giờ nghĩ là thơ của mình dở cả, chỉ là thơ của tôi không có gì gọi là đáng kể. Không đáng kể, vậy thì có đáng nhớ đến không? Chắc là không.
Nhiều khi dễ nhất là để gió cuốn đi.
Cả một cuộc đời, tôi đã ráng để gió cuốn đi.. Nếu tôi có thể đem tôi ra để làm một mẫu vật, một ví dụ, thì tôi đã sống nửa cuộc đời này từ chối những gì đã là sự thật. Lịch sử của bản thân tôi. Tôi đã sống xót vì những từ chối này. Tôi đã ráng chứng minh tôi là người được sống xót. Để gió cuốn đi đối với tôi là một việc thật khó làm.
Một sự thật, khó từ chối. Có thể vì vậy trong mùa thu của chúng ta, mắt chúng ta càng ngày càng mờ càng cận thị.
Chúng ta không còng thấy gì ngoài những gì trong bàn tay của chúng ta. Những ngón tay càng ngày càng yếu, chúng ta bắt buộc phải thả cả hai quá khứ và tương lai.
Cò lại là những nụ hôn của thần chết.
Lúc đó, chúng ta được phục sinh ư?
Sometimes it’s easier to let go.
Letting go for me has lasted a lifetime.. If I may be the specimen, an example, then I survived half of my life through denial. Trying to prove I am worthy of living. Letting go for me is still not an easy task.
An odd truth, difficult to deny. Perhaps this is why our eyes grow shortsighted in the autumn of our lives.
We can see nothing but what we have managed to hold onto in our hands. As our grasp grows weaker, we are forced to let go of both the future and the past.
Left is the intangible kisses of death.
Will we Easter then?
“Knowledge is power”
Trời, Google chữ knowledge mà ra nhiêu đây à:
biết tường tận, biết rõ ràng, học thức, kiến thức, sự biết, sự hiểu biết, sự thông hiểu, trí thức..
Là những điều mình không bao giờ đánh mất hay ai đó có thể lấy đi của mình.
Không như tiền, không như vị trí, không như tình yêu, không như mạng sống của mình..
Sau 1975, họ không cho chị tôi học, vì chị tôi là con ngụy. Tôi thì khác, bước vào lớp học tôi đã quàng khăn đỏ và tôi đã là con cháu của bác. Đi học, mà còn không được, vậy kiếm cách gì để sống. Tôi xinh từ nhỏ, chắc chỉ vài còn đường, nếu muốn vươn lên. Đem xác mình ra mà bán. Để xã hội nhổ vào mặt. Sự thật dã man, đúng không? Nhưng sự khôn ngoan tri tuệ, những gì tôi đã học được, họ có lấy được không?
Lý do ba tôi, đem vợ và bốn đứa con của mình ra biển để cùng chết gần ba lần.
NGUYÊN TẮC TẦM THƯỜNG
“Nghịch lý của nguyên tắc Copernican là thông qua sự hiểu biết đúng về vị trí của chúng ta, dù là khiêm tốn, chúng ta mới có thể thực sự hiểu được trường hợp cụ thể của mình. Và khi đạt được, chúng ta sẽ thấy sự thật là mình không tầm thường.”
THE MEDIOCRITY PRINCIPLE
“The paradox of the Copernican Principle is that by properly understanding our place, even if it be humbling, we can only then truly understand our particular circumstances. And when we do, we don’t seem so insignificant after all.”
My interpretation of SAMUEL ARBESMAN
Bận rộn làm ra tiền bằng hai bàn tay của mình là một niềm hạnh phúc chỉ có ai tự làm ra mới có thể hiểu được. Nhưng đôi khi tôi cũng có những ngày bán hàng ế quá không biết sẽ kiếm tiền đâu ra để trả nợ, tôi đã có lần nghĩ bụng, nếu hồi xưa mình bỏ luôn cái giấc mơ học đại học về làm thư ký cho người ta thì từ lúc đó chắc mình không bao giờ phải đứng một ngày nào. Nằm xuốt mà hưởng, hay để người ta hưởng nhỉ? Khó nói quá, vì thời gian đó đã là quá khứ.
Tôi mỗi ngày cứ vậy, đi lục quá khứ của mình trên trang nhật ký Facebook. Lục ra là thường những kỷ niệm vui, vì thật ra ai muốn đem sự buồn rầu ra bày ở chốn này, có lẽ chỉ trong thơ. Đọc thơ là một giải trí thật thú vị và một cách học tiếng Việt rất hay, nhờ vậy mà ngôn ngữ của mẹ mỗi ngày mỗi tồn tại trong tâm trí của mình. Vui nữa là mỗi ngày được đọc những khúc văn như của anh NHQ mà lại cảm nhận được, không như xưa, hơn nửa thập niên trước chữ nào cũng như chữ nào. Vui hơn nữa là được đọc những comment của top fan của nhà phê bình. Ôi thú vị làm sao ấy, làm tôi quên cả mệt mỏi trong ngày.
Đọc luôn luôn đã là một giải trí thật là thú vị.
“Đọc luôn luôn đã là một giải trí thật là thú vị. Đọc luôn luôn (đã) là một cách học tốt nhất”
“Vâng anh, từ “đã” hơi thừa, nhưng có lẽ đã lộ ra một chút bất mãn chán nản với những gì em “đã” đọc, gọi là “rác”(a Freudian slip). Học đối với em chỉ là by-product của hành trình giải trí thôi anh ạ, như đọc tự nhiên thành dịch giả. Như đọc thơ của anh mỗi ngày là hạnh phúc của em, chứ không phải mục đích của em là dịch hết cuộc đời của anh. 🙂 Đơn giản là vậy.”
Một ngày trong cuộc đời của ông Khánh,
Ngày sinh nhật của ông Khánh là một chuyện huyền bí đối với gia đình của ổng. Ổng là một nhánh sen ra đời trong một hồ bùn lầy ở Cần Thơ, phía tây nam của Sài Gòn. Đứa con thứ hai như tôi, nhưng vì hoàn cảnh phải nhận vai anh hai. Ông Khánh chấp nhận trách nhiệm này với sự quyết tâm bằng phẳng trắng đen. Ổng nhọc làm nhọc yêu, hoàn thành là hai người con trưởng thành và bà vợ xinh (đó là tôi). Xấp xỉ ngũ thập tự nhiên rảnh. Hết lớp dương cầm, hết lớp bơi, với hết những lễ hội thể thao, hết phải gặp thầy cô giám khảo. Hết việc nhà việc ngõ xấp xỉ năm mươi, ổng xách gậy ra sân gôn. Bây giờ còn mất nhiều bóng hơn hồi xưa.
Ông Khánh ngày sanh vẫn là một chuyện huyền bí, nhưng nếu bạn nghiên cứu hai tấm ảnh hồi xưa khi còn hai mươi mốt và hiện tại. Tôi tin chắc, ông Khánh không hơn ba mươi chín tuổi. (Chỉ là không gầy như xưa thôi)
Chúc mừng sinh nhật ông chồng bảnh trai của tôi!
Chỗ tôi làm việc là nơi kinh tế xã hội thấp, học vấn cũng thấp, nhưng phần lớn họ tiếp xúc với mình một cách chân thành không cần pha chút màu. Luôn luôn với một sự tôn trọng lẫn nhau. Nhưng một số nhỏ là dân nghiện, lúc không vừa lòng có nhiều lần họ đã chửi vào mặt tôi – you’re a fucken cunt!
Tôi cười thì thoải mái và cả làng còn nghe được, nhưng tôi ít khi lớn tiếng. Tôi nói nhẹ nhàng thôi – Một, là bạn lấy toa của bạn và đi khuất, đừng trở lại. Hai, là bạn ngồi xuống ghế đây, và mình cùng đợi cảnh sát đến xử. Đây là hai lựa chọn của bạn, đơn giản mà. Thường là họ vừa chạy đi vừa chửi thề. Một lần, có một người ở lại, cảnh sát đã đến và mời họ đi.
Gần ba chục năm phục vụ người bệnh, tôi thà bị chửi một cách tục tĩu như vậy hơn là những lời đạo đức giả như – đừng làm vậy mà..
Tôi rất tự hào vì đã được sống một đời ở trên một cái đảo nhỏ tí ti. Tự chủ, sự phụ thuộc của tôi là dựa vào bản ngã phản ra từ gương mình. Tóc bạc, mí mắt sưng sụp, môi son lòe loẹt, tôi xây dựng cuộc sống của mình dựa trên bản ngã của mình. Đôi khi tôi quên cảm tạ lòng hiền lành của gia đình tôi, như anh chồng phơi dùm quần áo để tôi ngủ thêm, những lời trêu ghẹo động viên của mẹ – những hành động yêu thương nho nhỏ. Họ giữ tôi trên mặt đất, đôi chân trần trên đất bùn, từ từ, nhưng điều chắc chắn là tôi sẽ hiểu hơn, và cứ vậy từ từ tiến tới.
Trong gió ngang cả một đại dương những từ ngữ của người chưa từng quen. Những món trang sức xinh xắn tươi sáng đã nâng cao cây thông Noel vốn đã rực rỡ của tôi. Tôi cảm ơn bạn, người bản xứ.
Đó thực sự là một cuộc phiêu lưu hoành tráng vào bên trong, đánh thức từng thớ thịt đang ngủ yên trong tâm trí tôi và đã vỡ ra thành mưa ấm, giờ đang nhỏ từng giọt qua từng lỗ chân lông của tôi hương thơm tinh túy của vùng đất nơi tôi sinh ra. Màu sắc của nó là một vụ nổ, kiến thức của nó khiêm tốn.
Tôi đã mất cả năm để hoàn thành bản dịch của bài thơ sử thi.
_____
Con chim từ vùng trung du cổ đại mang hạt giống đi khắp các vùng biển—
China
Banda
Arafura (liếc sang trái vừa phải về Biển San hô)
Trên hòn đảo phẳng nhất lớn nhất rơi xuống
Một tình cờ trong khu vườn của nàng mọc lên—
những chữ A, B và C
(Thơ tặng LVT)
Cảm ơn anh Lê Vĩnh Tài
#songngutaitram
I am proud of being on an isle. Self-sufficient, my reliance is upon the ego in the mirror. Greying hair, puffy sagging eyelids, lips bleeding colour, I built my life upon my ego. I sometimes forget the kindness of my family, my husband hanging out the clothes so I may sleep in, my mother’s teasing gratitude—the smallest acts of love. They keep me on the ground, bare feet in the muddy soil, slowly, but sure I grow.
In the wind across seas, the words of strangers. Bright pretty baubles enhanced my already glorious Christmas tree. I thank thee, the stranger.
It has indeed been an epic adventure inward, waking up every sleeping fibre within my mind and Shattered into Warm Rain, now seeping from every pore scented with the essence of the land of my birth. Its colours an explosion, its knowledge humbling.
It has taken me a full year to complete the translation of the epic poem, but then, who’s counting.
September 2020
Stitch(Cookie Tran)
Người chuyển ngữ, người dịch, dịch giả, những người đổi chữ như đổi tiền? Vậy đồng tiền đô la Mỹ có giá trị hơn đồng tiền của Việt Nam hay không?
Tôi không thiếu tự tin, nhưng thứ tôi thiếu thường nhiều hơn là niềm tin. Tôi có tin rằng một bài thơ song ngữ của tôi có một giá trị bằng nhau hay không? Hay mọi so sánh đều là khập khiễng? Tôi không muốn ai xem ngôn ngữ của mẹ đẻ của tôi bằng một cặp mắt thương hại. Nhưng nhiều lúc tôi không tránh nổi thân phận này.
Phận nghèo cứ mãi nghèo sao? Tìm cách nào để vươn lên? Giúp đỡ lẫn nhau, hay mãi đạp lên đầu nhau để thở?
Thành công có mà, sao trước mặt chỉ thấy thất bại?
Ds thả thính nha:
Bình Minh mở mắt là tôi nhớ bạn Bạn là 21% Ôxy trong ánh sáng Là 4% Ôxy trong lá phổi của tôi
Tôi thấy hành trình phô bày cảm xúc của mình qua ngôn ngữ của mẹ vẫn là một sự khó khăn. Có khi làm được có khi lại không, “it is a hit and miss”. Nhưng tôi muốn hiểu thêm qua ngôn ngữ của mẹ tại sao tôi rất thích dịch truyện ngắn của nhà văn Trần Băng Khuê. Trước hết là vì những tác phẩm của nhà văn rất giàu ngôn ngữ của mẹ. Cách diễn đạt của TBK rất khác so với những tác phẩm tôi đã đọc, làm tôi cũng vô cùng tò mò và thắc mắc với những câu hỏi như: câu này dịch như thế nào, màu sắc tối hay sáng, lạnh hay nóng. Như tôi phải diễn tả một bức tranh vậy, một trò chơi rất thú vị.
Khi ngắm tranh, tôi thường ngắm chúng bằng hai cặp mắt khách quan và chủ quan, sau đó ráng đoán ra họa sĩ lúc đó tâm trạng như sao. Hình như khi tôi chuyễn ngữ tác phẩm nào cũng y như vậy, trừ ra những tác phẩm của nhà thơ Lê Vĩnh Tài. Những tác phẩm của nhà thơ tôi dịch thường là qua cảm xúc của mình.
Vui
Reading to me is rather simple, it depends on my mood:
If I wanted to face my childhood trauma,
I read Phan Nhiên Hạo’s Radio mùa hè.
If I wanted to get turned on,
I read Đoàn Duy’s translations in Early Modern English.
If I wanted a quickie,
I read Nguyễn Hưng Quốc’s 909 tercets.
If I’m feeling amorous still and wanted foreplay,
I read an epic poem by Lê Vĩnh Tài.
It’s that simple
And these are mere examples of poets who are still alive.
All you need to do to survive each day is to keep everything as simple as you like it.
Để tìm hồn nước
Hãy đến
Các nghĩa trang
______
In order to find the spirit of water vs To confirm the spirit of a nation
Please turn up
At the cemetery
Thơ Nguyễn Hưng Quốc
—–
Hôm qua tôi dịch bài thơ của anh Tuấn, tôi đã dịch nhầm từ “nước”. Làm tôi nhớ đến câu “sông núi trên vai”, nên tôi hiểu tại sao họ có thể dịch sai nếu không quen với ngôn ngữ quen thuộc hàng ngày của dân địa phương.
Đất nước, sông núi, quê hương, land and country, country, nation, ý nghĩa đều giống nhau.
Khi nói đến “in the country” thì hàm ý là “ở quê” trong “quê hương” trong “country”, ở quê thường có con sông, cái ao, có nước, thác đổ và núi đồi vậy thôi.
Thật là khó giải thích một cách dễ dàng, nhưng có thể vì tôi lớn lên là một thế hệ nải chuối, trong trắng da vàng, suy nghĩ của tôi rất khác với thế hệ của ba má tôi và những bạn tôi trong nước.
Tôi đã nhiều lần mời gọi các bạn tôi sửa văn và chính tả của tôi một cách công khai trên trang của mình. Vì hai lý do, thứ nhất là vì tôi không thích private message, thứ hai, quan trọng hơn là vì mong muốn của tôi từ lâu, là bạn bè lớn lên ở hải ngoại như tôi được có thêm những cơ hội để cùng tôi học tiếng Việt. Có lẽ vì tôi là một người đã sống cả một cuộc đời chăng, nên phần lớn rất ít người đã đáp ý này của tôi. Thật là tiếc. Nhưng tôi hiểu, vì cả khi tiếng Anh của những bạn bè của tôi ở chốn này khi tôi đã thấy không ổn, tôi cũng ngại sửa họ. Tâm lý gọi là “self-preservation”, chẳng ai muốn làm mất lòng hay mất mặt ai.
Nhưng cuối cùng đã thành một sự mâu thuẫn, vì hành trình học ngôn ngữ của mẹ bị cắt cụt giữa một đám đông toàn là những nhà thơ, nhà văn, nhà báo, các thầy cô lớn và bé mà không được hỏi một cách công khai vì ai cũng muốn làm thầy. Ôi là quá tiếc đối với tôi.
Tôi nhớ những ngày đi học tiếng Việt, chị em tôi cao lớn nhất, nhưng luôn luôn đứng hạng thấp nhất. Học vài tháng thì chúng tôi đã bỏ cuộc. Bây giờ tôi đã thành cô học trò gìa nhất, với bao nhiêu kinh nghiệm đời, bao nhiêu đổ vỡ và thành công, bao nhiêu là nước mắt chảy ra cả dòng như máu, là những thế hệ người ta gọi là mất gốc.
Nhưng tôi vẫn bướng như ngày đầu tiên bước vào lớp học.
Facebook như là một đống rác ổ dòi, tôi muốn sử dụng mọi sự thối rữa của nó như một loại phân bón để xây dựng lại cuộc đời của tôi. Tôi sẽ luôn luôn tôn trọng mọi lời chia sẻ của bạn. Biết đâu, vì những chia sẻ này ngôn ngữ của chúng ta ngày ngày cùng thăng hoa một cách thật hiển nhiên tự do và tuyệt vời.
Ngôn ngữ của tôi đáng yêu, bạn không nghĩ thế sao?
Từ lúc đi thăm các bạn ở Chư Mang về tôi không quên được câu hỏi của AmaQuy – chị dịch nhiều thơ của anh Tài, vậy chị có biết bài nào ảnh viết về chị không?
Là một người thích viết như tôi, những hư cấu hay những gì tôi đã ghi nhận thường là những phản ứng u uất sảy ra hàng ngày của mình. Cảm xúc bị chất đầy, ồn ào, ngộp thở. Một cách hay nhất để buông chúng ra là viết.
Thơ văn của anh Lê Vĩnh Tài trong những thời gian qua đã ảnh hưởng tôi rất nhiều. Nên, thơ văn của ảnh cũng sẽ có một chút gì của tôi trong đó, đã là songngutaitram giữa đại dịch mà.
Tôi nghĩ tôi dịch được thơ văn của tác giả nào đi nữa, cách tôi dịch trong đó thường có một sự ngộ nhận đồng điệu ít nhiều khi tôi dịch những tác phẩm ấy.
Nên trả lời của tôi là – yes and no, vì tôi chỉ là một nhân vật trong nhiều nhân vật trong câu chuyện, trong cuộc đời của anh Tài hay của bạn, như bạn vậy thôi.
Tôi không phải là ông vua trên tiểu hành tinh 325, hành tinh đầu tiên hoàng tử bé đã thăm viếng trong hành trình học hỏi bận rộn của cậu ta.
Em sắp hết bạn vì em đã chọn một còn đường không có anh. Họ chỉ yêu em khi anh còn yêu em. Trước mặt em là những ngày trọn vẹn không có anh. Chúng ta đã đến tới ngã ba, từ đây em sẽ phải xa anh, để họ có những cơ hội được sa vào anh như mưa trong những ngày ta yêu.
“Hoàng tử bé tình cờ đi ngang qua vùng tiểu hành tinh 325, 326, 327, 328, 329 và 330. Chỉ vì cậu ta muốn kiếm việc gì đó để làm và học hỏi.”
Nhà văn Antoine De Saint-Exupéry, giải thích một cách rất đơn giản.
Tôi học tiếng việt và dịch thơ văn chỉ vì tôi muốn kiếm việc gì đó để làm và biết đâu lại được học hỏi thêm. Quả thật là trong 8 năm qua tôi được học thêm rất nhiều, thế giới của tôi được mở rộng một cách lạ thường. Ví dụ như được học ngôn ngữ của một cậu bé tuổi ngọ.
Sợ không? Ngày Thánh Valentine, ds đi chụp ảnh passport cho 10 năm tới.. Nhìn giống như sắp đi cướp ngân hàng. Hải quan gặp mặt này hết làm phiền, nhiều khi lại biếu mình tiền uống cà phê chăng.
Thôi, đừng nhìn ảnh passport kia nữa, tấm tự sướng này của tôi thấy còn xem được. Ánh sáng đẹp hơn.
Một thời gian tôi hay trốn sau ống kính máy ảnh, cuối cùng thành một hành trình thật thú vị hơn cả chục năm. Nó đã là những cơ hội tôi được nghe những người xung quanh mình nói chuyện và tiếp xúc với nhau một cách rất tự nhiên, tôi giống như một người vô hình đứng giữa những đám đông.
Tôi đã học được cách hỏi những câu hỏi làm họ thoải mái tự tin vào họ hay tôi chăng? Nhưng càng ngày họ tin tôi một cách rất dễ dàng, họ chia sẻ với tôi những chuyện có thể họ không nên kể cho một người lạ mới gặp lần đầu tiên như tôi. Nhưng có lẽ vì vậy mà tôi đã chụp được góc tâm hồn đẹp nhất đầy ánh sáng của họ? Maybe, nhưng ai tôi chụp đều rất đẹp.
A sketch of Lê Vĩnh Tài by Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi có xin phép lưu lại tấm hình này lâu rồi. Vẽ đi vẽ lại, vẽ không ra. Không như lần đầu tiên cầm cây bút chì lại vẽ ra nét của thi sĩ với cái mũi ăn tiền. Từ đó “nghề” vẽ không ăn lương của tôi ra đời.
Thì vui thôi mà, như những người đến rồi đi tôi không nhớ hẳn là họ đã hủy làm bạn với tôi hay giữa đêm tôi tã bấm delete. Quan trọng là tôi bớt cái tính thù lâu. Già đầu rồi thì phải tiến bộ một chút chứ không lẽ cứ ở một chỗ mãi.
Nhưng ở lại một địa điểm nào đó cũng vui. Như những bài thơ ngây ngô tôi viết không hẳn là tiếng việt, nhưng vẫn là ngôn ngữ của tôi. Chồng tôi đọc bài thơ của tôi tặng chàng, chàng đọc mãi mới xong, vừa đọc vừa đánh vần, rồi khen đi khen lại – bạn anh nói tiếng việt của em thật tuyệt vời, ai cũng nói là tiếng việt của em giỏi hơn họ nhiều. Dễ thương chưa, sự chân thành của chồng tôi.
Tôi vì mê thơ mà tình cờ tôi đã rơi vào thế giới của các bạn của tôi trên núi Chư Mang.
Tôi đọc ôi nhiều thơ nhiều truyện ngắn mỗi ngày gần tám năm nay. Tôi đã dịch từng khúc thơ khúc văn. Những con chữ đẹp nhất là những con chữ chân thành cho đi của nhà văn nhà thơ. Giống như tôi đã được họ mời vào ăn một bữa cơm họ nấu, uống những ly cà phê họ pha..
Heheh, quên mình đang nói gì rồi..
Tại sao lại bỏ qua chứ? Đã hơn nửa thế kỷ ư? Thuyền nhân là ai? Tại sao các bạn mong muốn làm những nhà thơ nhà văn quốc tế mà lại không muốn thừa nhận chúng tôi là ai? Tôi xin hỏi các bạn tại sao chứ? Vì danh ư? Vì đồng tiền? Tôi chỉ là một con chó đang kiếm đường về trong thơ của Phan Nhiên Hạo:
Một con chó vừa ra khỏi ám ảnh đêm sủa chào ánh sáng ngày rồi ngủ dưới mặt trời nhiệt đới với chứng nhức đầu kinh niên
Ảnh: Anh này và tôi là vợ chồng hôm nay đã được 28 năm. Anh ta bỏ nước ra đi cùng gia đình với bốn đứa em năm ảnh bị mất nước. Tôi theo ảnh cuối năm 1980, lúc đó chưa học xong lớp ba. Chúng tôi là những thuyền nhân.
Bays of Fire, Tasmania, Australia
À thì ra mấy bữa nay anh chồng tôi nói về cô bé Hân, cỡ tuổi cháu của tôi. Các bạn trẻ ở Việt Nam tẩy chay cháu vì gia đình cháu có nguồn gốc thuyền nhân? Vậy thì tương lai của đất nước Việt Nam của các bạn sẽ ra sao? Bao nhiêu là tài sản của những người Việt Kiều như tôi đem về ủng hộ kinh tế của các bạn. Trong khi con bố chính quyền của các bạn đem bao tài sản của dân ra nước ngoài đầu tư vào lầu cao cửa rộng? Thức dậy đi các con ạ. Các con làm công chúa ngủ trong rừng cho đến bao giờ? Những hoàng tử là những con chó sói ở trong rừng. Ôi tôi tội nghiệp các con quá đi.
Thì ra phần lớn người ta ghét tôi, một phần yêu tôi, nhưng yêu không được họ theo nhóm đầu, nhưng rất ít người biết thương tôi. Thương thực tế thì chỉ có gia đình mình thương mình thật sự.
Ngôn ngữ thật tuyệt vời đúng không? Quá xá rõ ràng. Gần như một cộng một là ba.
em say quá, sáng sớm em đã say anh
heheh
đổ thừa anh thôi
chỉ là Champagne
thơ dở dịch hay làm sao vẫn dở
ờ
em ráng làm ngơ
như như
những giấc mơ
em mơ em là anh cơ
mờ ơ mơ huyền mờ
ờ
là gì nhỉ
là bọt á
trên má em hồng
nồng
mùi nho mùi men
em nghen
ghen ghê
với cả con gió
lượn trên tóc anh..
heheh..
Tôi nghĩ hồi xưa mình giỏi thật, vừa lấy bằng ra làm chính thức thì bốn tuần đã làm đến 26 ngày. Lúc đó rất là đói, vừa thèm kinh nghiệm vừa thèm tiền. Ai hỏi cũng làm, làm giỏi quá nên bị lừa, cô dược sĩ 40 kí mới ra trường làm luôn việc của ba người dược sĩ không giờ nghỉ. Phòng vệ sinh em ấy cũng dọn sau giờ làm việc. Có biết gì đâu. Ta làm được thì cứ làm, vậy thôi.
