A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh

Sometimes when I’m lonely, I would open my palms and check, pick out the unfortunate lines

See whether there is a God.

I’ve often dreamed of being the guy with the palms void of any fateful lines, active outside of God’s scrutiny, tiny school of life.

Gosh the honour, a planet without a sun!

Usually in the afternoon, the horizon is eroding, bleeding, I would look back at my life, a kingdom fallen into the decade, the oppressive grief.

I would torture myself, in the name of revenge void of an enemy, I would torture the guy who plays the God-given role

The role of a spin top thrown into a spin, spinning in one spot.

Why does a caterpillar have to morph into a butterfly, clouds have to turn into the rain?

I would persistently change the disguise of my soul.

I would change day after day like circulating fluid.

So that the past, the present, the future are separated from each other, not the same shade.

So that fate can’t track me down(there will be not a trace of me).

(A lifetime consensus of acknowledging God’s authority.)

The anticipation of death strung out like a net after a harvesting season out at sea,

Sturdy poles holding up the air, a roof of infinite imagination,

My flesh ripped as I climbed over the cactus hedge, and ran into the vast field.

The angry sun persistently aimed glaring rays of light at insolent eyes.

The freaked out hedgehog is me curling up spitting out needling screeching screams at myself.

(Please understand that, that was a proclamation of freedom.)

A bird imprisoned from the day it hatched, the moment it escapes the cage fell out of the sky to its death.

I pushed myself down into the cold nothingness, in sombre paint, cut the night sky in a shower of meteorites.

And of eternity.

If it’s broken, let it shatter gloriously, like an explosion of fireworks, live. 

(November 2021)

—–

Tự do

Có khi cô đơn, tôi xoè bàn tay gầy guộc ra, xem chỉ nào bất hạnh

Và Thượng Đế có chăng.

Tôi hằng mơ ước trở thành một kẻ bàn tay không có chỉ, đi đứng ở ngoài quan trường soi mói của Thượng Đế nhỏ nhen.

Ôi vinh dự, một hành tinh không thái dương!

Thường buổi chiều, đất trời hoen rỉ, tôi ngó xuống đời tôi, vương quốc suy tàn, sầu đau công hãm.

Tôi hành hung tôi, nhân danh mối thù không đối tượng, tôi hành hung kẻ thủ vai trò hẩm hiu Thượng Đế gán cho

Vai trò con quay bị quất cho quay, quay tròn một chỗ.

Tại sao con sâu cứ phải thành con bướm, mây phải thành mưa?

Tôi cải trang thường xuyên tâm hồn tôi.

Tôi đổi khác ngày ngày như hình thể chất lỏng lưu thông.

Cho quá khứ, hiện tại, tương lai rời rạc nhau, không cùng sắc thái.

Cho định mệnh truy tầm mất dấu tôi.

(Sự nhất trí một đời công nhận quyền uy Thượng Đế.)

Hẹn chết căng ra như chiếc lưới sau một mùa gặt hái biển khơi,

Trên những cây sào khoẻ chống không trung, mái lều vô biên tưởng tượng,

Tôi trèo qua bờ dậu xương rồng cào xé thịt da, chạy ra đồng rộng.

Mặt trời giận dữ phóng tua tủa vào đôi mắt hỗn xược hằng hà mũi giáo sáng choang.

Con nhím hoảng kinh là tôi thu mình xù bắn tiếng kêu ghim ngược vào tôi.

(Xin hiểu tiếng kêu đó là lời xưng tụng tự do.)

Con chim bị giam cầm từ khi mới nở, lúc được xổ lồng lao đầu vào cùng tận không gian mà ngã chết.

Tôi xô tôi rụng xuống hư vô giá lạnh, rạch ngon một lằn sơn bi thảm lên nền trời khuya trong khoảnh khắc của họ sao băng.

Và của vĩnh cửu.

Có tan nát, hãy tan nát thật huy hoàng, một đời như một chiếc pháo bông.

Tạp chí Văn Nghệ số 1, tháng 2-1961, Saigon.

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh

By the earnest call of the sea, the forest

My return in time for spring

–

My return – a shadow on the highway

Cared by whom, the verses on my sleeves, fading…

The layers of endeared pain?

Ten years, even discerning are rocks

–

Farewell to my dead and gone ten-years

In unending autumn quiet, hidden from the holy land

Ten years, a grey reflection on the water

Becoming primates

–

My return across the lagoons, the valleys

Furrows upon my brows teased by the Eastern wind 

I’m dazed, gazing at life in the ancient land

Sensing time in the shifting sand 

–

That’s all. The heaven is silent, the earth dumb

Life quietly nailing shut the blood drained casket

Ten years, witnessed by the world of yore

The barren earth, infertility…

–

My return, a bird’s shadow, late

A rush, a breeze at season’s end

Who’s waiting for these clouds

My hair had the greyness of a thousand year

–

How many wishes are there in a lifetime?

The alluvial landslides…

The easing tumult of history

Ten years, who’s been recording ancient history since?

