In Vietnamese by Lê Vĩnh Tài

Translator: Nguyễn Thị Phương Trâm

Published in the April 2022 quarterly publication of Văn Nghệ Biển Khơi 94: http://www.bienkhoi.com/so-94/tho-nguyenthiphuongtram.htm

---

1.

History is not just blood
and dead bodies

– surrender
this is a Russian battleship

flown are the bullets
only you are still here
staring at the sky, watching the clouds…

..

February 27th, 2022

2.

History 
in time
will forever be a memento

you can not use
a past full of dead bodies
to change history

facing the future

..

February 27th, 2022

3.

You believe that history will recite a poem 
in the dim moonlight

so you light a candle
by a rocket launcher

forgetting that the candle will die out
people will not see each other again after they die
history will never be repeated
the winner will sing
a little rowdy
a loud sound
by a grave
of history
buried…

..

February 27th, 2022

4.

history is not a barrel or a hole
nor is it a hose
you can turn off
and forget
bloodshed
spilt

like how Mother 
will never stop crying…

—

FEBRUARY 27, 2022

—–

5.

the country is under attack

it is what resides in your heart
oh angry young one

it is on your hot cheeks
a cover for your tears

it is a diamond
aiming at the bitterness of history

the vicious famines dictates history
the spineless genocides

the sun now out of sight 
in the shadow of a moon over the fields

red in the West, redder in the East
head first like shoulder-fired missiles

the rise of an fuzzy orange moon
slowly turning into the yellows of fire

while the hills darkened
who won’t find their way home

the scent of the night, musky, damp
upon the precipice of brilliant light, gosh the beauty

the mesmerising women on the battlefield 
you’ve idolised since you were a child

but who would have thought now it was your turn
there’s no bitterness that could possible bend 
the barrel of a gun

Who will love you to the very end?
though I have to exhale
to the death of me the laughter
the portent lonely gunfire

your eyes are the source of joy
your heart is a flame
if they all completely abandoned you to return
to the unknown, the darkness and fear
then you alone will be the storm once more
raining burning petrol bombs

a flame is stronger
when you must walk alone

oh beautiful one, I adore you
let your submachine gun cry

let them in the end
pay for their sins

let be rid of these flame thieves
turn them into spectres

let be rid of this animal farm
from a world of humans

..

February 27th, 2022

6.

when you can’t see your enemy
you could only see me

you’re an angel in my eyes
the sunlight
winter and a sad national anthem

there will not be sadness
there’s no rebirth without death
because you’re not dead
you have no enemy

but without me you can’t survive
How am I supposed to respond to that?

..

February 28th, 2022

7.

I’ve watched you, you were in so much pain
the fire burned your skin
the scars from the barrel of a gun made from my promises 

I don’t have anyone else to hold to warm my heart either
your lips are now just as cracked and dry

we have bear more than enough of this ridiculous love affair
Germany then Italy
and now it’s you

the afternoon passed by the window
the days you wrote poetry the day you promised
the promises of clouds
slipped through our fingers
fell through in rockets

I’m not afraid
except for a bit of stuffiness
when I see you

it’s winter in bitter snow
you’re a sadness in the middle of springtime
NYE had barely passed on
we’re all still hung over

you look like you’re on your last breath
my heart could just shatter, gosh I’m afraid

..

February 28th, 2022

8.

the tanks are burning
like the love letters you’ve ripped to shreds long ago

now you’re trying to piece back together what I wrote 
I’m so sick it, I’m sick of you
all you want to do is pretend you don’t know me
like that guy to get the Nobel prize

the stranger you’ve plagiarised and turned into someone you didn’t know
you jump up and down, awe..
I’m sick and tired of the whole thing

oh my love stop frowning  
don’t be angry
blowing everything up like it’s trending
you’re a coward
I love you and here you are afraid
you’re not even married
nor dare you join the monastery

you pretend you’re blind
hiding under my skirt
you see in me the greys
see in me the reds
see in me the blackness

look down at my heels to find they’re worn out 
but my love I’m on heat because of you
see the burning heat in my eyes

please don’t rip them up
don’t deny 
the times you’ve removed the stamps from people’s letters

..

February 28th, 2022

9.

how should a poem be read, as a missile heads towards a city.

don’t compose poetry
through the echoes of rattling artillery
tonight she’s trying to dig you up
out of a bad situation
with her broken arms

you’re swallowing her legs whole
because she keeps moving
on this very inconvenient bed
we exist in steeping ourselves 
in the blood of all of us

this is not something you mumble
you are reading a poem out a loud
your voice unfurling
across the surface of the water
spilling across the school yards and classrooms
flooding each and every intersection of the city
falling apart bit by bit
in pieces

this is no small love affair
your love, it is a great love
it nurtures the hands, the feet
hold them, turn them into children
give them a place in history
a place we used as our a playground, where
there’s more BBQ meat then loaves of bread
where bombs and napalm makes BBQ of our flesh, where
they suck out your marrow like you suck out the consonants
and spit out the vowels, where P is a silent letter
and they chew and chew as they spit
you’re negative right where you’re broken(you’re f..ked)
right where you make love

it is a great love
where there’s not just a whisper
not just what you think you’ve heard

it is the sound of Ukrainians all over the world lining up to returning home
home to take up arms…

—

March 01, 2022

—–

10. 

you’re transient
as though 
you’re drowning
in light

oh Ukraine
there’s nothing I want
besides you…

right now if you won’t fight
then who will bleed?

has the sky turned grey?
a homeland quiet, in a despairing colour of smoke
slightly glorious, and sad

her soul, her body
your memories
tight and painful
…
you burst into the room
don’t fight with safety helmets

don’t pull people’s hair
drag or kick people in the face

kill me with a bullet
with the smell of petroleum fire

like a poem
kill with a sword
wrapped with the rain

like the cat cries at night
the petrol bombs 
in the name of despair…
…
right or wrong
long or short
bland or tasty

note it
if you know it
I have only one dream

the night before
a cloud of bats
flipped upside down
like a rocket
down the page

note
the exhausting fear day and night…
…
until you manage to escape
the monsters

until you feel that
light is like a feather
that your lover’s heart may be lighter
in the search for your body
…
I shook as you squeezed in 
the crippling pain in my gut and my heart’s like smoke
rising with the pain, because
you don’t love me, only lust for me…
…
I’ve stolen a smile from you 
remember?

you’ve stolen a slice of my body
the best part of me
you want the ports and sea
you’ve come from so far
you will reside in a glass jar
full of petrol and your body will disappear
in the flame
…
by life you swore you would save me
but I’ve made the mistake of believing in you
once again

roses, steep in blood
why would you yearn for its thorns?

why would you yearn for a non-existent
fairness that will never be?
evil has handcuffed the flowers
inside the infinite spin of time

you say you’ve suffered enough
in the full awareness of all 
around

nightfall
I will return to the shadow with a ghost
listened to a voice as though I was hypnotised
and mad
the maddening craziness

all I need was death
the death of the memories
which flew

without notice
the ghost opened the door and entered
it fell to the ground in agony
while I hovered
between the poem
and regret

you, the voice, the ghost
clouds, and then there was also me
sinking into darkness
and the poem was not equipped to describe
the ghost…
…
may I share this sky with you?
so the two of us may look up together
at a sea of stars
if we all look
we will see
instead of the sky
we could share a blanket in blue
fragile
hope?

and believe that we share the same sky
you and me?
me or you?

I will replace the sky
with my blanket
because 
it’s rather pretty

wouldn’t you like that?
…
a poem about a wild wolf
howling in the moonlight
the fresh scar
has thicken

full moon
the moon is full of moonlight
it has been healed
through the curtains of your bedroom flew into you
the moon, it’s looking at you
tonight

you like that right?
and would you like something like that?

why do you want your woman to fire her ammunition
to receive clemency?
what have she done to you
or is it because she knows how to defend 
herself from the Russian?

..

March 2nd, 2022

11.

§
by which summit
where else but this summit
unless it’s an emergency landing
§
by which giant
the guy thinks he’s a giant
except when the plaster statue began to crack
§
by which folklore
against this folklore
the collapse of only 2 fibula
§
by which poem
did the cells turned cancerous
seeped into the marrow

some still believe in
russia or america
oh russia
your wife’s hands are now thinner, paler than before
her moist thoughts wetting even the night
how could we forget the time we didn’t have enough rice
§
by which call of the citizen 
cautioned the poet about their grammar
the word people in the sentence and king at the start

you’re an idiot if you stand out in the crowd
you will be outlawed
the dictator’s playing dumb
the modern way
§
by which the moonlight
dangled the noose of light
right in our mind

not because poetry’s stuck
§
by which dreams turned into a dragon
the flimsy homes across the city
in turn fell apart 
without the need for it to rain bombs

(slowly the flower bloomed in you
by which my dear poet
and it won’t stop talking nonsense)
§
by which child’s dream
required a storm
as we all looked for a new home

dawn would turn up 
eventually for the word people
gosh the people
when blood must be shed…

..

March 3rd, 2022

12. 

I have a dream
not maybe
I’ll just plagiarise 
Martin Luther King’s dream

dare I ever I have a dream
including a dream of being able to speak my mind

he’s seen the dream
a dream which kept you up all night
that I would collude with the enemy
and gamble with your life

those who send atomic bombs like threatening emails
those who only speak up only after the fact
after they’ve destroyed
everything

the same race same skin same religion of the world
for the love of peace, “please gentleman, be kind, be gentle with us…”
be loving like a little girl

“dear sir, dear Mr. clown president
abandon the war, don’t let the people suffer
by announcing
surrender”

“we shouldn’t fall into the trap…”
“we are people with the vision to see far and wide’
“we will not be blindsided”
gosh we are nothing without the important people

you don’t need to know me
I’m just a witness

the ballot stood out because “it had nothing to do with politics”
in the times to come we must vote
we need our freedom

we are the hope of our ancestors
we are the inheritance of our children
the ballot is our voice
how could we possibly 
stay silent?

March 3rd, 2022

14. 

you don’t have the audacity to be mysterious
nor do you have the audacity to be sad
you’re nauseated by those who want to stand out

wisdom is useless to you
you only know how to buy flights to see your fellow poets

before the day even started they’ve guessed
and they’re there
as though there’s a hand on you
before you’ve even embarked on the flight
your jaw tightened
you found it hard to chew and swallow

light and lightly like a poem
you’re not Ukraine
but
this world is too small

you’re accepting the merit of truth
there’s no need for the merit of poetry

..

March 4th, 2022

15.

her breath
I remember
it felt like
the sunset
it felt like
the moon
and that’s why it flew
so close to the ground
just like 
the recently imported 
shoulder rocket launcher

hence when she’s hurting
it’s the light falling
through 
her head 

it’s not like the sun
or them
planting flowers
on the graves
…
one way you may cease to breath
allow the air to liberally 
move around

a cold night under a blanket of bombs
tick-tock the sound of the clock overhead, the cat
scratching at the door

for the last time before it was too late
knowing I was waiting, hence
she had to take off 
her uniform
the thoughts made her 
a little uncomfortable

then 
she whispered into my ear:

“do you think you’re able to
bomb or burn everything in my possession?

you might be able to change 
me
turn me inside out
once or possibly twice
but don’t overdo it”

and of course
I left
as soon as 
she opened up

I would usually take all the pain with me
not me
but more so my fingers
they’re always trying to find a way
meddle, to finish
to forget the shameful
happiness of freedom
…
she loosens your fingers
until they’re no longer on the trigger

like geese
the sound of the traffic 
police’s whistle
out in the street

now 
no one will know 
about the extraordinary efforts
used to cover-up
pretend it’s all fine
you had to wrestle and fight your way 
into the city
now that she’s tense
no longer in the mood

hence you could hear 
the long sigh
rain on dry land
new grass
on her
like hair…
…
you spell out a child
and saw the reflection of a rushed note in their eyes
a note still hanging on their chest

“there’s no war”
“invaders, get out”

the child stood there silent
though you knew the earth was still spinning
annoyingly crooked in one corner

those who like to make a dance of it
will never see the despair in the child’s eyes

they quietly raise their arms
tightened their fists, ready for a fight
as though they might 
lose their concentration if they loosen their fist

their smile’s soft still
and you could see the sadness
seeping into each and every joint of their body

they sang:

we can not shake the wind
the way we shake a small bell

we are the hope
and the faith in passing, flying

we are beautiful
we are strong
we are weak
we acknowledge those who are filling up the mortar
on our grave
they sang:

the world will forget
will melt away like grains of sand 
your every breath
displayed in light

in you grew the thought:

– what do I know no what do I have 
I am nothing
I can no longer squeeze myself in 
a country decimated
…
sometimes
you see a family torn apart out at sea
drifting back towards land
without an oar
without hope

and the enemy
and the government throwing a rope
not to pull the vessel back to shore
but to hang all of them…
…
what choice have you got?
dwell in sadness
adorn it like a mask
better yet, take it with you in sleep
into your dreams

you’re aware
not just one family
how easy it is to destroy a country
like glass

you didn’t have time to be sad
because the joy of money has walked all over the shattered glass
and you bled…

and they have lots of friends
who had fought
who had moved mountains
they reside within your fear
and your begrudging childish tantrums

but in truth 
history is but a child
and yet in your astonishment 
they’ve allowed you to participate 
in an adult only tournament
you don’t want to be a national champion

you’re unaware of the men of substance sitting
right outside your front door
they wear uniform
they will destroy 
the wall around your house

they said: in the walls there are monsters
there to scare children

you just need to believe their words
and stop with the tantrums
and you’ll be as innocent as history…
…
there’s no point remembering history
when the poem is dead
and you’re not allowed at the funeral

when you yet know how to love
you are death’s opponent

if you’re not on the kite
when its string is cut and it’s flying
like sunlight

if you don’t know how to conjugate the verbs in the past tense
if you don’t love the flying fox
if you don’t know how to untangle your hair locks
with enthusiasm

if you don’t know
a handsome poet is often drunk in the morning
banging on your door
looking for poetry
and read them loudly
the deafening sound, the whole world dumbfound

if you keep referring to mother earth as your stepmother
then even the mud will turn blood red
if you refuse to enthusiastically 
release those who are imprisoned illegally

why would you bother with having a history
if all you want is to fight
till you bleed
the excruciating painful plight

your death is like a convoluted announcement
your face reflects doom and gloom or is it void of a mark
you want to live
then who will die?

you shouldn’t get history 
mixed up with corpses

the life of the people is like a dream…

..