Không biết mình nhìn khờ như thế nào mà bao nhiêu người xin đưa cô bé 18 tuổi qua cầu gió bay, mà cô bé lại từ chối – em về làm thư ký cho anh là được rồi, cần gì phải học thêm cho uổng đời con gái.
Nghĩ lại mà thấy buồn cười. Tôi không hối hận một ngày tự mình đi kiếm sống. Tôi chỉ tiếc là thân xác tôi giờ eo gần gấp đôi không còn sức để làm việc như năm nào. Mồ hôi nước mắt của mình vẫn sướng hơn là ngồi yên như một con búp bê cười nhạt.
Tôi chưa bao giờ được một ngày khổ.
Tin không?
Tôi giỏi vậy đấy, mà chưa bằng một góc chị gái hay em gái của tôi. Cuộc sống của tôi vòng vo tiệm thuốc tý hon, nhờ căn nhà gỗ của ba má tôi mới mượn được nổi tiền nhà bank mà đầu tư. Sang lại nhé, lúc đó liều tại vì dại mới liều được như vậy. Giờ chẳng ai dám làm, bạn bè tôi bỏ cả bằng ra bán cà phê còn lời hơn.
Như người ta nói, có tiền mới làm ra tiền. Tôi ghét nhất là câu người nghèo họ nghèo vì họ lười. Lấy công làm lời. Ôi có cơ hội làm giàu đâu, tiền từ đâu ra mà đầu tư? Lén lút làm chui thôi. Tôi thành công vì mồ hôi nước mắt của ba má tôi. Tôi là trong những người may mắn.
Chị gái của tôi là bác sĩ. Bác sĩ đi làm về cả ngày phải nấu một bữa cơm đủ ba món: món canh, món mặn và món xào. Thứ bảy chủ nhật làm nửa ngày để còn về lau dọn nhà, thêm chút thì giờ thì may quần áo đính hôn cho em gái để đỡ tốn tiền… Còn cô em gái của tôi người nhỏ xíu đem cả hãng ra tòa mà rồi cuối cùng thắng nhé.
Never say die.
Nên tôi hỏi tôi, học tiếng việt, có gì đâu mà khó? Từ từ đâm đầu vào mà tập. Có gì đâu mà khổ? Ngược lại, các bạn ở nước của người ta , tại sao các bạn không học tiếng của họ? Ba má tôi làm được kìa.
Làm gì mà lại có chuyện ở Mỹ hai mươi năm mà không học được tiếng anh để thi vào quốc tịch thì là một chuyện quá lạ. Có thể vì vậy mà các anh chị nhà giàu mới có câu người nghèo họ nghèo mãi vì họ lười?
Ôi ngán. Hết biết mình muốn nói gì.
Than thì ai nghe, mình mình nghe thôi. Cả ngày tôi nghe khách hàng tôi than. Tôi thành một trò hề để họ cười, không thuốc gì bằng tiếng cười. Họ vui, tôi vui lây. Một thời gian dài áp lực dồn dập từ mọi khía cạnh của cuộc đời, hạnh phúc của tôi là mỗi đêm trước khi ngủ là được nằm dịch một khúc thơ của anh Lê Vĩnh Tài một cách hiển nhiên như gió. Không bao giờ nghĩ là ngôn ngữ mẹ đẻ của mình sẽ càng ngày càng đẹp như tưởng tượng. Pháp ngữ của nước người ta cũng lại càng ngày càng ổn hơn.
Không ai dạy tôi nổi, vì tôi đã sống cả một cuộc đời. Nhưng cuối cùng thì nhận ra là mình đã sống trên một hòn đảo thật đáng yêu. Người chồng hiền lành, một đứa con trai, một đứa con gái. Một túp lều tranh. Hai trái tim vàng. Ai ngờ bây giờ họ gọi tôi là dịch giả, nhà thơ, thi sĩ. Tôi thấy ngộ.
“Trâm” giọng đầm ấm của một chàng trai người nam vọng về, giọng nói của my first kiss. Làm tôi rơi cả nước mắt. Tôi đã dẹp chàng qua một bên vì tôi đã muốn nhiều hơn.
Thiên đường của ds đây, mình chưa được ăn free như vầy bao giờ. Nhìn mà thấy thích.
Mùng Tám, Ngày xuân của nước mẹ,
Anh Dong đẹp trai sẽ nói là tôi phét lác nếu tôi nhận là tôi đã phiên dịch được hết bài trường ca thơ tình của một ông già. Có những câu tôi phải Google như “lòng lại níu nhau về trừ tịch”; “there’s no place like home for the holiday”.
Theo kinh nghiệm dịch giả bất ngờ của tôi thì dịch thơ không phải chỉ đơn giản như là chuyển ngữ, vì thơ trước hết là cảm xúc.
Tính nóng nông nổi của tôi cần phải self-audit thường xuyên mới tập trung và nghiêm túc hơn trong mọi trường hợp. Câu hỏi của tôi thường là: nguồn gốc của những cảm xúc này là gì? Những hình ảnh trên kệ, tranh trên tường, hương của nhang trên bàn thờ tổ tiên, con rùa con một mình ra khơi, vị đắng của whiskey, màu máu dày đặc của shiraz, những sợi tóc rơi đen bạc đầy sàn nhà phòng tắm. Còn gì hơn là mùi hương nước lèo, phở của mẹ, tôi biết là mồ hôi nước mắt của mẹ, cả ngày trong bếp nóng, cắt và hầm và rửa, nêm và nếm.
Đọc thơ theo tôi là được thưởng thức một bức tranh, như được ăn phở của mẹ nấu, nồng độ như một ngụm whiskey, ngọt ngào và nhẹ nhàng như mùi vị của Pinot. Như lần đầu tiên anh cầm tay em.
Đọc thơ là được hưởng và sướng với những cảm xúc tuyệt vời.
Một thời gian qua một sự thỏa hiệp nào chăng, tôi đã dịch những bài thơ không đem lại cho tôi những cảm xúc như mong muốn. Gọi là tôi đã không chân thành với chính mình. Thái Hạo, ông thầy giáo nhà báo với tâm hồn thi sĩ đã bắt gặp tôi nói láo với chính mình “đây không phải là những thơ của nàng”. Sống ảo dễ hơn là sống thật, là khoa học.
Sống thật không dễ làm, nào là công lý, nào là bình đẳng, nào là phải kiếm tiền. Hơi đâu mà làm thơ selfie mãi cả ngày. Tôi viết những dòng này trên con tàu đi làm sáng chủ nhật. Thực tế là trước mặt, mình chỉ cần mở mắt ra. Nhưng mơ vẫn sướng hơn. Sự thật quá phũ phàng.
Tôi đi thăm Thiện Chư Mang Kể Chuyện, anh Tài và Băng Khuê Chip trên cao nguyên về với quyết định là sẽ sống thật hơn, dù bản chất của tôi là daydream cả ngày. Tôi sẽ nghiêm túc hơn trên blog của mình. Của tôi.
Tôi muốn cảm ơn Thái Hạo, vì anh là người đã giới thiệu thơ của Trần Thiên Thị cho tôi. Những câu thơ thật là tôi.
Chúc mừng anh Trần Thiên Thị , thật là một niềm vinh dự khi tôi đã được một cơ hội để thưởng thức thơ của anh như ngày hôm qua, dù rằng chỉ trong một ngày, bài trường ca của anh đã trải qua cả một cuộc đời. Ôi vô cùng cảm động ạ.
Mặt Trời lên là tôi đã bắt đầu một ngày mới kiếm sống. Về nhà cuối ngày nhìn những trái cà chua tí hon như nho long lanh trong ánh Mặt Trời lặn, từ trời rơi xuống tôi thấy bao nhiêu mệt mỏi của mình bốc đi như chưa bao giờ hiện hữu.
Những hạnh phúc tí hon tuyệt vời làm tôi nghĩ đến thơ của anh Tài từ trên trời rơi xuống. Tôi bỏ một trái tý hon vào miệng, cắn nhẹ vào mùi ngọt ngọt chua chua ấm áp của nắng, cảm giác thấy thích làm sao á.
Ồ, hạnh phúc tuyệt vời làm sao..
Thế hệ mất gốc vất đi của chúng tôi được hưởng rất nhiều vì sự liều lĩnh mất mạng của ông cha của chúng tôi. Chúng tôi được học tiếng Anh, chúng tôi được quyền trả thuế mua nhà nuôi thân. Chúng tôi được làm công dân Úc, được bỏ phiếu, được tự do ngôn luận, chúng tôi được làm những người trung bình điệp điệp “middle class citizen”.
Đàn bà được mặc quần, lãnh lương cao hơn chồng, đàn ông được ở nhà nuôi con.
Chúng tôi đã lớn lên với bao nhiêu quyền lợi.
Ở Úc có “middle class”, ở Việt Nam chỉ có người giàu và người ngèo, khoảng cách càng ngày càng xa. Họ muốn vậy.
Tôi thà mất gốc hơn là làm người Việt Nam.
Cưng không kìa, những trái cà chua cỡ đầu ngón tay, hạt nhả chắc từ chim hay dơi bay ngang qua vườn ds. Đây gọi là trên trời rơi xuống? Vui nhỉ.
Want or need, mong muốn hay cần thiết, vợ hay người tình. Ngôn ngữ tuyệt vời ở đây là vậy, ngôn ngữ của tôi đã thay đổi theo thời gian, mong là ổn hơn những ngày đã qua. Ba mươi tết, ba tôi khủng hoảng vì những tin không vui. Sự chết thì ngài chấp nhận ấy là sự nguồn tồn tại của sự sống, nhưng sự chia ly là một sự ngài không bao giờ chấp nhận, ngài đã phải xa vợ ngài trong những năm học tập cải tạo. Ngài nhắc đến những cuộc chia ly của bạn bè và con cháu, những thế hệ lưu vong vất đi. Ngài ngậm ngùi, muốn rơi cả nước mắt.
Năm tôi lên bốn mươi, cửa trời mở rộng một cách lạ thường, con tôi không thiếu một thứ gì từ tinh thần đến vật chất. Tôi năm mươi thì chúng đã là người lớn, không còn là những con cừu. Mười năm trải qua với nhữnh chia ly, bao nhiêu là nước mắt. Tôi kết mười năm ấy với câu hỏi: Vợ không thể làm người tình của chồng được ư?
Ngôn ngữ thông thường hàng ngày thốt ra không một chút suy nghĩ. Sự ác ứa ra như máu hàng tháng của những người đàn bà không thể làm người tình của chồng. Vợ phải trong sáng, biết nấu cơm, giỏi tiếp khách, ăn nói hiền lành khiêm nhượng. Công dung ngôn hạnh. Người tình là một loại đàn bà những người đàn ông thèm thuộc mong muốn. Khuyến rũ bẩn thỉu, giỏi triều chuộng trên giường. Trong phòng, đóng cửa khuyất mắt thiên hạ.
Tại sao vợ chỉ là cơm không phải là phở? Vợ là vợ, người tình là người tình, là phong tục lễ nghi của một người đàn ông trưởng thành ư?
Tiếng Việt không có từ misogyny.
Tôi không có máu nghiện , vì vậy tôi hay mau chán?
Tôi hay đem rượu ra làm trò hề, nhưng cả rượu tôi cũng chán. Nên khi tôi đã kiếm được sự việc gì tôi thích thì tôi không muốn buông. Có lẽ đó là chữ? Vì tôi chưa chán?
Máu nghiện, khoa học đã chứng minh trong DNA, bạn không cách nào trốn được một sự thật như vậy. Chấp nhận thôi. Khi đã chấp nhận thì cần gì đến sự phán xét.
Những người tôi yêu mến nhất là những người có máu nghiện: cờ bạc, rượu, đàn bà/ông…
[January 25th, 2022]
Đàn ông các anh quá chậm, hơi tý là giận hơi tý là hờn, không lẽ chỉ vì miếng thịt dư mà các anh đần ra à. Nào là chị em chúng tôi ăn mặc hở hang làm các anh lúng túng. Nào là sửa sắc đẹp nhiều quá hết tự nhiên, các anh không nhận ra..
Có bao giờ các anh quên nổi cái cục thịt dư cứng ngắc cao tận trời để chị em tôi thở chút chút được không nhỉ…
Sự tò mò về Bảo khiến tôi kiếm truyện của Bảo để đọc. Là algorithm của FB hay sự tò mò củ mình, có thể là vì cả hai. Ánh mắt của nhà văn hiền quen thuộc lạ thường, rải rác trên news feed của tôi là những đối thoại hóm hỉnh dễ thương giữa nhà văn và đồng nghiệp, rắc vào đó là sự tôn trọng quý mến không lời.
Sáng chủ nhật cuối tháng chạp là một ngày đẹp trời, nôn chuyến bay qua đêm từ Sài Gòn về Sydney, tôi nhìn đồng hồ thì lúc đó chỉ mới năm giờ sáng. Đọc vài tin tức, không nhớ là mình đã đọc gì, xem lại đồng hồ thì đã tám giờ, nắng đã hanh hanh nóng. Tôi bò dậy, lưng còn đau vì thứ sáu vừa rồi, tôi cố nhảy dây mà quên mình không còn là một thanh niên hai mươi nữa. Vừa đánh răng, vừa đếm những nốt tàn nhang trên mặt mình, nốt đầu tiên lớn hơn mấy nốt kia, làm tôi nhớ đến những tháng mang thai cậu con trai đầu lòng. Nằm lê liệt ê cả lưng mấy tháng trời vì sợ mất con… Đầu óc của tôi cứ vậy đi một vòng, ngày nào cũng sống lại những ngày xa vời, vậy thì tôi “Biết vọng cố hương, biết thương sứ mình” chăng? Tôi luôn nhớ đến tô canh bí đỏ nấu với đậu phộng ran, vì thịt có kiếm được, có tiền thừa đâu mà mua? Tối vừa rồi mới đây, tôi ngồi húp từng thìa nước mắt – ồ ồ, ông Táo lại về trời. Tôi đọc những tản văn của Bảo mà cầm không nổi nước mắt của mình. Buồn, ngậm ngùi lẫn những niềm vui bất ngờ qua những trang giấy mới. Chưa dịch ra tiếng Anh, mà ngôn ngữ của Bảo từ con chữ đầu tiên đã thành ngôn ngữ của tôi.
Cám ơn Bảo, I am your Number ONE Australian FAN.
Nhà văn Tống Phước Bảo và Shipper K
Có lẽ anh Tài nhận xét về tôi là đúng, lúc đó anh em chúng tôi vừa mới nhập cuộc phiêu lưu của rượu – Trâm như là một mục hạ vô nhân vậy. Tôi ngơ ngác như nai vàng, không lẽ Google ngay giữa cuộc phiêu lưu. Gần nửa năm bay đi, nhưng lại như hôm qua tôi đã lên chuyến bay ngàn dặm để được gặp chàng, tôi không nhớ gì, mà chỉ nhiêu đó kỷ niệm thoang thoáng vui, thoang thoáng buồn.
Tôi là một thuyền nhân phá sản tỵ nạn không có một đồng trong túi, mà tôi dám chơi với tỷ phú, tôi chơi với con của nhà vua thượng đế, tôi chơi luôn cả anh nghiện thuốc phiện, chàng điên ngày đêm phê cần sa, chị nghiện ice cuối cùng mất mạng trên đống rác chúng tôi dọn ra cuối tuần. Chưa tính tới những nhà thơ lớn, nhà văn nhỏ..
Tôi thấy yêu dễ hơn là ghét, chơi một mình sướng hơn là cả một đám đông. Ghét là một việc làm nặng nề mất thời gian, tôi không thèm ghét làm chi cho mệt. Nếu tôi có ghét bạn đi nữa, tôi ghét chỉ vì tôi đã yêu, vì yêu dễ mà. Tôi xem không ra gì mọi sự ngoài tình yêu, ngoài những gì không liên hệ đến giây phút này. Ngay bây giờ.
Anh chị ồn ào quá, tôi bấm delete, vậy thôi, thật là đơn giản.
Hiện giờ hạnh phúc của tôi là được nửa tiếng đối thoại mỗi ngày với cậu bé tám tuổi sắp lên chín.
Tôi đã kiếm được Hoàng Tử Bé của tôi.
Hoàng Tử Bé của tôi
Họ nhà Trần, tớ chạy trước để chạy trốn trách nhiệm, anh kia đi sau phải lãnh hết.
Tôi luôn không có một đồng nào trong túi. Vậy không biết tôi ngu hay tôi khôn. Tôi chỉ biết chắc chắn là khi tôi nằm xuống lần cuối cùng, tôi sẽ không còn một đồng nào trong túi.
Nhẹ nhàng làm sao đi ấy.
[Học tiếng Việt]
“Anh yêu à, em có sống đâu khi anh không bên em” Ernest Hemingway
Chuyện thủ dâm như việc sinh con đẻ cái, có gì đâu mà anh cần phải xấu hổ, nó cần sự tế nhị của anh sao? Con của anh từ âm hộ em chui ra là một phép màu, tại sao anh lại xấu hổ? Nhớ anh, da thịt em cần hơi ấm, em tự giải quyết là việc đương nhiên.
Năm 2023 rồi anh ạ, phụ nữ họ đang yêu nhau. Họ rút từ những ngân hàng tinh trùng và thụ thai.
Em xin mời anh vào xếp hàng anh yêu ạ, để anh còn có cơ hội, để đến phiên mình xấu hổ. Sống trong những hang động vang vang tiếng nói của anh, cũng vui mà. Nhưng em trên hai đầu gối của em giữa hai đùi của anh năn nỉ và xin mời anh.
Yêu anh, em đợi anh.
[Học tiếng Việt]
Đi một vòng trên mạng xã hội trong mười mấy phút thì đã biết ai ai đang làm gì. Ds học thêm được từ “rôm rả”.
Rôm rả thơ anh thơ em
Những bài thơ chảy như kem
Dây dưa đầy mạng lèm bèm
Làm dược sĩ ơi hỡi thèm
Đạo đức giả “lên ngôi”? Lên ngôi, là vua? Vua là một người đàn ông? Người đàn ông Việt Nam ư? Sự misogyny từ một người đàn ông tôi còn hiểu? Mà từ một người đàn bà thì làm tôi xấu hổ? Hơn quá xấu hổ?
Thi hoa hậu dành cho một thế giới lên ngôi?
Cô Phương Anh, bằng tuổi con gái tôi. Nếu tôi là mẹ của cháu, chắc chắn là cháu không đi thi hoa hậu. Nếu cháu có muốn đi thi hoa hậu đi nữa, vẫn là quyền lợi của cháu. Trong hoàn cảnh lộ dáng quyến rũ Thượng Đế đã ban cho cháu để sinh ra những đứa con của ngài, cháu cần gì phải xin lỗi.
Đàn ông ngu thì tôi còn hiểu, đàn bà ngu theo thì tôi thấy đáng tiếc. Mà thật ra có tiếc không nhỉ? Những thứ vất đi, nhân loại cần phải quan tâm đến không?
Chắc chắn là không.
December 2022
Tôi muốn làm một social experiment mấy bữa nay: ráng cân bằng con số bạn nam và nữ trong friend list của mình. Vui là, giờ tôi đã đạt được rồi.
Nhưng tôi đang thật là lo ngại vì toàn là các bạn quá tài giỏi, nhà văn, nhà thơ, nhà báo, nhà phê bình, dịch giả, nhà phiên dịch, thạc sĩ..
Tôi giống như đã đào cho mình một cái hố sâu. Cả nửa thập niên, tôi chỉ vừa mới phân biệt được “trả” và “chả”..
Ui nhột quá đi.
Nhưng tôi rất mong các tình yêu sẽ luôn cứ tự nhiên vào nhà tôi sửa ngữ pháp và chính tả của tôi ạ. Cám ơn nhiều nha.
My door is always open.
Chắc tôi thèm có cháu, hay thèm tuổi thơ, miễn một buổi đối thoại với cậu bé tám tuổi làm tôi thấy trống rỗng một cách lạ thường. Đang tập hát bài Jingle Bells thì cậu bé hỏi:
– Bác Maria à, tại sao Noen đến là có nhiều người chết nhỉ?
– uhmm, không phải hẳn vậy con. Ngày nào cũng có người chết. Nhưng Noen ai cũng vui vẻ nên những gì buồn mình thấy buồn hơn thôi con…
Hết Jingle nổi luôn..
Anh,
Họ làm em buồn. Mong muốn của em đơn giản, em mơ một ngày, tiếng mẹ đẻ của em thốt ra, sẽ được hùng hồn như những con chữ anh đã khắc lên như áo khoác mùa đông, từng mảnh một, trên da thịt em. Họ làm em buồn, áo của anh như áo gai, xé rách da thịt em. Họ làm em buồn, áo của anh như nước mắt. Mặn và xót, máu và nước mắt.
Máu và nước mắt của mẹ.
—
Thơ của anh Tài quyến rũ vì thơ văn của ảnh vô cùng lãng mạn, bắt mắt liền cặp mắt của độc giả. Nhưng sau màn sương khói làm bạn hơi mù vì yêu những con chữ của ảnh, thì độc giả mới có thể nhận ra sự thật của bài thơ thấm thía như thế nào. Như củ hành, bạn lột từng lớp, cay và đắng, hầm lâu thành ngọt. Tôi sửa thơ của anh Tài, tôi không bao giờ ngán là vậy.
Và đương nhiên là có những khúc thơ vu vơ lơ tơ mơ, chẳng hiểu tại sao ảnh đã viết chúng. Những khúc này, tôi không nhớ.
—
Em yêu anh là chuyện đương nhiên đối với em, em không hiểu anh. Em không hiểu tại sao cả ngày anh chui đầu vào đám mây đen thùi lui làm chi chứ. Sự sám hối của anh chẳng có lợi cho ai, chỉ làm em mệt, lại bắt buộc em phải vỗ về một người đàn ông già hơn em. Anh biết già là gì không? Là không ngây thơ ấy. Anh biết ngây thơ tuổi này hàm ý là gì rồi chứ? Em yêu anh là chuyện đương nhiên. Đơn giản vậy mà cứ làm rối cả lên. Anh ghét em, em vẫn yêu anh, anh không biết sao? Ngốc vừa vừa thôi.
Minh Họa, của họa sĩ ở Las Vegas, tuần trăng mật của vợ chồng tôi.
Chồng tôi ít nói, chúng tôi thường tâm sự vớ́i nhau trong xe, trên đường đi làm. Xe như một lồng kín chạy hoài với mục đích kiếm ăn kiếm sống. Đi tới, tóc càng bạc, càng không muốn quay lại.
Chúng tôi lấy nhau lúc đó chỉ vài năm, ảnh chia sẻ với tôi những câu, tôi không bao giờ quên:
– Có những lúc mình cãi nhau, em la hét, em đập bàn đập ghế, em nhìn giống như một con quỷ dữ. Đầu óc anh trống rỗng, anh không nhận ra em. Trong những giây phút đó, anh ráng ngồi yên, anh nghĩ lại những ngày đầu mình gặp nhau.
I remember how much I love you.
Anh yêu à, bi kịch của anh Bill dựa vào đời sống hàng ngày.
Chuyện Romeo và Juliet là sự thật anh nhé.
Em hiểu là vai em gầy
tình anh thật là lớn
Nhưng em xin anh
em xin đừng
đừng ạ
Đừng mà
đừng anh
đừng
…
hỏi vặt
Vì em yêu anh vô cùng
đến mức
anh sẽ mất mạng đấy anh yêu.
Tôi đã đợi gần nửa một thế kỷ để tự nắm hẳn được sự đàn hồi. Nhưng thơ đã hiểu từ mới mười tuổi. Mười tuổi tôi lòng vòng học tập nói, sợ trước là quên tiếng của mẹ. Quên tiếng của mẹ, mất gốc. Tôi như là một vạt rừng bạch đàn, tý ánh sáng, nóng là bốc cháy, những hạt giống sống vì lửa trôi mãi, gốc non nay còn mai là đám cháy.
Mỏng manh, vậy mà cứ nghĩ mình là cổ thụ.
Tôi chỉ muốn ngủ, ngủ luôn, nhưng Đêm và những khúc rời cứ mãi rơi.
_____
Đâu hình như lúc lên mười
thơ đã biết làm thơ…
Mẹ mua cho thơ
bút chì, tẩy
và mấy tờ giấy…
thơ bắt đầu biết dùng những chữ:
giấc mơ – có “tính năng tò mò”
khiêu dâm – bao gồm “sự dịu dàng của gió
và câu chuyện đau lòng lúc thơ đi ra đó
hai đêm…”
im lặng – là “sự yên tĩnh và nổi nóng”
vào một ngày mùa xuân
sự đàn hồi – là “nắm bắt mà không ràng buộc
ngay bên dưới
hai đầu gối
của thơ…”
thơ – thật ra
như “một ứng dụng của sức nén tạo áp lực”
khi chúng ta nói mớ
mọi chuyện đang dần dần
bóc ra
hở cả thịt da
tanh bành
làm ai cũng thấy
trừ nơi kín
đáo
dưới áo của thơ…
*****
I have waited nearly half a century to grasp the idea of flexibility. But poetry has understood this from the age of ten. At ten, I was learning to talk, afraid first of losing my mother’s language. Losing my mother’s tongue meant losing my roots. I am like a grove of eucalyptus, a little light and it ignites, the seeds perpetuate in the fire, endlessly drifting, today I am new roots tomorrow fire.
The fragility, and here I thought I was, an ancient tree.
All I want to do is sleep, sleep that endless sleep, but Night and its continuing verses are ever falling.
It seems as soon as poetry turned ten
poetry began to compose poetry.