–

My return head lowered acknowledged by the dew

The weight of heaven and earth in my heart

I’m grateful for the flowers, blooming just for me

Joyous is the world in each moment of solitude

–

Imagine all the open doors, my village

My home, horses rearing already across the river

People walking like school fish in a stream

To the welcoming constant 5 beats of the drums

–

My return like leaves fallen upon the origin

The fire within the hearth tonight, a warm embrace 

A little red wine poured

The trauma of injustice washed away

–

My cries of thanksgiving for the blood pumping through my vein

A heart as soft as the rocks under the pad of my feet

Ten years out at sea in the ancient rain

I’m awake and sad for a place far away

–

My return like dewdrops on the grass

The merging of travelling sad souls

Small but could still be reborn, change, die

Oh humanity, what more could go wrong!

–

The yearning autumn air via the meeting place up the hill

Ten years, humanity showing its real face

Thousands of miles away, boundless clouds, home

Settling for half the cup offered(the unquenchable thirst)

–

My return is like a thread of heavenly silk

Fumbling sadness adrift in the hot sun

Who is calling who at the deserted section of the road?

Right, it’s the awry rocks cry for the vales and mountains?

–

Laden is the vow passed on for generations

Unachievable in such busy lives

Longing for those far beyond my memories

Ten years, I am me 

–

My return like the scattered quatrains

Inside the delusional white sphere of oblivion 

The old house, great it will be to have still a roof, walls

Spiderwebs, smoked stained, termite eaten floors

–

Nothing is where it used to be

Hard are the hospitals, life’s precarious

Fallen gates toothless fences, pavements strewn with grass

The old guests are no more, new guests are far in between…

–

My return upon the dissolution of the sacred talisman

Wake up, oh wood and rocky remnants!

Leave the nightmares

Just this once, leave it all behind

–

This afternoon, I shall dumbly visit

Each and every tree, every corner of the house

Will there be blooming pomelo blossoms, briar roses? 

Ten years, will the trees remember the people of this distant land?

–

My return as the prodigal son

After losing everything

Ten years, son, you’re now older

Imagine your grandparents, the oil lamp and its last drop…

–

Son, looked back at the failures in your life

The hundred promises, keeping not one 

Life passes by, piles upon piles of disillusions and disappointment

Like dewdrops, the changeable silent tears 

–

My return like the echoes of the meadows

Ripples across the flowering embankments  

Yet for a thousand years, you(em) stood tall

Waited for me as the sea would anticipate the streams

–

Me beckoning the closed doors for the moments

The happiness in whose sound eyes

The pure love pumping through my veins

A love lost, a past life

–

I shall return barefoot, between my toes the grit

Looking for you(em)

A private pain in the land of sand and wind…

A banana grove outback staying up all night

–

The pomelo tree of long ago may recall their white blossoms

The night young, oh late moon!

The love of long ago like old age, could not sleep

Each step met, holding on – to the regrets

–

My return shall be in a mystical dream

A childhood staying up late into the night

A blistering soul captivated by a brilliant moon

Life wholly, memories lit up to never fade

–

Baby, gosh the happy memories of old

Live, live accordingly with what should be forgotten

Child, you will be always that small cricket

Chirping in the grass, a dear voice

–

My return is like the spring of a thousand year

Faded shall be the Big Dipper

Who is most dear amongst those who are gone?

Life is emptier than in the old days

–

The dead take us with them into the grave

The night sad, who is left, by the pond

Crying for humanity, for myself till I’m nothing

The age of the crane, the days so much shorter

–

My return, a sulking spectre

Looking for lost time, looking for myself

Feeling sorry for every bit and piece of scrap I picked up

Like a corpse about to lose its title

–

Sit, take in the scent of the old house

Read the old childish verses

In such laments, who took hold of my soul?

The moon missing its time in the street

–

My return with longing on the wings of a golden crane 

In the moments the world so quickly passed by

Upon the limitation of life, the regrets

Never being able to say all I wanted to say

—

Our return

+

Via the earnest call of the sea, the forest

Our return in time for spring

–

Our return – a shadow on the highway

Cared by whom, the verses on one’s sleeves fading…

The layers of endearing pain?

Ten years, even discerning are rocks

–

Farewell to our dead and gone ten-years

In unending autumns quietly hidden from the holy land

Ten years, a grey reflection on the water

Turning into primeval apes

–

Our return across the lagoons, the valleys

On our brows the furrows by the Eastern wind teased

We’re daze gazing upon life on a long ago land

Sensed the drifting sand of time passing by

–

That is all. The heaven is silent, the earth dumb

Life silent nailing shut the blood drained casket

Ten years, witnessed by the world of yore

The barren earth, infertility…

–

Our return like a bird’s shadow, late

Rushing to add a breeze at the season’s end

Who’s waiting for these clouds

Grey for the last thousand years our hair

–

How many wishes are there in a lifetime?

The alluvial landslides…

The easing tumult of history

Ten years, who’s been recording ancient history since?