March 4th, 2022

16.

exploding bombs
like a melody
mother bouncing as she ran with a child in her arms through the fog

submachine guns 
rattling like the wind
a baby abandoned in a flapping tent at the border

the shrieks of fire
an entire port foaming at the mouth
fleets of basket vessels fighting the tearful tides

atomic bomb, how could it represent the people’s voice
the word thought to be PATIENCE(NHẪN)
to think it should be HEART(TÂM)

*“NHẪN TÂM”; the heartlessness

..

March 5, 2022

17.

the convoy of tanks like a snake curled up
you thought it was a witch’s spell
a fairy tale in a dream

you face the terrifying reality of widows
and the eighteen years old crushed to death
under the turning chains of the tanks

you bear 
the shackles of thousands of tons
of sweet sunflower petals
you must live
in this world we all must taste 
the bitterness of love

you light a candle by the window
pray for sadness

the flame draping yellow light
through the night and you’re oblivious
to its heat
the fire of a nuclear plant

charcoal black is life
the heart throbs weakly in agony

you’re forced to believe
the soul is eternal

..

March 5th, 2022

18.

1917
you called me Ukraine
you took me home
to the Soviet Union

1941
you also called me Ukraine
and 6 million of my people
died fighting 1 million Nazi 
in your home

the Nazi babies only 6 
died spelling
na-na-zi

in your 
backyard
strewn 
with holes
with bullets

..

March 5th, 2022

19.

Ukraine is not the whole world
way too big way too lonely

it’s small with all 
these fields of darkness and fear

even the darkness could talk
you can hear it crying

as though the darkness may turn into 
something of substance
they thought they were able to grab a hold of it
with their planes
and their fire rockets

this part of the map the world have abandoned 
this part of the world will have no resolution
where the fields have been decimated
where the alluvial dream 
through the rivers 
cut short 

but this is also a forest that not even the wolves could surpassed
in humanity’s eyes not the pupil
a grain of dust
weary of the wolves
living in a circle
drawn up for its own purpose

this is what has been noted by the poem
blood is not just a word
a part of the Ukrainian 
lexicon of forbearance
amidst the snow

people are burning
people are burning
people are dreaming
people are being surrounded

people are waking up

..

March 6th, 2022

20.

Ukraine is poetry
come and see the blood in the street

– this isn’t very good
poetry of current affairs shouldn’t be so blasé

the poem placed on the letter U
noted the eyesore

the horizon now lower than the aeroplanes
the letter U now more like giant eagles
stole our morning
each morning
we can do nothing but kiss each other atop the pines

the eagles tore at our food
because they consumed not in solitude
they have the letter Z 
tattooed on their necks

my nation is the letter U
this is how you tell the difference between
friend and enemy

..

March 6, 2022

21.

we hurt too easily
we’re often
short tempered

we pick up those who fell
so they can move on

they are despicable
because we are polite
we give them our seat
thought so they could sit down

when a dictator is enthrone
the trauma
the days in despair
the dreams full of hope
to then shut our doors and cry in silence

we have no choice but to wear our mask
and smile

the scattered bits and pieces
thought to break us, thought to have turned us into slaves
thought we are devoid of our power
thought we are a kind of sacrifice

we are the epic poems
like a lion
we’re proud
we’re fierce

we are the past
we are the present
we are the future

we represent history
we must make the world see
we are a force to be reckoned with

we will be the storm
in a dying world

we should be proud
the nation is not just on our shoulders
we must lift our chin
hold our heads high

sky’s the limit of our aspiration
as they try to suppress us, they throw rocks
now they fire rockets

we will build for ourselves
a tumulus of hope
a tombstone of our tears

we will surprise the world
the melting of blue granite
roar of a lion
we will destroy the chains of mediocrity 
we do not need the pity

we can not break our neck
we will shoot and burn 
the steel of the enemy

our date
with those prior to now
the emails and the threats
the fury and zealous hunger for fame
in the defeat of honour

we support the female poet
on March 8th, Women International Day

we apologise for your absence dear
I shouldn’t have left you to fend for yourself 
how could we love each other
when there’s nothing left of you?

the agony you must bear my dear, has left us breathless
you take your metal helmet off to adorn a garland of flowers
your uniform scented with the smell of gunpowder

we need to forgive ourselves
but we can not forgive those who have destroyed 
our wedding

we could each milligram of happiness when the nation is falling apart
sinking into tears
the souls
they will never be able to conquer

we are as soft as water
permeating each strip of land 
and yet they think we can just like that lose
our country

..

March 7th, 2022

22.

dispersion
displaced, the dead and the living ran for the road
the schools
destroyed, the nation still amidst a pandemic

not a virus
the green eyed monster
in the sky exploded in abundant colour

the eye watched a child sleeping
the eye of a mutant
who uses blood thirst in place of fear

the poem
wears a long scar because of a consonant
left behind, after a knife fight
with a monster

people coming home from a wedding
people heading for the cemetery
lining up 
for battle

a child watched their classed mate died
heard its heart ring
a harmonious anthem

beneath the heart of those
men jumping up and down trying to stamp out a fire
women trying to hold onto their men in a dance
they don’t want their one man
to disappear beyond the smoke
the bomb

Ukraine, in the twenty first century
the world is overflowing with poetry and fire
in the dark, the fish fly and the birds sing
like those who had just got married
like the heroes
they have altogether died

the sky opened up, bitter like fiction
even literature gets injured
the books strewn with bullet holes
the voice of people harvesting in the fields
ran home to take up arms
but it didn’t stop them

you couldn’t tell the difference between the song and the poem
and the surprise of all 
the weddings and deaths

the cities that have not been forgotten

..

March 8th, 2022

23.

those who managed to get married in time
had consummated before the onslaught of bullets
had dawned before the bright firework
had bloomed roses before the bloodshed

the lovers have all headed for the battlefield…

..

March 8th, 2022

25.

an ode, somewhere…
there in it 
the description of a world

somewhere, there
there in, millions of people
they do not read, not poetry
they headed for the road, somewhere, there
there in, or not at all
millions of people lay down their life
due to blood and flower
due to the freedom for the one
poem?

the morning came
there in an ode, therefore
it, ran after the words
not in the poem

but in an act of parliament
the truth opened up
in a run away pair of tight shoes
as it was shot down
by a shoulder rocket launcher

Ukraine you’re like the light
chasing away the darkness
like an ode
chasing away the words
like war
until it all ends
otherwise it will end us all
the countless number of dry corpses and graves
in the name of a dictator

as though someone, will or will not be
abandoned on the pavement
a child
orphaned
alone crossed the border

like a nun on her knees
listening to the sound of bullets
overnight, bursting out in an anthem

it’s a pitiful poem
when it wants to bloom
it must bleed

..

March 8th, 2023

26. 

it’s not an ode, Ukraine is the literature of dreams, bitter and silent…

a nation surrounded
the lockdown of ocean and sea
like a thick fog the tears in our eyes for Crimea 
darkness was surrounded

greedy spectres came looming from the sea 
merging through the haze of a thick fog
a game the kings played in their lounge room

the psychic remained silent
like ancient shamans
danced they did not dared in the fog 
or they’ll never be able to go home

in a faraway land covered in snow the bells rang
prayed for those who had just left this world
prayed also for the Russian combatants

overnight
our heart tried to hold on
submerged under silence
the air was like an exhausted compressor 
sucked out all the oxygen from our lungs

the moments the politicians with their empty promises 
pretended they were moved
silent negotiations with a lustful sky
how could we forget?

Paris 1972
we perished like fireflies in the night
did anyone give a damn?

we’ve died at sea
died from hunger
died from oppression

the premeditated deaths
the poetic deaths
the deaths in songs
on the corpses
of the people

then came the bloated bodies steeped in the salty water
the red blooded yellowed skinned citizen of Vietnam
crossing the border via the seas
not in the thousands but in the millions
the mind boggling million and millions of souls

our dreams
a day woven in fresh rays of sunshine
on leaves, when will we silently come home
when, within the shades of the canopies
the greedy green eyed monster
there in the truth drools 
a long sadness
within an unsustainable breath
the stench of blood

now we have to wait and see 
what will happen to the homes falling apart piece by piece 
to then with us fall
fall apart beneath the waves
strewn with corpses

the corpses of our brothers
our flesh and blood
they’ve chased away
they were there on the beach, in the water
and here we stand, pretending as though
it has all been forgotten, no one was there to save us…

..

March 11th, 2022

27.

you thought you had to face the devastation alone
especially since there are plenty of people with answers
in half smiles all in the name of what’s right
these are the people
in red

there’s no need for humanity to speak up 
congruent in history are the weak with loud mouths

remember
no one can afford to be vague
even in the division of a country
swallowed 
a white ballot

the world is behind you as you squeezed the trigger and shoot

even when we all thought they’ve shifted the horizon
bury it under piles of soil, silenced Nu Wa
debate about the universe
enormity of the cosmos
they want only monks at the border
no soldiers

they think they’re responsible for our soul
they have the right to send people to heaven
or hell

until
a teacher approached a seamstress
with a gun
in his hand

silence
waited in the dark
listened to the lungs wheezing
even though it can’t breathe because of a virus

you watched them like vultures
counting all day
the bodies piling up

where they’ve been
they’ve forgotten
they’ve must retrace their steps for the medical staff
but they deliberately slipped past
the fever

but when a mountain is on one knee
that’s when the hollows of your eyes will be filled with the desert
you’ll see the fingers
you’ll see the shrubs
pulling the trigger in the dark

you’ll hear
the dogs barking, sweating through the night
like the edge of a blade, the line across the horizon
the enemy bleeding

their tanks sightless
against a brilliant dawn
those who were forced to take up the role 
as your enemy have broke
in half

you breathe
and see that your country’s still alive
humanity will no longer need to worry about exile.

..

March 12th, 2022

28. 

have you ever befriended a cloud
as it passed
by your place?

do not befriend the cloud
or you will fall
in love

you will dare not aim and shoot

the cloud
it will persistently
knock on your window
continuously
till you’re possibly mad

it claimed: nothing is going on
nothing 
nothing
at all

the ringing 
temple bells last night
light
like misty clouds
flying

the bells 
you heard once, felt
the innocent eyes of a little girl
on you 
perched from upon a cloud

that little girl
hid for two days
as two tanks lay flat on its back
out there in Kiev

the consequences by it
unsurmountable
since at the get go
it hurt you 
so much so that it was hard to put pieces of you
back together

the cloud 
passed by
out of sight

it’s a pair of pale 
white eyes
or 
already
colour blind

it advises you to surrender
or blood will be spilt…

..

March 13th, 2022

30.

when I wanted to take away all your pain
and when I wanted you to take away all my pain

all the pain we received from each other
all the aches and worries are totally worthy

as the world witnessed
the tanks being dragged away by the ploughs
no different to when the world was dragged away by the heartless
the people divided looked the other way

some traumatised, some hysterical
the heartless watched the destruction of a nation
as a Russian soldier
lay spattered on the snow like a piece of raw meat

Eastern Europe
has nothing to do with burning down a bridge

as soon as someone tried to vote
the bridge fell apart

the breathtaking destruction
and noisy tanks clambering
the politicians tripping, stuttering
fearful of the diplomacy going south

no one bothered to check the chessboard
see what was the best move to take out the king
no one wanted to be at the centre of such a mess
all ran and hid, scattered blind-eyed
paused only to watch the invasion
where at the very centre falls, Ukraine

the world waited and saw
the start of a war
where the ice bled

my nation once were shattered pieces of a mirror
the fame of our children in the papers 
escaping the fire of Napalm…

..

March 14, 2022

31. 

ukraine oh ukraine
thy aching, bearing an unbearable pain
thy aching day and night
thy aching the twilight from dusk till dawn 

snowed in cities besieged
cities destroyed
cities under fire
cities with bombs
thrown at places
where women were in labour

one dead person bleeds four litres of blood
one hundred dead bleeds four hundred litres of blood
one thousand dead bleeds four thousand litres of blood
the blood of Ukraine bleed just like that
they are just like that
no one is silent anymore

..

March 16th, 2022

32.

Ukraine
to the moment the knife is pulled out
the wound will never heal
..

March 16th, 2022

33.

a lawless war without a poem 
since there are no rhymes
to soothe terror

it’s messy, taking lives
a smiling mortal sinner
a ruthless evil dictator

a lawless game of chess
there’s no checkmate
yet a nation is decimated
an entire culture

the inky dark lines across the sky
red comes from purple
tank tracks across the white now
firing still without fuel

refugee spilling from every hole
the saviours of the world will appear
not Poland as the snow melts
but the watery melted hearts

at the height of fight
the terror, the deaths, the pain
the arrival of prime ministers, living witnesses
like unmoving monuments

we can’t move 
the hearts of burglars of lives or thieves of our oxygen
we turn into the delivery of tears
sadness, joy
for humanity…

..

March 16, 2022

34.