Mother bought pencils
rubbers, and papers
for poetry.
poetry knew how to apply the words:
dreams – denoting “curiosity.”
allure – an accumulation of “the gentleness of the wind
and the heartache of being there
two nights in a row…”
silence – is both in “repose and anger…”
a day in spring
flexibility – means “holding on without restriction
right beneath
the knees
of poetry…”
poetry – actually
like “an application of compression and pressure.”
when we bullshit
and it all slowly
unravels
exposing the crude
flesh and all
could see
except for
the private part
beneath poetry’s clothes.
—
December 2020
Tôi mê chụp ảnh từ lúc con tôi ra đời, gom góp thời gian thì chính xác hơn, một thời phải chờ đợi nửa tuần xem những tấm hình chụp có đủ ánh sáng. Gom góp ánh sáng từ cặp mắt của con tôi là những giây phút hạnh phúc tuyệt vời. Chúng lớn lên với ống kính của mẹ. Nên tôi thích chụp người hơn là cảnh, nếu cảnh thì phải có người, người tôi chụp thường có cảm tình với người chụp, nên ảnh tôi chụp có tinh thần của họ. Cảnh không có người, hay thú vật, thì ít nhất đối với tôi cần ánh sáng tâm hồn của người chụp, là cặp mắt biết nhìn sâu vào chính mình.
Tranh họa, như thơ, như văn cũng vậy thôi. Tôi mê những tâm hồn như vậy, tôi đọc, ngắm, như một người ăn trộm bí mật của họ. Là một sự thân mật khó tả giữa hai người lạ, giữa dòng đời nhiều lúc không nuốt nổi. Mặn, đắng, chua, cay, say làm sao.
Càng ngày ds càng thấy mình bớt bị áp lực vì những con chữ. Chúng đã đuổi tôi như một ác mộng ngày đêm không nghỉ.
Thật ghét, nhưng lại vô cùng đáng yêu là sao nhỉ?
Xin các tình yêu cho ds xin một chút chút thời gian nữa nha, tôi hứa sẽ từ từ đọc lại những tác phẩm của bạn. Hiện giờ vẫn còn cả núi chữ phải sửa..
Chưa gì thì đã gần hết tháng các linh hồn. Công việc biên tập thì tôi nghĩ cả đời này tôi nghĩ sẽ không xong. Bất ngờ là tôi chỉ còn 13/57 truyện ngắn của NVT để sửa lại. Tôi giống như đã leo qua hơn nửa con đường lên núi Chư Mang.
Hiện giờ tôi đã sửa và blog xong 794 tác phẩm; thơ ngắn thơ dài, truyện ngắn, flash fiction, editorials, và hai tập thơ(một tập chỉ hoàn tất 1/10). Đủ để in cỡ hai chục tập thơ hay truyện ngắn chăng?
Vui nha.
Vui hơn nữa là được làm cô giáo dạy tiếng Anh của một cậu bé lanh lợi tuổi ngọ rất đáng yêu. Nhưng chưa chắc ai sẽ học ở ai.
Cậu bé hay thắc mắc:
– ủa bác cũng phải Google à?
Tôi cười:
– vì bác làm sao giỏi tiếng Việt bằng con, bác xa Việt Nam từ cỡ tuổi con bây giờ. Bác sẽ dạy tiếng Anh cho con, rồi con dạy tiếng Việt cho bác. Vậy được không? Mình chốt nha?
– yes Mrs. Tran, it’s a deal!
Tôi được nhận quà noel sớm năm nay.
Lạ quá, tôi không hiểu algorithm của thế giới ảo này luôn. Khi nghĩ mình hiểu nó thì nó lại nghĩ khác. Thông dụng là được thả phản ứng của mình một cách dễ dàng. Giờ không lẽ ta phải thốt ra là ta đã đọc không biết có hiểu hay không, đã đọc và đã cảm nhận được bằng trái tim hay tiếng cười.
Tự nhiên bị trật tự mất tự do. Nghĩ lại thì thấy cũng okay. Không phản ứng luôn cũng vui. Tu hành thôi.
Uhm.. Tập đánh vần tiếp. Heheh. *wink
Khi bạn là bạn, thơ của bạn, văn của bạn sẽ không giống ai. Khi bạn thật sự biết mình là ai, bạn sẽ là bản sao duy nhất là bạn.
Đừng lo là tôi sẽ thấy được sự kiêu ngạo của bạn. Vì chính vì sự kiêu ngạo của bạn mà tôi đã được rơi một cách tự do từ bao giờ.
Tôi đã yêu bạn từ bao giờ?
Triết gia trâm.
Broken English(những người nói tiếng Anh không rành) = người Tây ba lô nói tiếng Việt
Tôi thường dùng Broken English để nói chuyện với các cụ tị nạn không nói được tiếng Anh từ khắp thế giới ở những nơi tôi làm. Nói từ từ, lập đi lập lại những chữ cần thiết để họ đủ hiểu cách uống thuốc cho đúng và ổn thì tôi mới yên tâm, vì không phải lúc nào các cụ cũng có con cháu đi theo.
Lúc mới đầu học tiếng Việt, những tác phẩm tôi đã dịch lại như Broken English, đọc rất tức cười. Hiểu là vì tôi dịch ra để hiểu. Giờ tiến bộ hơn chút chút thấy hơi xấu hổ, cả nguyên cái blog như vậy. Nhưng khi ôn lại kỷ niệm học tiếng Việt của mình thì thấy mình càng ngày càng hiểu mình và hiểu ta hơn. Tư duy bản thân càng ngày càng được tỏa sáng, bớt trong bóng tối của người bạn tri kỷ của tôi.
Nói đến bóng tối, lâu lâu cũng hơi chút chút tủi thân, nhưng thường là hợp với tôi hơn. Tôi rất thích ở trong bóng tối. Tôi đã viết cả một bài thơ chàng đã dịch.
Ôi thật là tuyệt vời khi ta đã dịch ra một bài thơ thành ngôn ngữ thật sự hùng hồn ra ngôn ngữ của ta.
In the shadows an ego sweet as dew flew In the shadows who knew I'm airborne a mist An ego in the dew flew knew I'm a hot air balloon across the sky high The shadows, wings a whisper of silent hope Me, flying in the shadows sigh… _____ by Nguyễn Thị Phương Trâm, translation into Vietnamese by Lê Vĩnh Tài --- Trong bóng tối bản ngã tôi ngọt ngào như giọt sương, bay Trong bóng tối ai biết cái bản ngã tôi đang bay trên không một làn sương mù Bản ngã tôi trong sương bay tôi biết bản ngã tôi là quả khinh khí cầu trên bầu trời cao Những cái bóng, những đôi cánh thì thầm hy vọng thầm lặng Tôi, đang bay trong bóng tối thở dài
Chào buổi sáng nè, khoe sự dậy thì trên cằm dược sĩ nha. Mà nè áo xưa ta mặc rộng giờ vừa y. À thì là vì ta đã lớn với tuổi dậy thì lần thứ nhì trong dòng đời ta.
Wednesday 20th, November 2019
Moving back in time to see the children, the adults, the great aunt and the birth of a new family in light of the church. The scar of the Vietnam war was still raw, crawling through the back alleys, through the cliche of Vietnamese nail salons and the endless odd jobs and sacrifices. These refugees, a success story, my children’s family.
It was the first time that we met, they drew me into a world of considerable heartache and exuberant joy at the union of their children. A proud established first generation of professionals and businessmen, their grandchildren, the second generation of colourful Americans spread out all over the South American continent.
Thank you, thank you for your love and kind regards. Thank you for the tears tossed in with the laughter. Through your children I wish you happiness, I wish you healing and peace. I leave with you, my love.
—
Bước lại quá khứ gặp những đứa bé, người lớn, bà cố và một gia đình mới dưới sự an bài của Đức Kitô. Vết thương của 30 tháng tư vẫn mới, bò qua những hẻm đường mù mịt bóng đêm, qua những quầy móng tay khuôn mẫu mãi mãi những nghề vặt vãnh để kiếm ăn như bà má của tôi, những hy sinh. Những người tị nạn, những thành công, của gia đình của con tôi.
Lần đầu tiên chúng tôi gặp, họ dẫn tôi vào một thế giới với bao đau buồn trộn đều với những niềm vui với vu quy của con của họ. Thế hệ thứ nhất của họ thành công trong chuyên nghiệp và kinh doanh, thế hệ thứ hai những màu da đủ sắc xuyên lục địa của Mỹ.
Cám ơn, cám ơn lòng yêu lòng mến của các anh chị và các cháu. Cảm tạ những giọt nước mắt lẫn vào trong những nụ cười. Vì con và cháu, anh chị sẽ đem lại hạnh phúc, sự an lành và bình an. Chúng em xin để lại lòng mến và yêu.
Nó làm tôi cái từ ư tương tư từng từ từng chữ đôi khi tý nam tính nữ trộn ráo hầm đến nhừ
Cứ thử xử lý hậu giữ hay kệ dữ như sư tử Mửa chút đùa ngày mẫu tử Làm mẹ lúc đôi lúc tôi - chỉ ừ
May 2019
How did a good Catholic girl from a strict Vietnamese refugee family get the privilege of drinking wine? Sacrifices, hard work and a gamble.
My father after being reeducated risked his children’s lives at sea on a punt for freedom. The freedom my children takes for granted today; to have an open conversation with your parents on marriage equality; to be a woman supporting her family without the derogatory term of “wearing the pants”; to drink alcohol without gender; to have sex without the question of birth. Respect should come without conditions (The fine print with my old eyes is impossible to read, surely your worth is no less than mine). —
Làm sao mà một người đàn bà công giáo, từ một gia đình tị nạn bó buộc nghiêm khắc lại được cơ hội ngồi đây thưởng thức rượu vang. Là vì những hy sinh gãy lưng liều lĩnh của ba mẹ tôi.
Ba tôi sau khi học tập cải tạo, liều mạng của các con trên biển để kiếm tự do. Cái tự do mà các con tôi ỷ y coi thường; như trò chuyện hồn nhiên về hôn nhân giới tính với bố mẹ; đàn bà đi làm nuôi gia đình không bị bôi nhọ với cái câu “mặc quần”; uống rượu không chia rẽ nam nữ; sự giao cấu không cần nguyên nhân mang thai. Sự tôn trọng phải vô điều kiện (những dòng chữ li ti bé nhỏ kia với cặp mắt già của tôi thật khó đọc, không lẽ cái giá trị của tôi ít hơn của bạn).
November 2018
Người chồng đã xem blog của tôi lần đầu tiên hôm nay!
Bây giờ là sáu tháng, 80 người theo dõi, 2500 khách truy cập, 5000 lượt xem, 500 tác phẩm đã xuất bản trên SONGNGUTAITRAM.
Nó đã giúp tôi thoát khỏi sự bùng nổ bên trong cái đầu khó đọc, kém ngữ pháp, kém hiểu biết tiếng Anh và tiếng Việt. Tôi đã tính đến chuyện quay lại trường học, mặc dù chỉ dựa vào bản năng và đọc sách thôi đã giúp tôi tiến xa đến mức này. Cảm giác như tôi luôn bị mũi dao đâm.
Có lẽ chứng khó đọc là một lợi thế, cả hai ngôn ngữ đều đi ngược chiều nhau. Có lẽ đại dịch đã mở ra cho tôi một thế giới đáng bị cấm đối với một trong những định chuẩn của tôi. Nhưng, đối với tình yêu, sự chăm sóc và nỗi đau mà tôi nhận được từ những người xa lạ, tôi hầu như cảm thấy khó nuốt, cảm ơn bạn.
Kể từ “… tất cả những gì tôi yêu, tôi yêu một mình” Edgar Allen Poe.
October 2020
Hai ý tưởng độc lập, cả hai đều được viết trước khi chúng tôi biết đến nhau. Bạn có thể nói tôi là người đạo văn của anh Lê Vĩnh Tài, hoặc sự thật là tâm trí của tôi đã phù hợp với anh ta ở một mức độ nào đó. Từ đó sinh ra một sự hợp tác và mối quan hệ cộng sinh kỳ diệu. Bản dịch của tôi về tác phẩm của anh ấy là một sự phản ánh của thơ anh ấy.
Vào lúc này, xem qua kho lưu trữ văn bản của mình, tôi đã kết luận rằng, trước hết tôi phải thừa nhận với bản thân mình là trong thế giới văn học. Anh LVT là người bạn tri kỷ của tôi.
Phượng rơi rỉ dỏ rực rỡ vỉa hè. Nàng sắn vạt áo dài vào dây thung ở lưng quần, vạt gió luồn vẫy tung hai hàng mây trắng, hai bàn chân nàng trên bàn đạp của xe đạp thật vững vàng và nhất định hướng xuống đại lộ, dài ơi dưới bóng những cây cổ thụ.
Cậu ngày nào cũng đạp xe theo nàng về, cậu không mấy cao, da dẻ ngâm nắng. Nhưng khi cậu cười, hàm răng trắng, dưới khểnh thật khó quên – em đợi anh, mai anh có lệnh đi ra trận gần biên giới, em đợi anh nha? Ngậm ngùi lẫn trộn lạ lùng nỗi buồn và hy vọng lời của cậu. Giờ nàng chỉ còn nhớ được nụ cười trong sáng đó. Hè năm đó mưa chảy đỏ những cành hoa phượng, cậu không một lần nữa gặp mùa thu.
_____
Orange jacarandas litter Saigon pavements with its blossoms in full summer. Tucked in the long skirt of her áo dài escaped in a cloud of white, her feet hastened with purpose on the pedals, down the avenues under the outstretching shade of the ancient trees.
A particular boy followed her home every day from school, he was on the dark side in appearance, average height. His smile was bright, with a bottom, left crooked tooth egging to be noticed – Wait for me, they are sending me to the front, wait for me won’t you? A strange mixture of hope and sadness in his voice. All she can remember now is that white smile. The orange petals rained and bled that summer, he never saw the next fall.
_____
Twenty-six with four children under six, April thirtieth 1975, her husband was on the losing side of the Vietnam war. With a few months of work experience from a stint at the city public hospital, she sent her husband to be re-educated. It took four years.
Her long waist-length wavy hair twisted in a tight bun, lengthening a pale white neck. She never smiles, emotions are for the weak. Spasms of small coughs express irritation and suppressed anxieties. The huge dark pools of her eyes flash moments of desire, sadness, despair. But, who would dare look? On white horses (from the winning side) they came, in earnest to rescue this angel from her tragic circumstance.
_____
AUGUST 2020
Two independent ideas, both written before we have ever met. You could say I plagiarised LVT, or the truth is my mind has matched his at some level. Hence the beauty of our collaboration, our symbiotic relationship. My translation of his work is a reflection of his poetry.
At this moment in time, going through my archive of written text, I have come to conclude, I must admit first and foremost to myself, in the world of literature. LVT is my soulmate.
Falling in love is a thick fog appearing overnight,
one would stumble into it knowingly,
but totally blind, unaware of that head-on collision!
Nguyễn Thị Phương Trâm
---
thơ Lê Vĩnh Tài
The best way to get her to love you is to turn off the headlights,
and head straight for the darkness…
she will render in your ear
a song of white clouds and snow
your body will be like the mist
autumn shall be within you
your hands will be a bit cold
since you’re going to turn into winter
the best way to fall in love
it’s as simple as drinking a glass of peppermint water
a nip of a strong spirit
don’t worry about how drunk you’ll get
don’t dwell on the bitterness beyond it
don’t over analyse
as though there’ll be an impending war...
Cuối năm ngày nào tôi cũng uống rượu. Họ mời tôi uống, không mời tôi cũng uống. Vì tôi biết uống trong đám đông quên dễ quên mau say hơn một mình. Vì cuối cùng trong đám đông tôi không còn là ai. Cả một vạn ngàn người bò như kiến vác bao nỗi sầu – họ mất cha, mất chồng, mất con trong một mùa hy vọng… còn tôi tôi đã quên lời cầu nguyện.
Trí óc tôi từ xưa đến giờ vẫn vậy, lạ, dù tôi muốn dừa cho những sợi tóc bạc. Như người tình cũ tôi vẫn nhận ra mặt, nhưng những người quen cùng một thời thì tôi lại không nhận ra ai.
Những kỷ niệm như những tấm ảnh, những bài thơ, những message như những người đi qua đời tôi, tôi không ngại bấm delete.
Chúng ta trong một thời điểm trong xã hội sống những giây phút trên mạng vô ý nghĩa.
Nhưng may mẹ tôi đã chọn nghề phù hợp với bản chất của con mẹ. Tôi nghiện những nụ cười nở ra trong vài lời chọc ghẹo của mình. Bạn bệnh, bạn muốn buồn ói, bạn không cần một người lạ giảng cho bạn nghe phải trái của sự sống tốt. Bạn chỉ cần một linh hồn khác chấp nhận là bạn đã ngã. Ngã như thế nào, cách chữa trước hết là sự chấp nhận. À, thì tôi cũng đã chấp nhận tôi là một người bệnh nhân.
Sự hiểu biết, chấp nhận, ngộ là hay bị lộn với tình yêu. Tình yêu nhân loại thì dĩ nhiên, nhưng tình yêu bạn bè, tình yêu lứa đôi là khác hẳn mà những sợi tóc bạc trên đầu bạn vả lại không định nghĩa sự khôn ngoan và hiểu biết. Bạn có đủ sức để yêu và thương nhiều như vậy không? Có ý nghĩa bằng? Đương nhiên là tùy bạn, ở đây không có sự đúng sai.
Nhưng bạn còn nhớ những giây phút đầu tiên bạn hôn đứa con đầu lòng của bạn? Bài thơ đầu tiên?
December 15, 2020
“Trong tiếng Anh, có một cách viết lồng hai chữ “word” (từ) và “world” (thế giới) vào nhau một cách thú vị: wor(l)d. Ngôn ngữ và thế giới là một. Ngôn ngữ của một người chính là thế giới của người đó.”
Trích từ VĂN HỌC VIỆT NAM TẠI ÚC, của Nguyễn Hưng Quốc.
Tôi đọc đi đọc lại không chán, vì là một nhận xét thật thú vị đầy trí tuệ, đã nêu lên rõ ràng những gì tôi muốn nói.
Đơn giản theo cách tôi nghĩ, tôi đứng ở một vị trí khác với bạn. Vì sự chấp nhận khác biệt này tôi mới có thể dịch ngôn ngữ của bạn một cách thành công hơn.
Cuối cùng trong những tình cờ bất ngờ qua sự tìm kiếm nguồn gốc và ngôn ngữ của mẹ, tôi đã sống giữa những thế giới. Thế giới của ngôn ngữ của tôi và của bạn.
Sống cần có ý nghĩa không? Như một phần cơm nóng vừa mới chín cần những món ăn? Hay như bát cơm độn, nguội, nêm bằng nước mắt? Tôi ngồi với ly rượu whisky nồng chút chút mùi gỗ, hình dung mình ném nó xuống sàn nhà vỡ tanh bành xé nát sự yên tĩnh của nắng chiều, một bãi nước óng ánh với những mảnh thủy tinh đẹp tuyệt vời. Từ từ tôi đứng dậy, bước lên vũng rượu như vũng nước đái của con trai hai tuổi không kịp vào bồn cầu. Tôi thấy bàn chân không của mình đạp lên từng mảnh thủy tinh, chúng cắt qua làn da dầy dưới gót chân, bàn chân, ngón chân. Máu loang ra pha từ từ và nhẹ nhàng đau nhức nhối từng đợt và từng đợt xót xa. Như vậy là đủ ý nghĩa chưa?
Theo định luật nguyên tắc tầm thường, nỗ lực cố gắng hòa nhập với đám đông sẽ giúp chúng ta vượt qua những khó khăn. Chúng ta có thể tự đứng vững một mình giữa đám đông.
—
According to the mediocrity principle, the effort of trying to blend in with the crowd will aid us in surpassing hardship. We are able to stand tall and alone on our own in a crowd.
Triết gia Trâm nghĩ vậy, heheh.
Tôi và nhà văn leo cầu thang, lên lầu rồi lại xuống lầu không biết đi đâu. Chúng tôi đi lạc vào căn phòng có thể gọi là hang rượu của nhà hàng. Vách tường cao đóng tủ từ sàn đến trần nhà. Những chai rượu trưng bày lẻ loi trống vắng làm mất đi sự ấm cúng của một hang động? Có lẽ tôi không thích cách họ trưng bày những chai rượu. Mắt tôi lướt qua từng chai, tôi quên hẳn nhà văn đứng đâu đó trong ba vách tường – Ồ kìa em, chai Macallan! Tôi thốt ra giống như tôi đã nhận ra một người quen. Tự nhiên tôi thèm mùi vị gì cũng được quen thuộc. Trong hang rượu của họ dù nhìn quen quen, minh họa đăng trên mạng xã hội chăng, tôi vẫn thấy mình lạc lõng hơn bình thường.
Tối hôm đó tôi có hẹn bữa tối cuối cùng, sáng hôm sau, tôi bay về Sài Gòn. Gồm ở phố núi một bữa cơm tối đầu tiên và bữa ăn cuối cùng. Đầu tôi rỗng tuyếch không nghĩ gì, 48 tiếng bay như trong một giờ – Em chào chị ạ. Tôi hơi giật mình vì một phần, gặp Quý là một chuyện bất ngờ. Chàng trai cười với cặp mắt nghịch ngợm thật nhẹ nhàng lạ thường. Một tay ôm túi sách, tay kia tôi vịn nhẹ trên lưng ghế, chân tôi khuỵ xuống chút chút mây trời đâu đâu quay một hai vòng. Trên đời tôi bị mấy lần choáng váng như vậy, vừa đủ để đếm trên một bàn tay. Hiện tượng lạ thường này tuy theo luật tạo hóa? Những người đàn ông này có tiềm năng ban cho tôi những đứa con hoàn hảo nhất?
Bất ngờ ghê, những kỷ niệm ở phố núi.
Cách chúng ta đọc sách, đã không còn chỉ trên giấy, những con chữ đeo theo chúng ta trong những đám mây. Thêm một cuốn từ điển cũng đeo theo chúng ta, nhiều lúc không ra gì nhưng vô giá trị, đó chính là Google. Tôi thành một dịch giả không biên giới? Biên tập biên dịch của một cái blog gần hai năm. Tôi nghĩ lại thấy buồn cười. Tôi cười tôi thôi. Vì cách tôi đọc tiểu thuyết, thơ và truyện đã thay đổi quá nhiều. Tôi không còn nhớ mình là ai. Tôi rất buồn. Vì mỗi lúc thấy mình chỉ là một cánh cửa để người ta mở ra, đi qua, đi ra và đi vào. Nhưng tôi không đơn giản như một cánh cửa.
tranh Đinh Trường Chinh
Mấy bữa nay tôi bực bội về nhiều thứ, chỉ muốn kiếm ai để gây sự. Với chồng thì, mỗi khi vừa lớn tiếng một chút thôi, tôi đã thấy hối hận. Tôi biết theo kinh nghiệm từ nhỏ, chỉ có những con chữ mới có thể giúp tôi thoát khỏi những u uất trong cuộc sống. Đọc sách, viết thư, làm thơ, sau này dịch thơ. Đầu óc của tôi được mở rộng, những con chữ đem tôi ra khỏi thế giới nhỏ xíu của mình, thế giới tối tăm buồn thảm. Vui nhất và bất ngờ nhất là phố núi.
Phố núi, trong đầu tôi chỉ có núi, voi và ngựa, đó, tôi ngốc nghếch như vậy đấy. Tôi tưởng biết tiếng Anh là tất cả, là đỉnh trời. Khổ chưa. Vì khi ta sống trong hang, ta nghĩ hang động của ta là vũ trụ. Tôi chọc bạn tôi là thần tượng của mình, chỉ vì tôi ganh(thì kiếm người giỏi hơn ganh mới bõ công đúng không?). Nhà thơ Lê Vĩnh Tài quá tài, thơ của ảnh tôi đã dịch cả ba năm, sửa đi sửa lại bây giờ mới hiểu. Mỗi lần sửa lại tôi hiểu thêm, hiểu thêm không chỉ thơ mà người. Người không phải mình thi sĩ mà cả người đọc như tôi. Sự lãng mạn trong thơ của LVT thu hút người đọc như hơi thở, độc giả được cuốn theo con chữ như nhịp điệu của trái tim, như những con sóng kéo ta ra khơi một cách nhẹ nhàng và kéo ta xuống đáy biển lúc nào không hay. Lãng mạn nhưng bạn cũng có thể mất mạng.
Anh,
Cuộc đời này sống như một gánh nợ không vơi. Em không hiểu gì hết. Đầu óc em như một trái bầu rỗng tuyét với những hạt bầu linh tinh ồn ào làm em chỉ muốn cào nát da thịt em. Em có đủ tất cả. Em có anh bên em. Em có những con chữ. Những con chữ phản bội như kiến lửa, chúng cào xé đốt từng mảnh vui mỏng manh của em. Chúng bò vào miệng em cắn từng miếng một từ con lưỡi của em, chúng bò xuống cổ họng em, vào bụng em, vào ruột dạ em.
Anh, anh đâu rồi? Anh muốn ôm đống nát này ư? Cho em xin, cho em xin anh yêu ạ, một hơi thở cuối cùng?
Em chẳng hiểu tại sao anh lại muốn yêu một người như em. Em chỉ là một bãi mảnh vỡ, vụn. Những hạt bụi đời.
Let’s talk about the elephant in the room
There’s no such thing as a free lunch
—-
Nước ta có câu nào tương tự không nhỉ?
