Trump, nhìn từ Hitler và Machiavelli | Nguyễn Hoàng Văn

mưa Sydney, tôi chụp một ngày lang thang. Nguyễn Thị Phương Trâm

Sydney, Australia, March 28, 2025

Trump thắng cử là nhờ nói láo, bênh vực Trump đến đâu cũng không thể bác bỏ thực tế rành rành này. [1]

Và đó cũng là phương thức giúp Adolf Hitler thành công. Trong hồi ký Mein Kampf (Đời chiến đấu của tôi) Hitler thừa nhận rằng thành công của hắn đặt trên nền tảng của sự dối trá: sự dối trá càng lớn bao nhiêu thì càng trở nên dễ tin bấy nhiêu:

“A definite factor in getting a lie believed is the size of the lie, for the broad mass of the people in its primitive simplicity of heart more readily falls victim to a big lie than to a small one”

Người vận dụng chiến lược lừa dối chính trị của Hitler một cách bài bản là Joseph Goebbels, Bộ trưởng Tuyên Truyền. Theo tên này sự dối trá lớn này, nếu lập đi lập lại mãi, công chúng sẽ cho là thật:

“If you tell a lie big enough and keep repeating it, people will eventually come to believe it.”

Bên cạnh Hitler, Trump còn là một môn đệ của Niccolò Machiavelli (1469 – 1527) khi được mệnh danh là một “bậc thầy trong nghệ thuật hù dọa”. [2]

Hù dọa là để làm người ta sợ và, trong Quân Vương (The Prince), Chương 17, “Of cruelty and mercy, and whether it is better to be loved than to be feared or the contrary”, Machiavelli viết:

“Con người vốn vô ơn, tráo trở, giả tạo, lừa dối, hèn nhát và tham lam. Khi Điện hạ làm lợi cho họ thì họ toàn toàn thuộc về ngài, dâng hiến cả máu, tài sản, mạng sống và con cái, như hạ thần đã trình bày ở trên, khi Điện hạ chưa cần. Nhưng khi Điện hạ cần thì bọn họ sẽ tháo chạy. Bởi lẽ đó nên thà làm mình trở thành người để họ sợ hơn là để họ yêu thương. Người ta ít ngại ngần khi làm tổn thương người mà họ yêu mến hơn là người mà họ khiếp sợ.”

“Men are ‘ungrateful, fickle, simulators and deceivers, avoiders of danger, and greedy for gain. While you work for their benefit, they are completely yours, offering you their blood, their property, their lives, and their sons, as I said above, when the need is far away. But when it draws nearer to you, they turn away. It is therefore better to be feared than to be loved, if one cannot be both, because ‘men are less hesitant about injuring someone who makes himself loved than one who makes himself feared’.”

Và cách Trump hứa rồi nuốt lời hứa cũng là bài học mà Machiavelli đã trình bày, trong Chương 18 – “How a prince should keep his word”:

“Con người có đầu óc quá đơn sơ và rất hay bị những nhu cầu trước mắt thao túng nên bọn lừa dối luôn luôn tìm được hạng người tự cho phép mình bị lừa dối.”

(Men are so simple-minded and so controlled by their immediate needs that he who deceives will always find someone who will let himself be deceived.

Đó là bậc thầy của Trump, còn đám quân sĩ gọi dạ bảo vâng mà tôi gọi là “MAGA quân”, những kẻ cho phép mình bị kẻ nói láo vĩ đại nhất thế kỷ lừa dối mình thì sao?

Để biện minh cho kẻ ác, kẻ láo khoét và gian lận mà chứng cớ đã rành rành thì chỉ có thể ngụy biện.

Đó là xảo thuật diễn giải phi logic và phản khoa học, chỉ nhắm đến việc đánh lạc hướng, làm rối vấn đề, lái suy nghĩ của người nghe ra khỏi những chiều hướng bất lợi cho mình. Đầu tiên, Plato và Aristotle, hai nhà tư tưởng cổ đại đã nhận diện và hệ thống hoá các chiêu thức ngụy biện và, đến hôm nay, các nhà biện luận đã tổng kết được 45 chiêu như vậy.

Hiện tại, chiêu phổ biến nhất của những MAGA quân là Ignoratio Elenchi, tức gây nhiễu, đánh tráo vấn đề.

Cách đây mấy tuần, khi nền kinh tế Mỹ bắt đầu xáo trộn vì tốc độ lạm phát, đọc loáng thoáng đâu đó một MAGA quân gốc Việt, có danh xưng “ca nhạc sĩ”, cũng làm cái trò này, không dám đặt vấn đề trách nhiệm điều hành kinh tế mà chỉ kêu gọi người Mỹ nên thắt lưng buộc bụng, ráng chờ thêm hai năm nữa, mọi sự sẽ tốt lành!

Kiểu gì chứ kiểu này thì dân Việt đã nghe, đã chán tai từ mấy chục năm nay.

Bởi vậy, chẳng biết nói gì với thứ quân sĩ này của Trump, ngoài việc nhắc lại lời của Napoleon Bonaparte:

“Bọn ngu thì nói về quá khứ, người khôn ngoan nói về hiện tại, và những thằng đần thì nói về tương lai.” (The stupid speak of the past, the wise of the present, and fools of the future.)

Tham khảo:

1. “Six big lies that won the election: How Donald Trump gaslit America.”

https://www.salon.com/…/six-big-lies-that-won-the…/

và:

“Trump turns Republicans into liars and enablers. Will they ever admit the truth?” | Opinion

https://www.usatoday.com/…/trump-lies…/82672814007/

2. “Trump proves once again he’s a master of the art of intimidation”, Bill Blum

https://www.msn.com/…/trump-proves-once…/ar-AA1BL9Mo



Nguyễn Hoàng Văn, born in 1965, Vietnam. The writer, journalist and essayist currently resides in Western Sydney, Australia.

Nguyễn Thị Phương Trâm's avatar

By Nguyễn Thị Phương Trâm

There's magic in translating a body of work from one language to another.

2 comments

Leave a reply to swamigalkodi Cancel reply