–

Our return head lowered acknowledge by the dew

The weight of heaven and earth in our heart

Thanks to the flowers because of us they’ve bloomed

Joyous is the world in each moment of solitude

–

Imagine all the houses with their doors open

In our village, the horses rearing have already crossed the river

People walking like a school of fish in a stream

To the cheerful welcoming constant 5 beats of the drums

–

Our return like leaves fallen upon the origin

The fire within the hearth tonight is a warm embrace 

A little red wine poured

Washing away the traumatizing injustice 

–

We cry in thanksgiving for the blood through our vein

A heart soft like the rocks under our feet

Ten years out at sea in the age old rain

We’re awake and sad for a place far away

–

Our return like dewdrops on the grass

The merging of travelling sad souls

Small but could still be reborn, change, die

Oh humanity, what more could go wrong!

–

The yearning autumn air through the meeting place(mid-way up the hill)

Ten years, humanity showing its real face

Thousands of miles away, boundless clouds, home

Settling for half the cup offered(the unquenchable thirst)

–

Our return is like a thread of heavenly silk

The fumbling sadness drifting in the hot sun

Who is calling who at the deserted section of the road?

Right, it’s the awry rocks crying for the mountains & valley?

–

Laden is the vow passed on for generations

Unachievable in such busy lives

Longing for those far beyond our memories

Ten years, we are still us

–

Our return like scattered quatrains

Inside a delusional white sphere of oblivion 

The old house, how great will it be to still have a roof, walls

Spiderwebs, smoked stained, termite eaten floors

–

Nothing is where it used to be

Hospitals are too hard, life, precarious

The fence toothless the gate fallen, the pavement strewn with grass

The old guests are no more, the new guests are few…

–

Our return in the dissolution of the sacred talisman

Wake up, oh woods and rocky pebbles!

Leave the nightmares

Just this once leave it all behind

–

This afternoon, we shall dumbly visit

Each and every tree each corner of the house

Will there be blooming pomelo blossom, briar roses? 

Ten years, will the trees remember the people from such far off land?

–

Our return like the prodigal child

After losing everything

Ten years, son, you’re now so much older

Imagine your grandparents, the oil’s almost gone in the lamp…

–

Son, looked back at all the failures in your life

The hundred promises, keeping not even one 

Life passes by, layer upon layers of disillusions and disappointment

The changing silent tears like dewdrops 

–

Our return like the echoes of the meadows

Ripples across the flowering embankments  

Though for the thousand years, you(em) standing tall

Waiting for me like the sea waits for the streams

–

We call upon the closed doors, the moments

The happiness in whose sound eyes

Pumping through our veins was pure love

A lost love, a past life

–

Our return barefoot, the soil between our toes

Looking for you(em)

A private pain in the land of sand and wind…

The banana grove at the back stayed up all night

–

The pomelo tree of long ago may recall still the white blossoms

The night young, oh late moon!

The love of long ago like old age, can not sleep

Each step touches holding on, the regrets

–

Our return like a mystic dream

A childhood hoping to stay up late into the night

The blistering soul captivating bright moon

For an entire life, memories lit up never fading

–

Baby, gosh the happy memories of old

Live, live accordingly with what should be forgotten

Child, you will still be that small cricket(to me)

Chirping in the grass, a familiar voice

–

Our return in the spring of a thousand year

Fading shall be the Big Dipper

Who is most dear amongst those who are gone?

Life is emptier than in the old days

–

The dead take us with them into the grave

The night sad, who is left, by the pond

Crying for humanity, for ourselves till we are nothing

The age of a crane, the days are shorter

–

Our return like a ghost sulking

Looking for lost time, looking for ourselves

We’re sorry for every piece of scrap we pick up

Like a corpse that’s about to lose its title

–

Sit, the scent of the old house’s unfurling

Read the old childish verses

Upon such laments, who had possessed our soul?

The moon missing the walks through the streets

–

Our return like the golden crane in longing

A time when the world flew by

We’re regretful of the limitation of our life

We couldn’t say all that we wanted to say

—

Ta về

+

Tiếng biển lời rừng nao nức giục

Ta về cho kịp độ xuân sang

–

Ta về – một bóng trên đường lớn

Thơ chẳng ai đề vạt áo phai…

Sao bỗng nghe đau mềm phế phủ?

Mười năm, đá cũng ngậm ngùi thay

–

Vĩnh biệt ta-mười-năm chết dấp

Chốn rừng thiêng im tiếng nghìn thu

Mười năm, mặt xạm soi khe nước

Ta hoá thân thành vượn cổ sơ

–

Ta về qua những truông cùng phá

Nếp trán nhăn đùa ngọn gió may

Ta ngẩn ngơ trông trời đất cũ

Nghe tàn cát bụi tháng năm bay

–

Chỉ có thế. Trời câm đất nín

Đời im lìm đóng váng xanh xao

Mười năm, thế giới già trông thấy

Đất bạc màu đi, đất bạc màu…

–

Ta về như bóng chim qua trễ

Cho vội vàng thêm gió cuối mùa

Ai đứng trông vời mây nước đó

Ngàn năm râu tóc bạc phơ phơ

–

Một đời được mấy điều mong ước?