____________
Tôi rất quý sự yên tĩnh thanh bình của mình. Nó cô đơn thú vị làm sao. Nhưng tôi để ý rằng tôi đi đến đâu, cuối cùng, tôi luôn luôn cũng thành một con voi béo giữa chợ, ồn ào cùng mùi hôi của loài thú nhân loại. Loài voi có một trí nhớ rất tốt, chúng nhớ mọi tri tiết, từ cây mía bạn mua cho nó ăn, từ chiếc xiềng sắt buộc nó làm tù nhân cả một cuộc đời. Nó mơ ước từng giây, kiếp sau nó sẽ là con bướm trong vườn địa đàng của ông bán mía.
Tôi không hiểu tại sao việc học ngôn ngữ không dành cho lớp học mà lại thành chuyện chém gió ngoài chợ trời. Ở chợ để làm gì? Để mua bán đúng không? Bạn đi ăn xin, bạn cũng phải trả giá. Một thời tôi cũng phải đi ăn xin, xếp hàng để lấy chiếc áo che bớt cái thân nở nang dậy thì giữa chợ.
Ngoài chợ trời có những gì? Bạn muốn bán gì cho tôi? Tôi đến đây để mua chữ, chữ của bạn bán bao nhiêu? Với những lời chua ngọt nhạt nhẽo tầm thường như vậy bạn bán cho ai? Tôi đến chợ để mua những con chữ để bổ sung cho cặp mắt mù của mình mà bạn lại bán cho tôi một cặp kính râm? Toàn là những ẩn dụ mệt mỏi bạn không nghĩ sao? Bạn biết tôi muốn mua gì không? Tôi chỉ muốn học chữ của mẹ, mà bạn lại vạch váy cho tôi xem cuộc đời tàn phai của bạn ư? Mà có chắc là cuộc đời của bạn không? Bạn có bao giờ sống thử cuộc đời của bạn lần nào chưa?
Ôi người bạn thân yêu của tôi, hãy thử đi, hãy thật sự sống lại trong cuộc đời của mình. Bạn sẽ thấy rằng bạn tuyệt vời biết bao. Tin tôi đi.
Mưa nữa kìa anh, em chỉ muốn ôm anh ngủ cả ngày – ôm thôi sao em yêu? Anh lại chọc em nữa kìa. Gió lạnh nhưng lại ấm lạ thường anh ạ, như ly nước lạnh cả một ngày bận rộn em quên uống nước, như ly instant coffee đã lạnh ngắc trên góc kệ em quên uống hết. Cà phê pha chỉ có vị đắng, làm em thèm mùi của anh. Hôm nào đợi em toát mồ hôi cả vỉa hè, anh làm em cảm động, không thương sao được.
Em mệt quá anh, thời gian kéo dài ra như sợi dây thung kéo quá cỡ không còn sức thu mình lại. Em như thời gian vậy ư anh yêu? Giờ em mỏng như lớp sương khuya, vừa đủ để anh nhớ đến hình dáng em ư? Trước khi em tan theo dòng đời này ư?
– hello con, con ở đâu mà ồn ào quá kìa.. Con nhận được email của ba chưa? Đầu dây bên kia vừa rè rè pha vào những giọng lạ cười cợt đùa giỡn không quen. – Yes mum. Tốt rồi, má cúp nha, ồn quá con.. Năm phút sau smart phone của tôi dựt dựt, hiện lên tên của con trai đầu lòng, đầu dây bên kia giờ chỉ có tiếng của con tôi – Mum, mum có sao không? Có chuyện gì không?.
Tôi hơi giật mình, tôi không biết trả lời làm sao. Giọng nói đầu dây bên kia là giọng nói của một người đàn ông, mỗi con chữ đã được phát âm một cách rõ ràng, từ từ, lễ phép và nhẹ nhàng. Là ai, chứ không phải con tôi. – Không, ông nội giờ không còn nằm nhà thương, về rồi. Ba chỉ muốn biết con nhận được email chưa thôi, tuần sau là routine apartment inspection con nhé – dạ, con lo xong rồi mum. – Ồ, vậy thì ổn rồi, má cúp nha. Yes mum, I love you mum.
Là lần đầu tiên tôi quên hỏi thăm con, lần đầu tiên tôi quên nói – mẹ yêu con. Con trai xa ổ vài tháng mà đã trưởng thành. Biết đâu trong vài tháng bạn không nhận ra tôi.
Blonde by Joyce Carol Oates
Anh yêu,
Món mồi tình yêu thật là thú vị, làm em quên cả những gì em cần phải làm. Xem xong phim “Blonde” của Joyce Carol Oates làm em quên cả những người đàn ông như anh. Anh yêu, anh yêu em, anh yêu vợ của anh như người tình.
Nàng Marilyn Monroe là xác chết của Norma Jeane anh ạ. Norma Jeane là một người đàn bà thông minh và khôn ngoan, mà những người đàn ông như anh em của Kennedy xem nàng như một con “blow up doll” tuyệt vời.
Em nghĩ đến con gái của chúng ta, em chỉ muốn khóc.
Anh yêu, em cám ơn anh, cám ơn anh đã biết cách yêu em.
Tài năng sẽ là một thương phẩm kỳ quặc. Bạn không thể mua hoặc bán nó như muối hoặc cà phê, cũng không thể mua nó bằng sự nổi tiếng và danh tiếng hay sự chăm chỉ. Arrogance, sự kiêu ngạo là một tính cách của những thiên tài, và khổ đến mức nào đi nữa, tại sao nó phải là một sự tiêu cực?
Sự kiêu ngạo trong xã hội chỉ tiêu cực đối với những người thiếu cả tài năng và thiên tài.
Ghen tị cũng không hẳn là một điều xấu, nó là bản chất bẩm sinh trong tất cả chúng ta. (Tôi không đơn độc với những suy nghĩ như vậy, cảm ơn UnD)
Đó là một bi kịch nếu bạn không thể thừa nhận bất kỳ sự thật nào trong số này. Sự mù quáng thật đáng buồn và bạn sẽ bị sự mù quáng này phá hoại tâm hồn bạn.
Tâm hồn bạn sẽ từ từ nát bấy, mà không ai hay, bạn sẽ như một xác chết biết thở. Bạn sẽ già đi, bạn sẽ thành những bà già, những ông già, những người già. Bạn sẽ hỏi những câu như – ta đã trả đủ thuế cho xã hội chưa?
Có gì sai lầm đâu trong sự thừa nhận một người có năng khiếu hơn mình. Cuộc sống của bạn sẽ được phong phú hơn vì công việc của họ. Ăn cắp tác phẩm, đạo văn những nhân tài không khác gì chính bạn ăn thịt bạn từ trong ra ngoài. Bạn có thể phủ nhận nó, nhưng nó đang tiễn hành xảy ra trong bạn ngay bây giờ, trong hiện tại.
Những chân lý như vậy ta không chỉ tìm thấy chúng trong sách vở mà ngày ngày trong cuộc sống của chúng ta.
—-
Talent would be an odd commodity. You can not buy or sell it like salt or coffee, nor can it be bought with popularity and fame or hard work. Arrogance is a character of genius, and hell, what’s so negative about that?
Arrogance is negative only to those who lack both talent and genius.
Jealously is not necessarily a bad thing either, it is innate in all of us. (I’m not alone with such thoughts, thanks UnDao)
It is a tragedy if you are unable to acknowledge any of these truths. The blindness is sad and destructive. One can but implode.
What’s wrong with acknowledging someone who is more gifted than you. Their work can enrich your life. Stealing someone else’s work can eat you from the inside out. You may deny it, but it’s happening to you right now.
Such truths are not just found in books but in life.
Tôi nghĩ không phải mình tôi. Một người đàn bà á châu nhỏ con so với họ, tôi đã kiếm sống ở nơi này gần hai thập niên. Các anh từ da trắng đến da đen gặp tôi chưa chào là đã thốt ra thiệt to và giận dữ, cả phòng mạch, không ai thoát khỏi tiếng vọng của họ – Tôi mới được thả tù! Các anh đã ở tù từ vài tháng đến cả chục năm. Hiểu làm sao được suy nghĩ của một người lạ, tính chi cả một ổ tù nhân? Ba tôi cũng đã phải ở tù mà.
Tôi ngưng những ngón tay không ngừng trên bàn phím. Thường là đánh toa thuốc, đặt hàng, hay dịch thơ, trả lời email. Tôi ngước mặt lên, nhìn vào cặp mắt của anh to tướng lớn tiếng.
– Vâng, chào bạn, bạn tù lâu không? Được nghỉ ngơi tốt chứ? Như ở khách sạn vậy, tôi mong lắm được những ngày nghỉ như vậy, tập gym, đọc sách, có người nấu cơm cho mình một ngày ba bữa. Tôi nghĩ thầm tiếp, bao nhiêu là tiền thuế cực khổ của tôi đã làm ra để nuôi bạn. – Mười năm ư? Trong tù không lên mạng được, bạn giống như một người du hành thời gian rồi nhỉ, a time traveller.
Phần nửa như những người điên tiêm thuốc tôi bán, họ đều trở lại xã hội một cách bình thường, đương nhiên với trợ cấp của chính quyền, từ từ kiếm tiền, kiếm cách để hòa hợp lại với xã hội. Những người này xem tôi như bạn họ.
Thứ dữ như bạn nghĩ, chưa chắc đã “dữ” như tôi. Họ bảo vệ tôi bằng cách đứng nhìn, là những nhân chứng, không bao giờ chen vào việc làm của tôi. Họ hiểu, khi nhìn vào cặp mắt của quỷ, chỉ là một phản chiếu trên gương, nó chính là cặp mắt của mình. Không ai có thể cứu mình, nên trên một bãi chiến, chỉ có bạn có thể cứu được bạn. Một là bạn giả vờ chết, hai là bạn chiến đấu đến hơi thở cuối cùng, hai bàn tay bạn sẽ đẫm máu. Chưa biết chắc ai là anh hùng.
“Dịch giả học tiếng Việt” Lê Vĩnh Tài
Nè các tình yêu, hôm nay bắt buộc tôi phải nói thẳng. Mạng xã hội tôi dành cho học tiếng Việt, và sống một 100% ảo.
Tôi đã có chồng gần ba mươi năm. Chồng tôi rất đẹp trai, rất dễ thương, rất đáng yêu.
Mạng xã hội không phải là nơi để tôi kiếm tình yêu. Nếu tôi cần thì tôi sẽ đăng cập ở Tinder. Tính đây là đàn ông lẫn đàn bà.
Tôi cũng không cần ai để “tâm sự”, tôi không phải là cái thùng rác.
Xin đừng gửi selfie, hay chuyện gì không liên quan đến việc học tiếng Việt.
Ngoài việc chữ nghĩa, tôi sẽ block bạn.
Thần chết đã rượt theo tôi nhiều lần, nhưng tôi đã chạy nhanh hơn Người.
Tôi không có đủ thời gian để hận, để ghét những người dưng.
Xin Chào,
Trâm.
Anh yêu,
Em không thèm danh vọng hay nổi tiếng như em thèm anh, anh toàn suy bụng anh ra bụng em. Anh thích ồn ào pháo bông, tốt cho công việc thôi, em hiểu. Nhưng em, em chỉ thèm sự yên tĩnh, em chỉ xin anh dành chút chút thời gian cho em, chút thơ cho em mỗi ngày thôi anh yêu.
Em đợi anh.
Đam mê qua nghiên cứu của Robert J. Vallerand, sẽ đem cho bạn một tâm lý lành mạnh và hạnh phúc, khi ấy là một sự đam mê hài hòa (harmonious passion). Ngược lại, nếu ấy là một sự đam mê ám ảnh (obsessive passion) bạn, thì chẳng khác gì một người không có đam mê, còn có thể hại mình hơn.
Dù đam mê bạn là gì đi nữa, tôi muốn lưu ý luôn những đam mê xã hội thường chỉ trích là xấu như rượu, đánh bài, thuốc lá v..v.. trong nghiên cứu của Vallerand chẳng khác gì với thể thao, đọc sách hay làm việc từ thiện. Miễn là không có sự kiềm chế, khó dễ. Bỏ vẫn được, vẫn vui, vẫn sống. Như tôi cũng có thể bấm một nút là cái blog của tôi cũng có thể biết mất. Tôi sẽ không tiếc.
Suy nghĩ từ xưa đến giờ khó mà thay đổi được, đúng không ạ. Nhưng tôi biết với bản thân mình, đã sử những người “nghiện” trong cuộc đời tôi không khác gì những người hoàn toàn hoàn hảo. Chẳng ai tốt chẳng ai xấu. Chỉ có những con người bị tổn thương, lâu lâu cần một nụ cười, lời cám ơn. (Thậm chí được tôi chửi, là một niềm vui).
Anh,
Em sinh ra để làm vợ anh thôi? Cuối tuần em thích ngâm ở trong bồn tắm với những suy nghĩ như vậy, em ngâm trong nước muối nóng thiệt nóng, cơ bắp em mềm từ từ tan cùng những bọt xà phòng, giống như chúng đang sôi bùng bục. Suy nghĩ của em sôi bùng bục, da thịt em sôi bùng bục. Nóng, đỏ.
Em nghĩ đến những người đàn bà, họ thật đáng yêu. Họ mỏng manh với những suy nghĩ của nụ hôn lần đầu, họ tiếc, tại sao tự nhiên họ bị mất trinh, mất giọt máu vô dụng, vô ý nghĩa. Những đứa con gái sáng như mặt trời, con của chúng ta.
Chỉ nhiêu đó mà nước trong bồn đã lạnh, mát rượi như ngày đầu gió anh thổi, cay mắt em.
Class captain 1990
Nghĩ đi nghĩ lại mình cũng hơi liều, tự nhiên chưa bao giờ dám đi đâu xa một mình mà dám leo núi một mình để gặp thi sĩ. Như em mười sáu mê chàng hay nàng ca sỹ diễn viên nào đó xếp hàng cả ngày để được gặp thần tượng của mình.
Vậy thì chuyện hồi xuân có thật những tình yêu ạ.
Thần tượng của tôi hiền hơn thơ chàng viết, việc gì cũng từ từ nhưng luôn luôn bận rộn với công việc không làm thi sĩ. Đương nhiên rồi, sống thì phải có ăn mới sống nổi đúng không? Việc này đối với tôi là đương nhiên, nên tôi thật ra vẫn thấy rất ngại với mọi người ngoại trừ một lần gặp thi sĩ.
Tôi có rất nhiều câu hỏi, nhưng tôi muốn gặp một lần để thấy phản ứng của mình như thế nào với một người thần tượng của mình. Một người đã đem lại cho tôi nhiều cảm hứng từ họa chân dung đến những khúc thơ thật dễ thương. Những cảm giác thật thú vị. Không biết ngoài đời có thú vị không?
Ngược lại thì, thật ra, ai gặp tôi, họ nghĩ thế nào thì là chuyện của họ. Vì tôi biết mình cũng như ai thôi, xấu và đẹp, dã man và dịu dàng, ác và tốt, đen và sáng. Rất đơn giản. Đương nhiên nếu thần tượng mình không ghét mình thì tốt hơn.
Nhưng núi vẫn còn đó, cao nguyên vẫn hiu hiu gió mát.
Tôi chưa bị block, chắc mọi sự vẫn an vui và rất ổn.
Tranh: 19 chứ không phải 16
Anh yêu,
Hôm nay Sydney mưa lâm râm, lạnh, nhưng lạnh chưa đủ để em nhớ anh. Tiền mãn kinh nó thích mát anh ạ, khổ vậy đấy. Anh đừng nghĩ là lúc nào em cũng thèm ôm anh. Sướng một mình là chuyện bình thường anh nhé.
“Có lẽ phẩm chất của một bài thơ hay là “bài thơ… hơi bị ít gặp” chăng?’
Sứ mệnh của nhà thơ là làm sao cho tiếng kêu ấy phải là âm thanh ngôn ngữ của mình.
Làm thơ dở không khổ bằng thơ cứ nhạt nhạt giả giả. Vì làm thơ dở, anh còn có hy vọng sẽ làm thơ hay. Còn giả lả thì vô phương.
Thơ, theo tôi nghĩ, nên bí ẩn chứ không nên bày tỏ, nên lỏng lẻo chứ không bắt buộc…
Tuy nhiên, tôi nghĩ thi sĩ nào cũng có khả năng lắng nghe (bằng linh cảm) ý kiến của những người đã đọc thơ mình mà không có hồi âm, hình như thế.”
Ai nói vậy ta. Mấy bữa nay vừa sửa những tác phẩm tôi đã dịch, vừa thắc mắc thân phận “người đọc” của tôi. Mà có người đã thốt ra những gì tôi muốn nói năm 2006, giờ tôi mới thấy.
Em hiểu mà, thơ của anh, đã được khắc lên da thịt em từ ngày em theo mặt trăng về núi. Những khúc thơ cuốn vòng eo em.. Từ rốn chạy theo nỗi buồn vui nhột nhạt giận hờn, những con chữ của anh đá nâng hai cánh tay em như chim hải âu bay vào giấc mộng của biển. Sóng biển cuồn cuộn êm ái dữ dội dịu êm.
Anh à, em nhớ anh.
—
Anh yêu,
Em không tiếc một giây một phút nào em đã yêu anh, dù có những lúc ước mơ của em là được dịp bóp cổ anh từ từ, từ từ nhìn sự sống rạng rỡ tan đi trong cặp mắt của anh. Cặp mắt tinh hoa đáng yêu. Rồi chúng ta sẽ khóc, vì em đã giết được tất cả cuộc đời anh.
Trái tim khoan dung của em là một trái tim chưa bao giờ tồn tại, em đã vẽ nó thật lung linh, thật đẹp, để lừa anh thôi. Anh ngốc lắm, em muốn giết anh, để họ không còn ai để yêu, để ôm, để hưởng mùi hơi ấm.
Hơi ấm của em mà họ dám.. Là của em, là của một mình em.
—
Anh à,
Tại sao anh phải khổ như vậy chứ. Tình yêu ta sẽ bốc mùi như mắm mốc đi cả thời gian. Em sợ gì chứ, sự cô đơn như mắm tôm để em ngấm tình yêu ta, như bánh đúc bà ngoại em hấp nóng hổi những năm ba em phải học tập cải tạo.
Anh nghĩ sao cũng được, em sẽ chấp nhận tất cả. Vì khi sống, chúng ta phải sống đúng cách, để chúng ta khi đến ngày bắt buộc phải đón chuyến đò cuối cùng đó, chúng ta cùng có thể nhắm mắt lại, thiếp đi. Em trong vòng tay anh, trong một giấc ngủ nghìn thu.
ngày thương nhau em đâu có biết
phút chia tay lặng lẽ bình thường...
(bài này chưa dịch)
hôm đó mưa mặt trời mầu xám
trưa tháng tám mù mờ tình thương
—-
Anh yêu,
Anh quá chậm, là tình yêu ư? Anh muốn yêu em ư? Anh nghĩ yêu em dễ vậy sao? Anh phải biết đúng cách yêu em. Biết yêu em, anh phải giữ gìn tổ ấm hạnh phúc gia đình của mình và người thân, khác gì sức khỏe và tinh thần?
Anh quá chậm, không có gì lãng mạn bằng chiến tranh giết người chia ly và tuyệt vọng. Thơ tình ư? Dịch xong Khúc Thụy Du em thật sự rất thất vọng với những lời đã được phổ nhạc. Thơ tình ư? Những con chữ vĩ đại ư?
Là hơi thở, là sống sót, tình yêu chỉ là một món mồi cho cuộc sống.
—
Viết thư, riêng tôi là một cách thoát những nỗi niềm u tối, từ nhỏ tôi rất thích, mới đây là đã cho Chinh. Mực và giấy. Dịch thơ khác một chút ở chỗ không chỉ được thoát hiện tại mà còn là một cách học.
Nghĩ lại thì một cô bé người công giáo như tôi bao giờ dám nghĩ đến văn của Henry Miller. Chỉ vì sự tò mò của tôi qua hành trình đọc thơ văn Việt tôi mới hiểu “vần ồn” là gì. Nhiều lúc thấy mình thật xấu hổ vì suy nghĩ và hiểu biết của mình năm mươi mà vẫn còn quá hẹp.
Nhờ Henry Miller, tôi chú ý nhiều đến những chi tiết khi viết hay làm thơ. Cách tôi dịch tự nhiên khác hẳn. Chính xác hơn, ổn hơn. Đây chỉ là một ví dụ. Tôi tưởng tôi đã đọc nhiều, nhưng anh Tài còn đọc nhiều hơn tôi, không cách nào so sánh nổi. Hiểu thôi tại sao tôi mang ơn ảnh.
Tôi như con cóc vừa trong hang, nhảy ra ngoài.
—
Anh yêu,
Em nhớ, chấp nhận đúng hơn, từ nhỏ em đã mê đàn ông, đàn bà cũng có, nhưng không nhiều bằng đàn ông. Sự thu hút thần thái không chỉ vì những vị quyến rũ, màu sắc da thịt của họ, mà là chớm trong họ là một mùi cô đơn trí tuệ?
Tại sao em yêu anh? Câu hỏi vô duyên anh không nghĩ sao? Vì sự cô đơn trí tuệ? Vì anh biết trước khi cặp mắt ta nhận ra nhau?
Em ngốc ghê, nhưng anh vẫn kiên nhẫn đợi em. Anh đã không quên những cánh tay giây đồng hồ, cả chục cái đồng hồ trên góc tủ của anh. Tích tách ngày đêm, anh không quên đếm một giây, ôi hỗn loạn ồn ào, ôi êm ái ào ạt những cơn sóng đập vào bãi bờ em. Những hạt cát…
—
Mau thật, ngoài việc làm, tôi tự nhốt mình trong nhà và bạn thân nhất của tôi nàng Shani(the dog) đã ra đi, một thời gian chỉ với rượu, giờ cuối năm với chàng Lucifur(the cat).
Gặp vài lần đứa cháu chưa đầy một tuổi, tiễn đưa một bố của bạn tôi về miền đất bên kia. Là thời gian tâm sự nhiều nhất với ba má tôi.
Thời gian còn lại là hoàn toàn trên blog. Cỡ 300 bài thơ và truyện ngắn tôi chưa edit lại, vẫn còn format cũ.
Mấy tuần vừa qua tôi thấy mình không cần phải dịch nữa, tôi không nhớ việc dịch chữ như gần nửa trục năm qua. Việc học tiếng Việt vẫn còn nguyên vẹn một con đường dài vun vút, chắc chắn là sẽ không bao giờ hoàn hảo như mong muốn của tôi, nhưng sự hoàn hảo tôi tin rằng trong đời tôi sẽ chỉ là những giây phút hai đứa con tôi đã chào đời.
Cuối cùng là tôi đã có nhiều thời gian để đọc. Và tôi rất vui khi đã khám phá ra càng ngày càng nhiều người dịch văn Việt ra nước ngoài như Anh, Pháp.. v.. v. dù rằng so với những tác phẩm dịch sang tiếng Việt thì vẫn còn quá ít. Nhưng tôi vẫn vô cùng vui, tôi mong là sẽ thành một phong trào thú vị để chia sẻ ngôn ngữ của đất nước mẹ đẻ của mình.
Nghĩ đến một phong trào như vậy làm tôi thấy bỗng nhẹ người hơn. Tôi chúc các bạn ấy đạt được những đam mê như tôi đã. Tôi chúc các bạn như tôi luôn luôn thành công, đây là niềm vui của một cánh đồng chữ tôi giữ mãi mãi trong tôi. Tôi mong họ sẽ nhận được sự hỗ trợ của những nhà văn nhà thơ như tôi, nhất là trong những ngày đầu.
Tôi sẽ giành cuối năm Tân Sửu để sửa tiếp những tác phẩm còn lại. Còn lại là những tác phẩm của nhà thơ Lê Vĩnh Tài và những bài tập làm thơ và những hư cấu vụn của dược sĩ.
Tôi đọc lại những kỷ niệm cũ, tôi thường ngồi cười tôi. Thú thật là tôi nghĩ sẽ không có độc giả, tôi nghĩ rằng chỉ mình tôi đọc những bài dịch của mình. Vui.
Chúc các bạn mọi sự an lành.
Trâm
December 29th, 2021
Dược sĩ khoe áo jacket từ thập niên 80 nha, khoe thêm việc con Ba Thiêm được anh Nguyễn Hưng Quốc gọi là dịch giả nha.
Lông mày tô cũng đẹp nữa kìa.
Anh yêu,
Bó hoa giống em ghê, đã khô cằn, nhưng vẫn còn xinh chán.
Người con gái hôm nay hồn gợn sóng vì bóng đêm gần gụi thích hơn ngày sáng và tối cùng cưu mang một bóng và lạnh ngoài là rượu nóng bên trong
Cả ngày tôi đã phải bán toa thuốc cho người điên. Trong vòng sáu tháng họ như những người bình thường, bình thường đây có nghĩa là họ có thể trở lại với quần chúng. Họ có thể đi làm lại, đạt được những quan hệ ý nghĩa trong thế giới của họ.
Trên mạng xã hội, tôi cũng gặp rất nhiều người như vậy. Tôi xin miễn dành những thời gian ở thế giới này cho họ. Tôi quá mệt với việc làm, tôi chỉ muốn viết thư tình, dịch văn, và đọc thơ.
Tôi đến tuổi này, không tham vọng gì cả. Tôi không muốn làm một anh hùng gánh sông núi trên vai. Tôi chẳng thèm gì nàng thơ. Tôi cũng chẳng thèm ai hiểu tôi. Một ai đó cười cùng hay không cũng ổn.
Tôi, cuối cùng là một con người riêng tư ích kỷ. Mau chán, đi kiếm mãi trò chơi để đốt thời gian.
Tôi hay xóa vì quá nhiều thứ thật chán, dở, và nham nhở, không đem gì tốt cho hạnh phúc hay sự ổn định của gia đình và người thân trong thế giới của tôi.
