derived from a debate
between artist & collector
in regards to the sapling of art
a symphony of root body and bough

heated debates
cold and sharp critiques
retorts from the heart
shaking with excitement
facing liberty
artist and collector though
on opposite banks of a river both
find their reflection
in the body of art

but this river of creativity will not only
reflect their faces
it reflects the sky and root
the world around them
as art in itself is a bough search for light

the world of art to me consist of
three parts: bough, body, root
equally deserving of praise

1. root – where darkness disappear into light

at the heart of the earth is darkness
but only there can the roots find its way

taking root is the path to surpassing ignorance
a personal journey to find a point of view
blindness to brilliance

root is where the artist return to altruism
where the soul is as free and as empty as
the inside of harden old bamboo
only then can
Nature and The Creator
flow through them form the sumpreme creation

if the root is weak the tree will break in a storm
if the root is strong the tree can welcome the strongest wind without fear

root is the quiet foundation
no one can see it but it has the deciding vote

it is the rest in meditation
the moment the artist no longer question “who am I”
living in itself is the answer
each stroke of the paint brush sound block

root will not show off
it will pass on the responsibility of presence to everything else

2. body – where the flow take shape

if root is unseen then body is the reveal

body is both knowledge and technology
philosophy and history of art that the artist
build and imbue

body is the architectural discipline that supports the streams of inspiration

without body or root there is nothing but silence and darkness
without the body to inspire no matter how ernest
it will be nothing but a figment of the imagination
wind blowing over the surface of a lake

body is a hard and old bamboo tube
where flowing through it is a stream of inspiration
without spilage or spatter
each layer of colour on the canvas
each note in a musical composition
each movement on the stage

equally the impression of practice
not ascetic but a practice that gives form
to what is formless

body is the bridge
between root and sky
between self and others
between rest and presence

3. bough – where art meet life

bough is where art connects with the world
of advertising, arbiters, mass, media, market

where art can be mislead
manipulated
put on a pedestal
rate

the more welcome is the wind
the more light hence as a result
more prone to the change in the weather

then again for such fear
as random wind avoids having a bough
without a bough it’s nothing but a lonely stick

art is no different
without the exposure
it can not interact with the mass
can not act as a bridge for the community

appraisal
marketing
media
notability
they are as a whole not the enemy
if the artist maintains a balanced moral compass
and inner beauty

when the heart is steady
criticism, marketing
they are mere leaves waving in the wind
no storm or wild wind that can uproot a tree

an outreaching bough provides shade
not an effort to show off

the nature of art is to welcome life
without losing the soul

4. please make sure the three levels lives in harmony – like a song as a whole

a healthy sapling have deep roots
steady body
outreaching bough

art is the same
altruism and knowledge being
a source of inner strength
is root

body is a physical manifestation
of knowledge philosophy technology

and bough
marketing the mass
sharing and proliferation

if root is idolised
art will be isolated
locked up hidden away
somewhere on a mountain top

and when only the body is praised
art will dry up
hollowed
left without a soul

to chase only after the bough
art is nothing but a show
shiny but brittle and empty inside

glorifying all three is an art that is faultless
root so the tree could rest
body so the tree could be whole
bough so the tree could breathe

5. when art is the way

the artist will become a collector of opinions
they interact with all three levels of the same tree

a collector view
the enviroment
institution
the mass
from the outside

the artist speaks from the heart
practice
being
liberty

and both of them are partially right

what I want to strive for is not to choose a side
but to discern how the tree thrive
when root body and bough in a beat lives in harmony

art is a bridge between heaven and earth

the artist not only nurture the root in a restful state
not only discipline and fine tune the body
not only encourage the bough to welcome the breeze

but also accept every thing as a whole
root, body, bough

all together sing the same song
a song of freedom of expression.