Núi lở sông bồi đã lắm khi…

Lịch sử ngơi đi nhiều tiếng động

Mười năm, cổ lục đã ai ghi?

–

Ta về cúi mái đầu sương điểm

Nghe nặng từ tâm lượng đất trời

Cảm ơn hoa đã vì ta nở

Thế giới vui từ mỗi lẻ loi

–

Tưởng tượng nhà nhà đang mở cửa

Làng ta, ngựa đá đã qua sông

Người đi như cá theo con nước

Trống ngũ liên nôn nả gióng mừng

–

Ta về như lá rơi về cội

Bếp lửa nhân quần ấm tối nay

Chút rượu hồng đây, xin rưới xuống

Giải oan cho cuộc biển dâu này

–

Ta khóc tạ ơn đời máu chảy

Ruột mềm như đá dưới chân ta

Mười năm chớp bể mưa nguồn đó

Người thức nghe buồn tận cõi xa

–

Ta về như hạt sương trên cỏ

Kết tụ sầu nhân thế chuyển dời

Bé bỏng cũng thì sinh, dị, diệt

Tội tình chi lắm nữa, người ơi!

–

Quán dốc hơi thu lùa nỗi nhớ

Mười năm, người tỏ mặt nhau đây

Nước non ngàn dặm, bèo mây hỡi

Đành uống lưng thôi bát nước mời

–

Ta về như sợi tơ trời trắng

Chấp chới trôi buồn với nắng hanh

Ai gọi ai đi ngoài quãng vắng?

Phải, ôi vàng đá nhắn quan san?

–

Lời thề truyền kiếp còn mang nặng

Nên mắc tình đời cởi chẳng ra

Ta nhớ người xa ngoài nỗi nhớ

Mười năm, ta vẫn cứ là ta

–

Ta về như tứ thơ xiêu tán

Trong cõi hoang đường trắng lãng quên

Nhà cũ, mừng còn nguyên mái, vách

Nhện giăng, khói ám, mối xông nền

–

Mọi thứ không còn ngăn nắp cũ

Nhà thương khó quá, sống thờ ơ

Giậu nghiêng cổng đổ, thềm um cỏ

Khách cũ không còn, khách mới thưa…

–

Ta về khai giải bùa thiêng yểm

Thức dậy đi nào, gỗ đá ơi!

Hãy kể lại mười năm mộng dữ

Một lần kể lại để rồi thôi

–

Chiều nay, ta sẽ đi thơ thẩn

Thăm hỏi từng cây những nỗi nhà

Hoa bưởi, hoa tầm xuân có nở?

Mười năm, cây có nhớ người xa?

–

Ta về như đứa con phung phá

Khánh kiệt đời trong cuộc biển dâu

Mười năm, con đã già như vậy

Huống mẹ cha, đèn sắp cạn dầu…

–

Con gẫm lại đời con thất bát

Hứa trăm điều, một chẳng làm nên

Đời qua, lớp lớp tàn hư huyễn

Hạt lệ sương thầm khóc biến thiên

–

Ta về như tiếng kêu đồng vọng

Rau mác lên bờ đã trổ bông

Cho dẫu ngàn năm, em vẫn đứng

Chờ anh như biển vẫn chờ sông

*

Ta gọi thời gian sau cánh cửa

Nỗi mừng ràn rụa mắt ai sâu

Ta nghe như máu ân tình chảy

Tự kiếp xưa nào tưởng lạc nhau

–

Ta về dẫu phải đi chân đất

Khắp thế gian này để gặp em

Đau khổ riêng gì nơi gió cát…

Hè nhà, bụi chuối thức thâu đêm

–

Cây bưởi xưa còn nhớ trắng hoa

Đêm chưa khuya lắm, hỡi trăng tà!

Tình xưa như tuổi già không ngủ

Bước chạm khua từng nỗi xót xa

–

Ta về như giấc mơ thần bí

Tuổi nhỏ đi tìm những tối vui

Trăng sáng lưu hồn ta vết phỏng

Trọn đời, nỗi nhớ sáng không nguôi

–

Bé ơi, này những vui buồn cũ

Hãy sống, đương đầu với lãng quên

Con dế vẫn là con dế ấy

Hát rong bờ cỏ, giọng thân quen

*

Ta về như nước tào khê chảy

Tinh đẩu mười năm luống nhạt mờ

Thân thích những ai giờ đã khuất?

Cõi đời nghe trống trải hơn xưa

–

Người chết đưa ta cùng xuống mộ

Đêm buồn, ai nữa đứng bờ ao

Khóc người, ta khóc ta rơi rụng

Tuổi hạc, ôi ngày một một hao

–

Ta về như bóng ma hờn tủi

Lục lại thời gian, kiếm chính mình

Ta nhặt mà thương từng phế liệu

Như từng hài cốt sắp vô danh

–

Ngồi đây, nền cũ nhà hương hỏa

Đọc lại bài thơ buổi thiếu thời

Ai đó trong hồn ta thổn thức?

