A poem in Vietnamese by Thanh Tâm Tuyền
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh

STAGES OF GRIEF 

1

Late into the night love is as absent as the curtain of night

(Em)my love, weave for me the delusions 

From what is left of your innocence

–

The crazy wind of rejection upon a day yet to rise

The loneliness discarded in broken friendships

Alone I carry the burden

–

The familiar tearless path

The bitterness, leaves on the pavement

The black sea around me rising

–

A precarious throbbing isle adrift through the night

In the unforeseen confusion floating further away 

Tied it back with your hair like your unfathomable spirit

The trees are too engrossed to answer or to hold onto any kind of reverie

Don’t be too quick to throw the strings of laughter down the cold pit

On my lips see the traces of sorrow

2

Both of my dried cracked hands are out(faced up)

The sad bothersome freedom

Lining both hands are the sunburned grassy paths 

The summer cauterising even loneliness

You holding on

I have nothing except death to hold onto 

In the dark shadows at the stark mouth of the river

I’m searching

A small distant childhood island

When love was a clump of pathetic reeds

When the water swirled like soundless laughter at the mouth of the river

Behind and infront 

The people I threw overboard drifting away

–

My entire body numb with exhaustion

The slimy snakes centipede leeches

Cosseted like fellow citizens

Both of my hands shaken by disbelief

Giving back what’s left of ideals

A disgusting cowardly gift

My goodbye 

3

The young woman with long hair

The night cold at the mountain top

Oblivion spreading across the starry horizon

A fleeting love

–

The Romancero verses

The hot gitane gypsy blood

The nostalgic Blues

The cool indifferent black dude

The courtesan’s spring liaison

The dying day in your eyes

The dying day upon the burial ground

The tiny caterpillar’s buried endearment

–

A ballad

On her death

–

A ballad

About her life

A life like the cut of a sword

Time and again it bled

–

The bleeding eventually stopped

Turned into dripping daggers of despair

She took her last breath and died

Like a love ballad

–

As the night ran back and forth

Somewhere was the hum of a harmonica

I found my way there

The horns burst into tears

–

The yard at the train station is muddy with rain

The third class carriage

The sickly cargo train

The earthly tomb of an old horse

–

The worn path toward the grave

A child was blowing into a harmonica

Hair tousled in the sunset

The horns burst into tears

–

Saying goodbye to her I asked

You’re actually dead?

She answered from inside the coffin

Gosh the soil’s icy the rain is so cold

–

I found Death and demanded

Is she now free?

Death is deaf and dumb

I grabbed fists full of its hair and made it nod

Returning it to Yang(world)

4

The night you can’t sleep

Death caresses your lips with its sharp numbing fingernails

The horizon breaking into tears

Since I’ve buried the words of love at the bottom of winter

And hidden was the flame quietly consuming the memories

–

Were you aware? Were you aware of this(em)?

–

I refuse to acknowledge half of this world

A foggy world in my memories

Yearning to touch the peaks on your body

Touch(and discover) such breathing surprising entomology

–

Were you aware? Were you aware of this(em)?

–

Inside the imprisonment amidst the moaning

They cry out alone

A pile of rusty metal tipping over noisily

A headache for the guy cursing in the fence warehouse

–

Were you aware? Were you aware of this(em)?

–

As you walk through the city you stepped on the dreams of those chasing after you

Hope filling every empty space and crevices

Staring at my hands I miss the leaves in the coming dusk

Suspended in the air were the pointless cries

–

Were you aware? Were you aware of this(em)?

–

I’m burning up slowly like a sharp bough

In my marrow are the winter afternoons 

The naked despair

I hope you rest in peace and Death will be patient enough to wait for the lifetimes to come

–

Were you aware? Were you aware of this(em)?

5

He followed the imaginary figure out to the middle of the stage. No, no one was visible. He dropped his head on this person’s shoulder and cried, no tears fell, just two lines of dense smoke came out of his nostrils turned the entire auditorium into a smokey haze choking the audience and making them cough. Stung by the smoke, some swore, how inconsiderate. His face was painted white like the wall and his lips painted pink like children’s lips. His face was all screwed up: how could I cry, tears are possible, but the skin on my face is made out of mortar, how could I possibly cry with such an unmoving face. After he finished his monologue he started to skip around the stage, one foot stepping on top of the other teasing the audience, it was amazing how he managed to stay on the stage and not to fall off. Someone shouted: boring, you should do somersaults, fall over like some kind of beast to make me laugh. Confused, he stood there with his arms dropped loosely by his side, and this made the audience laugh, and this confused him even more, and this made the audience laugh even louder. Then suddenly he was suspended, he swam through the air, he took all his clothes off and threw them towards the ceiling and disappeared.