Russia
our neighbour, we have the same voice
our companions
we sing together 
out there in the morning meadows

thee riding on horseback on an open road
the mystic in a gentleman’s finger 
the sustainable existence of the soul

Russia
thee embodying the waves of livelihood once
an inspiration for freedom

It was a long time ago, right?
we remember still
the songs resounding

we danced
and though we will be forever happy in October
March April
till the moment we collapse with hunger
not another step

we don’t seem to remember the times we cry
when the song was as loud as an earthquake

goodbye, the word Pie
the good kings downing vodka like water
proficient in the supplies of flour and barley

we thought we were going to die
the modern soldiers
the proud march
a reserve of pride
ready to protect the world

we’re on the ground shooting at the fog, sleep as we would in folklore

– Who are you?

we’ve tried to find the key to
hundred and thousands of apologue
of heroes
adorning medals to the day we die

we like smoke and lightning
exploding fireworks high in the sky by the wind
we acknowledged our life
in the cockpit of a gunship firing behind the cover of the clouds

then comes the cars made in china
the china wave
we head for the highway
looking for adventure

what will be will be
like a child of history
we were born
we were born to be wild

we climb so high
and we never want to die

we’re always running
fate is the dawn of one sun
in the East

awe
we were born with a gun in our hand
on our backs more guns
we’re always last
we don’t want to admit to such a fact
to the moment we’re dead and buried

the shouting destroyed the silence
awakening death
we sleep not through the night, we’re up to en-act our vengeance
we’re furious
before we turn back towards the light

to then watch our friends and family run away
barking mad at the moon

years after years we live anxiously
buried beneath an unnamed grave
when will we live again

all history are the same, just some name changed
as though we’re going any where far
we hated that cold face
he was a cowboy
riding on a steel stallion

his sweat splattered all over the sidewalks
in a dream where the Americans ran and hid
he rode his stallion through all the glory
within the suicide drones
dropped from remotely controlled planes on the highway
like Highway 9 towards Tuy Hòa 
left behind a city shredded in threads
a trap
let alone those battered
cannons

we all want to fly like eagles
heading for the sea

fly like an eagle
till we’re free

oh dear God, the revolutions
self-defence and liberation
nothing but a fluke
over the fence into a net

watch the fire passing overhead
our streets today
burning like a carpet of red burning coal
with a mad cow lost in the street

out there, in the meadows
they’re fighting for their meal
we did not just once fought
to prove we were right
we don’t need forgiveness

we’re looking for our true self
you believed you could converse with paradise
when it came from hell?

the horizons blue with sadness
you thought you could speak of a meadow
from a block of cold black iron?

Did it occur to you that you could speak up?

did they ask you to swap your heroes for ghosts?
corpses in hot ash
the innocent lively waves
we have no reasons to be excited
since even the radio announcements will never lie

we think life is a joke
we should stop
before it’s really too late

but he knew
we would continue to fight in the streets
with our kids

the hypocrites that we worship
shall be no more
they only know how push us 
as they sit and criticise our every move
debating on whether it should be a long or short gun
like a song

we must take our hats off to the new constitution
bow down to a new revolution
smile widely at the new change
when the blood has enough time to dry

we must not give up writing poetry
as though it was yesterday 
we’re on our knees praying 
we’ve not been bamboozled once again

we promised ourselves at the gate of hell
– keep walking, my son
that we will get our peace
when your tired and feeling low son
mother will not cry either
he did fly high more than once
but this time he out reached the sky

we still had to walk through what’s ahead of us
as briskly as though could we could fly
if you’ve decided to leave your country behind like a sinking ship

a place where he could only dream off
where his soul could be free
a silvery stage and golden curtains
rainbows all around the sun
and all the stars are dead

– green grass and endlessly rising tides
the rock hard endurance of a triumphant spirit
the kings and queens curtsy and bowing, playing with you
amidst the melody and music
the enchantment

the door open, and the wind was there
the candles flames went out, distinguished
the curtains flying, then he was just there
– don’t be afraid
what has happened to you until now
you’ve flown you’ve disappeared
there are no harvesters in the meadows
only tanks

we’re leaving this world
Will anything ever be the same again?

it will the last count back
his last breath
to all of us discerning
the beckoning of the bell of life
we must stand up
in commemoration and praise
but will this be the last time?

..

March 16th, 2022

35. 

your sadness woke you up at 2 in the morning
then 4 in the afternoon
and 5 thirty in the evening
and 6 forty five
in the morning

after the alarm 
the bombs were dropped on exhausted people trying to escape
children learning how to speak
vi-va-u-k-r-aine

while Russian bears
applied their lipsticks and anti-wrinkle eye creams

my sadness concealed for no reason
a joke
a smile, a cry
my sadness is fearful of my happiness
no longer sad

it stopped in front of me
only for a quick hello
oh my dear sadness
it’s not there to 
pull me back into darkness
or push me into the light
as though nothing is going on

when people ask “how are you?” I would reply “I’m good” or “I’ve written some good verse”
no one has seen yet
my sadness
the world is always breaking in half
the mortal sins and retribution
that I’ve mentioned
in my notes on how to write poetry

I’ve noted their advice
my sadness exposed as sadness
it collapsed not in the corridors
or sleeps till noon
waiting for an invitation to go out for a drink

no
no
n

my sadness appears only in the verses I’ve written
via the rivers of tears as the door
closes

my sadness hovered in the shower longer than usual
not because I’m a grub, I don’t like baths
more because it’s on a short fuse through all the tears
the risky flights across the no flight zone
airspace = dead space
the bombs and the corpses of the people
and the bodies of the soldiers 
who were only following orders

my sadness is unlike any other sadness
it does not walk like sadness
it does not talk like sadness
but don’t be tricked into thinking it’s not sadness
it’s a sadness born from the very beginning of time

no
you won’t be able to see my sadness
it’s not like someone on crutches because they’ve fractured their leg
lining up for a loaf of bread

you’re unaware of its disabilities
and increasing decline
lining up for soup

my sadness is like cancer
the only way you can see it is to strip me naked
the poke and prod at the tumours
under my skin
to realise I’ve inhaled an entire horizon like smoke
my lungs, and heart fully blocked
there’s only one drop of blood left running through my veins
like an arrow
pinned on my chest

until I’m as light as a feather in the wind

perhaps that’s me
perhaps that’s you, my love
the person who had cast my happiness aside, thrown it out the door
promises forgotten
Ukraine at
the precipice of darkness

happiness turns up as the door
was firmly shut
happiness had no hands to open the door

we drank a cup of coffee
so happiness could seep through the door
revealed the escape route for sadness
…
but sadness
slips away with ease
because it’s very loose

sadness is blood
sadness seeping into rivers
sadness is the rain
into the afternoon pours
the kind of sadness
that’s rolled out along
a long stretch of a deserted road
bordered with trees
people running stumbled upon the line of gun fire
those who had escaped with sadness
looked up at the sky
and saw nothing
except for planes and clouds raining rockets

no land
no sky
no red
no yellow
no factions
shouting or screaming

an abyssal sadness
hollow sadness
flat sadness
stagnant sadness
a stuck in your throat kind of sadness
like the verses of my poetry…

..

March 17th, 2022

37. 

https://www.theguardian.com/world/live/2022/mar/16/ukraine-russia-war-latest-zelenskiy-says-peace-talks-are-more-realistic-three-eu-leaders-vow-support-on-kyiv-visit-live

The mayor of the city of Melitopol, who has just returned from being kidnapped by the Russians: “These are my first words after 6 days of detention. I would like to thank all the people of Melitopol, who did not fear arrest, interrogation, torture, defended their views, protested, fought. We are free people, we will protect our rights. I believe that, in the near future, the Ukrainian flag will fly again on the city’s flagpole.”

you see the beauty of a young woman
in the lewd hands
of a man

he’s like a ghost turning up just before the sunset
you could feel the echo of a fragile
ancient beauty 
of a hundred years
of destruction

temples, stupas
not just poets but churches
glorious against the sky
like the temples of retribution
throughout our cities

temples under dark clouds sometimes
in rising darkness 
with the cries of those who aren’t afraid

you see a woman
she smiles
joy chasing after dusk
within a sound mystery
in the blink of an eye
you’re steeped in golden light across the horizon
the colours of the robes of those
who have been monks for so many lifetimes

her hair was short and not long
she’s not Snow White 
her skin brown burnished by sunlight and her face bloodied
she has no curves hips waist or anything

like Snow White, she’s sweet
but there’s one point of difference
Snow White is a princess, and she’s nothing but a farmer
from a village
rice terraces
thatch roof huts
meadows of sunlight scent with the cogon grass you used to sucked on as a child
soft and sweet, soft and sweet

she had a few friends
tiny little friends, shrivelled up and grey
they hid like spiders on the ceiling
shuddering spider web in a gust of wind
from these corners out of view
in a tiny room
with enough room to breathe
she came out

all her possessions
could have been packed neatly in one backpack
as though there’s enough room for you 
so you could go with her

when it was time to leave, leave
how anyone leave
but in the end all you’ll see 
was a happy smile

you’ve learned that we don’t need
to squeeze anything else into the backpack
we have enough blood and freedom…

—–

https://www.bbc.com/news/world-asia-56546920

https://edition.cnn.com/2021/04/27/asia/myanmar-coup-detainees-torture-intl-hnk/index.html

..

March 18, 2022

38. 

drink the fiery spirit burning your hand
snowy meadows bullets flying erasing forests
suddenly losing one’s nation for no reason
welcoming tanks with shoulder rockets

there’s also a sea of people on the other side
they’re fighting for a spare roll of toilet paper
confusion at the supermarkets of the enemy
the artillery has arrived and still long is autumn

drink and drink to end up starting all over again
twice there’s has been a tragedy at the children’s hospital
square round and crooked bricks falling
broken mothers and bubs in their arms running

drink away the tears like rain
Nato opening up to soothe your sorrow my love
drink to the rhythm of cannons through the night
as we did in our yellow skin stayed up once upon a time 

..

March 18th, 2022

40.

beyond the dream
in impending peace
the cruise missiles were no longer
pounding into each other like pounding rice

he came home to a house with a bell on the door
his fingers barely touched the bell
and the door opened

he walked into his bedroom
with a bag his wife used to take shopping
he’s awake
sitting there watching himself sleep
between two flags
red yellow in a dream

he does not understand why these colours hate each other for so long
hurting each other like that?
so many homes have burned 
so many have ran
due to the frivolity of these two colours

he knocked on all the doors in the house
but in truth not once did he knocked
in his bedroom
everyone was awake
they were shouting
but no sound came from them
it was more silent than silence

bitterly they hugged him
their hands couldn’t touch him
no one could find their voice
he walked passed them, they walked passed him
like them he still had his shadow
they asked him what he did 
with his evening?
because now they’ve taken up the title of “sacrifice”
the medals pierced layers of material
pinned to their breast
making them bleed even after they’re dead

they laughed: your turn will come soon enough to “die”
we’re just a “sacrifice”…

the doctor can remove old age and high blood pressure
like removing the bullet and fear from his heart?

he’s still afraid like he did once upon a time that his teacher will be sad
staying up all night to prepare for class work…

what he wanted to say was:
I’m awake only to check if everyone is okay
they said
he said
but remember there was never a sound of anyone talking
the doorbell never rang
no one could possibly visit the tiny bed
in his bedroom
they were all dead

his new neighbours
whispered amongst themselves:
– it’s nothing but an illusion

his wife’s shopping bag was still there, full of groceries
it’s not battered with bullet holes

the soldiers still carry their backpacks
like the ones he takes with him to school
now something his kids used for school

his books have turned yellow
they’ve been replaced with new books
without blood stains

the number of people who had come to offer condolences
to his wife have not stop

like long ago
his mother never stopped worrying about him after school hours

they don’t understand
how could anyone die because of their neighbour’s
big head
naive still, big dick but still greedy

the dead are walking in the moonlight
they’re awake watching him sleep
dreaming about how they would all go home
to sit and watch their wives for one night…

..

March 20th, 2022

41.

3 weeks after the start of the war, 3 million people dispersed, those who did not  were those who had laid down their lives. A tercet etched on a tombstone.

—-

a sleeping white rabbit
where there’s a daffodil blooming
gently on its head

..

March 20th, 2022

42.

Ukraine
thou art the recipient of fire and bullets
the recipient of blood spilt
sparing humanity of retribution?

thou art the recipient of the slow-exploding landmines
thee dying twice
to thy very bone marrow the moldering
the blistering phosphorus burns

thou art the recipient of ghostly spectres
the entire horizon flashing
thou needing not the sun at dawn
thy sun fast asleep in the meadows sticky with blood
the sunrise throwing up blood
the sunset bleeding overhead

the majestic funeral hearse
the shiny tanks
five brothers and sisters leaving this world
the fireworks overloading a world
already overloaded
the lives born in the South dying in the North
born in the North dying in the South
born in the East moving to the West 
looking for a place to die

thee leaving the market
in tears by a bundle of old clothes
thee leaving autumn
in the tears of winter
thy last breath
smiling before thou thus a ghost

thou return from the past
for how many thousand years before all is forgiven
or thou art lonely still?

thee viewing thy neighbour with resentment
brothers and sisters in the dark, with not a light nor flame
now there’s nothing left but blood

thee seeing tomorrow and the day after
seeing a fist full of dirt
buried remains of those thou art loved

thee seeing the cities rising from the graves
there’ll be cold and lonely people
as thou art were once upon a time lost amidst the white snow
in Moscow?

thee seeing that the Red Army or White Guard
like red or white blood cells are all pretty much the same
red blood yellow skin the same white of mourning

thou believing thou art human
in Poland set thy life on fire with rockets
thee causing the flowers perched on sharp thorns to ooze blood
as though humanity lay its life down on earth
pain free, feeling nothing at all

the bodies pretending to move
reconciliation and repentance pretending 
to return the guns and bullets
to rows of areca palms, tips of rice stalks
to poetry

thee smiling
as though 
people thought
thou art have indeed won…

March 20th, 2022

43.

your seemingly shallow beauty
has shaken the world
ceasing fury in its tracks

people have witnessed those who were thought to have been faithful
fall at the foot of heaven

not drifting clouds
you needed to be something more substantial
to be on the back of those who were cursed
greed gave up

they don’t have enough strength to endure
the salt of the forest
look again and it’s already a salt merchant
rather sophisticated and grand
sent with the shackles of an embargo

in such deceptively alluring eyes
on the face of a charitable lover
gosh their laughter, sad pitiful souls hence so many 
took up the role of repentance all in the name of humanity

all you need to do was to reflect on
the pointless sweetness of an empty joy
but now as they talk about you
it’s all in the name of arrogance

though you were as romantic
as a delicate bird flying along the shoreline of a lake
now with added courage
how could a rocket subdue you

your insincere humility has now resulted in blame
without notice they’ve forced the burden of a shallow nation
upon you
then they barter for the innocence of children
one classroom after the other born into obsession

Russia
pure pain within all that has taken place
they’ve confiscated all the wheat you so may starve
still you bite your lip
when you mention
the temptation of the re-education camps
they want you to have faith
you live right next to a small statue on top of a pedestal 

sadly
you’re too weak to take anything further

you put up with it
hoping something might be hidden
beneath the shards of glass
you helped people bury in the ground what needs to be out of sight

you’re more than aware that 
righteousness is the pretty aspect of deception
the ceremonies lie beneath your feet
you stumbled upon pieces of broken glass
and collapsed in excruciating pain like a dead rotting corpse

I heard their alarm
they thought there’s no way you’re alive
your resurrection is impossible

they’re aiming their barrel at the dawn while you’re aiming for their tanks
and yearning curled up between the fragility of the past and the future
just enough that you would fall apart

the emptiness they’ve deliberately created
then they’re in an uproar: the emptiness
that in the end even you were not spared

they compete with each other for the regret
but you know it won’t
take away your hopelessness

you accept that there’s no other way
you accept war

living means something is dead
before you’re dead
as though you’ve created a beat
they can’t seem to grasp

you cry because you can’t turn back time
something we often want 
to never reconcile

because of the irrational nature of the greed they aspired to 
only discern
numbness
hold on
understand
forget
destroy
take
burn

you’re like a wilted flower squashed between
two yellowing pages of an old book

you have never wanted an alternate fate for a flower
they fill your withered desiccated veins 
with green

you have no right to question its existence
or why it has been plucked from the ground
why it has to change, turn into something else
when all it needs to be is a flower?

they want you to be void of meaning
only then will you desire existence
like the memories history hid
between the past and the future

until withered are all the flowers in the meadow
then there will be no need for us to shout
out, anyone’s name…

—–

The alarm was
The alarm was tampered
The alarm was tampered hence there was no alarm

Hence the fire alarm was
The fire alarm was burning
The fire alarm was burning hence there was no alarm of a fire

The tank suddenly just burst into flames

—–

MARCH 23rd, 2022

—

BÀI TRƯỜNG CA UKRAINE

1.