Vầng trăng còn tiếc cuộc rong chơi

–

Ta về như hạc vàng thương nhớ

Một thuở trần gian bay lướt qua

Ta tiếc đời ta sao hữu hạn

Đành không trải hết được lòng ta

—

7-1985

Nguồn: Tô Thuỳ Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm

---

The empty cafe

Heading there, perhaps for a date

A date with whom I can’t remember

–

Heading there, a desiccated heart the hollowness of a ball

Grasping exhaustingly at earthly cravings

–

This afternoon was harsh with sunlight…

This afternoon was heavy with rain…

–

The empty cafe, not a soul a being in sight

The lamp is like a thousand years in waiting

–

My fault, it can only be my fault

Unable to recall the right time

–

I’m sorry, to you my apology

You came, and no one was there to meet you

–

Life is so mixed up

There’s no point rushing

Try anyway, hold it together

So it’s worth the trip

–

This afternoon was harsh with sunlight…

This afternoon was heavy with rain…

–

The empty cafe, the lamp is like 

A thousand years in waiting

Quán vắng vẻ

Đi đến đó, dường như ta có hẹn

Hẹn cùng ai, không nhớ rõ là ai

–

Đi đến đó, lòng khô như trái rỗng

Khua rụng rời nỗi đói khát trần ai

–

Chiều nay trời nắng gắt…

Chiều nay trời mưa dầm…

–

Quán vắng vẻ, không ai người đến gặp

Ngọn đèn như nỗi đợi thiên thu

–

Lỗi tự mình, lỗi tự mình thôi

Đã chẳng nhớ ra ngày tháng hẹn

–

Tội cho người, tội bấy cho người

Cũng đến đây chờ chẳng gặp ai

–

Việc đời lầm lẫn vậy

Hối mấy chẳng hơn gì

Thôi thì hãy cố nán

Cho đáng một lần đi

–

Chiều nay trời nắng gắt…

Chiều nay trời mưa dầm…

–

Quán vắng vẻ, ngọn đèn như nỗi đợi

Thiên thu

–

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Photography: Nguyễn Thị Phương Trâm

The train left. The night then, exhausted

The stars then were fast asleep

The train was hooting. Stars, wake up

Thousands of shimmering eyes send the train off

–

Wake up, whoever is still alive

Witness this moment

The train left like a meteor shower

Stars spilling in puffs through the smoke stack

–

The mysterious scene in the dark

Unleashing dormant delusions

Safeguarding a few scattered lights

Less light darker was the night

–

The harbour, the warehouse, the trees…

Said farewell before ever meeting

A one-time connection

So regret not for each other a wave 

–

The cabin teaming with lost souls

The storm lights were blurry, not a single lucid form

I was exhausted looking for myself

There was barely half of me left

–

My fellow traveller probably couldn’t sleep either

Nothing to hinder it but it was loud.

Where will all this lead to?

Oh foreign land, reject me not!

–

In a foreign land, how do people survive?

In one’s heart are the moon and stars

The sadness of adversity

Does any breakdown deserve pity?

–

The train left in an episode of manic madness

The terrifying iron and metal banging against each other

Felt as though the era in me was stirring 

Pushing against the raucous pain

–

Sitting amongst the dust and droppings

Amidst the violent change

I’ve turned into charcoal, a beast

Cut short was the human vernacular

–

Felt My body throb in devastation

The shattered bones rubbing against each other

Felt the grinding of my soul

Upon the rush of an ironclad history

–

I burst into tears

The burning drops penetrating the gut, the liver, my spleen

Spilling from all the corners of my eyes

The wailing choked up, making not a sound

–

If only there was another puff of smoke

Even if it was stale

To awaken this warm spirit

To upon these lips discern life

–

The flashbacks, the few photographs

Blurry like recalling an old self

Life was so good then, gone in a flash 

In a thousand dissolving sorrow

–

I became a prisoner in exile

Erased my life from the world

Thousands of miles from the ancestral home

Confused and lost like drifting clouds

–

The years of gut-wrenching starvation

Drooling like an impoverished child

Oh, mum, I miss so much my childhood

Miss the morsel of food you had scrounge for me

–

Will, there be another warm meal

By the light embracing my wife and children

Sharing the small bittersweetness of life

Delicious in each bland bite

–

The train drilled further into the steely night

The terrifying grinding, the skin scorching in falling spark

History seemed in a rush

The train skipped so many stations

–

Oy, the old stations

Seemed I’d seen them before

Even now, the attendant stood at attention

The blurry storm lights swinging

–

The train crossed the delta basin 

Dotted with distant village lights

Here the night was a quiet sadness

The sadness spreading in dark faces

–

My dear thirteen-year-old daughter

The night has also dreamed of spring festivals

Has life ever cheated your mother

Can desire be truly hidden at the rim of everything?