Tôi không phải là thánh, thần, hay thiên thần. Gần với bóng đêm hơn là ánh sáng. Rất lạnh và rất mát.
Anh yêu,
Ganh làm chi chứ, anh là beer, họ chỉ là mồi. Anh bỏ cái tính xấu đó đi. ---
Anh yêu,
Em giải thích làm sao chứ? Tại sao em yêu anh? Tại sao em yêu thơ?
Em hỏi ba hôm đó
– ba, Thái Hạo là ai ba?
– cậu này một thời gian là nhà báo
– à thì ra, tại cậu ta hỏi con giống như đang interview con vậy, tại sao con thích thơ của cậu, cậu không phải là nhà thơ.
Anh, thơ của Thái Hạo như bức thư tình của đêm. Em bị cuốn theo những cánh đồng thơm ngát mùi hương của lúa, những con côn trùng tích tách ráng sống, những nụ hoa bắt buộc phải nở nóng hổi mùa hè. Cậu ta gửi đi những con chữ vào bóng tối rì rào vào những hàng cây không cần ai nghe, có lẽ cho những chú mèo dưới chân giường nghe chăng?
Anh yêu, em nhớ anh, cặp mắt gì buồn, không dám nhìn em.
--- Yêu anh như ăn mì gói Xơi hoài em vẫn thấy đói anh ơi
Em xơi em lại đầy hơi Đầu đuôi thoát ra khơi khơi tình mình ---
Recap.
Những tác giả tôi đã sửa xong trong hơn 500 tác phẩm:
An Thu, Bạch Diệp, Benedict Smith, Bùi Giáng, Bùi Kim-Anh, Choé, Cố Thành, Du Tử Lê, Dư Đằng Duy, Dương Diên Hồng, Đặng Tiến, Đinh Thị Như Thúy, Đinh Trường Chinh(chưa xong), Đoàn Phú Tứ, Đoàn Xuân Cao, Đỗ Khiêm, Đỗ Trung Quân, Hieu Kien, Hoàng Xuân Sơn, Hồ Minh Tâm, Huy Cận, Hứa Hiếu, Inra Sara, Kiều Maily, Lê Vĩnh Tài(chưa xong), Linh Phương, Nguyễn Bắc Sơn, Nguyễn Bính, Nguyễn Đình Toàn, Nguyễn Đức Sơn, Nguyễn Lãm Thắng, Nguyễn Man Nhiên, Nguyễn Quý, Nguyễn Thái Bình, Nguyễn Thị Phương Trâm(sẽ không bao giờ xong), Nguyễn Tuân, Nguyễn Văn Gia, Nguyễn Văn Thiện(chưa xong), Niê A Dũng, Phạm Công Thiện, Phạm Hiền Mây, Phạm Thái Lê, Phan Nhiên Hạo, Sấu Mã, Tạ Xuân Hải, Tản Đà, Thanh Dang, Thanh Tâm Tuyền, Thảo Nguyên, Thảo Phương, Tô Thùy Yên, Trần Băng Khuê(chưa xong), Trần Duy Trung, Trần Huyền Trân, Trần Mộng Tú, Trần Quốc Toàn, Trần Thiên Thị, Trúc Thông, Vàng A Giang, Vũ Hoàng Thư, Vũ Ngọc Giao, Vũ Trọng Quang, Xuân Diệu.
Chưa edit:
E. E. Cummings, Emily Dickinson, Kipling, Nikita Gill, Nguyễn Hưng Quốc, Pháp Hoan, Phương Anh, Rumi, Thái Hạo, Trịnh Công Sơn, William Shakespeare.
Anh yêu,
Sao anh lại gọi em là mục hạ vô nhân? Anh chậm quá, quyến rũ nhất là một bộ não trí tuệ.
Tôi lâu lâu rất sến và vô cùng bolero, dịch thơ tình là tôi nghĩ đến liền những nàng trong tranh vẽ giữa đêm của Chinh as he burns the midnight oil…
Anh yêu,
Em nhớ anh lắm kìa. Chịu không nổi luôn. Em kiếm ai đó, để em bớt nhớ anh được không?
Mình chốt nhé.
Không có chỉ trích làm sao có phê bình? Không có sự khôn ngoan thì làm cách nào để đạt được trí tuệ? Không có con đường thì làm gì có mục đích? Không có mục đích thì làm sao sống nổi? Không có cái tôi thì bản ngã từ đâu ra? Không có con gà thì trứng chỉ là giấc mơ?
Cuối tuần uống rượu với ba.
Ba: bạn của con nhiều đứa có vẻ ngây thơ.
Ds: đúng là ba con có máu nhà văn có khác. Ý ba là con chơi với toàn là những đứa ngu à, năm mươi mấy mà còn ngây thơ thì chỉ đem dục thùng rác.
Tiếng Việt quá hay đúng không các tình yêu?
Tôi thấy muốn chán luôn, sửa đi sửa lại hoài mấy năm nay những bài dịch mà những con chữ nó cứ vẫn ngang phè phè. Tui đem giục một đống chữ vào thùng rác. Giận. Ghét.
Mà nè, hôm nay cả ngày sửa lại thơ của ông professor ở Huế thấy hơi phê, tự nhiên, vì “con tim đã yêu trở lại”?
Tôi nhớ lại những ngày dịch những tác phẩm của ông thầy, tôi dịch một vèo ba chục bài, những bức tranh u buồn đẹp tuyệt vời đẫm niềm tin tình yêu bất hạnh và hy vọng, có lúc đến mức trầm cảm trầm trọng tôi phải ngưng đọc.
Nhưng tôi đã yêu chữ từ lúc khám phá ra nó. Nó trong mạch máu tôi. Không có chữ, thì sống làm chi cho mệt.
À mà nè những tình yêu ạ, trong hiện tại những tác phẩm tôi dịch xong luôn luôn hay và đẹp, lúc nó thành những bài dịch của quá khứ chưa chắc sẽ còn hay và đẹp khác gì người tình mới của bạn đúng không? Mới như tuần trăng mật.
Tác phẩm nào trong hiện tại đều hoàn hảo tuyệt vời. Nên bạn đừng bỏ cuộc cứ dịch cứ viết cứ sáng tác đi ạ. Vì một ngày nào đó bạn sẽ luôn sống trong hiện tại. Và hiện tại sẽ là thiên đường của bạn.
Tin tôi đi.
Mà nè, tôi thường không tin những ai hay nói “tin tôi đi” nhé. Khổ.
Sống để làm gì nếu em không biết cách yêu anh? Chuyện mình mơ hồ như cổ tích à, em là công chúa ư, mà anh quá nhẹ nhàng với da thịt em? Nắng thời gian héo cả những giây phút ta yêu nhau, ơ kìa, em bạc cả đầu. Trách anh ư? Không, làm sao em dám trách anh, em giận em hơn, ngôn ngữ của không đủ để yêu anh.
Anh yêu,
Khổ ghê, em spam Chinh cả nhày hôm qua nên hôm nay anh Mark muốn gây sự. Không lẽ cả ngày chỉ thư và thơ tình cho anh thì mới ổn? Em viết cho anh hằng ngày kìa, mà anh cứ làm thinh, anh xem em như mây khi em chỉ thèm mưa?
Anh đâu? Vào đuổi anh Mark giùm em nha? Cả đời em, em phải tránh những anh Mark, những anh xem em như cục thịt. Họ cắt em ra từng lát một, họ sào nấu, họ ăn tái, họ băm em ra xào với xốt, lâu lâu họ thẩy em vào nồi nước sôi sùng sục, hầm em mềm, đủ để họ xé em ra từng sợi, họ nhâm nhi thêm muối thêm mắm, ôi khắm. Em là mắm ruốc ư, anh kìa, không thèm em sao?
Anh, anh đâu rồi, em có bị sai chính tả không? Anh yêu, ngữ pháp của em có ổn không, tốt rồi ư?
7 stages of grief
WTF
block
láo
còn ai để block nữa không
buồn ghê lại hết bạn
đến rồi đi thôi
xong
Anh yêu,
Khó quá, họ ganh tị với em, anh bị ghét lây kìa, em xin lỗi. Em chỉ mong họ được một ngày nào đó nhú lên như một nụ bình minh, như cánh diều hồi nhỏ mong đợi làn gió nâng cao, như lần đầu tiên anh dạy em cách yêu anh. Trong sương mịt mù bao vây, thấm từ từ da thịt em, mát rười rượi những giọt lệ óng ánh của tình yêu anh, em còn biết gì là ngày đêm.
Anh yêu,
Em không thích, một là anh hiểu, hai là anh không, sao cũng ổn mà. Anh biết tại sao chứ? Anh chậm quá, tại vì em yêu anh chứ sao, sao trên trời chứ làm chi dưới đất, em hiểu, lóng lánh trong mắt em nữa, cũng chỉ vì em yêu anh thôi. Anh chậm thật luôn. Em không muốn giải thích, lập đi lập lại, thời gian của em thà để dành ngồi thơ thẩn nhớ anh.. Đơn giản vậy mà cũng không hiểu, tự dưng làm em giận anh ghê.
Nhà thơ Vũ Trọng Quang và Nguyễn Thị Phương Trâm at Norfolk Mansion, Saigon, Vietnam
Tôi, thường xuyên dẫn cả gia đình về thăm quê hương, gia đình tôi may mắn là được định cư hết ở Úc. Tôi không thích làm phiền ai, tính cả Thiện và Chip. Anh Quang thì lại thật là dễ thương, “no” không có ý nghĩa gì đối với ảnh.
Tôi không phải là minh tinh hoa hậu, nhưng đứng cạnh ảnh thì lại tự nhiên xinh, hơn cả diễn viên.
Cám ơn anh Quang nhiều nhiều.
Nhà văn Trần Băng Khuê và Nguyễn Thị Phương Trâm in Buon Ma Thuot
Ba tôi đọc xong cuốn này rồi của Chip – Tiếng nói, cách viết rất mới.
Chip thật đáng yêu, có thể là điên hơn tôi một chút. Tôi đeo theo đít nàng như người tình. Lúc say không còn nhớ gì, nàng là người dẫn tôi đi vệ sinh, bắt tôi về phòng ngủ.. Tôi bắt đầu yêu nàng từ lúc nào không biết luôn, không muốn biết luôn cả chồng nàng..
Nguyễn Quý và Nguyễn Thị Phương Trâm in Buon Ma Thuot
Bất ngờ nhất là khi được gặp ông chủ Mật Nhân Đỏ ở phố núi nha. Cậu này một trăm phần trăm không ăn ảnh, ngoài đời có duyên và bảnh trai hơn rất nhiều, một trăm phần trăm “type” của tôi nha. Ông thợ điện này lại có một tài năng ngâm rượu ngon hơn Macallan, uống xong tha hồ hứng, vì vậy mà tôi phải xin phép về sớm.
Ông bạn tôi chưa bao giờ lấy vợ, có yêu một cô, là đàn em của tôi, rất dễ thương, nàng lấy một anh nàng không yêu, họ hiện giờ rất hạnh phúc. Còn ông bạn tôi thì hiện giờ là boss của dòng tên Úc Châu. Ông ta có một giọng nói nhẹ nhàng, ánh mắt luôn luôn trong sáng, hôm kia, chắc cũng lâu rồi, ngồi uống rượu ổng nói – cãi lộn la hét đi nữa vẫn là một cách đối thoại, ác hơn là sự im lặng. Vì vậy chăng ông bỏ luôn chuyện lập gia đình?
Tôi ít chửi thề, chỉ vì sự khủng hoảng của ông chồng tôi, chồng tôi rất hiền, không chửi thề với vợ bao giờ – We swear playing golf all the time, but it’s nothing.. but when you swear honey, when you use the word “fuck” it’s scary, I don’t recognise you, it looks like you want to rip someone apart, you mean murder…
Chấp nhận vậy, trong một hội chiến, giết người cũng là một cách đối thoại.
Khi tôi đã đánh mất sự tôn trọng và niềm tin của bạn. Tôi không mong ngày về. Vì Ngài đang đợi tôi.
Ồ, từ “tương” hay quá
Từ tương tác thành tương giao tương đương với tương ngộ tương phùng tương kiến trong tương lai tương cảm ái tình tương tư.
Nguyễn Quý, Nguyễn Thị Phương Trâm, Lê Vĩnh Tài và Nguyễn Văn Thiện (source: LVT social media page)
Thiện is exactly the person he portrays in social media, what you see is all you will get, no more, no less. The writer is sincere, reserved, and steadfast in every action and reaction. He is a good father, loyal friend, and protective lover. He is a rock, a friend you want by your side, Tài is fortunate to have such a friend and confidant.
Thiện chính xác là con người anh ấy miêu tả trên mạng xã hội, những gì bạn thấy là tất cả những gì bạn sẽ nhận được, không hơn, không kém. Nhà văn thật chân thành, kiệm lời, kiên định trong mọi hành động và phản ứng. Anh ấy là một người cha tốt, một người bạn trung thành và một người luôn luôn bảo vệ người mình yêu. Anh ấy là một tảng đá, một người bạn mà bạn muốn ở bên cạnh, Tài thật may mắn khi có được một người bạn tri kỷ như vậy.
Anh yêu,
Sự sống là gì? Con chuột mun co ro trong một góc tủ thối rữa, sau cái máy computer khủng lồ của một thập kỷ đã quá cũ, nó chết một mình sau những cơn đau. Nó nghĩ gì trước khi nó chết anh nhỉ? Nó nghĩ đến miếng ăn vụn ư? Hay vọng về từ ổ là những lời lo lắng nhỏ nhẹ của mẹ nó trong bóng tối – con yêu của mẹ, cẩn thận con nhé, con người, chúng rất tham, chúng có nhiều đồ ăn nhưng chúng thà vất đi chứ không nhường cho người khác. Không đến phiên mình đâu con ạ. Em nghĩ đến ổ bánh mì em ăn không hết, em nghĩ đến mẹ của nó trong ổ, giữa đống rác, bụng đầy những đứa con. Em nhớ những ngày em đã sống với đứa con đã chết trong bụng em…
Traditional Dak Lak brunch
Nói gì đây về anh Tài, tôi ganh với Thiện chút chút vì luôn luôn được ở bên cạnh chàng với cốc cà phê hay lon Heineken bạc. Tôi thua Thiện xa, vài giọt Robusta thôi mà tôi đã bị say sẩm hết nửa ngày, chưa nhắc đến rượu.
Lần đầu tiên gặp các ngài, tôi trước đó đã quyết định phó thác linh hồn của tôi cho các ngài. Là vì tôi luôn lắng nghe trực giác của mình, như chàng đã viết? Một trăm phần trăm.
Người say rượu không nên nhớ lại những gì mình làm trong những cơn say, xấu lắm, tôi chỉ biết qua lời của những người thân là tôi rất trẻ con, hay khóc, hay ôm, hay – I love you, khi tôi say.
Sáng hôm sau tỉnh giấc, tôi không nhớ gì, nhưng lâng lâng trong tôi là một hạnh phúc lạ thường, các ngài đã lo cho tôi như một đứa trẻ lên ba.
Cám anh Tài, và hai em Thiện và Chip.
Coffee at the long house, Dak Lak
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet and translator, born 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
Not mine, but my husband, my brother in law and our children’s story.
Today marks Tàu Trường Xuân 50 years settlement in Australia.
Boat people.
There is no such thing as reconciliation between those who are boat people and those who are not.
Pain is not something you can reconcile like dollar and scent in your tax return. As though history could ever be remedied! WTF!
Reconciliation? Remedy? Toàn là chuyện tào lao!
It is what it is. Accept each other’s pain. Reconcile nothing. Feel it, feel the bloody blood stained battle fields. Acknowledge the fallen, inhale the smell of their rotting flesh, count their bones!
There is no remedy for war and its aftermath. We look ahead, we keep walking, we take our war to our grave.
The ignorance of reconciliation is not only condescending but an insult to the pain my parents, my siblings, my children had to shoulder for the last 50 years.
I am not asking for your pity, nor do I ask you to help me. I am perfectly capable of rebuilding my life – I am rising from the ashes each morning I open my eyes.
Doctors, lawyers, engineers, bricklayers, factory workers, we pave the roads for our children’s future.
Boat people.
Fuck your reconciliation!
June 20, 2025
[50 năm – thuyền nhân] [50 years – the boat people]
Allen Nguyễn Trần
Lâm Nguyễn Trần
[NHẬT KÝ ĐỜI TỴ NẠN] – ba tôi, ông Nguyễn Xuân Thiêm viết
Hành Trình Tìm Tự Do
Sài Gòn sụp đổ ngày 30 Tháng 4 Năm 1975
Sau lệnh đầu hàng của Đại tướng Dương Văn Minh đọc trên đài phát thanh Sài Gòn Người dân miền nam bắt đầu sống trong lo sợ…vì đã hoàn toàn rơi vào tay cộng sản Bắc việt!
1. Ngày 26/06/1975: theo lệnh của ủy ban quân quản Sài Gòn tôi đi trình diện cải tạo 10 ngày vì là sĩ quan cấp úy của chế độ VietNam Cộng Hoà kèm lời khuyên là mang lương thực cho đủ 10 ngày! Nhưng đã bị cộng sản đánh lừa!
2. Từ ngày 26/06/1975 tới 21/03/1979: tôi phải đi vào trại tập trung cải tạo nhưng thực chất là nhà tù khổ sai! bị đe dọa tinh thần luôn sống trong khủng bố bất chấp đúng sai phải tự khai là mình đã có tội với nhân dân và quân đội cộng sản Bắc việt để tẩy não …về thể xác phải đi lao
động; khổ hình; vất vả hàng ngày, ăn uống kham khổ, nhịn đói, đau bịnh phải khắc phục không có thuốc điều trị…nhiều người đã chết trong trại cải tạo nếu còn sống thì về với thân tàn ma dại!
Trong thời gian tôi bị ở tù thì người vợ trẻ ở nhà can đảm nuôi dạy 4 đứa con nhỏ, dưới áp lực của công an phường phải học tập chính sách cộng sản mỗi tối, đối phó với cưỡng bức lao động trong tổ hợp, bị đánh tư sản mại bản và áp lực đi vùng kinh tế mới….
3. Từ ngày 21/03/1979: được tạm tha về với gia đình, tôi vẫn phải sống dưới sự quản thúc của công an phường, không có quyền công dân và phải trình diện khai báo chi tiết mỗi ngày là đi đâu và làm gì? Hình thức một nhà tù kiểm soát mọi hoạt động của người dân.
4. Ngày 20/11/1980: tôi đã quyết định đưa gia đình gồm vợ tôi với 4 đứa con nhỏ (Phương Anh 12 Tuổi; Phương Trâm 10 tuổi; Xuân Tùng 8 tuổi và Phương Thảo 7 tuổi) đi vượt biên tìm tự do. Tôi thiết nghĩ thà cả gia đình cùng chết trên biển còn hơn sống dưới chế độ cộng sản Vietnam,
một chế độ độc tài Đảng trị, tham nhũng; bạo lực; xào trá và dã man; không tôn trọng nhân quyền và luôn khủng bố người dân bằng công an trị…các con tôi sẽ không được tới trường học theo nguyện vọng; chúng tôi sẽ không có chỗ để sinh sống trong xã hội cộng sản Việt Nam vì họ sếp gia đình chúng tôi là công dân hạng hai! trên chiếc thuyền gỗ nhỏ bé với kích thước thật khiêm tốn: chiều ngang chỉ 2.5 mét; chiều dài 10.0 mét; không động cơ vì bị hư ngay từ đầu ngang qua đảo Phú quốc mà chỉ nhờ gió thổi vào vịnh Thải Lan!!! trên thuyền với 40 người cùng cảnh ngộ. Lênh đênh trên vịnh Thái Lan 3 ngày 4 đêm không thực phẩm, hạn chế nước uống trong biển động, sóng bão và nỗi lo sợ hải tặc; tưởng như chết trên biển cả ….đến ngày 24/11/1980 thuyền chúng tôi may mắn được một thuyền đánh cá Thái Lan cứu vớt, tôi vẫn còn ghi nhớ ơn tên người chú thuyền là Chusan. Vì vào thời điểm này cứ 10 thuyền tỵ vượt biển thì đã tới 8 thuyền bị hải tặc cướp của và hãm hiếp phụ nữ.
5. Ngày 24/11/1980-19/12/1980: chúng tôi ở trại tạm cư chuyển tiếp chonburi/Thailand.
6. Ngày 19/12/1980-20/01/1981: chúng tôi nhập trại tỵ nạn Songkhla/Thailand
7. Ngày 20/01/1980-05/03/1981: chúng tôi ở trại chuyển tiếp Panatnikhom/Bangkok/Thailand.
8. Ngày 06/03/1981: gia đình tôi được chính phủ Úc chấp nhận cho định cư vĩnh viễn với tư cách là những người tỵ nạn chính trị.
9. Ngày 06/03/1981-15/10/1981: gia đình tôi được tạm trú tại East Hill Hostel.
10. Ngày 15/03/1981-15/10/1981: tôi làm thợ mộc cho công ty Everest Worthington.
11. Ngày 02/04/1984: gia đình tôi được tuyên thệ vào quốc tịch Úc Đại Lợi.
12. 1981-1985: gia đình tôi cư ngụ tại vùng Baulkham Hills/Sydney
13. 1982-1998: vợ tôi là nhân viên của bưu điện Úc.
14. Ngày 19/10/1981-03/11/2017: trong suốt hơn 36 năm làm việc tại Úc tôi đã phục vụ qua nhiều công ty khác nhau tên là: FFE(Fire Fighting Enterprises); Quell Fire Safety; James Hardie; Chubb Fire&Security; William; UTC(Unites Technologies Cooperations) vời nhiều nhiệm vụ từ factory process worker; supervisor; production manager; NSW. Workshop and Sydney Portable Services Manager.
15. 1985-tới nay (2025)…định cư tại Vùng Lidcombe NSW. Sydney
Journey to Freedom
Saigon fell on April 30, 1975
After General Duong Van Minh’s surrender order was read on Saigon radio
The people of the South began to live in fear…because they had completely fallen into the hands of the North Vietnamese communists!
1. June 26, 1975: Following the order of the Saigon military committee, I went to a 10-day reeducation camp because I was a lieutenant of the Republic of Vietnam regime, with the advice to bring enough food for 10 days! But I was deceived by the communists!
2. From June 26, 1975 to March 21, 1979: I had to go to a reeducation camp but in reality it was a forced labor prison! I was mentally threatened and always lived in terror regardless of right or wrong, had to confess that I had committed crimes against the people and the North Vietnamese communist army to brainwash… physically forced to do labor; torture; hard work every day, poor food, hunger, illness that had to be overcome without medicine… Many people died in the re-education camp. If they survived, they returned with a crippled body and a crazy spirit!
During my time in prison, my young wife courageously raised 4 children at home, under pressure from the ward police to study communist policies every night, to deal with forced labor in the complex, to be beaten as a comprador bourgeois and pressured to go to the new economic zone…
3. From March 21, 1979: I was temporarily released to return to my family, I still had to live under the supervision of the ward police, had no civil rights and had to report in detail every day where I went and what I did? The form of a prison controlled all activities of the people.
4. November 20, 1980: I decided to take my family, including my wife and 4 small children (Phuong Anh, 12 years old; Phuong Tram, 10 years old; Xuan Tung, 8 years old and Phuong Thao, 7 years old) to cross the border to seek freedom. I thought it would be better for the whole family to die at sea than to live under the Vietnamese communist regime, a dictatorial regime ruled by the Party, corrupt, violent, deceitful and barbaric; not respecting human rights and always terrorizing people with police state… my children would not be able to go to school as they wished; we would not have a place to live in the Vietnamese communist society because they considered our family as second class citizens! on a small wooden boat with very modest dimensions: width only 2.5 meters; length 10.0 meters; no engine because it was broken from the beginning, passing Phu Quoc island, only relying on the wind to blow into Thai Lan bay!!! on a boat with 40 people in the same situation. Drifting on the Gulf of Thailand for 3 days and 4 nights without food, limited drinking water in rough seas, stormy waves and fear of pirates; thought we would die at sea… until November 24, 1975, our boat was fortunately rescued by a Thai fishing boat, I still remember the boat owner ‘s name Chusan. Because at that time, out of 10 refugee boats crossing the sea, 8 were robbed by pirates and women ere raped.
5. November 24, 1980 – December 19, 1980: We were at the Chonburi/Thailand transit camp.
6. 19/12/1980-20/01/1981: We entered the Songkhla refugee camp/Thailand
7. 20/01/1980-05/03/1981: We stayed at the Panatnikom transit camp/Bangkok/Thailand.
8. 06/03/1981: My family was accepted by the Australian government for permanent settlement as political refugees.
9. 06/03/1981-15/10/1981: My family was temporarily housed at the East Hill Hostel.
10. 15/03/1981-15/10/1981: I worked as a carpenter for the Everest Worthington company.
11. 02/04/1984: My family was sworn into Australian citizenship.
12. 1981-1985: My family lived in Baulkham Hills/ Sydney
13. 1982-1998: My wife was an employee of the Australian Post Office as a mail officer.
14. 19/10/1981-03/11/2017: During more than 36 years working in Australia, I have served through many different companies named: FFE(Fire Fighting Enterprises); Quell Fire Safety; James Hardie; Chubb Fire & Security; William; UTC(United Technologies Corporations) with many tasks from factory process worker; supervisor; production manager; NSW. Workshop and Sydney Portable Services Manager.
15. 1985-present (2025)… settled in Lidcombe NSW. Sydney
Tôi kiểu, như bị thất tình, cái tuổi xồn xồn hay sồn sồn bồn xồn người đàn bà tiền mãn kinh.
Tôi chần chừ muốn nghỉ rồi chơi lại mạng xã hội. Nhưng chính nó đã là một giảng trường đời.