–

Again he ran out to the middle of the stage. But this time he stood by the invisible figure, the figure was a woman, she now was the one who dropped her head on the clown’s shoulder now in her imagination. She was a beautiful woman. The woman cried, as the clown pretended to cry, audibly and physically moving in exaggerated gestures. They were saying goodbye to each other, it was not possible to see them both at the same time, they were separated by a person, the person who was the clown. The whiney woman the clown whining. You damn idiot, you arrogant snob. The clown returned to his original position, pushed the woman away who was now invisible. He mimed that the woman had fallen over, at the moment on her knees holding onto his leg, he used his other leg to kick and tried to get rid of her, his chin pointed at the sky as though he was Napoleon at the battle of Waterloo. The beautiful woman dragged herself across the stage like some feeble snail, that he would pick up and throw into his bedroom. A bird came flying onto the stage, the ferocious monstrous bird landed on his shoulder, his body swayed like a statue that had lost its base. He pulled out a gun and tried to shoot backward at what was on his shoulder, the gun spitting water all over his cheeks. The monstrous bird flew away, its sharp claws flipped the clown backward, its beaks dug into his mask. The clown turned out to be Napoleon, Napoleon bit his lips and cried. 

–

You’re nothing but a sad clown, the saddest clown in the world who couldn’t make anyone laugh.

6

Like a leafless forest

Breathing through dried branches

A sweet dream turned mad for no reason at all

–

Removing each burning layer of hair at a time

Staring into each other’s eyes

Bruised dark eyes like a bite mark

–

Noon the colour of Minh Châu(brilliant gem)

The sky unspeakably narrow

–

The prison endlessly travelling

The silent walls moving

At the precipice of an abyss

–

The tiny vales in the arid hands

Bearing traces of love

The (cause of my) distractions

–

The hint of a scent on bitter lips

As though Minh Châu was here still 

7

I’ve turned into a dream

Upon a grass strewn path you return

The soul of ancient hair from the bottom of a sound grave

No one knew we loved each other

The goodbyes in nowhere land

What eyes could possibly see

Each word exchanged was a flame

Burning sinful memories

–

I’ve abandoned life

The dawn the afternoons

An entire horizon of longing

On fingers are the caress

On your face is the tenderness

The air of an embrace

The blood bleeding moments

I’ve abandoned everyone

Those as beautiful as hope

Those I’ve loved like my country

Those who were my enemies in this lifetime

Those who were my kindred spirits

–

You’re dead dead

In the extreme silence

The boundless emptiness

The epitome of despair

Gosh tonight tonight tonight

The stabbing tossing and turning

Inside the dark rock strewn hole

Crushing you is the pain

I am nothing but a dream

–

You alone knew

We’ve loved each other

I will throw it all back

All the tears all the laughter

All the wisdom of a beating soul

Back to the historical chasmic jungle of humanity

–

Meet you there

The thunderstorms for how many days

The path across the Sun

The distance of our separation

=

(September 2021)