từ cuộc tranh luận giữa họa sỹ & nhà sưu tầm, nói về
cây nghệ thuật
bản giao hưởng của gốc thân và cành

có những cuộc tranh luận rực lửa
có những lời phê bình sắc lạnh
và có những tiếng nói cất lên từ trái tim đang run rẩy
trước tự do
họa sỹ và nhà sưu tầm
dù đứng ở hai bờ sông
đều cúi xuống dòng nước nghệ thuật và soi bóng mình nơi đó

nhưng nước không chỉ phản chiếu khuôn mặt
nước còn phản chiếu cả bầu trời
cả gốc rễ ẩn sâu bên dưới
và cả nhánh cành vươn cao tìm ánh sáng

với tôi
thế giới nghệ thuật có cả ba: có gốc, có thân và có cành
tất cả đều xứng đáng được ca ngợi

1. gốc – nơi bóng tối tan thành ánh sáng

dưới lòng đất là bóng tối
nhưng cũng chính nơi đó
rễ cắm sâu tìm nguồn mạch

gốc là vô minh được vượt qua
là hành trình một cá nhân đi từ mù mờ đến trí huệ

gốc là nơi người nghệ sĩ trở về với vô ngã
để thân tâm rỗng rang như ống trúc già cứng cáp
và chỉ khi đã rỗng rang như thế
Thiên nhiên và Thượng Đế
mới có thể chảy qua trở thành sáng tạo tối thượng

nếu gốc yếu cây sẽ gãy trong cơn bão
nếu gốc mạnh cành có thể đón gió mà không sợ cuồng phong

gốc là cái nền thầm lặng
không ai nhìn thấy nhưng lại quyết định tất cả

nó là sự tĩnh lặng của thiền
là khoảnh khắc nghệ sĩ không còn hỏi “ta là ai”
mà để chính sự sống trả lời
qua từng nhát cọ từng âm thanh từng hình khối

gốc không phô trương
gốc chỉ trao quyền hiện diện cho mọi điều khác

2. thân – nơi dòng chảy hóa hình

nếu gốc là cái vô hình thân là cái hiển lộ

thân là kỹ thuật là tri thức
là triết học là lịch sử nghệ thuật
mà nghệ sĩ gây dựng và hấp thụ

thân là kỷ luật là cấu trúc nâng đỡ cho dòng cảm hứng

không có thân gốc chỉ là bóng tối im lìm
không có thân cảm hứng dù mãnh liệt đến đâu
cũng tan biến như gió thổi qua mặt hồ

thân chính là chiếc ống trúc già cứng và đanh
qua chiếc ống ấy
dòng suối thần hứng tuôn chảy
không rơi vãi
không tản mát
mỗi lớp màu trên toan
mỗi âm thanh trên bản nhạc
mỗi chuyển động trên sân khấu

đều là dấu ấn của sự tu luyện
không phải tu luyện khổ hạnh
mà là tu luyện để có hình hài cho vô hình

thân là cầu nối
giữa cội rễ và bầu trời
giữa nội tâm và công chúng
giữa tĩnh lặng và biểu hiện

3. cành – nơi nghệ thuật gặp đời sống

cành là nơi nghệ thuật đụng chạm vào thế gian
đó là không gian của marketing,
của phê bình
của công chúng
của truyền thông
và của thị trường

đó là nơi nghệ thuật có thể bị hiểu sai
bị bóp méo
hoặc được tôn vinh
và cả định giá

cành đón gió và ánh sáng
nên cũng dễ bị gió bão quật ngã

nhưng không thể vì sợ gió mà không mọc cành
không có cành
cây chỉ là một khúc gỗ cô độc

nghệ thuật cũng vậy
nếu không dám bước ra ngoài
nó sẽ không thể giao tiếp với con người
không thể trở thành cầu nối cộng đồng

phê bình
Marketing
truyền thông
danh tiếng
tất cả những điều ấy không phải kẻ thù
nếu người nghệ sĩ giữ được trục đạo đức và thẩm mỹ bên trong

khi tâm đã vững
phê bình
marketing chỉ là chiếc lá vẫy chào gió
không phải cơn bão cuốn phăng cội nguồn