Học không hết chữ. Thời 4.0, bạn không cần phải vào giáo trường, bạn có thể ngồi ở nhà xem những thuyết trình của những giảng đường đại học như Cambridge và Harvard.
Bằng cấp chỉ là những tờ giấy trắng dành riêng cho những người có điều kiện.
Bây giờ tôi sẽ sống hàng ngày với hai cụm từ mỗi ngày dưới đây sẽ là quá đủ:
1) It is what it is – từ tác phẩm thơ con cóc của anh Nguyễn Hưng Quốc
2) tới đó tính tiếp – từ những buổi sáng của anh Vũ Hồ Như
Chúc vui.
ultra-minor aiming to be major – Mai Ver Dang (H’Mong-American poet) – surrealness cuts through to the truth
poets function as conscience – viet thanh nguyen
On the Joy of Otherness
death and realism – ken chen
can realism help migrants and border crossers refugee exiled displaced comes to term with home sickness reluctant time travelers an infinite homecoming timeline
[50 năm – thuyền nhân]
If I am inclined to see the journeys of my parents as heroic, the writer Amitava Kumar pushes back against the praise for those who cross borders: the immigrants, the refugees, the undocumented, the expatriates, the tourists, the settlers, the conquerors. He writes that “It is not the immigrant but the ones who stay behind who are the true unvanquished.” Viet Thanh Nguyen
“Being asian-american is not the only dimension of myself, just one aspect, born from defending myself or others like me or who are seen as being like me, but my asianamericaness matters less than my ethics politics and art, together they constitute a stubborn otherness that resists the lure of a domesticated otherness siated by belonging” Viet Thanh Nguyen
Crossing many borders. The refugee is exiled. Death away from home. “The continent of death has no borders”.
asian expansive solidarity (japanese-chinese-vietnamese-filipino) – self-defense – victims of our own success – a moment of clarity against exclusion and move on from inclusion.
identity build on violence and white invasion colonialism
beyond labels – boat people being only one label of global inclusion
the utopian society of the earth being a global village where we solve our dispute in a football game(olympic games?)
Đang xem vidiô nghe tiếng còi bom báo động, tôi nhớ đến cái cảnh bò xuống dưới gầm giường đầy mùi khai khai để núp. Ký ức tuổi thơ dồn dập bất ngờ làm tôi bật ra khóc nức nở không ngưng.
Tôi cứ nghĩ bao nhiêu năm tôi đã tự chữa bệnh PTSD bằng thơ ca, là mình đã khỏi bệnh. Mình đã thả nó hẳn vào quá khứ.
Tôi hơi bực vì sự thất bại của mình.
Tôi nhìn cái mặt điện thoại thông minh của mình, nước mắt nó cứ trào ra thì qua những dòng nước tôi bắt gặp mấy câu thơ của Y Thiện làm tôi bật ra cười.
Rồi tôi lại nghĩ – ồ ồ, tiếng việt của mình giỏi hơn hồi xưa nhỉ?
Tôi thấy mình đáng yêu ghê. Hồi xưa tôi đọc những gì Y đã chia sẻ đã không hiểu gì luôn. Vừa không hiểu vừa xấu hổ là mình đã bị mất gốc.
The sound of bomb sirens from a documentary broke me, it triggered a break down I thought I had fixed. The bombings of the Port of Hai Phong, where my eleven year old English student now lives. The lives of villagers who died during the carpet bombing. The people who were massacred in their homes in Hue during the Tet Offensive the year my sister was born. It broke me. I don’t know the words to console such pain.
Good morning, sáng nay có hẹn với chồng nha.
30/4 là 30/4.
It is the two faces of the same coin.
Những cái label ngoài những con số đó chỉ là thừa.
Tôi không cười thì tôi khóc. Có anh chồng lau nước mắt hay cùng cười với cũng vui.
It is what it is.
Thank you to mother and father to whom I would not be here today.
To my community of boat people, thank you for just being. We may never completely heal, completely let go. But at least we will have each other.
Sự bỏ rơi bắt đầu từ ngày tôi đã bỏ rơi đất nước tôi, hay đất nước tôi đã bỏ rơi tôi? Một đời người đã trôi qua, nhưng vết thương vẫn còn mới?
– Anh đã bỏ rơi em hay em đã bỏ rơi anh?
– Em cứ lo an ủi những người khác nhưng người em cần an ủi là em.
Nếu chúng ta là người dưng. Chuyện của chúng ta không còn là một cuộc chia ly nữa.
Nó chỉ là một chặng đường. Những cuộc đối thoại, những va chạm. Để chúng ta thấy da thịt của chúng ta vẫn còn đau vẫn còn biết sướng.
Một chặng đường hoang vu dã man “thiên nhiên hoàn toàn lãnh cảm”[1]
Tôi ác tôi nhẫn tâm là một sự chấp nhận sống trong bóng tối mong ngày ánh sáng.
Tôi không hiểu tại sao quê hương của tôi cứ phải là một người đàn bà đẹp, cứ phải mãi là một con điếm?
Nếu quê hương của tôi là một người đàn ông, một người đàn ông thật xinh, có nhiều vợ. Thì lịch sử của đất nước mẹ đẻ của tôi sẽ được đẹp hơn không?
[50 năm – thuyền nhân]
Sáng sớm trước khi hành trình đi tìm cánh đồng bồng bềnh giữa biển khơi, tôi đi qua thăm ông bà ngoại của hai người lớn của họ nhà Trần.
Ông bà nôn nao lo tình trạng tinh thần của cô con gái thi dịch sĩ của họ. Tôi qua thăm và để kể cho hai ngài nghe về bệnh mất trí đến những người bạn của tôi.
Những người bạn của tôi không chỉ cho tôi nơi trú chân mà đã dành riêng thời gian cho tôi hồi phục lại sức khỏe và tinh thần.
Những bữa cơm và những ly rượu hữu tình mà tôi sẽ không bao giờ quên và muốn ghi lại ở đây cùng với những lời tri ân của mình. Thật ra họ cũng đã biết họ là ai, tôi không muốn điểm danh họ hết ở đây.
Dù rằng tôi bạc cả đầu, tính tôi vẫn vô tư. Hôm nay tự nhiên trong một hơi thở ba má tôi nhắc đến Lý Đợi và Bùi Chát. Ồ ba má biết hai cậu đó à? Thì ba má hồi xưa hay đọc thơ văn của hai người đó.
Nhắc đến hai người bạn của anh Tài làm tôi hơi xấu hổ. Tôi xưng tội luôn: khổ ghê, con không hiểu anh Lê Vĩnh Tài lại uống yếu hơn con như vậy, anh say quá Chi phải đưa anh về trước để con lại với Lý Đợi và Bùi Chát. Con thấy hơi tội nghiệp hai ông em, con say, con không chịu đi taxi về, con nhất định phải đi bộ cho bằng được hết 2 cây số về khách sạn. Trên đường về khách sạn thì chắc chắn là con đã lải nhải cái gì á con không nhớ, nhưng con chỉ nhớ là con lải nhải rất nhiều.
Khổ ghê. Tính nói nhiều của tôi khi trúng đài.
Nên nè hai anh bạn nhỏ Ly Doi và Bui Quang Vien , dù say không phải ai tôi cũng nói, hôm nay tôi xin hai bạn bỏ qua cho tôi. Hôm đó tôi đã quá làm phiền hai bạn – đi gì cả một chặng đường dài. Vừa đưa tôi đi lại còn phải nghe tôi đổ rác chảy cả máu tai, tôi thấy mình thật là có lỗi. Hôm nay tôi mới có đủ can đảm để nhớ lại và thật tình xin lỗi, và cám ơn thật nhiều hai người đã cứu tôi.
Again thank you, I owe both of you one. And I always pay my debt.
SS Ayrfield, Sydney Olympic Park. Nguyễn Thị Phương Trâm chụp
Nhà văn nhà thơ nhà báo nhà viết lách họ khác với người thường của mình nha. Mình đọc những tác phẩm của họ, mình nghe thấy có cả một cánh rừng trôi nổi giữa biển khơi, nên mình đi kiếm cho bằng được.
Mà cánh rừng khi mắt mình tận thấy nó làm sao nhỉ. Cánh rừng của nó lưa thưa nhỏ xíu chưa đủ lông lá để che cho chị E Và ngày nàng bị đuổi ra địa đàng vì cái tội dụ dỗ anh khờ A Đam ăn trái táo cấm.
Nhưng mình vẫn thấy sướng dù rằng chân tay mình rã rời mồ hôi ướt át đỏ cả mặt như mấy anh say rượu cuối tuần không muốn đi về nghe vợ(chồng) giảng.
– tại sao anh cần phải uống nhiều như vậy.
À, hình như mình bị lạc đề rồi. Mình không phải là nhà văn.
Mình xin lỗi nha.
SS Ayrfield, Sydney Olympic Park. Nguyễn Thị Phương Trâm chụp
Nguyễn Thị Phương Trâm & Son in Boun Ma Thuot
Con trai dỗ dành mẹ hơn mấy tuần lễ.
Mẹ bị mất trí(Transient Global Amnesia) hết 24 tiếng, mẹ nhõng nhẽo, con ngồi kiên trì lau từng dòng nước mắt cho mẹ.
Mẹ thích cà phê, con đã gọi cho mẹ hai ly cà phê hạt vừa rang vừa mới xay ra thơm phức, ngon nhất Sài Gòn.
Mẹ bị ám ảnh uống cocktail dở, con rủ mẹ đến góc phố pha cho mẹ ly cocktail ngon hơn tưởng tượng để chữa lành.
Bạn của mẹ cho mẹ leo cây, con chạy đến uống phụ mẹ hết chai rượu lạ rồi đưa mẹ về phòng.
Con trai và một người mẹ hạnh phúc.
“I don’t speak Vietnamese, I did when I was very young. Until I was 3 years old. You can’t push all the blame on, uhm, I don’t even want to use the word blame. Because it has a negative connotation if you know what I mean. My parents want the best for me in a land that is foreign to them”
Keshi
Không dịch thơ. Không làm dược sĩ nữa.
Không biết mai mốt mình sẽ làm cái gì? Thơ của mình thì chán chết. Viết thì khó.
Chó cũng không có. Sức khỏe thì như trâu, ngồi đợi chết cũng không được.
Không lẽ cứ kiếm chuyện với Trump mãi.
Đừng cãi nữa. Làm thơ là hay nhất.
Văn Chương như “một cuộc diễu hành” của Nguyễn Hưng Quốc, là the collective memory của một cộng đồng vượt biên giới. Mỏng manh như tháng tư?
Tiền như rác như vị trí của bạn trong xã hội. Bạn là hai bàn tay trắng trong nước của người ta.
Ở ngoài khơi bạn bay như con cá chim với con thuyền tỵ nạn. Chết sống là những đứa con gái mà những người ân nhân của bạn đã bắt cóc đem về làm điếm là còn may.
Thống nhất là sự hy sinh của ba má tôi.
Nên tôi xin bạn đừng có hoang phí quá với những con chữ của bạn. Đừng để tôi pity sự hời hợt của bạn.
Sự múa máy của hai ngón tay phải của bạn đang chỉ vào mặt tôi hay đang tự sướng? Cái đỉnh của sự nhục nhã tủi nhục đen như bóng tối trong hộp sọ của bạn.
Rơi hoài rơi mãi là mưa của tháng tư, khi tôi nằm xuống thành bữa cơm cho loài giòi thơm phức mùi vĩ đại một mùi thúi của một số phận vất đi.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
Lang thang không chỉ hai bàn chân tôi được đi mà tai tôi cũng được lang thang.
Suy nghĩ của đối tác làm tôi hay thắc mắc mãi như: những tác phẩm tôi dịch thường là những tác phẩm của những tác giả ngoài lề, ví dụ như hình như không có ai là thành viên của hội nhà văn?
Tôi đọc rất nhiều thơ vì đọc thơ là trò chơi của tôi. Đơn giản là thơ tôi thích ít hơn là thơ tôi không. Tôi dịch thơ tôi thích thôi.
Gaslight – thao túng tâm lý khiến nạn nhân nghi ngờ chính nhận thức, ký ức và sự phán đoán của mình. Yêu có khác không?
“Propaganda” hay “tuyên truyền”, từ ngữ nhạy cảm như thơ. Thơ không nhạy cảm thì chỉ là những hàng chữ xuống dòng.
Thơ hay thì sự may mắn của nó là nó được lập đi lập lại được nhớ được tuyên truyền.
…
“Tôi yêu đất nước này cay đắng”, nghĩa đen: đói đến mức chỉ ói ra nước vàng khè từ gan ra, vừa đắng vừa xót ruột. Cảm giác này chỉ ai đói thật sự mới hiểu.
“Tôi yêu đất nước này áo rách”, nghĩa đen: nghèo đến mức không còn chỉ để may lại áo rách.
Nghĩa bóng là một sự tổn thương muôn thủa không nguôi.
Quê hương mẹ đẻ của tôi là một sự tổn thương.
Nên tôi hay buồn rơi rợi khi họ cứ ám chỉ mãi nghĩa bóng của nhà thơ là một sự bôi bác như rác.
Cường quốc thơ như rác ư?
Tôi không biết, vì tôi đã thành một người ngoài cuộc.
sáng mở mắt ra là những tâm sự tiếu lâm của hai vợ chồng tôi, sáng nay anh nói:
– tính em xấu quá mai mốt em già đi chẳng ai thèm chơi với em.
anh nói vậy đấy nhưng lâu lâu lại nói:
– bạn của anh ai cũng quý và thích em, vợ của họ không bằng em.
ừ, thì tôi là một sự nghịch lý. vui ha.
Ta vẫn còn chơi nha. Tóc bạc mặc nhầm sắc thái nó làm trạng thái ta héo mòn đi. Cẩn thận nhé. Indigo okay, tóc màu gì cũng thấy mình tươi như hôm em vừa hôn anh lần đầu tiên. Vừa sướng vừa sợ hãi.
Trời mùa đông Sydney cúm nhiều hơn là lạnh làm đầu óc nó lú. Vừa lú vừa tiền mãn kinh nó va chạm vào nhau nó chỉ muốn gây sự. Nó năn nỉ bạn bằng hai đầu gối của nó là bạn hãy chậm lại. Làm sao để chậm lại bạn có thể hỏi tôi?
Sex okay, một cách thể thao và giữ ấm, trao đổi chất lỏng sẽ nâng cao lực lượng cơ thể chống lại viêm nhiễm vi rút, nên rất tốt cho sức khỏe. Như cách tôi thấy dễ hơn là bia, bia không chỉ có chất bổ của lúa mì, mà chất cồn nhẹ sẽ mang lại cho bạn sự bình yên xóa đi mọi sự lo âu v..v..của đời sống, nếu có lú hay dính vi rút gì đi nữa sẽ không còn là một vấn đề.
Tin tôi đi. Tôi là dịch giả mờ.
Ta vẫn còn chơi nha. Tóc bạc mặc nhầm sắc thái nó làm trạng thái ta héo mòn đi. Cẩn thận nhé. Indigo okay, tóc màu gì cũng thấy mình tươi như hôm em vừa hôn anh lần đầu tiên. Vừa sướng vừa sợ hãi.
Trời mùa đông Sydney cúm nhiều hơn là lạnh làm đầu óc nó lú. Vừa lú vừa tiền mãn kinh nó va chạm vào nhau nó chỉ muốn gây sự. Nó năn nỉ bạn bằng hai đầu gối của nó là bạn hãy chậm lại. Làm sao để chậm lại bạn có thể hỏi tôi?
Sex okay, một cách thể thao và giữ ấm, trao đổi chất lỏng sẽ nâng cao lực lượng cơ thể chống lại viêm nhiễm vi rút, nên rất tốt cho sức khỏe. Như cách tôi thấy dễ hơn là bia, bia không chỉ có chất bổ của lúa mì, mà chất cồn nhẹ sẽ mang lại cho bạn sự bình yên xóa đi mọi sự lo âu v..v..của đời sống, nếu có lú hay dính vi rút gì đi nữa sẽ không còn là một vấn đề.
Tin tôi đi. Tôi là dịch giả mờ.
Ta vẫn còn chơi nha. Tóc bạc mặc nhầm sắc thái nó làm trạng thái ta héo mòn đi. Cẩn thận nhé. Indigo okay, tóc màu gì cũng thấy mình tươi như hôm em vừa hôn anh lần đầu tiên. Vừa sướng vừa sợ hãi.
Trời mùa đông Sydney cúm nhiều hơn là lạnh làm đầu óc nó lú. Vừa lú vừa tiền mãn kinh nó va chạm vào nhau nó chỉ muốn gây sự. Nó năn nỉ bạn bằng hai đầu gối của nó là bạn hãy chậm lại. Làm sao để chậm lại bạn có thể hỏi tôi?
Sex okay, một cách thể thao và giữ ấm, trao đổi chất lỏng sẽ nâng cao lực lượng cơ thể chống lại viêm nhiễm vi rút, nên rất tốt cho sức khỏe. Như cách tôi thấy dễ hơn là bia, bia không chỉ có chất bổ của lúa mì, mà chất cồn nhẹ sẽ mang lại cho bạn sự bình yên xóa đi mọi sự lo âu v..v..của đời sống, nếu có lú hay dính vi rút gì đi nữa sẽ không còn là một vấn đề.
Tin tôi đi. Tôi là dịch giả mờ.
Ta vẫn còn chơi nha. Tóc bạc mặc nhầm sắc thái nó làm trạng thái ta héo mòn đi. Cẩn thận nhé. Indigo okay, tóc màu gì cũng thấy mình tươi như hôm em vừa hôn anh lần đầu tiên. Vừa sướng vừa sợ hãi.
Trời mùa đông Sydney cúm nhiều hơn là lạnh làm đầu óc nó lú. Vừa lú vừa tiền mãn kinh nó va chạm vào nhau nó chỉ muốn gây sự. Nó năn nỉ bạn bằng hai đầu gối của nó là bạn hãy chậm lại. Làm sao để chậm lại bạn có thể hỏi tôi?
Sex okay, một cách thể thao và giữ ấm, trao đổi chất lỏng sẽ nâng cao lực lượng cơ thể chống lại viêm nhiễm vi rút, nên rất tốt cho sức khỏe. Như cách tôi thấy dễ hơn là bia, bia không chỉ có chất bổ của lúa mì, mà chất cồn nhẹ sẽ mang lại cho bạn sự bình yên xóa đi mọi sự lo âu v..v..của đời sống, nếu có lú hay dính vi rút gì đi nữa sẽ không còn là một vấn đề.
Tin tôi đi. Tôi là dịch giả mờ.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Trái quy luật xã hội là một người đàn bà như tôi đi chơi khắp nơi một mình. Uống rượu chuẩn cũng trái. Hẹn hò với đàn ông không phải là chồng tôi còn trái nữa.
Quá nhiều quy luật. Nhưng tôi hiểu, bình thường mà. Và tôi cũng là một người khó tính. Không phải rượu gì tôi cũng tốc, và không phải bạn nào tôi cũng mời.
Vì cuộc đời quá ngắn, ta chỉ biết sống ngày hôm nay.
Mới đây giữa cơn say rượu, tôi lại mời anh Nguyễn Hoàng Văn đi uống rượu với tôi một lần nữa, dù tôi biết là tôi đã đẩy anh vào thế kẹt. Nhưng tôi vẫn hỏi, vì tôi tin cảm xúc của tôi hơn là lý trí của đám đông.
Được hỏi mà không bị hiểu nhầm, cảm xúc đó riêng nó thật là vui. Vì sự chân thành đó thật hiếm có.
Hẹn uống rượu với anh làm tôi nhớ đến hai câu tán của anh Hồ Dzếnh:
“Tình mất vui lúc đã vẹn câu thề Đời chỉ đẹp khi hãy còn dang dở”
Dịch sự “Ngập ngừng” của anh Hồ có lẽ là sẽ hơi khó, nhưng sẽ rất vui. Để nghĩ xem rồi tính sau.
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! Để lòng buồn tôi dạo khắp trong sân, Ngó trên tay, thuốc lá cháy lụi dần… Tôi nói khẽ: Gớm, làm sao nhớ thế?
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! Em tôi ơi! Tình nghĩa có gì đâu? Nếu là không lưu luyến buổi sơ đầu? Thuở ân ái mong manh như nắng lụa. Hoa bướm ngập ngừng, cỏ cây lần lữa, Hẹn ngày mai mùa đến sẽ vui tươi, Chỉ ngày mai mới đẹp, ngày mai thôi!
Em cứ hẹn nhưng em đừng đến nhé! Tôi sẽ trách-cố nhiên! – nhưng rất nhẹ Nếu trót đi, em hãy gắng quay về, Tình mất vui khi đã vẹn câu thề, Đời chỉ đẹp những khi còn dang dở. Thư viết đừng xong, thuyền trôi chớ đỗ, Cho nghìn sau…lơ lửng…với nghìn xưa…
Nguồn: Hồ Dzếnh, Quê ngoại, NXB Hoa Tiên, Saigon, 1969
Hôm qua sự trao đổi của tôi về bản dịch của anh Hà Vũ Trọng với Kim Thoa làm tôi nghĩ ngợi thêm:
“Trong mỗi thể hiện là một phiên bản đứng riêng không thể so sánh. Vì mỗi phiên bản là một đứa con tinh thần của người đã tạo ra nó. Cô ví nó như là một chiếc vòng cẩm thạch quý, nó mỏng manh từ lúc nó chưa là chiếc vòng của họ. Mình có thể chiêm ngắm và tri ân. Xấu hay đẹp chỉ là khẩu vị sở thích riêng.”
Sự so sánh nếu cần thiết, thì nó phải được thực hiện một cách khoa học ngoài cảm xúc. Dù thơ là một thể hiện của cảm xúc. Người có thể thực hiện công việc này một cách gay gắt vui nhất là anh Nguyễn Hoàng Văn.
Bản dịch này hay quá cô. Thông qua bản dịch có thể nhìn rõ sự phân tầng xã hội, thấy được vẻ đẹp của cảnh sắc. Hoan lạc của người giàu nó cũng là thứ gì đó đẹp đẽ dẫu cho trần trụi và thô tục.
Con thử đọc Kim Bình Mai bản dịch phổ biến, thấy thiếu cảm xúc và không còn giữ được vẻ đẹp của văn chương nữa. Con cũng có xem phim nhưng nó khác bản tiểu thuyết.
Con hy vọng sau này, sẽ có một bản dịch khác giữ được vẻ đẹp của tác phẩm Kim Bình Mai.
Trong mỗi thể hiện là một phiên bản đứng riêng không thể so sánh. Vì mỗi phiên bản là một đứa con tinh thần của người đã tạo ra nó. Cô ví nó như là một chiếc vòng cẩm thạch quý, nó mỏng manh từ lúc nó chưa là chiếc vòng của họ. Mình có thể chiêm ngắm và tri ân. Xấu hay đẹp chỉ là khẩu vị sở thích riêng. Ngoài sự hãm hiếp những người yếu hơn mình, cô thấy cuộc sống chẳng có gì gọi là “thô tục” cả, là cuộc sống thôi. Không có tình dục làm sao có con. Không có sự quyến rũ của người đàn bà thì chẳng có người đàn ông nào muốn ngủ với họ. Ngược lại cũng vậy thôi.
It is natural selection. Writing about sex is not as easy as writing a cook book, then again to write a cook book that could attract readers, not easy either.. What I want to say is, not everyone has the aptitude to be a writer. But you do. The subject matter whether it is sex or rocks is irrelevant. Get what you can from a body of work. If not you move on. Comparing them is a waste of time. You know in your heart, the value of your work, your soul. You know when it is great. If you then can share it with the world, then it is a gift to the world. Don’t compare. Don’t waste your time. Save the energy you use to compare for what you want to do – sometimes for me it is to simply look out the window.
– những bài thơ lục bát tôi đã chuyển ngữ là một sự chuyển thể văn học hơn là dịch, đương nhiên cần thiết là sự phiên dịch chính xác ra thơ.
– cần sự chấp nhận là sẽ có cả vạn phiên bản.
Vậy tôi thấy hơi vui là bạn của tôi lại thích nhất phiên bản của tôi đã dịch.
Lọc từng lớp da trời, nóng và phỏng như nước mắt. Độ sâu của cảm xúc. Thêm mắm thêm muối buốt da thịt chẳng còn đau.
Japanese Town, HCM city, Vietnam. Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi khoe với chồng:
– con trai anh dẫn em đến cái tiệm mì nhật ngon ghê.
Chồng tôi khoe:
– góc phố này anh biết, mì ngon. Nhưng mấy cô ấy cứ mời anh vào đấm bóp, nhưng họ phục vụ chuyện khác. Đấm bóp không chuẩn. Anh bắt chước ông da trắng đi cùng đường, anh cũng nói là anh mới ra xong. Họ vừa vui vừa không làm phiền anh nữa.
Làm tôi hơi tự hào.
Chồng mình bây giờ tiến bộ lịch sự vậy đấy. Hồi xưa nhát gái, đi đâu cũng phải có vợ đi theo.
Anh không có cái bệnh nhà thơ hay tán tỉnh như tôi.
Tôi thấy lạ là một người dịch thơ hàng ngày như tôi như Pháp Hoan lại tin tôi với tác phẩm của bạn ấy. Dù anh đã biết trước là tôi đã có gốc ba đời Thiên Chúa giáo chỉ được vài lần đi chùa vì những người thân đã trở về với suối vàng. Và khi anh đã sửa tác phẩm tôi đã dịch của anh, anh vẫn ngại.
Những người không ngại lại là những người chỉ biết tiếng anh quá ít qua Google.
Tôi không chấp, nhưng tôi thấy đó là một sự thiếu hiểu biết.