–

Sometimes the train would cross these bridges

Rumbled in steady vibrations

Down below is the restless water

Undulating meadows of sad reeds beyond the eye

–

Sometimes the train would cross these towns

That night had wrapped up in silence

Crossing Europe was customary

So no one bothered even a peek

–

Gosh the sorrow in all shapes 

Calling me back to the happy nights…

Where were the pearly brilliant lights

Crowded streets filled with laughter

–

Where is the dream garden in the cosmos

The banquets in the tree groves

I poured a glass of red wine for you, my dear in celebration…

Never mind, stop remembering, oh poor heart

–

Never mind, just swallow the unshed tears

Wake up, oh heart, see the wall

The era breaking away in chunks

Pumping in the clumps of constant smoke

–

My travelling companion was probably still awake

Hoping the train will head towards the end of the night

Listening to history miserably grinding

Lighten up this rusted life

–

Train please, be persistent with the horn

Allow the mournful sound to resound around the world

Stir the layers of mesmerizing darkness…

Humanity, wake up, let us wake up together 

(December 2021)

—–

Tàu đêm

Tàu đi. Lúc đó, đêm vừa mỏi

Lúc đó, sao trời đã ngủ mê

Tàu rú. Sao ơi, hãy thức dậy

Long lanh muôn mắt tiễn tàu đi

–

Thức dậy, những ai còn sống đó

Nhìn ra nhớ lấy phút giây này

Tàu đi như một cơn giông lửa

Cuồn cuộn sao từ ống khói bay

–

Cảnh vật mơ hồ trong bóng đêm

Dàn ra một ảo tượng im lìm

Ủ ê những ngọn đèn thưa thớt

Sáng ít làm đêm tối tối thêm

–

Bến cảng, nhà kho, những dạng cây…

Chưa quen mà đã giã từ ngay

Dẫu sao cũng một lần tan hợp

Chớ tiếc nhau vài cái vẫy tay

–

Toa nêm lúc nhúc hồn oan khốc

Đèn bão mờ soi chẳng rõ ai

Ta gọi rụng rời ta thất lạc

Ta còn chẳng đủ nửa ta đây

–

Người bạn đường kia chắc chẳng ngủ

Thành tàu sao chẳng vỗ mà ca?

Mai này xô giạt về đâu nữa?

Đất lạ ơi, đừng hắt hủi ta!

–

Đất lạ, người ta sống thế nào?

Trong lòng có sáng những trăng sao

Có buồn bã lúc mùa trăn trở

Có xót thương người qua biển dâu?

–

Tàu đi như một cơn điên đảo

Sắt thép kinh hoàng va đập nhau

Ta tưởng chừng nghe thời đại động

Xô đi ầm ĩ một cơn đau

–

Ngồi đây giữa những phân cùng bụi

Trong chuyển dời xung xát bạo tàn

Ta trở thành than, thành súc vật

Tiếng người e cũng đã quên ngang

–

Ta nghe rêm nhói thân tàn rạc

Các thỏi xương lìa đụng chỏi nhau

Nghe cả hồn ta bị cán nghiến

Trên đường lịch sử sắt tuôn mau

–

Dường như ta chợt khóc đau đớn

Lệ nóng cường toan cháy ruột gan

Lệ chảy không ra ngoài khóe mắt

Nghẹn ngào đến cả tiếng than van

–

Giá ta có được một hơi thuốc

Dẫu chỉ là hơi thuốc mốc thôi

Để phả cho hồn ấm tỉnh lại

Để nghe còn sự sống trên môi

–

Ta nhớ dăm ba hình ảnh cũ

Lờ mờ như nhớ lại tiền thân

Đời ta khi trước vui vầy thế

Bỗng thảm thương nghìn nỗi ngói tan

–

Đem thân làm gã tù lưu xứ

Xí xóa đời ta với đất trời

Ngàn dặm lìa tan tình cố cựu

Bàng hoàng thân thế cụm mây trôi

–

Đã mấy năm nay quằn quại đói

Thèm ăn như đứa trẻ con nghèo

Mẹ ơi, con nhớ thời thơ dại

Nhớ miếng ăn mà mẹ chắt chiu

–

Liệu còn một bữa cơm đầm ấm

Bên ánh đèn đoàn tụ vợ con

Chia xẻ chút tình cay mặn cũ

Miếng không ngon cũng lấy làm ngon

–

Tàu đi khoan xoáy sâu đêm thép

Tiếng nghiến ghê người, thác lửa sa

Lịch sử dường như rất vội vã

Tàu không đỗ lại các ga qua

–

Ô, những nhà ga rất cổ xưa

Dường như ta đã thấy bao giờ

Đến nay, người giữ ga còn đứng

Đèn bão đong đưa chút sáng mờ

–

Tàu qua những ruộng đồng châu thổ

Hiu hắt làng xa mấy chấm đèn

Đêm ở nơi đây buồn lặng lặng

Cái buồn trải nặng mặt bằng đen

–

Hỡi cô con gái trăng mười bốn

Đêm có nằm mơ những hội xuân

Đời có chăng lần cam dối mẹ

Nhớ thương nào giấu thấm vành khăn?