Lịch sử không chỉ là máu
và xác chết 

– đây là chiến hạm nga
đầu hàng đi 

những viên đạn bay đi 
chỉ bạn vẫn còn nằm ở nơi này
nhìn trời cao và đám mây bay…

..

February 27th, 2022

2.

Lịch sử
sẽ mãi mặc niệm 
với thời gian 

bạn đừng dùng quá khứ
toàn xác người
để thay đổi lịch sử 

chúng ta hướng về tương lai 

..

February 27th, 2022

3.

Bạn nghĩ lịch sử sẽ đọc cho bạn nghe bài thơ
có ánh trăng hơi tối

nên bạn thắp thêm một ngọn nến
bên tên lửa 

bạn quên ngọn nến sẽ tắt
người ta sẽ không gặp nhau sau khi chết
lịch sử cũng không bao giờ lặp lại
người thắng cuộc sẽ hát 
hơi lớn tiếng
nghe như một tiếng ồn
bên ngôi mộ
vùi chôn
lịch sử…

..

February 27th, 2022

4.

Lịch sử không phải một lỗ thùng 
cũng không phải là một cái vòi 
bạn có thể vặn khóa
và quên 
bao nhiêu là máu
đã chảy qua

như Mẹ
không ngừng rơi nước mắt…

..

February 27th, 2022

5. 

đất nước đang bị tấn công 

điều đó nằm trong trái tim 
hỡi bạn trẻ giận dữ của tôi 

điều đó nằm trên gò má nóng bỏng của bạn
để che đi giọt nước mắt 

điều đó như một viên kim cương 
để ngón tay chỉ thẳng vào đắng cay lịch sử  

lịch sử là những trận đói tàn ác 
những cuộc diệt chủng hèn nhát 

mặt trời đã khuất, và mặt trăng ló dạng
trên những cánh đồng 

phía tây màu hồng, phía đông màu đỏ 
họ lao đi như tên lửa vác vai

vầng trăng mờ màu da cam mọc lên
và từ từ đổi thành vàng vàng của lửa 

trong khi những ngọn đồi tối sầm lại
ai đã quên lối về 

mùi hương đêm, nồng nặc, ẩm ướt
trên bờ vực sáng ngời, hỡi sắc đẹp 

những nữ chiến binh từng làm em mê say 
từ khi em còn thơ dại

nhưng có bao giờ em dám chắc mình lại như bây giờ
không đắng cay nào có thể bẻ cong
nòng súng 

ai yêu em đến tận cùng?
mặc dù tôi phải thở
tiếng cười của tôi cho đến chết
tiếng súng lẻ loi nhiệm mầu 
đôi mắt em là niềm vui 
trái tim em là ngọn lửa 
nếu tất cả rời bỏ em và quay trở lại
con đường mù mịt và sợ hãi 
thì một mình em có thể tạo ra một lần nữa
trận mưa bom xăng 

ngọn lửa mạnh mẽ hơn
nếu linh hồn em phải đi một mình

người đẹp, tôi tôn thờ bạn
hãy để khẩu tiểu liên của bạn khóc 

hãy để cho bọn chúng cuối cùng tự mình 
xin chuộc lại tội lỗi 

hãy để những kẻ trộm cắp của ngọn lửa 
thành ma trơi 

hãy để cho thế giới con người 
không còn trại súc vật

..

February 27th, 2022

6. 

khi em không thấy kẻ thù 
em chỉ nhìn thấy anh 

anh nhìn em như một thiên thần
ánh sáng của mặt trời 
mùa đông và bài ca của quê hương buồn bã 

sẽ không có nỗi buồn 
không có cái chết nên không có hồi sinh 
vì em đâu có chết 
em không có kẻ thù 

chỉ có thiếu anh thì em không sống nổi
anh biết làm sao? 

..

February 28th, 2022

7. 

anh nhìn này, em đau lắm 
lửa bỏng da em 
vết thương từ nòng súng làm bằng lời hứa của anh 

anh cũng không có ai sưởi ấm
bờ môi em cũng khô héo rồi 

chúng ta đã quá đủ một cuộc tình vô lý 
nước đức hay nước ý 
bây giờ đến anh 

chiều ngang qua ô cửa 
ngày xưa làm anh làm thơ và hứa 
lời hứa của những áng mây 
lọt qua kẽ tay 
rơi xuống thành tên lửa 

em cũng không sợ 
chỉ hơi ngộp thở 
khi nhìn thấy anh  

giờ là mùa đông trắng tuyết
anh thành nỗi buồn giữa mùa xuân
mới vừa hết tết 
mọi người vẫn còn mệt và say 

anh giống như người đang hấp hối 
làm tim em muốn vỡ ra, em sợ quá chừng 

..

February 28th, 2022

8. 

xe tăng cháy rồi 
như những lá thư tình ngày xưa anh đã xé 

anh cố đọc lại những mẩu giấy vụn của em
giờ em chán anh 
anh cứ thích làm người xa lạ 
như ông gì để có giải nobel 

kẻ xa lạ anh lại đạo văn dịch thành người dưng
anh cứ cà tưng 
em mệt 

thôi anh yêu ơi
đừng nhíu mày giận dữ
hở ra là mắng em đu trend 
anh làm thằng hèn 
em yêu anh mà anh sợ 
dù anh chưa có vợ 
cũng không dám đi tu 

anh giả mù 
trong áo váy của em 
anh nhìn màu xám của em 
nhìn màu hồng của em 
nhìn màu đen của em 

nhìn xuống đôi guốc của em 
những gót mòn nhưng yêu anh cháy bỏng
cháy bỏng kinh hoàng trong mắt em

anh đừng xé 
đừng chối 
những lần bóc tem lá thư người

..

February 28th, 2022

9. 

làm thế nào để đọc một bài thơ, khi tên lửa bắn vào thành phố

bạn đừng làm thơ
tiếng rắc rắc vẫn còn âm vang
dữ dội, đêm nay nàng đang đào bới bạn 
ra khỏi sự khốn khổ 
bằng đôi tay gãy xương của mình 

bạn đang nuốt chửng đôi chân của nàng
vì nàng cứ vùng vằng chuyển động
trên chiếc giường vướng víu này
chúng ta tồn tại bằng cách ngâm mình trong máu 
của chúng ta 

đây không phải là giọng đọc thì thầm
bạn đang đọc to một bài thơ 
giọng bạn phát ra 
chạy trên mặt nước
tràn ra trong trường học 
ngập các ngả tư của thành phố 
đang vỡ ra 
từng mảng 

đây cũng không phải là một tình yêu nhỏ
tình yêu của bạn rất lớn
bạn nâng niu bàn chân bằng bàn tay
nuôi dưỡng, hình thành những đứa trẻ
xếp chúng vào trong lịch sử 
chỗ chúng ta vẫn chơi, nơi
thịt nướng nhiều hơn bánh mì 
nơi bom bi và bom napan làm thịt bị cháy, nơi 
họ hút tủy xương của bạn như bạn hút các phụ âm 
và phun ra các nguyên âm, nơi chữ P bị câm 
và họ nhai và họ nhả 
bạn âm 
tính ngay nơi xương bị gãy 
ngay nơi bạn yêu 

đây là một tình yêu 
lớn, nơi không phải một giọng thì thầm 
không phải như những gì bạn lắng nghe

nơi người ukraine trên khắp thế giới đang trở về 
xếp hàng nhận súng…

..

March 1st, 2022

10.

bạn 
như phù du 
chết đuối 
trong ánh sáng

ukraine ơi, 
không ai có thể cho tôi một cái gìtrừ bạn… 

nếu bạn không chiến đấu bây giờ
còn ai chảy máu?

bầu trời có biến thành màu xám?
im lặng, màu khói tuyệt vọng của xứ sở 
hơi đẹp, và buồn 

linh hồn cô ấy, cơ thể cô ấy
bộ nhớ của bạn 
chật và đau … 

bạn xông vào phòng
đừng đánh bằng mũ bảo hiểm 

đừng túm tóc 
kéo lê hay đạp vào mặt

hãy giết tôi bằng một viên đạn 
có mùi dầu lửa 

như bài thơ 
giết người bằng một thanh kiếm 
bọc trong một cơn mưa  

như tiếng kêu lúc nửa đêm
những trái bom xăng mang tên 
tuyệt vọng… 
… 
đúng hay sai 
ngắn hoặc dài 
đậm hoặc nhạt

viết
nếu bạn biết
tôi chỉ có một giấc mơ 

đêm qua
có một bầy dơi
tất cả bọn chúng đều lộn ngược
như tên lửa trút 
xuống trang giấy 

viết 
ghê sợ và mệt mỏi đêm nay…
… 
cho đến khi bạn chạy trốn
khỏi lũ quỷ

cho đến khi bạn cảm thấy 
ánh sáng như một chiếc lông chim 
mà nàng thấy nhẹ và đi tìm
xác của bạn
… 
khi bạn nhét vào tôi bắt đầu run lên
dạ dày tôi đau đớn và trái tim như khói 
bốc cao lên và tôi cảm thấy đau, vì 
bạn không yêu tôi, bạn chỉ muốn tôi… 
…
tôi đã đánh cắp nụ cười của bạn
bạn nhớ không? 

bạn lấy một lát cắt ngang cơ thể tôi 
như một miếng ngon 
bạn muốn cảng và biển 
bạn đến vùng đất thật xa 
bạn sẽ nằm trong một bình thủy tinh
đầy xăng và thân xác bạn biến mất 

vào ngọn lửa 
… 
bạn đã thề với cuộc đời sẽ cứu tôi 
nhưng tôi đã sai lầm vì tin bạn 
thêm một lần nữa

hoa hồng, màu đỏ đẫm máu
tại sao bạn luôn mơ ước những cái gai?

tại sao bạn mơ về 
sự công bằng mà bạn biết là không bao giờ có?

cái ác đã còng tay cánh hoa 
trong vòng xoáy vĩnh cửu của thời gian

bạn nói điều này bởi vì bạn đã đau đớn 
trong sự tỉnh thức của 
mọi người

đêm nay 
tôi trở lại với bóng ma 
lắng nghe giọng nói như thôi miên 
và điên 
cuồng của nó

tất cả những gì tôi cần là cái chết 
của những kỷ niệm 
vỗ cánh

đột nhiên
một con ma mở cửa bước vào
nó rũ xuống đau đớn
và tôi 
treo lơ lửng 
trong không gian giữa bài thơ và sự hối hận

bạn, giọng nói, bóng ma 
đám mây, và cả tôi
đang chìm vào bóng tối 
bài thơ không biết cách diễn tả
con ma…
…
tôi có thể chia sẻ bầu trời này với bạn không?
để cả hai chúng ta cùng nhìn lên
một đại dương những ngôi sao
mọi người khi nhìn vào 
sẽ thấy 
thay vào bầu trời
chúng ta sẽ chia nhau một tấm chăn màu xanh 
mong manh 
hy vọng?

và nghĩ rằng chúng ta đã chia sẻ cả bầu trời này 
bạn và tôi? 
tôi hay bạn?

tôi sẽ thay thế bầu trời 
bằng tấm chăn tôi đang có
vì nó 
cũng khá đẹp

bạn không thích như vậy sao?
…
bài thơ con sói hoang
tru dưới ánh trăng
vết thương lên da non
đang đầy trở lại 

trăng tròn
mặt trăng đầy trăng 
nó đã được chữa lành
qua rèm phòng ngủ nó bay vào bạn

mặt trăng, nó đang nhìn bạn 
đêm nay

bạn không thích như vậy sao?
và sao bạn lại thích như vậy? 

tại sao bạn cứ muốn nàng buông súng 
để nhận khoan hồng?
nàng đã làm gì bạn 
hay chỉ vì nàng dám chống lại 
nước Nga?

..

March 2nd, 2022

11.

