A poem in Vietnamese by Phan Nhiên Hạo
Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm
Photography: Nguyễn Thị Phương Trâm
Chân dung ba Việt Kiều (không yêu nước)
Mrs. Lee lived for more than two decades in Colorado
where there are a hand full of Vietnamese and long cold snowy winters
she worked in a shoe factory
she packaged meat in a meat factory
she cared for the elderly in a nursing home.
Now 66 years old, she moved to the sunny and warm state of California
she receives a social security allowance of 610 dollars a month
this small amount of money made everything too expensive for her.
When she is out and about, when she sees an English word she did not know
she would write it down in her hand so she could look it up in the dictionary at home
she said, “Only words are free.”(1)
On the way across the sea, in the Gulf of Thailand, she received more than her share of burden.
1.
Bà Lý sống hơn hai thập kỷ ở Colorado
nơi ít người Việt và mùa đông dài ngập tuyết
từng làm thợ trong nhà máy đóng giày
gói hàng trong xưởng thịt
chăm sóc người già nhà dưỡng lão.
Bây giờ 66 tuổi bà về miền nắng ấm California
nhận trợ cấp xã hội 610 dollars một tháng
số tiền nhỏ bé này khiến mọi thứ đối với bà quá mắc mỏ.
Khi ra đường gặp một từ tiếng Anh không biết
bà viết vào tay rồi về tra tự điển
bà nói, “Chỉ có chữ là free.”(1)
Trên đường vượt biển, trong Vịnh Thailand, bà đã từng lãnh đủ.
This couple’s hair was completely grey
The wife wears áo dài and the husband still has the habit of wearing a suit
In Saigon, he used to be a judge
they came to the US 15 years ago under the O.D.P.
The husband buried in the ground all his strength and his youth
together with the cassava roots on Hoàng Liên Sơn mountain.
In 1978 when he was in a re-education camp
twice his wife at home tried to borrow money to buy pesticides
to cook the last meal for herself and their three children
In difficult times, no one has spare money to lend anyone.
Now, her hands still shake each time she adds fish sauce for flavour.
2.
Cặp vợ chồng này đầu bạc phơ
người vợ mặc áo dài và người chồng còn giữ thói quen mặc vét
ở Sài Gòn trước kia ông làm quan tòa
họ đến Mỹ cách đây 15 năm theo diện H.O.
Tất cả sức lực, tuổi trẻ, người chồng đã vùi xuống đất
cùng những gốc khoai mì trên núi Hoàng Liên Sơn.
Vào năm 1978 khi ông trong trại cải tạo
người vợ ở nhà hai lần mượn tiền mua thuốc trừ sâu
để nấu bữa cơm cuối cùng cho bốn mẹ con
thời buổi khó khăn, không ai sẵn tiền cho mượn.
Bây giờ bà vẫn run tay mỗi khi nêm nước mắm.
This young man is thirty something years old
in 1975 he lost his father and an album full of happy childhood memories
in his homeland he was classified as an enemy
for reasons he did not attend.
This young man came to America by swimming across the Pacific Ocean
for about ten years he swam during the day and rested at night at the bottom of the ocean
upon arrival, half of his lungs has turned into gills and the other half were leaves
from dying roots.
Since then he has lived in a greenhouse
right by the bottles of pesticides.
In his next life, he will be reincarnated as a ship.
—
“Free”: means both “free of charge” and “freedom”
—
February 2023
___
3.
Người thanh niên này ba mươi mấy tuổi
vào năm 1975 anh ấy mất cha và cuốn album đầy những
hình tuổi thơ hạnh phúc
trên quê hương mình and bị phân loại kẻ thù
vì những lý do anh không can dự.
Người thanh niên này đến Mỹ bằng cách bơi qua Thái Bình Dương
suốt mười mấy năm ngày bơi đêm nghỉ dưới đáy
khi đến nơi, một nửa phổi thành mang cá, một nửa phổi
thành lá
của cây rễ tàn.
Từ đó anh sống trong nhà kính
cạnh những bình thuốc trừ sâu.
Kiếp sau anh sẽ đầu thai làm một con tàu.
—
(1)“Free”: vừa có nghĩa “miễn phí” vừa có nghĩa “tự do”
Source: Radio mùa hè
Phan Nhiên Hạo, the poet and translator born in 1967 in Kontum, Vietnam, currently works and lives in Illinois, the United States of America.
Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet, and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.
Nguyễn Thị Phương Trâm 