Tôi không chê nhé, các bạn đừng đánh giá quá mau.
Tôi thấy tiếc là họ đã chưa nhận ra vị trí của mình giữa vũ trụ.
Tôi không phải là một người khiêm tốn khiêm nhường, tôi học tiếng việt thật sự chứ không phải tham vọng của tôi là được làm dịch giả. Dù rằng công việc của tôi là của một người dịch giả thật.
Nên nếu bạn muốn sửa những tác phẩm tiếng anh của tôi thì tôi mong rằng ít nhất các bạn biết đối thoại một cách vu vơ bằng tiếng anh trước khi các bạn muốn sửa tác phẩm của tôi đã dịch.
Những tác phẩm tôi đã dịch ra dù rằng là tác phẩm của bạn, chúng vẫn là những đứa con tinh thần của tôi.
Tôi sẽ không nhắc lại chuyện này nữa.
Chúc vui.
Trâm.
Tôi, tuổi có cháu ngoại cháu nội, bắt đầu học tiếng việt.
Học ngôn ngữ chưa đủ để dịch ngôn ngữ, chi tiết nằm trong văn hoá và lịch sử.
Ngồi trong căn nhà lá ba gian trên bộ ghế trường kỷ uống tách trà Ninh Thái.
Tôi đang dịch tác phẩm của Mai Thảo, hay tôi đang tìm hiểu nguồn gốc của tôi?
Về nguồn với bộ tóc bạc phơ – thơ ha.
Tôi sẽ nói một lần này thôi, và sẽ không lập lại nữa. Chuyện dịch thơ mười lăm đô một tác phẩm mà tôi lại dịch miễn phí người ta nghĩ hơi vô lí:
– Công việc làm phải có lương là đương nhiên. Bạn muốn thơ bạn dịch ra ngôn ngữ khác. Bạn phải trả giá của nó. Tôi chưa bao giờ tin là bữa cơm mời nào là miễn phí cả.
– Tôi học tiếng mẹ đẻ, tôi chọn tác phẩm tôi thích, tôi sẽ xin phép lưu lại làm gì với nó là chuyện của tôi. Số tôi làm ra tiền chỉ là để đủ sống. Tôi có dư tôi mua rượu hay tôi cho đi. Đơn giản.
– Tôi không thích làm phiền hay làm tổn thương người khác ngoài những người thân. Có tôi trong cuộc đời của họ đã là một sự tổn thương.
– Tôi không thèm tiền, tôi không thèm danh vọng. Tôi chỉ cần sự chú ý của người thân là tôi đã đủ. Cảm giác êm êm dịu dịu hạnh phúc lắm.
I live simply, and I like it that way.
Okay nha. Không nói nữa về đề tài này.
Chúc vui.
Trâm.
Lê Vĩnh Tài, Lý Đợi, Bùi Chát , Nguyễn Thị Phương Trâm
Sáng sớm trước khi hành trình đi tìm cánh đồng bồng bềnh giữa biển khơi, tôi đi qua thăm ông bà ngoại của hai người lớn của họ nhà Trần.
Ông bà nôn nao lo tình trạng tinh thần của cô con gái thi dịch sĩ của họ. Tôi qua thăm và để kể cho hai ngài nghe về bệnh mất trí đến những người bạn của tôi.
Những người bạn của tôi không chỉ cho tôi nơi trú chân mà đã dành riêng thời gian cho tôi hồi phục lại sức khỏe và tinh thần.
Những bữa cơm và những ly rượu hữu tình mà tôi sẽ không bao giờ quên và muốn ghi lại ở đây cùng với những lời tri ân của mình. Thật ra họ cũng đã biết họ là ai, tôi không muốn điểm danh họ hết ở đây.
Dù rằng tôi bạc cả đầu, tính tôi vẫn vô tư. Hôm nay tự nhiên trong một hơi thở ba má tôi nhắc đến Lý Đợi và Bùi Chát. Ồ ba má biết hai cậu đó à? Thì ba má hồi xưa hay đọc thơ văn của hai người đó.
Nhắc đến hai người bạn của anh Tài làm tôi hơi xấu hổ. Tôi xưng tội luôn: khổ ghê, con không hiểu anh Lê Vĩnh Tài lại uống yếu hơn con như vậy, anh say quá Chi phải đưa anh về trước để con lại với Lý Đợi và Bùi Chát. Con thấy hơi tội nghiệp hai ông em, con say, con không chịu đi taxi về, con nhất định phải đi bộ cho bằng được hết 2 cây số về khách sạn. Trên đường về khách sạn thì chắc chắn là con đã lải nhải cái gì á con không nhớ, nhưng con chỉ nhớ là con lải nhải rất nhiều.
Khổ ghê. Tính nói nhiều của tôi khi trúng đài.
Nên nè hai anh bạn nhỏ Ly Doi và Bui Quang Vien , dù say không phải ai tôi cũng nói, hôm nay tôi xin hai bạn bỏ qua cho tôi. Hôm đó tôi đã quá làm phiền hai bạn – đi gì cả một chặng đường dài. Vừa đưa tôi đi lại còn phải nghe tôi đổ rác chảy cả máu tai, tôi thấy mình thật là có lỗi. Hôm nay tôi mới có đủ can đảm để nhớ lại và thật tình xin lỗi, và cám ơn thật nhiều hai người đã cứu tôi.
Again thank you, I owe both of you one. And I always pay my debt.
Hôm nay nhớ cái ống Canon. Sydney vào mùa thu nắng rất đẹp.
Nguyễn Thị Phương Trâm chụp
Hôm nay nhớ cái ống Canon. Sydney vào mùa thu nắng rất đẹp.
Nguyễn Thị Phương Trâm chụp
Hôm nay nhớ cái ống Canon. Sydney vào mùa thu nắng rất đẹp.
Nguyễn Thị Phương Trâm chụp
Văn hoá cà phê, cocktail, beer ở Sài Gòn đã ngang hàng với thế giới nhờ thế hệ millennials và gen Z. Hạnh phúc nho nhỏ trong những ngày ăn chơi ở quê hương mẹ.
Rượu vang thì vẫn quá tệ, nhưng biết đâu, một ngày nào đó phố núi không chỉ trồng cà phê mà đất bazan đó sẽ thành một cánh đồng nho.
Già đi, aging, the journey towards death or living in one’s true skin?
Giữa già và trẻ, phẩm giá nhân loại có khác không?
Tôi chưa bao giờ nắm chắc được sự lưu luyến của tuổi “thanh xuân”. Tôi từ nhỏ đã muốn chết đi làm bữa cơm cho dòi mọt.
Hình dung chúng nhúc nhích thưởng thức mút mát da thịt xương cốt của tôi thấy thích làm sao sao tôi lại cười – các nhà ngươi tha hồ no nê linh đình cả tháng nha!
Tôi sống hàng ngày với những hơi thở như vậy.
Ba tôi cũng đã kể, Mai Thảo càng Johnie Red thì càng ra thơ. Ông ta đã tiên tri đời mình. Hay, như ông ta đã triết lý, con người cả ngàn năm sau cũng sẽ vẫn vậy.
Ông không chấp con người dù con người lại quá chấp. Ông ta say là phải, được uống rượu với ông thì sẽ hay biết bao.
Vì say rượu nó không phản bội ta như khi ta say tình người.
Tôi sẽ dịch hết tháng tư thơ Mai Thảo. Tôi đang lo là mình sẽ nghiện, vì dịch thơ của ông có rượu dịch ra hơn.
Chịu, vì nhà biên tập mới gần đây khuyên tôi “cuộc đời quá ngắn ngủi đừng nên quá hững hờ”. Anh TCS ghê nhỉ.
Cheers
Cu Chi Tunnels, Saigon, Vietnam. Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
Sự thật của lịch sử cần một sự trả giá rất cao.
Lịch sử cần sự thừa nhận.
Thơ nó rẻ tiền, nó chỉ là một sự ảo tưởng, một loại công cụ để chúng ta lợi dụng, để chúng ta xài như tiền để chúng ta sống để chúng ta mua một chút sự tồn tại, để chúng ta có thể còn sống sót đến ngày mai.
Thơ rẻ tiền, nên ta đã có một cường quốc thơ là sự đương nhiên.
…
Sự hòa giải giữa một người thuyền nhân như tôi với một người bên thắng cuộc như thơ là một chuyện tào lao.
It is what it is. Accept it or not. Move the fuck on.
Con số 1111 đang ám ảnh tôi, tôi có một đầu óc khoa học hơn linh thiêng, tôi mê toán học hơn chỉ tay của mình. Hiện giờ tôi chỉ có 111 bạn FB, nhưng tôi muốn thêm 1000 bạn nữa để đạt được ước mơ vô lý của mình.
Rồi tôi lại nghĩ, mình là một con người khó chơi và càng đông người thì lại càng phức tạp. Nhưng hủy bạn ở FB không còn là một vấn đề đối với tôi.
Tại sao tôi lại là một người khó chơi và hủy bạn ở trên FB không còn là một vấn đề nữa?
– Đơn giản thôi, vì trăng của tôi như trăng của cậu Hàn Mặc Tử, tôi rao vậy thôi chứ tôi không bán.
Tôi chơi một mình cũng được, vì tôi được sự bao dung vô điều kiện của chồng và hai đứa con của mình.
Tôi không muốn thêm bạn FB vô chật tự, nên nếu bạn có định hướng học ngôn ngữ và chơi với chữ như tôi, thì tôi xin mời bạn add một bà học trò chơi chữ này.
NB. “cậu” là đúng rồi, cậu ta qua đời tuổi của con tôi.
Tôi hỏi cậu bé chín tuổi:
– nếu con thấy bố hay mẹ con khóc thì con sẽ làm gì?
– thì để bố hay mẹ con khóc cho đến khi bố hay mẹ con hết khóc, chứ làm gì được bây giờ.
Sự khôn ngoan từ một đứa trẻ chưa trưởng thành.
Đừng mà, đừng xem nỗi đau của một người trước mặt mình như là không có gì. Đó là một sự cao trào của cảm xúc. Sự hạnh phúc lẫn sự đau đớn.
Nếu bạn đã có phúc được thấy và cảm nhận được nước mắt của một người đàn bà lên đỉnh, thì có thể bạn hiểu điều này.
Cuộc đời này sẽ vô cùng trống vắng và nhạt nhẽo nếu chỉ có những nụ cười.
BMT 2025. Nguyễn Thị Phương Trâm studying 🙂
Từ “love” không đa dạng bằng từ “run” trong anh ngữ.
Chạy, chạy theo, chạy trốn. Chạy. Chạy nữa.
Từ chạy thực dụng hơn là từ yêu, từ nào giá trị hơn?
Buon Ma Thuot, Vietnam. Minh, Trâm and Tài.
Tôi có thói quen mới là, đọc những tác phẩm ngoài ngôn ngữ của mình nhờ Google dịch. Google dịch bây giờ rất hay so với mười năm trước khi tôi mới bắt đầu học tiếng Việt.
Tôi thấy các bạn có nhu cầu làm một tác giả của Global Village = Làng Toàn Cầu bạn không cần đến dịch giả nữa đâu ạ.
Hãy tham gia vào trò chơi blog.
Độc giả sẽ tới đọc tác phẩm của bạn từ khắp nơi trên thế giới.
Tôi, hay từ dịch giả, sẽ thành một sự điều của quá khứ.
Nghe thơ làm sao á.
Không dịch thơ nữa thì ta sẽ làm gì?
Dễ nha.
Trò chơi chữ có chấm dứt không?
Chết chưa, dịch giả chắc phải ăn thất nghiệp rồi kìa. Người ta trên blog, đọc Google dịch thơ của anh Lê Vĩnh Tài nha.
Hu hu..
Sự thành công của một dịch giả là chồng của mình càng ngày càng tự tin khi anh đối thoại với mình bằng ngôn ngữ của mẹ:
– Em có “vấn đề”.
Hôm nay anh đã học được hai ký tự mới. Anh thốt ra với nụ cười bình minh sáng chói của anh. Nụ cười của anh, là một nụ cười đã thuyết phục được ba mẹ tôi, hôm đầu tiên tôi rủ anh về nhà ăn cơm gia đình.
Vấn đề hay issue, chẳng có ai có thể tránh nổi vấn đề bị bỏ rơi, the issue of abandonment. Vì ai cuối cùng cũng phải chết. Ai cũng phải sống với những sự tổn thương bị bỏ rơi.
Những sự tổn thương là những bài thơ bất ngờ viết ra thành những bài học.
Những sự kích động bất ngờ hay tình cờ?
Là những lý do tôi ĐỌC thơ.
Lại đi học bóp jym.. À quên bóp tym..
Nguyễn Thị Phương Trâm in Buon Ma Thuot, 2025
Intuition is an accumulation of experience, nothing mystical or magical about intuition.
Intuition brings with it the FEAR of a lifetime. And sometimes you need to face it. Face the fear, and take a leap of faith.
–
Sự trực giác là sự tích lũy kinh nghiệm, không có gì huyền bí hay kỳ diệu về sự trực giác cả.
Sự trực giác mang lại nỗi SỢ HÃI của cả một cuộc đời đã sống đã kinh nghiệm. Và đôi khi bạn cần phải đối mặt với nó. Đối mặt với nỗi sợ hãi và thực hiện một bước, để vượt qua nó bằng đức tin sẵn có của bạn.
Ừ, sáng triết lý gia vậy đó.
Tin tôi đi.
Ảnh: mong cháu nội lắm luôn.
Định nghĩa như sao, khi ta phải ghi chú lại sự đa dạng giữa những văn hoá. Sự chia sẻ của bạn tôi trong bữa ăn sáng làm sáng ra sự thật tôi đã muốn từ chối không phải là lần đầu.
Con trai của tôi với sự hiểu biết của con thì chỉ có thể hợp với một cô gái giang hồ hơn là một nàng thơ của một gia đình nề nếp yêu chữ.
I have never met such a beautiful soul. You are the balm for my injured spirit.
Nhìn anh trọng tội nghiệp không? Anh phản đối dữ lắm, nhưng cũng phải chịu bị tôi mê.
Phát ngôn của anh có lúc tôi không đồng ý nhưng, mình nghe vẫn đã tai.
Sự say như là sự tỉnh thức.
Anh soulmate, có ngày bị tôi bắt cóc.
Hà Vũ Trọng and Nguyễn Thị Phương Trâm
Nguyễn Thị Phương Trâm @Thanh Kiều Exhibition in Sài Gòn, Việt Nam
Xã hội và vị trí. Sống vừa đủ sự thật.
Tôi nghiện sự tự do để được bày tỏ cảm giác của mình. Nói thẳng đến mức độ ăn nói quá ngang tàng vô duyên nó có một sự thú vị riêng của nó.
Sự thật nó vui vì sự thật thường là một sự bí mật của đối tượng. Tôi rất thích những người dám nói. Miễn là lời nói của họ chỉ đem lại sự tổn thương cho bản thân mình.
Dám nói như cuộc chơi cờ vua. Không chấp nhận sự đầu hàng thì không bao giờ thắng.
Tóm lại là tôi xin đầu hàng trước. Bạn nên để tôi thắng.
Tin tôi đi.
Ngôn ngữ nó ác, nó dữ. Giữa lời nói và sự im lặng là một khoảng cách khó lường được.
A fragile ego manifests in those who lack confidence resulting in a power struggle = Sự tranh giành quyền lực là kết quả của sự tự ái biểu hiện trong những người thiếu tự tin.
Văn hoá, sự khác biệt, thường làm tổn thương đối tác vì sự tội nghiệp họ đã nhầm lẫn dành cho nhau. Sinh ra bệnh tự ái, tự ti. Có khác gì sự khác biệt giữa những thế hệ không?
Sự khác biệt giữa công việc đi vệ sinh thôi đã cũng có thể làm đối tác của mình bị tổn thương.
– Tại sao khi đi vệ sinh ở Việt Nam họ lại ngồi xổm?
– Vì vậy mà bệnh trĩ ở nước họ là một bệnh ít người có không như ở những nước tây phương.
– Tại sao họ lại dùng vòi nước?
– Rửa bằng nước sạch hơn là giấy, vì vậy mà bệnh nhiễm đường tiểu là chuyện ít có so với những nước tây phương.
Tưởng tượng xem cả vạn thứ có thể làm mình tổn thương. Làm tôi thấy buồn cười.
Những ngày lang thang là những ngày tôi đi kiếm niềm vui mới, tôi đi kiếm sự khác biệt. Những sự khác biệt là những niềm vui thú vị.
Sự khác biệt là một cánh cửa mở ra một cuộc phưu lưu mới có thể là một tai nạn chăng, nhưng chưa chắc, nghĩ đến thôi cũng đã thấy vui.
Chris, photography in the 90’s by Nguyễn Thị Phương Trâm
Trò chuyện với chị Nguyễn Thanh Duyen tôi mới nhận ra. Chưa đầy mười năm học tiếng việt, đã giống như tôi đã được trải qua những môn văn học phổ thông. Bây giờ tôi mới có thể phiên dịch được thơ.
Nghề dịch thơ của tôi vui là vì những người đồng đội.
Anh Lê Vĩnh Tài và Pháp Hoan aka Mai Cong Lap dịch thơ rất hay vì họ từ đầu đã phiên dịch được thơ. Họ đã dịch thơ ra thơ, cảm xúc của một văn hóa này ra văn hóa khác, không đơn độc là một sự chuyển ngữ.
Chất thơ, hồn thơ trong tác phẩm đã dịch nhờ tâm hồn thi sĩ & trí tuệ của dịch giả. Thi sĩ trước, dịch giả sau. Sự trí tuệ vì thi sĩ đã phải sống mấy đời người. Không hiểu sâu hiểu rộng bản chất của con người thì rất khó dịch ra thơ. Không đúng sao?
Tin tôi đi.
Sói hoang, truyện ngắn của nhà văn Thiện Nguyễn Văn tôi đã dịch lâu rồi, nhưng vẫn ổn, không cần sửa lại như nhiều tác phẩm tôi đã dịch.
Tôi thấy chỉ có tác phẩm của anh Nguyễn Hưng Quốc là tôi ít khi phải sửa lại ngoài chính tả. Có thể vì ba dòng, nên khi học ngôn ngữ của anh tôi ít khi bị áp lực. Nhưng mỗi lần cần phải sửa lại thì thường là vì tiếng việt và học thức của tôi vẫn còn thiếu, tôi chưa đọc đủ những tác phẩm tiếng việt như khi học phổ thông đã phải ít nhất lướt qua.
Kỷ niệm vui nữa là những ngày đầu học tiếng việt, những lần dịch thơ của Chinh , Chinh rất hiền, không bao giờ la tôi. Thường kích thích tôi bằng những danh từ mới như “màu thời gian” của Đoàn Phú Tứ. Khi tôi dịch dở, anh không la, anh chỉ nói – did you give it time?
Hành trình học tiếng việt của tôi rất vui vì những tác phẩm rất hay, vì chúng đã không chỉ bổ sung cho ngôn ngữ của tôi mà chúng đã mở rộng tầm mắt của một đứa học trò đã bạc cả đầu. Một sự kích thích bất ngờ vô giá.
Sao mình may mắn nhỉ.
Nàng thơ là sự phi lý của “em”, vì “em” là nàng thơ.
Vì em vậy, “anh” lâu lâu thích phân tích cho vui thôi. Không có một “anh” nào mong muốn sự thật của một người phụ nữ.
Sống mù mờ trong thơ, sống ảo, sống ngoài sự thật sướng như một người được say nhẹ, một sự sảng khoái như sau khi bạn được uống vài ngụm bia tươi lạnh buốt ruột gan. Sướng.
Sướng và bớt mệt hơn là khi “anh” phải quì đau hai đầu gối đau lưng hùng hục ba phút chảy cả mồ hôi rồi phải đi tắm thay bộ quần áo mới.
Giặt thêm một bộ quần áo mới làm hại thị trường. Chưa nói đến việc tốn tiền mua thuốc xanh thuốc đỏ để anh vẫn còn được là anh và vì anh em mới được sướng.
Sự phi lý của một người phụ nữ là một sự bí mật huyền thoại không một người đàn ông nào muốn hòa giải.
Nữ quyền tôi càng ngày càng thấy nó huyền thoại như thơ.
Đề tài nào cũng đã cũ, rũ rời cũ rích mệt mỏi chất xám. Anh thích ăn cay vì cuộc đời quá lạnh và quá nhạt. Làm tôi buồn lây.
Nhưng cũng chẳng phải. Tôi nghiện nỗi buồn, và tôi ghét sự phẫn nộ. Sự phẫn nộ nó chỉ làm tôi mất bình tĩnh. Khi tôi buồn tôi vẫn còn giữ được sự bình tĩnh.
Bình tĩnh kiếm cách chết thơ mộng hay tàn ác nhục nhã nhất. Cái chết đó diễn ra như một vở kịch vừa hề vừa sến như lan và điệp hay romeo và juliet. Hay tôi tự cắt cổ mình bằng con dao lam bén tôi thường dùng để cắt da dày đầu ngón chân…
Tôi nghĩ đến những lần tôi đã mất thời gian đợi chuyến xe mới vì ai đó đã tự sát trước chuyến xe điện của tôi trên đường về. Tôi lại bật cười. Đó có thể là tôi? Làm cho bạn phải trễ chuyến xe. Bạn còn phải nấu bữa cơm tối.
Life is cheap. Người ta cứ chết hàng ngày. Tôi không hiểu tại sao cả ngày tôi là người bán thuốc, khuyên họ uống, lo cho sức khỏe của cả ngàn ngàn người để họ có thể sống lâu hơn. Nhưng tôi chỉ muốn chết.
Cuộc đời của tôi chỉ là một trò hề. Ừ, thì ngày mai đi làm tiếp. Bán thuốc tiếp.
Làm thơ có cứu được ai không?
Nước mắt nàng giữa cơn dục vọng là một sự sung sướng nhục nhã. Làm anh đã nghĩ anh đã thuyết phục được nàng?
Tôi chưa thấy một người đàn ông nào muốn, hay dám, khám phá thêm sự thật của những dòng ngấn lệ hàng hàng của nàng.
Trong những giây phút đó, sự nhục nhã trào ra giữa cơn sung sướng luôn luôn là một sự bất ngờ. Chẳng ai thèm giả vờ, nó nhục nhã hơn là sướng. Và sự nhục nhã đó chẳng bao giờ mong nó là sự thật.
Sự thật trong giây phút anh chỉ muốn thiếp đi với giấc mộng tuyệt vời của anh chỉ là một sự phiền não không cần thiết. Anh cần sự bình tĩnh để anh còn sống sót.
Chuyện đàn bà, ai mà hiểu, đúng không?
Tôi luôn thắc mắc, không biết sự nhục nhã của một người đàn bà có thể so bằng sự vĩ đại nhục nhã của một người đàn ông không. Vì họ lúc nào cũng ồn ào hơn tôi. Họ làm gì cũng giỏi hơn nhưng nhiều lúc tôi chẳng thấy họ làm gì.
Những gì tôi làm họ đều nghĩ là một sự gây cãi. Nhưng thật ra tôi chỉ viết ra những gì tôi đã thấy. Sự chú ý hay không tôi không đủ sức để quan tâm.
Tôi sống cho con tôi, cho cộng đồng của tôi, nhưng “nhà thơ hậu hiện đại” chỉ muốn thỏa mãn bản thân mình?
Tôi vẫn chưa hiểu những từ hậu hiện đại này lắm.
Lạ lùng là cuộc tình của tôi và anh Donald. Tôi hay giảng, tình yêu luôn đi song song với sự ghen ghét, như ánh sáng và bóng tối. Nhưng, dù cuộc đời tôi có nhạt nhẽo khốn nạn đến mức nào, tôi cũng không nên đổ hết lỗi cho anh.
Tôi sẽ ráng bỏ cái tật nuôi dưỡng sự mâu thuẫn(ambivalence) tôi vẫn còn dành riêng cho anh.
Cảm giác vừa làm tình vừa xé xác nhau mà không bao giờ sẽ có một sự kết thúc nó vừa nản vừa bực bội.
Làm điếm của anh thì ít nhất tôi chỉ cần nằm đó đóng kịch. Nhưng tôi đã yêu anh từ lúc nào không hay. Yêu một cách không lên đỉnh nổi.
Đúng là rõ chán.
Sống không dễ, nhưng song song với sự sống là chết, nên chết cũng không dễ. Bàn chi tiết đến mức độ nào đi nữa, con đường nào ta chọn cũng đều khó như nhau.
Tôi sẽ luôn luôn tôn trọng sự lựa chọn của người đối diện. Chết hay sống như nhau. Sự lựa chọn giữa sống và chết nó vừa lãng mạn vừa hoang dã. Bạn muốn sống, tôi sẽ giúp bạn sống. Bạn muốn chết, tôi sẽ giúp bạn chết.
Sống hay chết là sự lựa chọn đẹp nhất của cuộc đời tôi. Có lẽ vì vậy mà tôi rất mê nghề của mình. Thầy thuốc, thi sĩ hay thi dịch sĩ. Tôi sống chết vì nó.
Câu hỏi hay hỏi nhất:
– thuốc đó có hiệu quả không, có cần thiết không?
Câu trả lời của tôi luôn luôn là:
– tùy bạn, bạn muốn sống khỏe mạnh và lâu dài hơn, đều là quyết định của bạn.
Vậy người ta đa số chọn con đường nào?
Con đường làm thơ, đa số họ chọn con đường làm thơ. Vì thờ ơ thơ là thở. Ai cũng muốn sống. Ít ai đủ can đảm để chọn con đường chết.
Chris & Bella, photography in the 90’s by Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi đọc bán tự truyện Tropic of Capricorn của Henry Miller tôi đã nuốt nửa chừng.