–

Có lúc tàu qua những chiếc cầu

Sầm sầm những nhịp động đều nhau

Dưới kia con nước còn thao thức

Bát ngát dềnh lên bãi sậy sầu

–

Có lúc tàu qua những thị trấn

Mà đêm đã gói lại im lìm

Tàu qua, âu cũng là thông lệ

Nên chẳng ai buồn hé cửa xem

–

Ôi những nỗi sầu vô dạng ấy

Gọi ta về với những đêm vui…

Ở đâu đèn sáng như châu ngọc

Đường phố người chen chúc nói cười

–

Ở đâu mộng ảo vườn sao tụ

Yến tiệc bày trong những khóm cây

Ta rót mừng em ly rượu đỏ…

Mà thôi, chớ nhớ nữa, lòng ơi

–

Mà thôi, hãy nuốt lệ còn nghẹn

Tỉnh thức, lòng ơi, nhìn tận tường

Thời đại đang đi từng mảng lớn

Rào rào những cụm khói miên man

–

Người bạn đường kia chắc vẫn thức

Mong tàu đi đến chỗ đêm tan

Có nghe lịch sử mài thê thiết

Cho sáng lên đời đã rỉ han

–

Tàu ơi, hãy kéo còi liên tục

Cho tiếng rền vang dậy địa cầu

Lay động những tầng mê sảng tối…

Loài người, hãy thức, thức cùng nhau

–

1980

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Art: Đinh Trường Chinh

Released us from the old promises

The agony of biting one’s tongue

You stayed, you actually stayed

Palings stuck in the middle of the running creek of life

–

Blamed me, blamed life

Dredging up old resentments, contented we were once upon a time

Loved each other more

Despite it all there’s still no love lost

–

A tattered flower beyond its prime

You will manage

Rain hail or shine fading in each recollection

Unrecognizable like a headless statue, limbless

–

Oh just when we thought we were familiar with all facets of life

The irony, life had changed

Learning to live the day anew 

Loose and temporary like a borrowed shirt

–

The bustling city, crowded in every direction

Red light green light, the fifth the seventh intersection…

Who should one trust?

You poor thing, lost amongst the traffic 

–

Cycling up the steep hill

More than a few times in one day

Feeling sorry for yourself

The stench of the black creek was like stale blood

–

Rarely do you look up at the sky

Does sorrow make one bow so low?

Oh how could you be so faithful to me

There’s nothing left but a shadow?

–

Straight home after work

There’s nowhere to go…

Is there any joy left in life?

Steadfast, your determined footsteps 

–

The disturbing meals alone

The silent physiology

The calendar untouched

Even amidst sadness was your ambivalence 

–

Let it go, mourn not the long rope

As though it’s some kind of vigil by the dried up well?

Stand up, move the furniture around

Stop staring at a sadness that is forever present 

–

The nightly weary moments

In an infinite cycle of restlessness

The silence measured

The terrifying terminate insomnia

–

The broken sleep

Pulling out a hair at a time 

The restless legs at this odd age

Heading for the streets in the middle of the night

–

The endless loyalty lost, now more lost

Can be but a falling star at the end of a sound horizon

Doomed to the end to never meet again?

The dog barking no matter the moon phase, the persistent melancholy

–

(December 2021)

—–

Người ở lại

Tháo giải cho nhau lời hứa cũ

Đau như cắn lấy lưỡi mình

Em ở lại, thôi thì em ở lại

Như thân cừ cắm giữa lạch đời trôi

–

Bỏ lỗi cho anh, bỏ lỗi cho đời

Nhớ chuyện trước, coi như từng mãn nguyện

Thương nhau hơn

Sau trước vẫn là thương

–

Đóa hoa quá thời ra rác rưởi

Rán lên em

Tin mưa nắng phôi pha từng nỗi nhớ

Chẳng nhìn ra như tượng gẫy đầu, tay…

–

Ôi ngay lúc tưởng chừng quen được mặt đời

Trớ trêu chưa, đời đã đổi thay

Ta tập mới ngày ngày cung cách sống

Tàm tạm thôi như áo mượn tròng qua

–

Thành phố chòng chành, chen chúc ngược xuôi

Đèn đỏ đèn xanh, ngã năm ngã bảy…

Biết tin ai?

Thương em đi ngỡ ngàng xe cộ

–

Đạp lên dốc cầu cao

Ngày mấy bận

Tủi phận mình

Con rạch đen nồng như máu chết

–

Rất ít khi em ngẩng nhìn trời

Có phải người buồn hay ngó xuống?

Ôi lẽ nào chung thủy với mình

Chỉ có bóng mình sao?

–

Chiều tan sở, thẳng về nhà

Vì chẳng biết đi đâu…

Đời còn chỗ nào vui?