cành vươn xa không để khoe mình
mà để tỏa bóng mát

đó là phẩm chất của nghệ thuật
biết đón nhận đời sống
mà không đánh mất linh hồn

4. xin hãy giao hòa ba tầng – bài ca toàn thể

một cây khỏe mạnh là gốc sâu
thân vững
cành rộng

nghệ thuật cũng vậy
gốc là
vô ngã và trí huệ
là nguồn mạch nội tâm

thân là
tri thức triết học kỹ thuật…
là hình hài biểu hiện

và cành là
marketing và công chúng
sự lan tỏa và chia sẻ

nếu chỉ tôn thờ gốc
nghệ thuật sẽ thành ẩn tu
khép kín trong núi rừng

nếu chỉ ngợi ca thân
nghệ thuật sẽ thành sản phẩm khô cứng
rỗng
thiếu linh hồn

nếu chỉ đuổi theo cành
nghệ thuật sẽ thành showbiz
rực rỡ
nhưng dễ mục ruỗng

ngợi ca cả ba
đó là nghệ thuật viên mãn
gốc cho cây sức mạnh tĩnh lặng
thân cho cây dáng hình trọn vẹn
cành cho cây hơi thở của đời sống

5. khi nghệ thuật thành đạo

họa sỹ và nhà sưu tầm tranh luận
họ đang chạm vào những tầng khác nhau của cùng một cây

nhà sưu tầm nhìn từ ngoài vào
môi trường
thể chế
khung lý thuyết
công chúng

họa sỹ nói từ bên trong ra
thực hành
bản thể
và tự do

cả hai đều đúng với từng phần

điều mà tôi hướng đến không phải là chọn phe
mà là lắng nghe tiếng cây vươn lên
nơi gốc thân và cành giao hòa trong một nhịp thở

nghệ thuật là cây cầu nối trời và đất

người nghệ sĩ không chỉ chăm gốc trong tĩnh lặng
không chỉ mài thân trong kỷ luật
không chỉ mở cành trong gió đời

mà còn nhận ra tất cả là một
gốc, thân, cành

đều đang cùng nhau hát một bài ca
bài ca tự do của sáng tạo.

1
for Lao Tzu, ritual can only exist if creed is something far gone. it’s the shell of a spirit that is no longer connected to the origin.

when people live in harmony with their creed, and ritual is no longer necessary; when there is no harmony, the ritual shows up to mend, bind, save face.

for a pilgrim, it is a spiritual path towards freedom – freedom for us, for other people, for all. within such freedom, ritual is a ruse used to force better people to follow our standard and that is the paradox.

when practice turns into a series of formal rituals at the lost of mindfulness and wisdom, then ritual have been replaced by creed.

one can bow a thousand times and still be far from upholding any kind of creed if the soul is not free.

2
when it comes to science, ritual is often something deep rooted in superstitions.

science is realised when a hypothesis have been proven when the experiment is done right, and that is the beauty of intelligence.

but if the proven variables turns into a negating barrier to what have not been proven, then science will close its doors and becomes another ritual – firm faith. especially when humanity first understands 5% of how to be present. the scientist will come first in terms of being the most superstitious.

3
in the arts ritual is the shackles of creativity

the arts is the door to freedom. and yet there in the arts, ritual shows up in the form of an imposed standard of beauty.

so many critics believe it is their duty to stand on higher ground, they believe they have the authority of uphold the standards deemed fit by universal standards of the world. they judge and and measure every paintstroke, every line.

they forget that each piece of art has a world of itsown, and each artist can not be moved by the attribute of a universal method.

ritual in the arts often comes in the following forms:

dogma aesthetic: believes that there is a number of colour principles, layout, or techniques that are deemed as correct.

market conservatism: the body of work is not valued by the depth of its work, but is measured by what have always been displayed in the museum or what actually sells.

the legitimacy of the reputation: the artist value in terms of their awards, level of studies, or acceptance by those who deemed themselves as competent, in place of sincere reaction.

in such an enviroment, ritualised is the act where art becomes an act for the decision makers, instead of an innate stream where anyone can quench their thirst.

it weakens both the artist and those who admires their work, since both are retraint by someone else’s point of view.

an authentic body of work can exist without the rituals. all it needs is the absolute sincerity from its creator and the unconditional empathy from those who appreciates it. in such a moment, freedom is a place where they see each other.