§
theo đó đỉnh cao
dĩ nhiên là đỉnh cao này
trừ trường hợp phải đáp khẩn cấp
§
theo đó khổng lồ
gã nghĩ rằng gã là khổng lồ
trừ khi tượng thạch cao bị vỡ
§
theo đó huyền thoại 
đã thành huyền thoại này
chỉ 2 xương ống chân sụp đổ 
§
theo đó bài thơ
đã thành khối u của các tế bào
ăn vào tận tủy 
vẫn còn người nghĩ 
liên xô hay mỹ
ôi liên xô 
bàn tay vợ xanh gầy hơn trước
suy nghĩ của nàng làm ướt cả bóng đêm 
không ai quên cơm độn 
§
theo đó một tiếng kêu
của nhân dân nhắc thi sĩ về ngữ pháp
chữ dân trong câu và vua đứng đầu câu 
nếu ngu mà làm màu 
sẽ bị cấm 
tên độc tài giờ làm trò lẩm cẩm 
cách tân
§
theo đó một ánh trăng
ánh sáng của nó sẽ thòng xuống thắt cổ ngay trong
tâm trí 
không phải thơ bị bí 
§
theo đó giấc mơ hóa rồng
của những ngôi nhà mỏng tang trên phố 
thay nhau sụp đổ 
không cần mưa bom 
(chầm chậm nở hoa trong bạn
theo đó thi sĩ yêu thương
và không ngừng nói nhảm)
§
theo đó giấc ngủ của bé thơ
cũng cần gió mưa
chúng ta cùng đi tìm một ngôi nhà mới
cuối cùng rồi bình minh cũng tới
cho câu thơ có chữ dân
ôi nhân dân 
khi cần đổ máu…

..

March 3rd, 2022

12.

tôi có một giấc mơ 
chứ không thôi tôi phải đạo giấc mơ 
của ông Martin Luther King 
có lẽ  

vì tôi chưa bao giờ dám có một giấc mơ
kể cả giấc mơ nói điều mình nghĩ 

ông ấy đã nhìn thấy giấc mơ
một giấc mơ khiến bạn mất ngủ
là tôi sẽ dám ăn thua đủ 
với kẻ thù 

những kẻ chuyên gửi bom như email đe dọa 
những kẻ chỉ dám mở miệng khi mọi thứ đã an bài 
khi người ta đã xài 
nát bét 

cũng chủng tộc màu da cũng tôn giáo toàn cầu 
yêu hòa bình, “các anh ơi hãy nhẹ tay chút xíu…”
nghe như là bé gái đang yêu 

“thưa ngài tổng thống anh hề 
hãy từ bỏ chiến tranh đừng làm dân của mình phải khổ 
bằng cách tuyên bố 
đầu hàng” 

“chúng ta không nên mắc mưu..”
“chúng ta là con người có mắt nhìn xa trông rộng”
“chúng ta không bị kích động” 
ôi chúng ta không có chúng tôi 

bạn có thể không cần biết tên tôi
tôi chỉ là nhân chứng 

trên lá phiếu làm màu vì “không nên quan tâm chính trị”
ngày mai chúng ta cần bỏ phiếu
chúng ta cần tự do 

chúng ta là hy vọng của tổ tiên chúng ta 
chúng ta là di sản của con cháu chúng ta
lá phiếu là tiếng nói của chúng ta
chúng ta làm sao mà 
câm được?

..

March 3rd, 2022

14.

bạn không dám bí ẩn 
cũng không dám đau buồn 
bạn ớn những làm màu muốn ói 

bạn cũng không cần khôn ngoan 
bạn chỉ mua vé bay đi gặp những người bạn làm thơ của bạn 

từ sáng sớm có người đã đoán
và họ có mặt
bạn cảm thấy một bàn tay 
trước khi bạn bay 
bạn cảm thấy quai hàm bạn bị đau 
bạn khó nhai và nuốt 

nhè nhẹ như một bài thơ 
bạn không phải ukraine
chỉ là 
trái đất này quá chật 

bạn nhận giải thưởng của sự thật
không cần giải của thơ

..

March 4th, 2022

15.

hơi thở của nàng
tôi nhớ
nó
như thế nào
là hoàng hôn 
như thế nào 
là mặt trăng 
và như vậy nó
bay hơi thấp 
như tên lửa vác vai 
vừa mới nhập 

vì thế khi nàng đau
là ánh sáng đổ
qua
đầu 

nó không như mặt trời
hoặc như người ta
đang trồng hoa
trên mộ 

…

một cách để bạn không thể thở
cứ để cho không khí tự do
di chuyển 

đêm lạnh bom chùm 
tiếng tích tắc của chiếc đồng hồ trên đầu, con mèo
cào vào cánh cửa 

một lần cuối cùng trước khi quá muộn
biết tôi đang chờ đợi, vì vậy
nàng phải cởi
bỏ quân phục của mình 
những suy nghĩ làm nàng hơi
mắc cỡ 

sau đó
nàng thì thầm vào tai tôi:

“bạn sẽ không bao giờ
thả bom đốt cháy tất cả những gì tôi đang có?

bạn có thể thay đổi 
tôi
từ phía sau ra phía trước
một hoặc hai lần thì tốt
chỉ đừng làm quá nhột” 

tuy nhiên, tôi đã không
ngồi lại
khi nàng cởi
mở   

thường thì tôi sẽ mang nỗi đau ra đi
không phải tôi
mà những ngón tay tôi
chúng hay tìm cách
mày mò và kết thúc
cho quên nỗi nhục 
tự do hạnh phúc
…
nàng mở các ngón tay của bạn
cho đến khi bạn nới lỏng cò súng

ngoài phố
tiếng còi của mấy anh cảnh sát giao thông
kêu như
ngỗng 

bây giờ
những người không thể biết
câu chuyện
những nỗ lực phi thường
để giả trang như bình thường
bạn phải vật lộn 
để vào thành phố 
khi nàng không còn mở 
cửa mình ra 

nên bạn có thể nghe
một tiếng thở dài
mưa trên đất khô
cỏ mới mọc
trên nàng
như tóc… 
…
bạn đánh vần thành một đứa trẻ
và nhìn vào hai hốc mắt nó 
nhìn tờ giấy viết vội mấy chữ nó vẫn treo trước ngực 

“không có chiến tranh” 
“bọn xâm lược cút đi”

nó đứng im
nhưng bạn biết trái đất vẫn quay
nghiêng một góc điên cuồng

những kẻ thích nhảy múa
sẽ không thấy sự tuyệt vọng của nó

nó lặng lẽ giơ cao hai tay
nắm đấm nắm chặt lại
như thể sợ rằng nó sẽ
mất bình tĩnh nếu như thả lỏng hai nắm đấm

nụ cười của nó vẫn dịu dàng
và bạn nhìn những nỗi buồn
của nó, chìm trong mỗi khớp xương

nó hát:

chúng ta không rung trong gió
như những quả chuông nhỏ 

chúng ta là niềm hy vọng
và đức tin ngang qua chúng ta vẫn bay 

chúng ta đẹp
chúng ta rất mạnh
chúng ta yếu ớt
chúng ta nhìn những kẻ đang trát vữa
lên mộ của chúng ta

nó hát:

thế giới sẽ lãng quên
sẽ tan đi như những hạt cát
mỗi một hơi thở của bạn
phơi bày trong ánh sáng

bạn bắt đầu nghĩ:

– tôi biết gì không tôi có gì không tôi không

là gì cả 
tôi không nhét của tôi vào được 
một đất nước đã nát tan 
…
có lúc
bạn thấy cả một gia đình thành một đống vỡ nát
trôi dạt vào bờ
không có mái chèo
không có hy vọng 

và kẻ thù 
và chính phủ đưa ra một sợi dây thừng
không phải để kéo thuyền vào
mà để treo cổ tất cả họ lên…
…
bạn sẽ làm gì?
ngồi trong nỗi buồn
đeo vào như một mặt nạ
thậm chí bạn còn muốn mang nó vào giấc ngủ
mơ

bạn biết
không chỉ một gia đình 
vì sao cả một đất nước dễ dàng bị phá vỡ
như mảnh thủy tinh 

bạn không kịp buồn
vì niềm vui của đồng tiền đã dẫm lên thủy tinh vỡ
làm bạn tứa máu…

và họ có nhiều bạn bè
đã từng chiến đấu
đã từng nhảy núi
họ ở ngay trong sự sợ hãi của bạn
và hờn dỗi còn hơn con nít 

nhưng sự thật
lịch sử chỉ là một đứa bé
bạn chỉ ngạc nhiên là tại sao họ
lại để bạn tham gia vào một giải đấu
của người lớn
bạn không muốn mình vô địch quốc gia 

bạn không biết
những người đàn ông lực lưỡng đang ngồi canh gác trước cửa nhà
họ mặc đồng phục
họ sẽ phá bỏ bức tường
nhà bạn 

họ nói: trong bức tường hay có những con quỷ ẩn nấp
hù dọa trẻ con

chỉ cần bạn tin lời họ nói
và không hờn dỗi
là bạn vô tội…
…
bạn đừng nhớ lịch sử 
nếu bài thơ chết
bạn vẫn không dám dự đám tang 

nếu bạn chưa biết yêu
bạn là đối thủ của cái chết

nếu bạn không ở trên chiếc diều
thả dây và nó bay
như nắng

nếu bạn không biết chia động từ ở thì quá khứ
nếu bạn không yêu những chú sóc
nếu bạn không biết chải tóc
với niềm vui

nếu bạn không biết
một nhà thơ đẹp trai thường say vào buổi sáng
đập cửa nhà bạn
tìm kiếm những bài thơ
và đọc to
làm điếc tai cả thế giới

nếu bạn cứ gọi mẹ thiên nhiên là dì ghẻ
bùn cũng thành màu đỏ
nếu bạn không vui vẻ
thả người bị bắt oan

bạn cũng đừng có nhớ lịch sử
nếu bạn chỉ thích đánh nhau
thật đau
chảy máu

cái chết của bạn như lời tuyên bố quanh co
gương mặt bạn u ám hay không tì vết
bạn muốn sống
vậy ai sẽ chết?

bạn cũng đừng nhầm lịch sử
với xác người 

những mạng người như một giấc mơ…

..

March 4th, 2022

16.

tiếng bom
như một giai điệu
mẹ bồng em chạy giữa sương mù 
tiếng tiểu liên 
như gió ném
em bé chơi vơi trong cái lều nơi biên giới 

tiếng lửa cháy 
sủi bọt một hải cảng 
những hạm đội thuyền thúng bơi trong thủy triều nước mắt

hạt nhân, vần với tiếng dân 
tưởng là chữ NHẪN
ai ngờ chữ TÂM..

..

March 5, 2022

17.

những đoàn xe tăng như con rắn cuộn tròn
bạn tưởng nhà phù thủy đang làm phép thuật 
cổ tích của giấc mơ 

thật khủng khiếp khi bạn nhận ra 
những phụ nữ góa chồng, và những chàng trai mười tám
chết dưới bánh xích xe 

bạn chịu đựng cảnh gông xiềng 
mà bạn biết nặng hàng ngàn tấn 
cánh hoa cúc dịu dàng 
bạn phải sống 
trên mặt đất này mỗi con người phải nếm mùi tình 
đau đớn

bên cửa sổ bạn thắp lên ngọn nến
cầu nguyện nỗi buồn

đèn hắt ánh sáng vàng
trong đêm bạn không biết 
đó là lửa cháy
nhà máy điện hạt nhân 

cuộc đời này màu than đen 
con tim đập nhẹ và đau hơn

bạn cố tin 
linh hồn thì bất tử

..

March 5th, 2022

18.

năm 1917
bạn gọi tôi là u-cờ-rai-na
bạn mang tôi về nhà 
liên bang sô viết 

năm 1941
bạn cũng gọi tôi là u-cờ-rai-na
và 6 triệu người chúng tôi 
đã chết khi đánh tan 1 triệu quân phát-xít vô nhà 
bạn 

năm 2022 
tôi vẫn là u-cờ-rai-na
và bạn gọi chúng tôi là 
phát-xít 

những em bé phát-xít vừa 6 tuổi
chết khi đang đánh vần 
i tờ ít 

trên khoảng sân quá nhiều 
vết đạn 
chi chít
của bạn

..

March 5th, 2022

19.

ukraine không phải là cả thế giới
quá rộng lớn và cô đơn 

nó bé nhỏ với những cánh đồng
bóng tối và sợ hãi 

ngay cả bóng tối cũng không im lặng
bạn nghe nó khóc 

như thể bóng tối sẽ biến thành một thứ gì đó
họ tưởng có thể nắm chặt nó 
trong tay 
bằng máy bay 
và tên lửa 

đây là góc bản đồ thế giới bị bỏ rơi
đây là một phần thế giới không có hồi kết
nơi những cánh đồng bị tàn phá 
những dòng sông bị chặn 
phù sa

nhưng đây cũng là khu rừng mà những con sói không thể vượt qua
trong mắt người không phải con ngươi 
mà là một hạt bụi 
nhìn những con sói 
sống trong một vòng tròn
vẽ ra cho chính nó 

đây là những gì bài thơ viết
máu 
không phải là chỉ là một từ vựng 
ukraine chịu đựng 
giữa tuyết rơi 

người đang cháy
người  đang chảy 
người đang mơ 
người đang bị bao vây

người đang thức dậy

..

March 6, 2022

20.

thơ ukraine 
hãy đến xem máu chảy trên đường

– cái này không hay 
thơ thời sự không thể lửng lơ như vậy 

bài thơ nhặt lên chữ U 
và viết về một cái móc sắt 

bầu trời xuống gần hơn những chiếc máy bay
chữ U như những con chim ưng khổng lồ 
đã ăn cắp bữa sáng của chúng tôi
chúng tôi chỉ còn biết hôn nhau trên những ngọn cây thông 
vào mỗi sáng 

những con chim ưng xé thức ăn của chúng tôi
vì nó không phải ăn một mình
nó có một hình xăm trên cổ 
chữ Z 

đất nước chúng tôi chữ U 
đó là cách phân biệt 
bạn với kẻ thù

..