—

SẦU KHÚC

1

Đêm về khuya tình đã vắng như màn trời

Này em đan cho anh những ảo tưởng

Với ngây thơ nào em còn sót

– 

Ngày chưa lên gió cuồng trong hắt hủi

Bạn bè chia tay ném bỏ lại cô đơn

Một mình anh mang nặng

–

Con đường quen anh bước vào con mắt ráo hoảnh

Và chua cay rơi lá rụng trên hè

Vùng biển đen dâng chùm anh tịch mịch

– 

Nỗi đêm im bập bềnh hòn đảo nổi

Bỗng trôi đi bàng hoàng

Hãy trói lại bằng tóc xoã như hồn em ngơ ngác

Cây mải miết không thưa rời lưu luyến

Đừng vội ném chuỗi cười xuống huyệt lạnh

Trên môi anh cúi nhìn dấu tích mối sầu

2

Anh chìa hai bàn tay khô héo

Nỗi tự do buồn phiền

Hai bàn tay những con đường cỏ cháy

Mùa hè thiêu đốt cả cô đơn

Em giữ lấy

Anh còn đâu ngoài nỗi chết ôm ghì

Trong bóng đen trơ trụi nơi vàm sông

Anh tìm kiếm

Tuổi ấu thơ hòn cù lao xa khuất

Và tình yêu như đám lau buồn

Vàm sông nước xoáy như tiếng cười thầm

Ở sau lưng ở trước mặt

Anh thả người trôi nổi

– 

Toàn thân anh rũ liệt

Những loài rắn rết đỉa nhờm

Nâng niu như đồng loại

Anh vẫy hai bàn tay chới với

Gửi lại niềm trong trắng sót thừa

Tặng phẩm đớn hèn

Anh từ biệt

3

Người con gái tóc dài

Đêm lạnh trên đầu núi

Trời sao chừng lãng quên

Câu chuyện tình ngắn ngủi

– 

Khúc romancero

Chàng gi-tan máu nóng

Nostagic Blues

Chàng mọi đen lạnh lùng

Khúc xuân tình kỹ nữ

Là chiều nơi mắt em

Là chiều nơi nghĩa địa

Sâu nhỏ chôn chuyện tình

–

Đây là một bài ca

Kể rằng nàng đã chết

– 

Đây là một bài ca

Kể rằng nàng đã sống

Cuộc đời như vết chém

Máu chảy xuối từng hồi

– 

Máu chảy mãi rồi ngừng

Thành lời than ri rỉ

Nàng hấp hối và chết

Như một bài ca thương

– 

Khi đêm chạy trở lui

Người nào thổi harmonica

Tôi đến bằng mọi cách

Tiếng kèn khóc oà

– 

Mưa bẩn sân ga

Toa tàu hạng ba

Chuyến xe hàng ốm yếu

Thổ mộ con ngựa già

–

Đường mòn đưa đến huyệt

Đứa trẻ con thổi harmonica

Trong hoàng hôn tóc rối

Tiếng kèn khóc oà

– 

Từ biệt nàng tôi hỏi

Em đã chết rồi chăng?

Trong quan tài nàng đáp

Ôi đất lạnh mưa băng

– 

Tôi tìm thần chết hỏi

Nàng được tự do chăng?

Thần chết câm và điếc

Tôi nắm tóc bắt gật đầu

Và trở về dương thế

4

Đêm nào em không ngủ

Cái chết vuốt ve môi em bằng những móng tay buốt sắc

Bầu trời sắp tan vào nước mắt

Bởi anh mang nhốt lời yêu đương trong đáy mùa đông

Và dấu ngọn lửa âm thầm huỷ thiêu ký ức

– 

Em biết không? Em biết không?

– 

Anh chối từ một nửa thế giới

Thế giới sương mù trong trí nhớ

Muốn chạm vào đỉnh nào bén nhọn của thân em

Anh đụng tới loài côn trùng kinh hoàng đang thở

– 

Em biết không? Em biết không?

– 

Trong ngục tù giam giữ những than van

Người ta kêu một mình

Thành tiếng động dửng dưng đống sắt rỉ hoen rơi đổ

Não óc anh hàng chấn song nguyền rủa

– 

Em biết không? Em biết không?

– 

Khi em đi qua những đường phố dẫm nát những giấc mộng theo đòi

Hy vọng dội lên trong mọi hồi trống rỗng

Anh ngắm hai bàn tay anh nhớ tàn lá về chiều

Khóc thờ ơ ngoài không trung

– 

Em biết không? Em biết không?

– 

Anh đốt dần xác thịt như cành nhọn

Giữa chiều mùa đông ở đây trong cốt tuỷ

Tuyệt vọng trần truồng

Anh mong em ngủ yên thần chết kiên nhẫn chờ trọn kiếp

– 

Em biết không? Em biết không?

5

Hắn bước ra giữa sân khấu dìu theo một bóng hình tưởng tượng. Không, không một bóng hình trong suốt. Hắn gục đầu vào vai người ấy mà khóc, không nước mắt, chỉ thấy hai luồng khói đục thở ra theo lỗ mũi mờ mịt cả gian phòng làm sặc sụa khán giả. Nhiều người cay chảy nước mắt nguyền rủa trò đùa vô ý thức. Mặt hắn bôi vôi trắng như tường môi hồng như trẻ con. Hắn nhăn nhó: tôi làm sao khóc được, lệ buồn có thể nhỏ, nhưng da mặt làm bằng vữa, tôi làm sao khóc được trên khuôn mặt bất động này. Nói xong hắn nhảy chân sáo, quấn cẳng vào nhau mà không ngã xuống sàn trêu chọc khán giả. Một người la: trò hề mày nhạt lắm, mày phải ngã lộn mèo như con vật nào thảm hại nhất cho tao cười với chứ. Hắn ngơ ngẩn, đứng im hai tay buông thõng, người ta cười, hắn không hiểu, người ta cười. Hốt nhiên người hắn bay lên lơ lửng và bơi trong không khí, hắn ném bỏ hết quần áo bốc mãi lên trần rồi biến mất.