4
and discipline when the aim of discipline turns into a job of shaping students that can fit perfectly into a frame, absolute right and wrong, ritualisation is the destruction of curiosity and creativity, the destruction of human dignity.

because what is most prized my humanity is freedom and creativity.

those who value rituals are often narcissists – they are at the centre of these rituals.

those who value rituals are not poor but in truth are quite weak, they need a cover to hide their lack of internal fortitude.

5
denying the rituals is not the same as denying the formalities.

freedom means going beyond ritual without the loss of harmony.

freedom genuinely should not break harmony, but quite the opposite: it creates a new foundation for harmony, based on sincerity and recognition.

when there are no longer any forced standards from the outside, humanity will be more lively, more creative, and they for themselves will have the aptitude to respect each other, not because of some predetermined set of rules.

art, science, education, spirituality, or any other given field of discipline, the only way it can truly achieve its core opjective is when it is able to escape the shell of ritualisation so it may return to creed, the spirit of freedom.

lễ trong tâm linh trong khoa học trong nghệ thuật…

1
với Lao Tzu, thì lễ chỉ còn tồn tại khi đạo đã mất rất xa. nó là lớp vỏ hình thức của một tinh thần đã rời bỏ cội nguồn.

khi con người sống hài hòa với đạo, không cần đến lễ; khi sự hòa hợp biến mất, lễ xuất hiện để vá víu, ràng buộc và giữ trật tự bề ngoài.

với hành giả, con đường tâm linh là đi tới tự do – tự do cho mình, cho người khác, và cho tất cả. trong tự do ấy, việc dùng lễ để ép người khác tốt hơn theo chuẩn mực của mình là nghịch lý.

khi việc tu tập bị biến thành chuỗi nghi lễ hình thức mà mất đi sự tỉnh thức và trí huệ, thì lễ đã thay thế đạo.

một người có thể cúi lạy ngàn lần mà vẫn xa đạo nếu tâm không có tự do.

2
trong khoa học, lễ nhiều khi hiện hình đậm màu mê tín.

khoa học công nhận khi một giả thuyết được chứng minh và thực nghiệm đúng, đó là vẻ đẹp của trí tuệ.

nhưng nếu biến đã chứng minh thành hàng rào phủ định mọi điều chưa chứng minh, khoa học sẽ khép mình lại và trở thành một loại lễ – một niềm tin cứng nhắc. nhất là khi con người mới hiểu được 5% hiện hữu. nhà khoa học trở thành kẻ xếp hạng mê tín cao nhất.

3
trong nghệ thuật lễ là cái xiềng của sáng tạo

nghệ thuật vốn là cánh cửa mở ra tự do. nhưng chính trong nghệ thuật, lễ lại xuất hiện dưới dạng chuẩn mực thẩm mỹ được áp đặt.

không ít nhà phê bình đứng trên bục quyền uy, cầm bộ tiêu chuẩn mà họ cho là thế giới đã công nhận để đo từng nét vẽ, từng khối màu.

họ quên rằng mỗi tác phẩm là một thế giới riêng, và mỗi họa sĩ có một nguồn rung động không thể quy vào một công thức chung.

lễ trong nghệ thuật thường có các dạng sau:

mỹ học giáo điều: tin rằng chỉ một số nguyên tắc màu sắc, bố cục, hoặc kỹ thuật mới được xem là đúng.

sự bảo thủ của thị trường: tác phẩm được đánh giá không phải bằng chiều sâu, mà bằng mức độ giống với những gì đã từng được bán chạy hoặc trưng bày trong bảo tàng.

tính hợp thức của danh tiếng: họa sĩ được gắn giá trị dựa vào giải thưởng, học vị, hay sự công nhận của giới thẩm quyền, thay vì rung động chân thật.

trong không gian ấy, lễ biến nghệ thuật thành nghi thức trình diễn cho một số ít người có quyền định đoạt, thay vì một dòng sông tự do mà ai cũng có thể uống nước.

nó làm yếu đi cả người sáng tạo lẫn người thưởng thức, vì cả hai bị nhốt trong khung nhìn của người khác.

một tác phẩm đích thực không cần lễ để tồn tại. nó chỉ cần sự thành thật tuyệt đối của người sáng tạo và sự đồng cảm vô điều kiện của người xem. trong khoảnh khắc ấy, cả hai gặp nhau ở điểm tự do.