Cuộc sống của một người nghệ sĩ bất chật tự thiếu sự tự trọng và trách nhiệm làm tôi buồn nôn không nuốt hết nổi tuyệt tác của anh.
Sự nhục nhã không nằm riêng trong ngôn ngữ, nó đã bị thấm sâu như một vết bầm không lành trong tâm hồn của anh.
Các người đàn bà của anh đã yêu anh vô điều kiện như một đứa con nít mất dạy.
Các anh sống nổi cuộc đời của Henry Miller không?
Nhái nổi không?
“Hôm trước chị có đọc ông Võ Công Liêm viết
HENRY MILLER
Nhà văn dung tục
Giữa thế kỷ XX xuất hiện một tác giả khác đời,người đã gây ảnh hưởng không ít trong văn học thời bấy giờ,thay đổi cục diện văn chương Mỹ cũng như khắp nơi trên thế giới.Một thứ văn chương đồi trụy,dâm dục,phi đạo đức làm thương tổn đến những nhà đạo đức học,luân lý học…” Nguyễn Thanh Duyen
– Anh Henry viết rất hay chị, chi tiết và chân thành. Không dễ. Nhờ tác phẩm của anh Henry, em đã ráng viết chi tiết hơn, khó ơi là khó chị. Sự thô tục chỉ là một phần. Các anh không vượt nổi sự thô tục của tác giả, không thưởng thức hết mọi khía cạnh nghệ thuật văn chương của Henry Miller. Họ nghĩ họ thô tục thì họ đã được làm một cái bóng của Miller. Sự kém trưởng thành làm em mệt, em ráng nhịn mà em nhịn không được. Đề tài tình dục cũ rít. Đúng là một đám con nít.
Bài thơ tôi rất thích, mà tôi hay đọc đi đọc lại của anh Nguyễn Hưng Quốc là bài thơ số 223, làm tôi luôn nghĩ đến tình nghĩa vợ chồng:
Tôi thích những chiếc lá
Cuối cùng
Trên cành cây khẳng khiu
I like the last few leaves
Trying their best to hold on
To the spindly branches
Từ hay nhất trong bài thơ phải là từ “những”. Bài thơ diễn tả một tình yêu đẹp xơ xác mệt mỏi thật là tuyệt vời.
Sống với nhau đến bạc cả đầu, “in sickness and in health, until death do us part”.
Diễn dịch:
“Vợ à,
nhìn em
anh nhớ đến mẹ”
Sau gần mười năm, nói chung ngoài vài các anh chị tôi đếm vừa đủ trên đầu ngón tay thì Văn Chương của các anh chị có quá nhiều phe đảng.
Cuồng trump hay không cuồng trump thôi cũng đã đủ chết. Chưa tính đến vùng miền, dân tiểu số…
Các anh chị đa số chỉ biết tự sướng. Không lẽ wankers hết cả đám? Vậy ai thật sự lo cho ngôn ngữ của mẹ? Không lẽ dừa lại cho một đứa mất học như tôi?
Tại sao phải là thơ tự do hay là thơ lục bát? Tại sao không cả hai? Cuộc sống là một sự nghịch lý:
life is a paradox sometime we need to sit in a box other time we simply just need to well get lost!
Ngôn ngữ huyền diệu làm sao ấy. Thay đổi vài từ là ý của hư cấu thay đổi định hướng của nó. Đầu năm tôi không còn có những cảm xúc thiếu xót chấn thương như hồi xưa nữa.
Tôi chẳng thèm gì, chẳng còn nuối tiếc, cảm giác thật sự bình an vô sự.
Tôi thích những tấm ảnh hồn nhiên hài hước hơn là những tấm ảnh xám xịt héo mòn nhìn phát nản chẳng khác gì ngôn ngữ.
Tôi không quan tâm đến sự già nua, tôi tìm kiếm trong ngôn ngữ như trong cuộc đời mình luôn là ánh sáng.
Đẹp hoàn hảo như con búp bê mà thiếu ánh sáng tâm hồn thì sống khác gì như một con ma.
Tôi sợ nhất là khi mình phải sống mất hồn như một con ma.
Tiểu luận của anh Nguyễn Hoàng Văn đăng ngày sinh nhật của em trai của tôi trên Văn Việt.
Anh viết với cặp mắt nhìn luôn khách quan, mang lại cho tôi sự bình an không hẳn là bất ngờ.
Vì tôi tin trực giác của tôi thì đúng hơn. Tôi thích những người với những đầu óc khoa học như anh. Vì trong sự mơ hồ của thơ, luôn luôn là sự chân thành.
Thích ghê, nghĩ đến thời kỳ mãn kinh của tôi. Tính tôi nóng. Cần thiết là những tác phẩm như thuốc an thần, để mang lại sự cân bằng cho cuộc sống.
Tôi là một con cừu như bạn. Tôi may mắn vì tôi sống nhờ tình yêu của gia đình tôi. Gia đình tôi là chồng và hai con.
Bố mẹ già của chúng tôi, chúng tôi lo một cách đặc biệt hơn, bằng tinh thần lẫn vật chất, ít nhất là lời nói, phần lớn là sự chấp nhận.
Tôi với quyết định bỏ nghề là một sự khủng hoảng đối với ba má tôi. Thậm chí, thay đổi nhỏ thôi cũng có thể là một sự khủng hoảng của họ. Nhưng kết quả của sự giấu diếm là sự suy diễn mệt mỏi.
Sự thật, bạn cần đối mặt với chúng một cách ngắn gọn và cởi mở. Nó thường không như bạn nghĩ.
Bạn đừng quên, tôi chỉ là một con cừu trắng như bạn. Đừng làm một con cừu đen.
Con cừu đen của tôi, đã đạt được bậc chủ nhân của cái chết. Chết đuối là cách chết êm dịu không đau nhất.
Như những mùa lễ là những mùa trầm cảm nhất, theo sự nghiên cứu của tâm lý học. Không chỉ tôi hay mình bạn buồn. Sự vật chất thiếu không bằng sự thiếu thốn của tình thần.
Tết đến, kỷ niệm đẹp nhất của tôi là cô bé tám chín tuổi, mặc bộ đồ quần thủng lỗ đít cụt ngũn đi theo má, may một bộ đồ ca rô mới cho tuổi mới. Mùi keo mới của vải mới thơm và ngon như miếng bánh tét và dưa mắm của bà ngoại. Miếng nhân thịt mỡ tan dần trong miệng, trên lưỡi như ước mơ.
Dịch thơ mà chưa sống thì rất khó dịch thơ, chưa sống thì làm sao diễn nổi.
Let alone diễn dịch.
Sống như thế nào mới có thể dịch được?
Chuyển ngữ, dịch, diễn dịch, phiên dịch v. v. đều đều là semantics.
Các bạn quá bận tâm với công việc định nghĩa công việc gần một thập niên của tôi đã làm. Các bạn quên cả sống, quên cả tập, quên cả làm.
Cảm giác được thỏa mãn sự đói khát của thân xác và tâm hồn, sướng và đã làm sao á, thật là khó diễn tả.
Sống trước, rồi tha hồ mà dịch dịch sau.
“Quyền làm người” và “quyền làm người tốt”
Tôi xin tri ân anh Nguyễn Hoàng Văn qua bài viết, đã đem lại cho tôi sự tập trung cần thiết để suy nghĩ một cách sáng suốt hơn.
.
Fuck quyền làm người nếu quyền làm người chỉ dành riêng cho những kẻ hiếp dâm xâm hại trẻ em.
Bi kịch lớn nhất là người phụ nữ phải kết hôn với một kẻ hiếp dâm xâm hại trẻ em. Con người bẩm sinh không thay đổi, trò lừa dối của họ chỉ cải thiện theo tuổi tác. Giống như pho mát xanh mà tôi thấy ngon tuyệt khi đã quen với mùi hôi thối của nó.
Tôi không thể tưởng tượng ra nổi hoàn cảnh hay vị trí của bà Lương Ngọc An. Bà ấy đáng được chúng ta thương hại, vì bà ấy cũng là nạn nhân của sự thao túng, đồng lõa trong việc hãm hiếp trẻ em. Dạ Thảo Phương là một đứa trẻ vừa mới ra trường với tâm trí chưa trưởng thành. Chồng bà đã hãm hiếp một đứa trẻ. Phủ nhận và đổ lỗi cho nạn nhân là cách dễ nhất để bà ấy thoát khỏi sự thật.
Bạn không cần phải ở đó để chứng kiến hành động để tìm ra sự thật. Chúng ta đã trải qua những cuộc bầu cử của Trump bốn lần và giờ đây ông ấy đang ngồi trên bục với tư cách là nhà lãnh đạo của thế giới tự do. Câu chuyện có thể dễ dàng bị thao túng thành những gì bạn muốn nghe. Rất dễ làm. Vậy nên bạn hãy nên dừng lại một chút. Dành chút thời gian để suy nghĩ.
Một đứa trẻ xinh đẹp tuổi thanh xuân vừa mới ra trường mơ ước trở thành nhà thơ nhà văn, và “một người chú”, cấp trên của cô bé, người nắm quyền lực đã tin rằng ông ta có quyền cưỡng hiếp cô bé. Hay một đứa trẻ vừa mới ra trường mơ ước trở thành nhà thơ nhà văn, kế hoạch đầu tiên của nó là cướp chồng của một người phụ nữ khác không kém cha mình chẳng bao nhiêu tuổi?
Khi bạn là cha mẹ. Bạn dạy con mình cách tôn trọng người khác. Bạn dạy chúng bảo vệ kẻ yếu. Bạn dạy chúng thừa nhận lỗi lầm của mình và xin lỗi. Người lớn phải học cách thừa nhận lỗi lầm của mình và xin lỗi. Sai lầm là một phần quá trình của sự trưởng thành. Đối mặt với kẻ bắt nạt là một phần quá trình của sự trưởng thành. Lên tiếng vì điều đúng đắn là một phần quá trình của sự trưởng thành.
Và lòng thương hại chỉ dành cho những người từ chối quyền được trưởng thành của mình, chứ đừng nói đến việc lãnh đạo một hiệp hội của một quốc gia đam mê thơ ca.
Thank you anh Nguyễn Hoàng Văn for writing this piece. It gave me the necessary focus to think clearly.
.
Fuck human right if human right is only reserved for rapists and child molesters.
The ultimate tragedy is the woman who had to marry a man who is a rapist and a child molester. People innately do not change, their game of deception simply improve with age. Like the blue cheese I find absolutely delicious once I became accustomed to the stench.
I can not imagine being in the disposition of Mrs. Luong Ngoc An. She is deserving of our pity, because she is also a victim of manipulation, complicit in the raping of children. Da Thao Huong was a child barely out of University with a mind that was yet set as an adult. Her husband raped a child. Denial and victim blame is her easiest way out.
You don’t need to be there to witness the action to work out the truth. We have gone through the election of Trump four times and he is now sitting on the dais as the leader of the free world. The narrative can easily be manipulated into what you want to hear. It’s not hard. So stop. Think.
An attractive child barely out of university dreaming of becoming a poet and writer, and “an uncle”, her superior, in position of power believed he had the right to rape her. Or a child barely out of university dreaming of becoming a poet and writer first plan was to steal another woman’s husband not much younger than her father?
When you are a parent. You teach your children how to respect others. You teach them to defend the weak. You teach them to admit to their mistake and apologise. An adult must learn how to admit to their mistake and apologise. Making mistakes is a part of growing up. Facing your bully is a part of growing up. Speaking up for what is right is a part of growing up.
And pity is reserved for people who refuses their right to grow up, let alone lead an association of a nation passionate about poetry.
Fuck that!
Bài thơ sinh nhật:
Thank you mama for giving birth to me Thank you papa for taking us across the seas Gave us a future.
Tâm and Michelle, photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi hỏi cậu bé lên mười một:
– Con biết tại sao con muỗi nó cần hút máu mình không?
– Con không biết.
– Nó cần máu để sinh nở, để chúng còn sống sót làm thực phẩm cho những loài chim đi gieo giống cho cây cỏ làm oxy cho mình thở.
Con ngứa vài tiếng nhưng chúng đem lại cho con cả một cuộc đười.
Without pain there is no life.
Cho dịch giả xin phép hỏi các dịch giả ngoài kia về chuyện dịch ra khái niệm của Nguyễn Thị Phương Trâm này từ tiếng anh ra tiếng việt được không nhỉ:
Love should never be taken so seriously to the detriment of love.
Lê Vĩnh Tài: yêu không nên cuồng, vì sẽ giết chết tình yêu [google dịch]
Nguyễn Khanh: Yêu thấy mẹ thì cũng dễ chết thấy mẹ (tui dịch)
Dương Diên Hồng: Những nghi lễ cầu kỳ sẽ cho bạn một màu sắc ảo của tình yêu.
photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi mới đây có một sở thích xem phim horror, là lần đầu tiên mê muội một thế giới quá ảo tưởng như vậy. Một phần vì anh Edgar Allan Poe. The Fall of The House of Usher tôi đã xem đi xem lại mà vẫn thích. Thriller tôi xem không còn đã nữa, tôi cần chứng kiến những sự tàn ác nhất của nhân loại để tự hỏi: Mình có đồng cảm, có thể ác như vậy không?
Đọc thoáng qua những chia sẻ của bạn bè thì tôi đã thấy ngôn ngữ của mẹ đã được dịch ra riêng anh ngữ thôi thì đã càng ngày càng nhiều hơn. Bạn chỉ cần vào hai trang của anh Viet Pham hay bạn Võ Thị Như Mai thì sẽ thấy.
Thơ của mẹ lan rộng khắp thế giới, càng ngày càng được dịch ra càng hay hơn. Vui, biết đâu cuối năm 2025, tiếng nói của đất nước của mẹ tôi sẽ được đứng vững hơn gấp bội lần ngày hôm nay.
Ước mơ của tôi dễ thương, bạn không nghĩ sao?
Sợ gì chứ.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Tôi dịch rất nhiều tác phẩm, bản quyền của những tác phẩm đó, tôi sẽ lập lại lần thứ hai – tôi đã tặng cho tác giả.
Bạn phát hành ở đâu thì đương nhiên là chuyện của bạn. Những bản dịch tôi tâm đắc thì tôi đã gửi cho những diễn đàn ngôn ngữ thứ nhất thường là Anh Ngữ. Ngoài đó tới giờ phút này tôi đã chưa có một tác phẩm nào phát hành ở trang tiếng Việt, ngoài một tác phẩm đã tháo trên báo Người Việt.
Bạn có cho tôi hay khi bạn đã phát hành những bản dịch của tôi đã dịch, thì tôi xin góp vui cùng bạn.
Nếu không thì tôi thấy hơi buồn, buồn rồi thì tôi cũng sẽ bỏ qua vì những hành động đó thường tôi chỉ biết đến qua sự khám phá của ba má tôi. Ba má tôi mắt già, đọc nhiều nhưng mắt vẫn tinh. Nhận ra tên của con gái mình cần cù học tiếng mẹ đẻ là những niềm vui nhỏ của những ngày đã về hưu. Đơn giản là vậy.
Bản chất của một người trưởng thành là biết người biết ta. Tôi không quan tâm đến sự đính chính nếu bạn không phải trước hết là con của tôi, hai là những người thân. Công việc đó không phải là trách nhiệm của tôi.
Tôi ghét nhất là những loại người ruồi bu mù quáng chỉ biết bắt nạt nạn nhân.
Đúng, tôi cũng là một nạn nhân. Một nạn nhân của sự ganh tị. Người giỏi ganh với tôi, tôi còn chơi được, dở thì tôi không có thì giờ cho bạn. Giỏi mà thiếu tư cách thì tôi xem thường hơn là hạng dở.
Tôi không giỏi, nhưng tôi biết người biết ta. Tôi rất ít bạn, vì tôi là một người rất khó tính. Tôi không thích thì tôi xem như bạn không hiện hữu trong thế giới nhỏ bé của tôi.
Sự trân trọng không thiếu tụ trong những gì tôi đã chia sẻ với bạn.
Những ngày đầu học tiếng Việt tôi xin rất nhiều thơ để làm bài tập, nhưng trong đó có một số ít là vì tác giả hỏi, tôi nể, tôi dịch vì tôi là con của ba má tôi. Trong vài phút là tôi làm xong. Vì tác phẩm của họ chưa đủ sự trưởng thành. Họ còn nói thêm là tôi đã sửa thôi, chứ không phải là vì tôi đã dịch.
Tôi bực, nhưng tôi đã bỏ qua. Vì tôi là một người lớn đã sống, đã sai, đã vấp ngã quá nhiều. Tôi không thích đóng vai một người đạo đức giả.
Tôi chúc mừng bạn, bạn đã đính chính lỗi lầm của bạn, bạn già hơn tôi mà bạn quá dại lại còn bị mắc bệnh Trumpism.
Tôi ghi lại những dòng chữ ở đây để tôi không bao giờ quên hành động nhỏ mọn này của bạn, tôi thật ra không nhớ tên bạn là ai, và chẳng ai tránh nổi tuổi già hay canh bệnh đãng trí cả.
Tôi bây giờ sẽ luôn nhớ cử chỉ của những người như bạn, những ký sinh trùng.
Háo danh hay danh vọng định nghĩa như nhau không khác gì, chỉ là những công cụ thực dụng để nhiều người kiếm sống, để họ tồn tại.
In thơ mà làm ra tiền như diễn viên hay họa sĩ thì tuyệt vời biết bao, nhưng vô giá là tiếng nói và tinh thần.
Tinh thần không chỉ để bổ sung riêng cho tác giả mà để bổ sung cho ký ức tập thể của một cộng đồng rải rác khắp thế giới.
Tiếng nói để làm gì, để bổ sung cho sự phát triển tư duy và đời sống của những thế hệ sau.
Tôi không trách những người háo danh, tôi thấy okay, miễn là họ không lợi dụng danh của họ để bắt nạt hãm hiếp những người yếu thế hơn họ. Nhất là những bạn trẻ mới lớn.
Là người lớn phải có một chút trách nhiệm. Một người lớn lợi dụng con nít, các em mới ra trường, tôi xem thấp hơn là loài ký sinh trùng.
Là người lớn làm gì sai, thì xin lỗi. Chẳng có người lớn nào làm sai mà lại đi đổ thừa nạn nhân.
Vì sự tham vọng mà bạn không còn một chút đức hạnh gia tài để lại cho hậu thế thì danh của bạn đem làm phân bón cho cây, cây cũng chết.
Bạn đã già rồi, như tôi thôi, nếu tiếng nói của bạn không có lợi ích gì cho xã hội thì nên bớt ồn ào, để các con cháu của bạn còn có cơ hội để vươn lên.
Chán thì làm thơ. Già rồi thì mọi thứ sẽ teo lại, chất xám cũng vậy, làm thơ là lành nhất.
Tin tôi đi.
Nguyễn Thị Phương Trâm
Những ngày trước Noen quá buồn tẻ, không tránh xa nổi. Trong sự đoàn kết đi tìm kiếm niềm vui, tôi rủ các bạn đọc tác phẩm bạn của tôi viết ngày xửa ngày xưa nhưng bây giờ vẫn mới về sự Empowerment chứ không phải Endowment.
—
Các tình yêu cứ bấm cái link tôi sẽ kèm theo ở dưới để đọc tiếp nha.
Đại hội nhếch nhác của Hội Nhà văn kết thúc ở Hà Nội, kéo theo những tiếng thở dài ngao ngán, những lời bình phẩm mỉa mai, cay độc. Đa số xem rằng đó là một hội gì gì đó chứ không phải là hội của những nhà văn và chuyện này làm tôi nghĩ đến một hội khác, ra hội, ở tận New York: Hội Cặc nhỏ.
But often we need to sleep to retain the new words we have just discovered.
I’m obsess with language, hence my obsession with reading Shakespeare, Nguyễn Du, the way I’m obsess with translating Lê Vĩnh Tài’s work. I find myself learning a new word each time I translate a new piece.
The pleasure and beauty of new words in poetry.
The more I’m deterred the more I want to pursue it.
Because the loveliest interest in my life is poetry. Second to that, we all know what that is right?
Ngủ trưa nhiều quá giống như mình bị hungover vậy.
Nhưng nhiều khi cần phải ngủ để trí não mình mới có thể lưu trữ lại được những từ ngữ mới đã khám phá.
Mê ngôn ngữ, nên mê đọc Shakespeare, Nguyễn Du như tôi mê dịch những tác phẩm của anh Lê Vĩnh Tài. Mỗi lần dịch xong một tác phẩm luôn là mỗi lần mình đã học được những từ ngữ mới.
Từ ngữ mới trong những khoái cảm thật là đẹp của thơ ca.
Càng ngăn trở tôi thì tôi lại càng muốn làm.
Vì tâm đắc đẹp nhất của cuộc đời tôi là thơ. Nhì thì ai mà chẳng biết đó là gì, đúng không?
Nguyễn Thị Phương Trâm
When a poem is a woman it will be a double edged sword. What happens when a man claimed he is poetry?
Poetry can not avoid politics. Since poetry can not avoid the unique responsibility of its rule over the human heart since the year zero.
Language changes with time but will the meaning of it change? Am I “that bitch” or am I “poetry”?
A bitch like me can she translate a poem into a poem?
Nguyễn Thị Phương Trâm
Khi bài thơ là một người đàn bà nó sẽ là một con dao hai lưỡi. Khi một người đàn ông tự gọi mình là thơ thì sao?
Thơ không tránh nổi chính trị. Vì thơ có một trách nhiệm không tránh nổi, sự cai trị lòng người từ năm con chuột đã được dành riêng cho thơ.
Ngôn ngữ thay đổi theo thời gian nhưng ý nghĩa của nó thì sao? Tôi là “một con đàn bà” hay là “thơ”?
Một con đàn bà như tôi có thể dịch thơ ra thơ không?
Photography by Nguyễn Thị Phương Trâm
“Translation is a woman. If it is beautiful, it is not faithful. If it is faithful, it is most certainly not beautiful.” Yevgeny Yevtushenko
I hate this over used outdated and derogatory quote against women.
“Bản dịch như là một người đàn bà. Nếu nó đẹp, nó không chung thủy. Nếu nó chung thủy, nó chắc chắn không đẹp.” Yevgeny Yevtushenko
When poetry is good, depending on my mood, it comes to me. What makes me uncomfortable were the poetry I was invited to read and the unexpected gifts of poetry, the books of poems. The unanticipated pressure within a space I have set aside to learn Vietnamese.
The nature of being obstinate is no different to the nature of hard work depending on the pair of eyes thirsty for fame. Amongst the science and poetry is where I find my balance.
My grammar is like a by product, have improved in both English and Vietnamese. Playing with words like playing Lego blocks resulted in the translation of poetry. Translating poetry into poetry.
Học tiếng Việt, thuận luôn ngữ pháp của cả hai ngôn ngữ Anh và Việt. Trò chơi xếp chữ như xếp mấy cục gạch Lego đã thành dịch thơ. Dịch thơ ra thơ.
My scientific mind can’t accept how poetry could ever be bad, because poetry is born from the heart. I have never read a poem that is deemed bad by the masses. It is either poetry or it is not.
What is the definition of poetry? My intuition is constantly running around and around in my head chasing the right answer.
Again and again I came to the same conclusion, there is no such thing as a bad poem, there is only good poetry. A flock of sheep writing good poetry. Could the heart ever be labelled as ugly, because in defining poetry we define beauty. Evil and ugliness can only be derived from the thoughts, science and ideas of the mind.
What I find most puzzling, to the point of anguish and fury is the allegory behind the character Thúy Kiều in The Epic Tale of Kiều by Nguyễn Du. Fed up beyond rage. The lines of words cuts deep leaves us with a concoction of adrenaline and endorphins, left our men content and powerless.
Where did sin came from? From a woman? A woman who likes to make up stories, exaggerate?
Men, they study hard, make poetry, become scholars to leave their mark in the world? Women, they study hard, make poetry, become scholars to become prostitutes? Did those gorgeous allegories simply deflected the truth? Or is the truth too cheap and we find it too hard to swallow?
O Vietnam “a nation rich in poetry”? And yet one can only find what is deemed sinful and ugly in the cunt of our women?
Đầu óc khoa học của tôi không chấp nhận nổi sự tệ bại của thơ, vì thơ sinh ra từ trái tim. Tôi chưa bao giờ đọc bài thơ nào nhân gian phân loại gọi là dở. Một là thơ, hai là không phải là thơ.
Điều làm tôi hay phân vân bối rối đến đôi lúc nồng nổi đến phấn nộ là những ngụ ngôn liên quan đến nhân vật Thúy Kiều trong Truyện Kiều của Nguyễn Du. Từ phẫn nộ đến bất mãn chán nản. Những hàng chữ cắt sâu và đã, đã làm các anh (quá) sung sướng và an phận với sự bất lực của mình.
Tội lỗi từ đâu ra? Từ một con đàn bà ư? Con đàn bà với một trí óc hay suy diễn?
Các anh học giỏi, làm thơ, viết hay để gây ấn tượng với nhân gian? Các em học giỏi, làm thơ, viết hay để đi làm điếm? Những ngụ ngôn hoa mỹ đánh lừa sự thật ư? Hay sự thật quá rẻ tiền chúng ta không nuốt nổi?
Ôi Việt Nam “là một cường quốc về thơ” ư? Nhưng những gì tội lỗi xấu xí nhất chỉ ngụ trong cái lồn của các em?
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
May your journey into the after life be just as fun and just as fruitful.
Thank you for being you, thankful for your kind and generous heart. For being the unexpected friend and supporter of my journey in learning our mother’s tongue.
Here’s to you anh, may your humour and kindness lives on.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
Nguyễn Thị Phương Trâm 