Chân bước không qua ngưỡng ngần ngại

–

Những bữa cơm một mình ăn quấy quá

Thiếp lặng tiềm sinh

Tập lịch lâu ngày không gỡ tới

Thờ ơ giữ đủ cả âu sầu

–

Thôi, em tiếc thêm chi cái sợi dây dài

Để đến nỗi ngồi hoài bên giếng cạn?

Hãy đứng lên, thử dời đổi tủ, bàn

Đừng ngó miết một nỗi buồn bất biến

–

Những đêm tối thời gian nhích uể oải

Trên vòng tròn vô tận chán chường kia

Đo đạc âm thầm

Bãi hạn kinh hoàng cơn mất ngủ

–

Những giữa khuya đứt giấc chiêm bao

Nằm nghe tóc rụng

Chiếu chăn bức bối tuổi lưng chừng

Những toan dậy đi ra ngoài phố lộng

–

Vô thủy lạc rồi, nay lạc nữa

Đành như sao rụng dưới trời sâu

Tàn đời mạt kiếp liệu còn gặp?

Dai dẳng sầu, chó sủa nguyệt lu

–

1988

Nguồn: Tô Thùy Yên, Thơ tuyển, Minnesota, 1995

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.

A poem in Vietnamese by Tô Thùy Yên
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm

The scum of life

Long ago there are those who sleep away their afternoons

Dreaming about nothing at all

Upon nightfall, left without a trace

The mountain cliffs scrubbed smooth

So it’s less heartless?

Who dropped the bamboo walking stick on the side of the road?

Dogs howling at the evening moon

The water bay, a wilderness

The eerie call of the ferryman

The bay stretching out in delusions

Beyond vision is the wandering spectre 

Obscuring a prayer yet to come into light

Noisily questioning an impalpable fate

The frightful wildfires

Birds scattered in the blinding air

A time in history that had put you under its spell

You’re a hobo, a bum, a vagabond…

A battered ghost, slipping out of the back door

Scattered with holes through the once upon a time shiny lapel

A soul dotted with holes of memorable moments

The ancient fields and valleys were endlessly lost

Where is that cheerful place we can all gather tonight?

The stranger’s bed, the dreams without an owner

When there’s no hometown, then where is home?

There’s here, and there’s there

Then there’s over there as well…

Walk, keep walking until when, then?

Never mind, there’s no point overthinking it

(Nothing but)A heavenly error

Don’t stand there and feel sorry for yourself

Singing, dancing prancing around thoughtlessly

Living without regret

Hiding from the crowd as though you’re wandering, lost

Tears may lose their saltiness perhaps?

Hence even the bamboo shoots are struggling

The water poisoned, the sacred forest, all is temporary 

(November 2021)

Bụi đời

Xưa có người chợt thiếp giấc chiều

Chừng chiêm bao điều chi

Ngay đêm đó, bỏ nhà đi tuyệt tích

Vách núi gió chà nhẵn

Nhìn sao khỏi kinh tâm?

Cây gậy trúc bên đường ai bỏ lại?

Chó tru trăng tối

Bến nước hoang đường

Tiếng gọi đò huyễn ảo

Bãi mênh mang láng rợn

Vong khuất nào kia mãi vẩn vơ

Ám chướng lời kinh chưa vỡ sáng

Bước đánh tiếng thăm dò thiên mệnh ẩn hình

Lửa loạn rừng cuống hoảng

Chim vút thoát thân bay mù khơi

Một thời lịch sử bỏ bùa ngươi

Cho ăn nằm rời rã…

Ma dại thân tàn, quẳng cửa sau

Manh áo sinh thời mục lủng rỗ

Mảnh hồn lỗ chỗ nhớ ngoi quên

Đồng đất trăm năm đi lạc mãi

Nơi nào vui quần tụ tối nay?

Chiếu chăn thiên hạ, mộng vô chủ

Quê nhà đâu nhớ biết, sao hoài hương?

Có bên này, hẳn có bên kia

Rồi bên kia của bên kia nữa…

Đi đến bao giờ mới nghỉ đi?

Mà thôi, nghĩ lắm chẳng thêm gì

Trời đất lỗi lầm

Ngươi đứng ra ngậm ngùi xác chứng

Ca múa không dụng tâm

Sống đời không hậu ý

Chốn đông người như cõi thênh thang

Nước mắt rồi phai độ mặn chăng?

Măng mai, măng trúc, khổ là vậy

Nước độc, rừng thiêng, khó ở lâu

3-2005

Nguồn: Tạp chí Văn, số 101-102, tháng 5 & 6-2005

---

Tô Thuỳ Yên (1938-2019) real name was Đinh Thành Tiên, born in Go Vap, Gia Dinh, Vietnam, an alumnus at Petrus Ký and Đại học Văn khoa Sài Gòn. He was a teacher and journalist in Saigon, a Major in the Vietnam Army prior to 1975. After 1975 served 13 years in re-education camps, in 1993, he moved with his family to the United States as a former political prisoner.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.