4
và giáo dục khi mục tiêu giáo dục biến thành việc đào tạo học sinh theo một khuôn mẫu rập khuôn, đúng và sai tuyệt đối, lễ trở thành kẻ giết chết sự tò mò sáng tạo, thủ tiêu nhân cách con người.

vì đặc trưng người nhất của giống người là tự do và sáng tạo.

kẻ trọng chữ lễ thường là kẻ ái kỷ – mọi lễ đều phải xoay quanh cái tôi của họ.

kẻ trọng chữ lễ không chỉ nghèo mà thực chất quá yếu đuối, cần một vỏ bọc quy tắc để che giấu sự thiếu nội lực.

5
từ bỏ lễ không đồng nghĩa với vô lễ.

tự do là vượt qua lễ nhưng không mất hòa hợp.

tự do đích thực không phá vỡ hòa hợp, mà ngược lại: nó tạo ra một nền hòa hợp mới, dựa trên sự chân thành và nhận biết.

khi không còn bị ép bởi chuẩn mực bên ngoài, con người trở nên sống động, sáng tạo, và có khả năng tôn trọng nhau vì chính họ, chứ không vì một khuôn mẫu được định sẵn.

nghệ thuật, khoa học, giáo dục hay tâm linh, bất cứ lĩnh vực nào đều chỉ thực sự chạm tới cốt lõi khi thoát khỏi lớp vỏ lễ để trở lại với tinh thần tự do của đạo.

eyes on branches
on the otherside of a dream
a river of gold twisting and turning through memory
here in one place
Noah in front of his canvas

bodies taking root
one with the soil
breathing in the dark

cattle dreaming by the gate
discerning the wiggle of a fish tail in the air

a dangling orb in the sky
not the moon
not the sun
but the eye of unconsciousness
infinitely open

the point of the ball pen shaking
beyond any physical force
but an intangible wind
Noah is there on his stool
but what comes pouring out him is no longer his
the curves found each other
browns and yellows warmer

in the layers of paint the Jungian archetype clearer
or appearance of an Eastern spirit
guiding the ink through a hundred lifetimes

each piece of work is a door
open to the depths
where time find each other
where the eyes are all knowing
precedes birth.

vô thức tập thể hay nhập thần trong tranh của Noah

mắt mọc trên thân cây
nhìn từ bên kia giấc mơ
dòng sông vàng uốn quanh ký ức
hội tụ về nơi đây
cùng Noah trước toan vẽ

những thân thể hòa vào rễ
thở cùng đất và bóng tối

bò mộng gác cổng
lặng nghe tiếng cá vẫy trong không trung

vầng tròn treo giữa trời
không phải mặt trăng
cũng chẳng phải mặt trời
mà là con ngươi của vô thức
mở ra vĩnh viễn

ngòi bút run lên
không bởi bàn tay
mà bởi cơn gió vô hình
Noah ngồi đó
nhưng dòng chảy không còn thuộc về anh ấy
những đường cong tự tìm nhau
những mảng nâu vàng tự ấm lên

nguyên mẫu Jung lặng lẽ hiện hình trong lớp màu
hay linh khí phương Đông nhập vào
dẫn dắt nét mực đi qua trăm kiếp

mỗi bức là một cánh cửa
mở ra miền sâu
nơi mọi thời gian gặp nhau
và mọi ánh mắt
đều biết từ trước khi được sinh ra.

a meditative tune for those who had discerned within their heart a flower blooming

1
use our brain to understand
Sambharamarga(deeds)

we begin like a child
with his magnifying glass
study each petal at a time
each thin petal a cell
each scent a molecule
each gleam a photon
we deem it as understanding –
but all that proves is that we can see nothing
but the shell of our universe.