March 6, 2022

21.

chúng ta dễ bị tổn thương 
chúng ta thường 
bồng bột 

chúng ta nâng những người bị ngã
để cho họ đi qua 

sự tàn ác của họ
là hậu quả của việc chúng ta tử tế 
nhường họ cái ghế 
tưởng chỉ để ngồi 

khi bạo chúa lên ngôi 
những ký ức ám ảnh
những ngày vô vọng
những giấc mơ đầy hy vọng
rồi chúng ta đóng cửa ngồi khóc trong im lặng 

chúng ta đành đeo mặt nạ
cười

những mảnh vụn rải rác này
tưởng sẽ làm chúng ta bị vỡ ra, tưởng sẽ biến chúng ta thành nô lệ 
tưởng chúng ta không còn sức mạnh 
tưởng chúng ta hy sinh   

chúng ta là những nhà thơ vĩ đại 
giống như một con sư tử 
chúng ta kiêu hãnh 
chúng ta hung dữ 

chúng ta quá khứ
chúng ta hiện tại 
chúng ta tương lai 

chúng ta là đại diện cho lịch sử 
chúng ta làm cả thế giới 
phải kinh ngạc 

chúng ta làm cơn bão
trong một thế giới tan vỡ 

chúng ta tự hào 
sông núi không ở trên vai
chúng ta ngẩng cao 
đầu 

tham vọng của chúng ta vươn tới bầu trời
mà họ ném đá vào chúng ta 
thậm chí bây giờ bắn luôn tên lửa 

chúng ta xây dựng cho mình
một ngôi mộ của niềm tin 
tấm bia bằng nước mắt

chúng ta làm cho thế giới kinh ngạc
đá xanh phải tan chảy
tiếng gầm như sư tử
chúng ta phá vỡ xiềng xích của sự tầm thường
chúng ta không cần sự thương hại

cổ chúng ta không thể gãy
chúng ta bắn cháy 
sắt thép của kẻ thù 

cuộc gặp gỡ của chúng ta 
với những kẻ trước đây
đã gửi email đã từng hăm dọa 
đã từng nổi đóa đã từng háo danh 
đã tanh bành danh dự 

chúng ta ủng hộ những nhà thơ nữ 
ngày tám tháng ba 

chúng ta sẽ xin lỗi vì sự vắng mặt của
em, lẽ ra anh không nên để em một mình đối mặt với sóng gió
làm thế nào chúng ta có thể yêu nhau 
khi em tan vỡ?

nỗi đau mà em đang chịu sẽ khiến chúng ta nghẹt thở
em gỡ mũ sắt để đội hoa 
bộ quân phục còn mùi thuốc súng 

cần tha thứ cho bản thân
nhưng chúng ta không thể học cách yêu thương những người đã tàn phá đám cưới của chúng ta
.
chúng ta đo đếm từng mi-li-gam hạnh phúc khi đất nước đổ vỡ
chìm đắm trong những giọt nước mắt này
những mảnh linh hồn 
họ sẽ không bao giờ lấy được

chúng ta mềm như nước
thấm từng dải đất 
mà họ nghĩ chúng ta sẽ đánh mất 
quê hương

..

March 7th, 2022

22.

ly tán 
tha phương, người sống người chết cùng nhau chạy trên đường
những ngôi trường 
đổ nát, đất nước vẫn đang mùa dịch bệnh

không phải vi-rút 
con mắt xanh của con quỷ 
trên bầu trời tung ra đầy màu sắc

con mắt quan sát giấc ngủ của một đứa trẻ 
con mắt của một kẻ 
lạc loài, lấy say máu thay cho sự sợ hãi 

bài thơ 
cũng mang vết sẹo dài do chữ cái 
để lại, sau một cuộc chiến bằng dao 
với con quỷ

người về từ đám cưới
người đi ra nghĩa trang
vẫn đang xếp hàng 
ra trận 

em bé học sinh nhìn bạn mình vừa mới chết
nghe trái tim của nó kêu vang
bài hát của một dàn hợp xướng 

bên dưới trái tim 
những người đàn ông nhảy theo cách họ đang cố dập tắt lửa 
những người phụ nữ giữ chặt người đàn ông của họ trong điệu múa 
họ không muốn người đàn ông duy nhất của mình 
biến mất sau làn khói 
bom 

Ukraine, thế kỷ hai mươi mốt 
thế giới tràn ngập những bài thơ và lửa
trong bóng tối, cá bay và chim hót 
như những người vừa kết hôn 
như các anh hùng 
họ đều đã chết

bầu trời mở ra, cay đắng như trong tiểu thuyết 
văn chương cũng bị thương 
những quyển sách thủng giữa bìa vết đạn 
tiếng hát của những người đi gặt lúa 
bỏ cánh đồng chạy về cầm súng 
vẫn không dừng lại 

bạn không thể phân biệt bài hát với bài thơ 
bạn cũng không ngờ 
đám cưới và cái chết

những thành phố không ai bị bỏ quên…

..

March 8th, 2022

23.

những người yêu đã kịp cưới nhau rồi 
đã tân hôn trước khi lửa đạn 
đã bình mình trước khi pháo sáng 
đã hoa hồng trước lúc máu rơi 

những người yêu đã ra trận hết rồi…

..

March 8th, 2022

25.

một bài thơ nào đó, đâu đó…
trong đó, nó
muốn diễn tả cả thế giới 

như đâu đó, nơi đó
có, hàng triệu người
họ không đọc thơ mà họ xuống
đường, đâu đó, nơi đó
có, hay không có
hàng ngàn người đang ngã xuống 
vì máu và hoa
vì tự do
cho một bài thơ?

sáng nay
có một bài thơ, theo đó
nó, đuổi những con chữ
không phải trong bài thơ 

mà trong một đạo luật
sự thật, vỡ mật
và một đôi giày chật
chạy mất khi bị bắn 
bằng tên lửa vác vai 

ukraine như ánh sáng
xua đuổi bóng tối
như bài thơ
xua đuổi con chữ
như chiến tranh 
đến lúc kết thúc 
không thôi nó sẽ kết thúc chúng ta 
vạn cốt khô và ngôi mồ 
tên bạo chúa 

như ai đó, có hay không có, bỏ
rơi trên vỉa hè 
một em bé 
một mình vượt qua biên giới 
mồ côi 

như một vị nữ tu quỳ nghe 
tiếng súng 
đêm qua, bật thành bài ca

bài thơ
xót xa khi nó muốn nở hoa
phải bị chảy máu

..

March 8th, 2022

26.

không phải bài thơ, ukraine là văn xuôi của giấc mơ, đắng cay và im lặng…

đất nước bị bao vây 
phong tỏa biển và đại dương 
cờ-rưm nước mắt chúng ta như sương
mù, vây quanh bóng tối 

lờ mờ hiện ra 
những bóng ma tham lam
trên biển, trò chơi của các ông vua trong phòng khách

các nhà ngoại cảm im miệng
như pháp sư cổ đại, không còn dám nhảy múa
trong sương mù
vì sẽ thiên thu tại ngoại 

chuông reo vang vùng tuyết trắng xa xôi
cầu nguyện cho những người vừa lìa trần thế 
cầu nguyện cho cả những người lính Nga 

đêm qua
trái tim chúng ta bị đong đưa
chôn vùi trong im lặng
không khí như một máy nén mệt mỏi
hút hết ô-xy trong phổi chúng ta

cái khoảnh khắc những chính trị gia giả vờ
cảm động, lời hứa trắng trợn ngày mai
đàm phán thì thầm với bầu trời đầy dục vọng
sao chúng ta đã quên?

paris 1972 
chính chúng ta từng chết như đom đóm trong đêm
không ai cứu?

chúng ta từng chết chìm trong biển
chết đói chết khát
chết ngạt

những cái chết không tình cờ
chết như thơ 
chết rồi vẫn còn người ngồi hát 
trên những xác 
người 

rồi tiếp đến là những xác người ngâm nước muối lõng bõng
người việt máu đỏ da vàng
vượt biên chìm xuống biển 
không phải hàng ngàn mà là cả triệu
người phát điên 

những giấc mơ của chúng ta 
một ngày như ánh nắng mới thêu
trên lá, khi nào chúng ta thì thầm trở lại
khi nào, trong bóng râm của những bóng cây
nơi con quái vật mắt màu xanh lá cây tham lam và ghen tị 
nơi sự thật chảy nước miếng một nỗi buồn kéo dài
trong hơi thở mỏng manh
vẫn tanh
mùi máu

bây giờ chúng ta đang tìm xem các ngôi nhà 
đang rơi từng mảnh vỡ, sau đó
chúng ta sụp đổ dưới những con sóng 
vẫn còn những đống 
xác người 

có cả anh trai của chúng ta
máu thịt của chúng ta 
mà chính người ta đã từng hò la truy đuổi
họ, đến tận biển khơi xa 
mà chúng ta giả vờ 
quên, không ai chịu cứu…

..

March 11th, 2022

27.

tưởng như bạn phải một mình đối mặt với thảm họa
vì đầy những kẻ luôn giả định cho câu trả lời 
cứ nhân văn và cứ cười cười 
những người 
màu đỏ 

nhân loại chưa cần phải nói ra
lịch sử luôn có những người yếu hay ra gió 

hãy nhớ
không ai có thể mập mờ 
ngay cả muốn nước đôi 
cũng nuốt không trôi 
phiếu trắng 

cả thế giới sau lưng khi bạn nhắm thẳng và bắn 

ngay cả khi mọi người tưởng họ nghiêng trời 
lấp đất, bịt miệng bà nữ-oa
tranh cãi về thiên hà
bao la vũ trụ 
họ muốn biên giới chỉ còn những thầy tu
không còn binh lính 

họ nghĩ mình đã kiểm soát cả linh hồn
tùy ý muốn cho ai lên thiên đường
hay địa ngục 

cho đến lúc
từ ông giáo sư đến chị thợ may
trên tay 
cầm súng 

im lặng
chờ đợi trong bóng tối
nghe tiếng xào xạc của hai lá phổi
dù đang ngộp thở vì virus

bạn nhìn họ như những con kền kền
suốt ngày ngồi đếm
hết xác này đến xác khác 

những nơi họ đến
họ quên 
họ phải khai báo lịch trình với nhân viên y tế
họ cố lướt qua
cơn sốt

nhưng khi ngọn núi quỳ một chân xuống
đó là lúc sa mạc đã đầy trong hai hốc mắt
bạn thấy những ngón tay
của bụi cây 
bóp cò trong bóng tối

bạn nghe 
tiếng sủa của những con chó đổ mồ hôi trong đêm 
và mép dao của đường chân trời
kẻ thù chảy máu 

những chiếc xe tăng của họ đã bị mù
trong bình minh rạng rỡ
những người lính bị bắt vào vai kẻ thù 
đã bị vỡ 
làm đôi 

bạn thở
và biết đất nước mình còn sống
nhân loại sẽ không còn phải lưu vong…

..

March 12th, 2022

28.

bạn có bao giờ làm bạn với đám mây
khi nó bay 
ngang qua nhà bạn? 

đừng bao giờ làm bạn với đám mây
vì nó sẽ làm bạn say
nắng

bạn sẽ không dám bắn 

đám mây 
nó sẽ gõ vào
cửa sổ nhà bạn
liên tục
nhiều khi làm bạn bị tâm thần

nó nói: không có gì xảy ra ở đây
không có gì
không có gì
cả

đêm qua
tiếng chuông
chùa, nhẹ nhàng như đám mây
bay
khói 

tiếng chuông
một lần bạn nghe, thấy
đôi mắt của một cô bé
nằm ngơ ngác
trên mây 

cô bé ấy 
đã phục hai ngày 
phía ngoài kiev 
hai chiếc tăng nằm bẹp 

nó không thể khắc phục
hậu quả
vì ngay từ đầu
nó làm bạn
đau
muốn rách 

đám mây trôi qua
sau đó bạn không còn có thể
nhìn theo 

nó
là hai con mắt
màu trắng dã
hay đã
mù màu

nó khuyên bạn đầu
hàng không đổ máu…

..

March 13th, 2022

30.

khi tôi muốn lấy đi tất cả nỗi đau của bạn
và khi tôi muốn bạn lấy đi tất cả nỗi đau của tôi

tất cả những nỗi đau mà chúng ta nhận lấy của nhau
đều xứng đáng 

thế giới đang chứng kiến
​​những chiếc xe tăng được kéo bởi máy cày 
như thế giới từng bị kéo bởi những kẻ ác 
nhân dân chia phe nhìn theo cách khác

một số bị sốc, một số khác thì cười 
nhẫn tâm nhìn một đất nước bị tàn phá
và một người lính Nga
nằm trên tuyết như miếng thịt trong tủ lạnh 

Đông Âu
nó không chỉ là việc đốt cháy một cây cầu

khi một kẻ muốn xen vào quyền bỏ phiếu 
cây cầu bắt đầu đổ nát 

sự phá hủy kỳ diệu
và xe tăng chạy ầm ầm
các chính trị gia bắt đầu vấp ngã
lo sợ ngoại giao tan rã 

không ai kiểm soát bàn cờ 
cách tốt để đánh bại đối thủ của bạn trong cờ vua
nhưng không ai muốn ở trung tâm của mớ hỗn độn này
cùng cao chạy xa bay 
chỉ đứng nhìn các vòng vây
mà Ukraine rơi vào giữa 

thế giới chờ đợi và nhìn thấy
một cuộc chiến tranh bắt đầu
nơi băng giá chảy máu 

đất nước tôi từng là những mảnh kính vỡ 
những đứa trẻ được lên báo chỉ vì chúng vừa thoát ra khỏi biển lửa 
bom napalm…

..

March 14, 2022

31.

ukraine ukraine 
người đau không còn chịu được nữa
người đau từ đêm đến sáng 
người đau từ hoàng hôn đến bình minh chạng vạng 

những thành phố tuyết trắng bị bao vây 
những thành phố bị phá huỷ
những thành phố trong tầm pháo 
những thành phố có những quả bom 
ném xuống nơi mà lẽ ra 
những người đàn bà đang rặn đẻ

một người chết chảy ra bốn lít máu 
một trăm người là bốn trăm lít máu 
một ngàn người là bốn ngàn lít máu 
cứ thế, ukraine chảy ra
cứ thế người ta 
không ai còn câm lặng

..

March 16th, 2022

32.

Ukraine
cho đến khi con dao được rút ra
vết thương sẽ không bao giờ lành…

..

March 16th, 2022

33.

chiến tranh không có luật lệ
nó mất vần nên không có bài thơ 
làm dịu đi nỗi kinh hoàng

nó bừa bãi, lấy mạng người 
do tội ác do kẻ cười cười 
độc tài tàn ác 

một ván cờ không có luật lệ 
nó không chiếu tướng 
mà hủy diệt một đất nước 
một nền văn hóa 

những vệt mực chạy ngang trời
màu tím thành màu đỏ 
trên tuyết trắng đường ray của một chiếc xe tăng 
hết xăng vẫn bắn 

những người tị nạn tản ra khắp nơi 
trên thế giới những vị cứu tinh sẽ xuất hiện
không phải ba lan mùa tuyết tan
mà là những trái tim tan thành nước 

cho đến khi trận chiến ác liệt
kinh hoàng, chết chóc, đau thương
những thủ tướng phải đến làm nhân chứng sống 
như tượng đài bất động

chúng ta không thể lay chuyển
những kẻ trộm mạng sống và cướp hơi thở của chúng ta 
chúng ta trở thành người ban ra nước mắt
nỗi buồn, niềm vui
cho nhân loại…

..