– 

Hắn lại chạy ra giữa sân khấu. Lần này hắn đứng về phía bóng hình trong suốt, đó là một người đàn bà, gục đầu vào vai tên hề bây giờ thành tưởng tượng. Đó là một người đàn bà thật đẹp. Người đàn bà khóc, tên hề đang đóng trò, khóc nức nở. Họ đang chia tay nhau, không thể nhìn thấy hai người cùng một lúc, họ ngăn cách nhau bởi chỉ có một người, người độc nhất là tên hề. Người đàn bà thở than ấy tên hề than thở. Đồ ngu dốt khốn nạn, đồ kiêu căng hợm hĩnh. Tên hề trở về vị trí của hắn, giơ tay xô mạnh người đàn bà đẹp đã hoá ra trong suốt. Hắn ra dấu với khán giả người đàn bà đã ngã, đang quỳ mọp níu chân hắn, hắn lấy chân đá hất, mặt ngửng lên lấy dáng thiểu não của đại đế Napoléon trong trận chiến Waterloo. Người đẹp đang lết lại gần như con sên hèn yếu, hắn cầm lên tay và liệng vào buồng. Một con chim bay ra, con dị điểu dữ tợn đáp xuống vai hắn, thân hắn nghiêng ngả như một pho tượng mất đế. Hắn rút trong người lấy khẩu súng và bắn ngược lên vai, khẩu súng phun nước lên hai gò má. Con dị điểu bay lên, móng sắc lột ngược y phục của tên hề, mỏ mổ lấy mặt nạ. Tên hề hiện nguyên hình là Napoléon, Napoléon mắm môi đang khóc.

– 

Mày chỉ là tên hề buồn, tên hề buồn nhất thế giới chẳng làm ai cười nổi.

6

Như rừng cây trụi lá

Thở bằng cành khô

Cơn mộng hiền lành trở nên điên dại

– 

Gỡ những lần tóc cháy

Nhìn vào mắt nhau

Con mắt thâm quầng như vết cắn

– 

Trưa một màu Minh Châu

Trời hẹp hòi khôn kể

– 

Phiêu lưu mãi là một nhà tù

Dãy tường câm chuyển động

Trên một triền vực sâu

– 

Vũng nhỏ giữa bàn tay khô héo

Mang dấu tích tình yêu

Là những niềm bối rối

– 

Chút hương trong miệng đắng

Như Minh Châu còn đây

7

Anh trở thành giấc mộng

Đường cỏ hoang em trở về

Đáy huyệt sâu hồn tóc cũ

Không ai biết chúng ta yêu nhau

Cuộc biệt ly nơi hư không

Con mắt nào ngó thấy

Mỗi lời như ngọn lửa

Đốt những kỷ niệm tội lỗi

– 

Anh bỏ trống hết cuộc đời

Những buổi chiều ban mai

Những nhớ nhung bầu trời

Những vuốt ve trên bàn tay

Âu yếm trên da mặt

Không gian trong tay ôm

Thời gian trong máu chảy

Anh bỏ trống hết mọi người

Những người đẹp như hy vọng

Những người thân như quê hương

Những kẻ thù một kiếp

Những bạn bè không rời

– 

Em đã chết đã chết

Trong im lặng hết thảy

Hằng hà nỗi trống không

Của đỉnh cùng tuyệt vọng

Ôi đêm nay đêm nay đêm nay

Lăn lộn cùng gai góc

Trong hốc đá tối tăm

Đớn đau ghì lấy em

Anh chỉ là giấc mộng

– 

Một mình em vẫn biết

Chúng ta đã yêu nhau

Rồi anh sẽ ném trả

Hết nước mắt hết giọng cười

Hết phách hồn trí tuệ

Cho rừng sâu lịch sử loài người

– 

Đến gặp em chốn ấy

Trời mưa giông bão bao nhiêu ngày

Con đường băng thái dương

Khoảng chúng ta cách biệt.

—–

Thơ, trích từ LIÊN, ĐÊM MẶT TRỜI TÌM THẤY (1964)

---

Thanh Tâm Tuyền (1936-2006), real name Dư Văn Tâm, was a poet, as well as critic, editor, fiction writer, and playwright. He was born in Vinh, moved to Saigon in 1954, emigrated to the US in 1983, and died in Minnesota in 2006. (Source: Wikipedia)

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.