2
to discern with our heart
Prayogamarga(path)

then one day
our heart fades away as the wind blows
quiet in a garden
we sit amongst the flowers –
not to explain
but to discern
see that the butterflies fly not
they dance
bees consuming not the nectars
they love
flower not blooming
they smile
we name it as our feelings
and our heart could because of a petal knows
how to cry

3
to discern through the senses
Darsanamarga(truths)

a morning like any other
indistinguishable is the person or flower
opening up is the flower or person
like light through crystal
the uncountable facets
see what has been unseen
spirits dancing in sunlight
angels the smell of the meadows
we see but we are not in control
of what we are seeing

we call it seeing
and we see with the eyes
that are no longer ours

4
we identify through knowing
Bhavanamarga(meditation)

then what we see will fade away
with knowing and not knowing that
we are flowers
we are wind
we are bees
we are the laughter
in the air undefined
unopposed
just an agreeable sky
free in all forms
we call conscious intention
the conscious intention of being

5
enlightenment
Asaiksamarga(no further training)

and in the end
the words yield
images fades away
ideals falls like leaves
in the end
what’s left
can not
can not be named
can not be debated
can not confirmed that “I have arrived”
because there is no one left to arrive

not like
a falling flower petal
into The Quiet that has no beginning
something like that?

hành trình đi vào Tính không

một khúc thiền ca cho những ai đã từng lắng nghe hoa nở trong lòng mình

1
hiểu bằng đầu
Sambhāra Mārga

ta bắt đầu
như chú bé cầm kính lúp soi từng cánh hoa
gọi cánh mỏng là tế bào
gọi hương thơm là phân tử
gọi ánh sáng là đơn vị quang tử
ta gọi đó là hiểu –
nhưng chỉ hiểu cái vỏ ngoài của thế giới.

2
cảm bằng trái tim
Prayoga Mārga

rồi một ngày
trái tim ta lặng đi trước tiếng gió thì thầm trong vườn
ta ngồi bên hoa –
không để phân tích
mà để lắng
để thấy bướm không bay mà đang múa
ong không hút mật mà đang yêu
hoa không nở mà đang mỉm cười
ta gọi đó là cảm
và trái tim ta biết khóc vì một cánh hoa.

3
thấy bằng sự mở rộng các giác quan
Darśana Mārga

một buổi sớm không tên
ta không còn phân biệt người đang ngắm hoa và hoa đang được ngắm
cái thấy mở rộng
như ánh sáng chiếu qua pha lê nhiều mặt
ta thấy những điều chưa từng thấy
tinh linh nhảy múa trong nắng
thiên thần đưa hương hoa đến từng cánh đồng
ta thấy
nhưng không kiểm soát được điều ta thấy

ta gọi đó là thấy
và thấy bằng một đôi mắt không thuộc về ta nữa

4
biết bằng sự đồng nhất
Bhāvanā Mārga

rồi cái thấy ấy lặng đi
tan vào một biết không ai đang biết
ta là hoa
là gió
là ong
là tiếng cười không lời trong không gian
ta là ánh sáng
được sinh ra từ chính sự trống không
không còn gì đối lập
chỉ có một bầu trời đồng nhất
tự tại trong mọi sắc tướng
ta gọi đó là biết
biết bằng sự là

5
chứng ngộ
Asaikṣa Mārga

và cuối cùng
mọi ngôn từ cúi đầu
mọi hình ảnh tan biến
mọi ý niệm rơi rụng như những chiếc lá cuối cùng
chỉ còn
không
không thể gọi tên
không thể nghĩ bàn
không thể nói rằng “tôi đã tới”
vì không còn ai tới nữa

Không
như cánh hoa rơi
vào sự Tĩnh Lặng chưa từng bắt đầu
phải chăng là vậy?