March 16, 2022

34.

nước Nga 
người hàng xóm vẫn cùng giọng nói với chúng ta 
một người bạn đồng hành 
hát những bài hát dịu dàng 
trên cánh đồng những buổi sáng

người cưỡi ngựa đi trên con đường rộng mở
phép thuật trong ngón tay của anh ta
cho linh hồn luôn tồn tại

nước Nga 
người đã từng là làn sóng réo rắt sự sống
cảm hứng cho tự do 

nó đã lâu lắm rồi, phải không?
chúng ta vẫn có thể nhớ 
những bài hát từng vang lên như thế nào 

chúng ta nhảy múa
và ngỡ như mình sẽ hạnh phúc trong những tháng mười 
tháng ba tháng tư 
cho đến khi chúng ta đói bụng ngã quỵ 
không thể bước thêm một bước nào nữa

chúng ta không thể nhớ mình đã khóc
khi bài hát ồn như động đất

tạm biệt, những Pie
những ông hoàng tốt bụng uống vodka như uống nước 
chuyên viện trợ bột mì và bo-bo 

chúng ta từng ngỡ là mình sẽ chết
những chiến binh thời hiện đại
những sải bước tự hào 
làm quân dự bị của sự kiêu ngạo 
để bảo vệ thế giới 

chúng ta nắm bắt cả sương mù, ngủ như huyền thoại

– bạn là ai? 

chúng ta đã cố gắng tìm ra chìa khóa của
một trăm triệu truyện ngụ ngôn
về những anh hùng 
đeo huân chương cho đến ngày chúng ta chết 

chúng ta thích khói và sấm sét
những nòng pháo giương cao với gió 
chúng ta biết cuộc đời mình 
trong những chiếc máy bay núp trong mây nhả đạn 

cho đến khi chúng ta bắt đầu có xe máy trung quốc 
wave tàu 
chúng ta chạy ra đường cao tốc
tìm kiếm cuộc phiêu lưu 

điều gì đến sẽ đến 
như một đứa trẻ của lịch sử 
chúng ta được sinh ra, được
sinh ra để làm hoang dã

chúng ta leo cao đến mức
không bao giờ chúng ta muốn chết

chúng ta luôn luôn trên đường chạy
số phận là một mặt trời mọc 
phương đông hồng 

ồ, ồ 
chúng ta được sinh ra với khẩu súng trong tay
đằng sau lưng chúng ta cũng là khẩu súng
chúng ta đứng vị thứ cuối cùng 
chúng ta không thèm phủ nhận vị trí của mình 
cho đến ngày chúng ta chết 

tiếng la hét phá tan sự im lặng
đánh thức từ cõi chết 
trong đêm chúng ta không ngủ, chúng ta phải thức để báo thù 
chúng ta đang sôi sục
cho đến khi chúng ta quay trở lại ánh sáng 

sau đó, chúng ta nhìn anh em của chúng ta bỏ chạy 
sủa vào mặt trăng

nhiều năm chúng ta trải qua trong dằn vặt
chôn trong một ngôi mộ không tên
đến bao giờ chúng ta sống lại

tất cả lịch sử đều giống nhau, chỉ có tên gọi sẽ thay đổi
có vẻ như chúng ta đang đi xa
chúng ta từng căm ghét một gương mặt lạnh lùng
anh ấy là một cao bồi
cưỡi trên một con ngựa thép

anh ấy đổ mồ hôi trên những con đường
của giấc mơ Mỹ chạy trốn
anh í cưỡi ngựa qua những vinh quang
trong những cỗ máy tự sát
được bung ra từ những chiếc máy bay không người lái trên quốc lộ 
ví như quốc lộ 9 chạy về tuy hòa 
bỏ lại một thị trấn bị xé nát sau lưng 
đó là một cái bẫy 
chi những loạt đại bác 
nát nhừ 

chúng ta muốn bay như một con đại bàng
đến biển

bay như một con đại bàng
cho đến khi được tự do 

ôi Chúa ơi, những cuộc cách mạng
tự vệ và giải phóng 
nó chỉ là một cú sút xa
cong qua hàng rào vào lưới 

hãy xem ngọn lửa đang quét qua
đường phố của chúng ta ngày hôm nay
nó cháy như một tấm thảm bằng than đỏ
và một con bò điên loạn lạc đường

ngoài kia, trên những cánh đồng
người ta đang chiến đấu vì bữa ăn của mình
chúng ta đã từng chiến đấu
chỉ để chứng minh mình đúng
chúng ta không cần được tha thứ

chúng ta tìm kiếm sự trung thực của mình
bạn nghĩ bạn có thể nói chuyện với thiên đường
khi nó đến từ địa ngục?

những bầu trời xanh từ nỗi đau
bạn nghĩ bạn có thể nói về một cánh đồng
từ một khối sắt thép màu xám đen và lạnh? 

bạn có nghĩ rằng bạn có thể nói?

họ có bắt bạn đổi anh hùng của mình để lấy bóng ma không?
xác người tro nóng 
những làn sóng vô hình réo rắt 
chúng ta không có lý do gì để phấn khích
kể cả đài phát thanh cũng đang nói láo 

chúng ta cảm thấy cuộc sống chỉ là một trò đùa
chúng ta hãy ngừng 
vì bây giờ đã quá muộn 

nhưng anh í biết
rằng chúng ta sẽ chiến đấu trên đường phố
với lũ trẻ của chúng ta 

những kẻ đạo đức mà chúng ta tôn thờ 
sẽ không còn nữa 
bọn họ chỉ biết thúc giục chúng ta xông ra 
còn họ ngồi phán xét tất cả sai lầm
còn quyết định cả khẩu súng ngắn hay dài 
như là một bài hát 

chúng ta phải ngả mũ trước hiến pháp mới
cúi đầu trước cuộc cách mạng mới
mỉm cười toe toét trước sự đổi mới 
khi máu vừa kịp khô 

chúng ta lại phải tiếp tục làm thơ 
giống như vừa mới ngày hôm qua chúng ta 
quỳ xuống và cầu nguyện
rằng chúng ta không bị lừa lần nữa

chúng ta tự hứa trước cổng địa ngục
– tiếp tục đi, con trai của mẹ
rằng chúng ta sẽ có hòa bình 
khi con ngả đầu mệt mỏi 
mẹ cũng đừng khóc nữa 
anh ấy đã bay cao 
nhưng lần này anh ấy đã bay quá cao

còn một nơi phía trước và chúng ta sẽ đi
nhanh như thể đôi chân của chúng ta có thể bay
nếu bạn định bỏ lại đất nước như một con tàu bị chìm

một nơi mà anh ấy chỉ mơ ước
nơi tâm hồn anh ấy tự do
những sân khấu màu bạc, những màn kéo màu vàng
cầu vồng mọc xung quanh mặt trời
tất cả những ngôi sao đã chết

– cỏ xanh và thủy triều lên mãi mãi
lâu đài của linh hồn bằng đá và vinh quang
những vị vua và nữ hoàng cúi đầu và chơi đùa với bạn
giữa âm nhạc và giai điệu
mê hoặc bạn ở đây 

cửa mở, và gió xuất hiện
những ngọn nến đã thổi và biến mất 
những tấm màn tung bay và sau đó anh í xuất hiện
– đừng sợ
tất cả thời gian của bạn đã đến đây 
đã bay đã biến mất
cánh đồng không còn máy gặt 
chỉ toàn xe tăng 

chúng ta đang rời khỏi mặt đất
liệu mọi thứ có bao giờ trở lại như cũ không? 

đó là lần đếm ngược cuối cùng
là hơi thở cuối cùng của anh ấy
tất cả chúng ta đều nghe thấy 
tiếng gọi của một hồi chuông cuộc đời
chúng ta cần phải đứng dậy 
mặc niệm và tụng ca 
nhưng lần này liệu có là lần cuối?

..

March 16, 2022

35.

nỗi buồn của bạn thức dậy lúc 2 giờ sáng
sau đó là lúc 4 giờ chiều
và 5 giờ 30 phút đêm
và 6 giờ 45
phút sáng 

sau khi chuông báo động reo lên
bom thả vào những người dân tản cư mệt mỏi 
những đứa trẻ tập nói 
vi-va-u-cờ-rai-na 

và những con gấu nga 
thoa son đánh kem che nếp nhăn đuôi mắt 

nỗi buồn của tôi ẩn đằng sau vô cớ 
một câu nói đùa
một nụ cười, một tiếng khóc
nỗi buồn của tôi sợ tôi hạnh phúc
sẽ không còn buồn 

nó ngừng lại trước mặt tôi 
nhưng chỉ chơi một câu chào rất vội
ôi nỗi buồn của tôi 
nó không thể hiện qua cách
kéo tôi trở lại bóng tối 
hay xô tôi ánh sáng 
rồi ra vẻ như không có chuyện gì

khi mọi người hỏi “bạn có khỏe không?” tôi trả lời “tôi khỏe” hay “tôi làm thơ rất hay”
mọi người không nhìn thấy 
nỗi buồn của tôi 
thế giới cứ vỡ đôi 
tội ác và trừng phạt 
trong những câu chuyện tôi kể
trong vở học làm thơ của tôi

tôi chép những lời khuyên của họ 
nỗi buồn của tôi không lộ ra như nỗi buồn 
nó không gục đầu trên hành lang
hay ngủ vùi đến 12 giờ
và chờ người rủ nhậu 

không
không 
không 

nỗi buồn của tôi chỉ thể hiện qua bài thơ tôi viết
qua dòng nước mắt khi cánh cửa
đóng lại 

nỗi buồn của tôi đọng lại dưới vòi sen lâu hơn bình thường
không phải do tôi ở dơ hay lười tắm 
vì nó dễ nổi nóng và khóc quá nhiều
vùng cấm bay cứ liều bay 
không phận = tử phận 
những quả bom và xác của người dân 
cả xác những người lính chỉ biết tuân 
theo lệnh 

nỗi buồn của tôi không giống như nỗi buồn
không biết bước đi như nỗi buồn
không biết nói chuyện như nỗi buồn
nhưng đừng tưởng nó không phải là nỗi buồn
nó là nỗi buồn muôn thuở 

không
bạn không thể nhìn thấy nỗi buồn của tôi
nó không phải như một người bị gãy chân và chống nạng
xếp hàng nhận bánh mì 

bạn cũng không biết rằng
nó tàn tật và đang suy sụp 
xếp hàng nhận súp 

nỗi buồn của tôi giống như căn bệnh ung thư
bạn không biết cho đến khi bạn lột trần tôi 
nắn bóp khối u 
phía dưới thịt da tôi
để thấy rằng tôi đã thở một bầu trời như khói
đã nghẹt hai phổi, và trái tim 
còn mỗi giọt máu chảy trong huyết quản 
như một mũi tên 
ghim trên ngực 

cho đến khi tôi nhẹ như một chiếc lông bay trong gió

có thể đó là tôi 
có thể đó là em 
người đã gạt hạnh phúc của tôi ra khỏi cửa
đã hứa đã quên 
u-cờ-rai-na bên 
bờ bóng tối 

hạnh phúc đến khi cánh cửa
đóng chặt 
hạnh phúc không có tay để mở 

chúng ta uống một tách cà phê
để hạnh phúc tràn qua cửa
chỉ ra lối thoát cho nỗi buồn
…
nhưng mà nỗi buồn 
dễ dàng tuột mất 
vì nó là chất lỏng

nỗi buồn là máu 
buồn chảy thành dòng
buồn là mưa
đổ vào buổi chiều
buồn bã đó 
buồn trải dài
một khúc đường vắng
biên giới những bóng cây
những người chạy và vấp vào tràng đạn 
người thoát cùng với buồn 
nhìn lên trời 
chẳng thấy gì
ngoài máy bay và mây mưa tên lửa 

không mặt đất 
không bầu trời 
không đỏ 
không vàng 
không chia phe 
reo vang hay chửi rủa

buồn vực thẳm
buồn trống rỗng
buồn phẳng lặng
buồn tù đọng
buồn không nuốt trôi
như những bài thơ của tôi…

..

March 17th, 2022

37.

Thị trưởng thành phố Melitopol, vừa quay về sau khi bị quân Nga bắt cóc: “Đây là lời đầu tiên của tôi sau 6 ngày bị giam giữ. Tôi muốn cảm ơn tất cả những người dân thành phố Melitopol, những người đã không sợ bị bắt giữ, thẩm vấn, tra khảo, đã bảo vệ quan điểm của mình, đã biểu tình, chống đối. Chúng ta là những người tự do, chúng ta sẽ bảo vệ được quyền lợi của mình. Tôi tin rằng, trong thời gian tới, cờ Ukraine sẽ lại tung bay trên cột cờ thành phố.”  

bạn nhìn thấy vẻ đẹp của một cô gái 
qua bàn tay thô ráp
của một người đàn ông 

anh ta như một bóng ma hiện ra trước khi mặt trời lặn
bạn nghe thấy tiếng vọng mỏng manh
của vẻ đẹp
trăm năm
đổ nát

những ngôi đền, những bảo tháp
không chỉ nhà thơ mà là những nhà thờ 
sừng sững với niềm tự hào
như xứ sở của chúng ta với hàng ngàn ngôi chùa 
báo ứng 

những ngôi chùa có khi bị phủ bởi một đám mây đen 
bóng tối trỗi dậy với tiếng kêu
của người không biết sợ 

bạn thấy một người phụ nữ 
cô ấy nở một nụ cười
niềm vui khi đuổi theo hoàng hôn 
trong một bí ẩn đắm mình 
trong khoảnh khắc trong một thoáng nhắm mắt
bạn chìm đắm với sắc vàng của bầu trời
như sắc áo của con người 
đã tu từ muôn kiếp 

tóc của cô ấy thẳng và không được dài
cô ấy không phải là nàng Bạch Tuyết 
da của cô ấy rám nắng và khuôn mặt của cô ấy rướm máu 
cô ấy không có bất kỳ đường cong hay 3 vòng nào cả

giống như nàng Bạch Tuyết, cô ấy ngọt ngào
có thể có một chút khác biệt 
Bạch Tuyết là công chúa, cô ấy chỉ là một nông dân
đến từ những ngôi làng 
những cánh đồng lúa mạch 
những ngôi nhà mái lá  
trên đồng cỏ ngập nắng, có vị cỏ tranh ngày xưa bạn ngậm 
mềm và ngọt, mềm và ngọt

cô ấy cũng có vài người bạn
những người bạn nhỏ bé, xám xịt 
họ ẩn mình như những con nhện trên trần nhà
mạng nhện hơi lung lay khi có cơn gió 
từ những góc khuất đó
căn phòng nhỏ xíu đó
chỉ có không gian để thở
cô ấy bước ra 

tất cả tài sản của cô ấy 
có thể bỏ gọn vào một chiếc ba lô
nhưng là cả một không gian để nhét bạn vào
để bạn đi cùng cô ấy 

đến lúc phải đi rồi, đi
không đành lòng
nhưng điều cuối cùng bạn nhìn thấy là một nụ cười 
hạnh phúc 

bạn học được rằng chúng ta không cần 
nhét thêm thứ gì vào ba lô nữa 
chúng ta đã có đủ máu và tự do…

..

March 18, 2022

38.

uống đi rượu lửa phỏng tay 
cánh đồng tuyết trắng đạn bay xoá rừng
tự dưng mất nước lưng chừng
vác vai tên lửa nỗi mừng xe tăng 

bên kia cũng một biển người
người ta giành cuộn giấy chùi còn dư
phân vân siêu thị nghịch thù 
pháo binh đã tới mùa thu còn dài

uống đi về lại sơ khai 
bệnh viện nhà trẻ đã hai lần buồn 
gạch rơi viên méo viên tròn 
mẹ ôm em bé thân mòn đong đưa 

uống đi nước mắt như mưa 
nato mở rộng cho vừa lòng em 
uống đi đại bác ru đêm 
chúng ta từng thức những đêm da vàng

..

March 18th, 2022

40.

một mai qua cơn mơ 
mai này hòa bình 
không còn tên lửa hành trình
giã vào nhau như giã gạo 

anh trở về ngôi nhà có gắn chuông ngoài cửa
ngón tay anh gần như không thể chạm vào chuông
vì cánh cửa đã tự mở

anh đi vào phòng ngủ
với cái túi xách vợ anh thường đi chợ
anh thức
trong lúc ngồi nhìn mình ngủ
giữa hai lá cờ
vàng đỏ trong mơ

anh cũng không biết sao hai màu này thù nhau lâu 
và đau như vậy? 
bao nhiêu ngôi nhà đã cháy 
bao nhiêu người đã chạy 
chỉ vì hai cái màu này tung bay 

anh gõ cửa tất cả các căn phòng 
nhưng thật ra anh không hề gõ
trong phòng ngủ
tất cả họ đều đã thức dậy khi anh trở lại
họ kêu la
nhưng tiếng kêu la của họ không có âm thanh
nó câm lặng còn hơn sự im lặng

họ cay đắng ôm lấy anh
tay họ không chạm vào anh
không ai có thể tìm thấy tiếng nói
anh đi ngang họ, họ ngang qua anh
anh và họ vẫn còn bóng tối
họ hỏi anh đã làm gì với bữa tối 
của mình? 
vì bây giờ họ đã mang danh hiệu “hy sinh” 
những huân chương xuyên qua lớp vải 
ghim vào bầu ngực 
làm họ vẫn còn chảy máu sau khi chết 

họ cười: chỉ có mày sau này mới “chết”
bọn tao thì “hy sinh”… 

các bác sĩ có thể lấy ra căn bệnh tuổi già cao huyết áp 
như lấy viên đạn và nỗi sợ hãi ra khỏi trái tim anh?

anh vẫn còn sợ như ngày xưa anh sợ cô giáo buồn
thức suốt đêm làm bài tập…

anh cũng chỉ muốn nói:
tôi thức để biết các bạn vẫn bình an

họ nói
anh nói
nhưng không bao giờ có tiếng nói
chuông cửa không bao giờ còn vang lên 
không ai có thể ghé thăm cái giường nhỏ bé của anh 
trong phòng ngủ 
tất cả họ đều đã chết 

những người hàng xóm mới của anh 
thì thầm:
– đó chỉ là một ảo tưởng 

chiếc túi xách của vợ anh vẫn còn đây, chứa đầy thức ăn
nó không thủng lỗ chỗ những vết đạn  

những người lính vẫn mang chiếc ba lô 
như chiếc cặp ngày xưa anh mang đi học 
giờ các con anh đang mang đến trường 

những quyển vở của anh ố màu
chúng đã cất và và thay vào những quyển vở mới
không dính máu

những người đến để nói lời chia buồn
chưa bao giờ nguôi với vợ của anh

như ngày xưa
chưa bao giờ mẹ hết lo về anh sau giờ tan học

họ chưa hiểu
làm thế nào một người có thể chết vì những người hàng xóm 
to đầu 
còn dại, lớn dái còn tham 

những người chết đang đi bộ dưới ánh trăng
họ thức nhìn anh đang ngủ 
mơ tất cả cùng về 
ngồi nhìn vợ một đêm…

..

March 20th, 2022

41.

3 tuần cho cuộc chiến, 3 triệu người di tản, những người không di tản đã nằm xuống. Thơ 3 câu đề lên bia mộ… 

—- 

con thỏ trắng ngủ 
nơi hoa thủy tiên đang nở hoa
nhẹ nhàng trên đầu

..

March 20th, 2022

42.

Ukraine
người đang nhận về mình đạn lửa
nhận về mình máu ứa 
nhường loài người một cuộc ăn năn? 

người nhận về mình những trái mìn nổ chậm
người chết hai lần 
âm ỉ trong từng lóng xương tủy 
phỏng rát lân tinh 
người nhận về mình một ánh ma trơi 
cả bầu trời chớp sáng 
buổi sáng người không cần mặt trời 
mặt trời của người ngủ quên trên những cánh đồng tứa máu 
những bình minh mửa máu 
những hoàng hôn máu chảy trên đầu

những chiếc xe tang 
và những chiếc xe tăng lộng lẫy
năm anh em vừa từ biệt cuộc đời 
những quả pháo làm nặng trái đất 
vốn đã quá nặng rồi 
những cuộc đời sinh nam tử bắc 
sinh bắc tử nam 
sinh ở phía đông qua phía tây tìm nơi 
nằm xuống 

người vừa từ chợ trời 
nhỏ nước mắt bên mớ quần áo cũ
người vừa từ mùa thu 
rớt nước mắt mùa đông tuyết trắng
người vừa ngừng hơi thở 
sau nụ cười người hóa bóng ma 

người về từ quá khứ 
mấy ngàn năm đủ để người tha thứ 
hay người còn cô đơn? 

người nhìn người hàng xóm oán hờn 
người anh em tối đèn tắt lửa 
giờ thành máu ứa 

người nhìn ngày mai người nhìn ngày mốt 
nhìn nắm đất vùi hài cốt 
của những người mà người từng yêu 

người nhìn thành phố sẽ mọc lên bên những ngôi mồ
chắc có người sẽ bơ vơ và lạnh 
như ngày xưa người đã từng lạc giữa mạc-tư-khoa tuyết trắng 
đó thôi? 

người biết hồng quân hay bạch vệ 
như hồng huyết cầu hay bạch cầu cũng thế 
cũng máu đỏ da vàng cũng tang trắng mà thôi 

người tưởng như mình vẫn là người 
đang ở ba lan đốt cháy đời mình bằng tên lửa 
người làm bông hoa tóe máu trên gai nhọn 
như nhân gian nằm xuống trên địa cầu 
không bị đau 

những xác thịt giả vờ cựa quậy 
những ăn năn những sám hối giả vờ
trả súng đạn này 
cho hàng cau, ngọn lúa 
trả về cho thơ 

người nở nụ cười
mà mọi người
tưởng như người
thắng trận…

..

March 20th, 2022

43.

vẻ đẹp tưởng như trống rỗng của bạn 
đã làm rung chuyển thế giới 
làm chùn bước cả những cơn thịnh nộ 

có người thấy những kẻ tưởng như ngoan đạo
đã gục ngã trước thiên đàng

không phải mây bay
bạn đang phải làm một sức nặng
đè lên lưng những kẻ bị nguyền rủa 
lòng tham đã chịu thua 

bọn họ không còn đủ sức chịu đựng
hóa ra muối của rừng 
khi nhìn lại đã hóa thành người bán muối 
vẻ sang trọng đĩnh đạc
đã gửi trong cấm vận gông cùm 

trong đôi mắt ra vẻ đa tình 
trên khuôn mặt người yêu lại chuyên đi bố thí 
ôi tiếng cười của họ, tâm hồn đau khổ tội nghiệp của họ 
làm bao nhiêu người vào vai nhân văn sám hối 

bạn chỉ phản chiếu sự ngọt ngào 
vô lý của niềm vui trống rỗng
nhưng bây giờ mọi người nhân danh sự cao ngạo 
để nói về bạn 

dù bạn từng lãng mạn 
như con chim mỏng manh bay quanh bờ hồ 
bây giờ bạn có thêm sự dũng cảm 
tên lửa có khuất phục được bạn không

bạn khiêm tốn giả vờ để bây giờ người ta đổ lỗi
tự dưng người ta bắt bạn phải gánh một gánh nặng
của một quốc gia trống rỗng
sau đó người ta mua bán sự ngây thơ 
cho lớp lớp trẻ con sinh ra và mê đắm
nước nga 
nỗi đau tinh tế ẩn chứa bên trong câu chuyện
họ thu hết lúa mì cho bạn chết đói 
bạn vẫn cắn môi 
khi phải kể 
sự cám dỗ của trại cải tạo 
họ muốn bạn có niềm tin 
bạn sống kề bên một bức tượng nhỏ đặt trên đỉnh một cái bệ

than ôi
sức mạnh của bạn quá yếu ớt để bạn mang mọi thứ đi xa hơn

bạn cam chịu
với hy vọng một điều gì đó ẩn giấu
bên dưới những mảnh thủy tinh
bạn giúp người ta chôn xuống đất những gì cần khuất mắt

bạn biết thừa đạo đức 
là vẻ đẹp của sự dối trá
các nghi lễ nằm dưới chân bạn
bạn dẫm lên mảnh thủy tinh vỡ
và đau đớn sụp đổ xuống sàn nhà như một cái xác thối rữa

tôi nghe còi báo động của họ
họ ngỡ bạn không thể sống lại
bạn không thể phục sinh

họ bắn vào bình minh còn bạn bắn vào xe tăng 
và nỗi nhớ, bạn co rúc giữa tương lai và quá khứ
quá mong manh vừa đủ để bạn nát nhừ 

sự trống rỗng người ta tự tạo ra
rồi tự la to: khoảng trống 
làm bạn cũng không thể thoát khỏi nó 

người ta tranh nhau tiếc nuối 
nhưng bạn biết điều đó
không xóa đi sự bất lực của bạn

bạn chấp nhận không còn có cách nào 
bạn chấp nhận chiến tranh 

cuộc sống là một thứ gì đó đã chết 
trước khi bạn chết 
như thể chính bạn tạo ra
một nhịp đập tự do mà họ không thể hiểu 

bạn khóc vì thời gian không còn quay lại
điều mà chúng ta hằng mong mỏi 
nó sẽ không hòa giải 

vì bản chất phi lý của lòng tham mà họ khát vọng
chỉ để cảm thấy 
để tê tái
để níu kéo
để hiểu
để quên
để tiêu diệt
để dành
để đốt

bạn như bông hoa héo ép giữa
hai trang sách cũ ố vàng

bạn không mong muốn bông hoa có một số phận khác
nó lấp đầy những mạch máu khô héo của bạn 
bằng màu xanh lá cây

bạn không có quyền hỏi về sự tồn tại của nó
hay tại sao nó được nhổ lên khỏi mặt đất
tại sao nó phải thay hình đổi dạng 
trong khi nó chỉ cần là một bông hoa?

họ muốn bạn không bao giờ có nghĩa 
vì như vậy bạn mới mong tồn tại
như những ký ức khi lịch sử ấn vào 
giữa quá khứ và tương lai 

cho đến khi những bông hoa trên cánh đồng khô héo
và chúng ta không còn phải réo 
gọi tên ai…

—–

Hệ thống báo động bị 
Hệ thống báo động bị động
Hệ thống báo động bị động nên không báo động 

Nên hệ thống báo cháy bị 
Hệ thống báo cháy bị cháy 
Hệ thống báo cháy bị cháy nên không báo cháy

Chỉ xe tăng tự nhiên bị cháy

..

March 23rd, 2022

—

*Through the translation of this poem I had to do a mini research on the evolution of the Vietnamese language. A fulfilling aspect of discovering new vocabulary. The “NHẪN TÂM” had always implied cruelty, and I’ve never given it more thought. The Vietnamese written text was in classical Chinese, the character patient is the sum of two characters: the character representing a knife balanced on top of the character representing the heart. Hence without this balance, without fortitude or forbearance the heart is severed, we end up with “NHẪN TÂM”, we’re heartless, we become cruel, and pain a consequence. Thus, sadly my translation has lost an aspect of the original text.

NHẪN: the knife is balanced atop the heart; patience; forbearance; fortitude

TÂM: heart

NHẪN TÂM: the knife cuts the heart; heartless

_____

MARCH 2020

---

Lê Vĩnh Tài, the poet and translator born in 1966 in Buon Ma Thuot, Daklak, Vietnam. The retired doctor is still a resident of the Western Highlands and a businessman in Buon Ma Thuot.

Nguyễn Thị Phương Trâm, the blogger, poet and translator, was born in 1971 in Phu Nhuan, Saigon, Vietnam. The pharmacist currently lives and works in Western Sydney, Australia.